Þjóðviljinn - 29.05.1953, Side 10

10) — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 29. maí 1953

nViS tölum ekki um þaS"
Það er ýmislegt sem við
,,tölum ekki um“, en þegar
góðar vinkonur spjalla sam-
an í næði, minnast þær ein-
mitt oft á eitthvað slíkt. Við
skulum bara bíta á jaxlinn
og nefna eitt dæmi. Tökum
til dæmis dömubindi. Það
má auglýsa þau og hægt er
að fá þau keypt í öllum
lyfjabúðum og flestum vefn-
aðarvöru- og smávörubúðum
en þau eru eitt af því sem
ekki er talað um og þv.í
síður skrifað um. Og þó er
full ástæða til þess, því að
það nær ekki nokkurri átt
að þúsundir kvenna þurfi að
nota þessa bindapakka í hverj-
um einasta mánuði án þess að
hafa nokkur áhrif á verð og
gæði. Pakki með tíu bindum
kostar frá 7 og upp í 9 krónur
og flestar konur þurfa að nota
1 eða iy2 pakka í hverjum ein-
asta mánuði. Það eru engin
smáræðis útgjöld. Og hvað fæst
fyrir þessa peninga? Ekki ann-
að en nokkur lög af pappírs-
kenndu vatti með grisju utan-
um. Þetta getur ekki verið dýrt
í framleiðslu og þetta er vara
sem selst svo örugglega, að
það hlýtur að vera hægt að
Konur „lífseigari ‘ en
karlar
Endaþótt konurnar séu kaíl-
aða’r „veika kynið“ hefur rann-
sókn leitt í ljós áð konur hafa
meira mótstöcuafl en karlar
gagnvart hjartasjúkdómum,
krabbameini, berklum og öðr-
um skæðum sjúkdómum.
Seigla kvennanna er furðu-
leg — til dæmis í Kanada, þar
sem 279 9 karlar og aðeins
167,2 konur á hverja 100 000
íbúa dóu úr hjartasjúkdómum
árið 1950. Sama ár dóu í Jap-
an. þar sem berk'ar eru mann-
skæðasti sjúkdómurinn, 159,6
karlar og 123,1 kona af hverj-
um 100,000 íbúum.
Rannsóknin sýnir einnig að
hjartasjúkdóraar verða f’esturn
að bana í Evrópu og Banda-
ríkjunum. Undantekningar eru
Frakkland og Hol’and en þar
er krabbameinið tííasta dán-
arorsökin. Árið 1950 dóu til
dæmis í Frakklandi iy2 sinn-
um fleiri úr krabbameini en
hjartasjúkdómum.
GÓLFKÚSTAR,
skrúbbar og aírir þvílíkir hlut-
ir hafa þann leiða galla að
skilja eftir rispur og skrámur
þar sem þeir rekast í. Nú er
farið að framleiða slíka kústa
með áföstum gúmmíböndum,
sem eiga að koma í veg fyrir
slíkt.
Rafmagnstakmörkun
KI. 10.45-12.30
Föstudagrur 29. maí
Vesturbærinn frá Aðalstr., Tjarn-
arpötu Ofr Bjarkargötu. Melarnir,
Grímsstaðaholtið með flugvallar-
svæðinu, Vesturhöfnin með örfir-
lsey, Kaplaskjól og Seltjarnames
fram eftir.
lækka verðið. Það er í hæsta
máta óréttlátt ef einhverjum
leyfist að braska með vöru
af þessu tagi. Sumir segja
sjálfsagt, að konur sem ekki
hafi efni á að kaupa dýr dömu-
bindi í pökkum, geti látið sér
nægja gamaldags heimatilbúin
bindi, en það væri fáránlegt
ef konur þyrftu af fjárhags-
ástæðum að leggja á sig þá
andstyggilegu aukavinnu sem
þáð útheimtir að þvo og hirða
bindi. Flestar konur hafa næg-
an þvott fyrir, og hvers vegna
í ósköpunum á að gera húsmóð-
urinni erfiðara fyrir? Nei, bezt
er að lækka verðið á bindunum,
það er vissulega nauðsynlegt,
enda er ekki um að ræða neinn
munaðarvarning, heldur ótví-
ræða nauðsynjavöru.
Margur stynur þungan þeg-
ar hann horfir á Ijótu og leið-
inlegu pokakjólana. Það bætir
dálítið úr skák að oftast þarf
lítið til að breyta slíkri hryggð-
armynd í al’lra snotrasta kjól.
Lítið til dæmis á teikninguna.
Þar er mynd af etnum s'.íkum
pokakjól, mittislausum, með
ermasaumana niðri á handlegg
og ólánlegur á allan hátt. En
við nánari athugun má sjá, að
sniíið er á margan hátt
skemmtilegt. Berustykkið með
bísalekunum og litla ská’íning-
in í hálsinn er hvorttveggja
mjög fallegt. Sama er að segja
um vasana fjóra og svörtu
bryddingarnar. Aðalatriðið er
að vekja athygli á því sem er
fallegt við flíkina og losa hana
við ósniðið. Einfaldast er aö
setja belti í mittið á kjó’num.
Það fer vel við vasana og það
sakar ekki #6tt blússan sá víð
þegar hún er tekin saman í
mittið. Pilsið má nota óbreytt.
Þá fer bezt á því að sauma
ermasauminn upp og láta hann
vera alveg upp við öxlina. Að
vísu er allt í einu komið í tízku
að vera með flöskuaxlir, en það
verður varla langæ tízka, end?
er hún ekki sérlega falleg, svo
að það er ástæðulaust að fara
éftir henni. Ef saumurinn er
hafður eins og á neðri teikning-
unni, hverfa flöskuaxlimar. —
Aftur á móti er ástæðulaust
að nota axlapúða ef konan er
ekki því rýrari um axlirnar.
32- I
A. J.CRONIN:
Á anjiarlegri strönd
j
- - .............- — ■>
hvíla sig1'. Sv® gekk hann rösklega að stigan-
um og hafði óljóst hugboð um örvæntingar-
svipinn sem orð hans vöktu á andliti Tranters.
Farin, horfin inn í helg’dóm klefa síns —-
þrátt fynr loforð hennar— þetta var geypi-
legt áfall. Utla bókin í brjóstvasa hans virtist
allt í einu þrengja að hjarta hans eins og blý-
klumpur, Um stund stóð hann ráðþrota og
vonleysisiegur; svo laut hann höfði og fór að
ganga fram og aftur. Hann var hættur að
raula. /
Fyrir neðan stigann nam Harvey staðar. Átti
hann að ; ara að hátta líka? Hána var þreyttur,
hann vissi ekki af hverju. Hann sá fyrir sér
andl’f Tranters og það vakti með honum ó-
skiljanlega reiði. Sjúkleg tilfinningasemi í allri
sinni nej:t — svo heimskuleg var ástin. Líf-
eðlisk g nauðsyn, frumstæðar hvatir og hreint
ekke’-t annað. Þannig höfðu skoðanir hans ver-
ið frá upphafi. Og nú fyl’tu þessar hugsanir
hann djúpri hryggð. Hvp.ð hafði gerzt? Honum
fannst sem einhver innri >ödd væri að hæða
sig. Og svo heyrði hann fieiri raddir. Fegurð
næturinr.sr umlukti hann og þúsund hæðnis-
raddiv rugiuðu skynsemi hans. Fegurð — hann
hafli aldrei viðurkennt. hana; hún var andstæð
cannlcikanum, sem hann trúði á.
Har.n gekk áfram dapur í bragði. Skipið
iþokaðist hægt áfram gegnum þögnina. Hanta
gek’t aftur 5 skut. Og þótt þess sæjust engin
merki á andiiti hans, fékk hann ákafan hjart-
slátt. Hann sá hvar hún stóð, bein og brot-
hætt eins og tónsproti og fögnuður gagntók
ihann. Svo stóð hann við hlið hennar og starði
þögull út í endalausan geiminn.
,,Ég Vissi að þú mundip koma“, sagði hún
loks; hún þorfði ekki á hann. ,,Nú er ég ekki
lengur döpur“. Hún talaði lágt og rödd hennar
var hljóm.'aus og gersneydd daðri.
„Þetta hefur verið svo undarlegur dagur“,
hélt húr> áfram. ,.Ég or alveg ringluð. Og á
morgun fer eg af skipkiu".
„Viljið þór ekki fara?“ sagði liann — hann
tala.ði kuldalega gegn vilja sínurn.
„Nei. Ég vil ekki fara af þessu litla skipi.
Mér þykir svo vænt um það. Hér er ég svo
óhult*En ég fer“.
Hann sagði ekkert.
„Hefur þér nokkurn tíma fundizt“, hélt hún
áfram undarlega framandi röddu, „eins og þú
værir flæktur í einhverju og yrðir að halda
áfram, rétt eins og ósýnilegir þræðir toguðu í
þig í sífellu?”
Orð hennar voru svo kjánaleg að hann
reyndi að hugsa eitthvert ónotalegt svar, en
það tókst ekki.
„Svona finnst mór það lia-fa verið alla mína
ævi. Þetta litla skip togar mig áfram núna —
í áttina að einhverju, sem ég veit ékki hvað
er. Og þó veit ég það. Ég veit það óljóst,
án þess að ég skilji það“.
„Þetta virðist heldur heimskulegt“, sagði
hann lágri röddu.
„Já, ég veit að það er heimskulegt. En
svona er það samt. Þú hlóst einu sinni að jnér,
þegar ég sagði þér frá draumum mínum. Þú
heldur að ég sé eitthvað undarleg — jafnvel
ekki með réttu ráði. En ,ég get ekki að þessu
gert. Það er eitthvað sem ásækir mig. Það
vofir yfir mér eins og risastór fugl. Ég hef
aldrei komið til þessara eyja fyrr. Og samt
finnst mér óljóst eins og ég hafi verið hér áð-
ur. Ég hafði aldrei séð þig fyrr og þó — já,
ég var búin að segja þér það. Mér er sama
hvað þú heldur — þetta er alveg satt. Og i
dag á flekanum, fannst mér ég þekkja þig
betur en ég, þekki sjálfan mig“.
Hún lauk orðum sínum með andvarpi sem
leið út í óendaleikann eins og óttasleginn, villt-
ur fugl.
Hann neyddi sjálfan sig til að segja:
„Fólk fær kynlegar hugmyndir á sjó. Þær
eru fjarri veruleikanum. Eftir sex vikur- verð-
ið þér aftur komin til Englands. Þá verðíð
þér búin að gleyma öllu. . Og litlu þræðirnir
toga yður inn á glæsileg veitingah:ús,rá Wljóm-
leika og í tesamkvæmin, sem þér minntust á
um daginn. Það er ánægjulegt líf“.
Nú leit hún loks á hann. Andlit hennar var
undarlega fölt og augun myrk og þunglyndis-
leg.
„Það er aðeins yfirborðið", sagði hún döpur.
„Mér geðjast ekki að því. Mér hefur aldrei
geðjasf að því. Ég er utanveltu. Ég á
ekki heima þar“. Það kom sársaukahreimur
í rödd hennar og hún fór að tala hraðar. „Þú
heldur að ég sé ekki fullorðin og skilji ekki
lífið. En það er rangt, og það er þess vegna
sem ég get ekki þolað þetta; já, það er þess
vegna sem ég verð að komast burt — burt.
Þetta er allt svo tilgangslaust, eintómur há-
vaði og eiðarleysi. Enginn er kyrr nokkra stund
— samkvæmi og aftur samkvæmi,
lcokkteilar,, dansleikir, kvikmyndahús, heim-
sóknir — eirðarlaust líf — og í allar
eyður er troðið jazzi. Elissa gæti ekki lifað
grammifónslaus. Lífið snýst ekki um annað en
skemmtanir Það er ótrúlegt — en það er ekki
einu sinni tími til að hugsa. Þér finnst ég
vera fífl, sem beri ekkert skyn á þetta. En ég
hef þá trú að maður verði að láta eitthvað
í staðinn fyrir það sem lífið veitir manni. En
fólkið sem ég þekki það gerir ekki annað en
taka — það er alltaf að taka. Þetta líf er
skært og skkiandi á ytra borðinu, en það er
tómt inni fyrir. Og það er enginn — enginn
sem skilur mig“.
Rödd hennar brast, hún þagnaði og leit
aftur út á sjóinn.
Hann þagði drykklanga stund; svo sagði
hann loks lágri röddu.
„Þér eruð gift. Þér hafið eiginmann yðar.“
Það stafaði óendanlegu þunglyndi frá henni
og hún sagði eins og hún væri að hafa yfir
lexíu:
„Mikael er mér mjög góður. Honum þykir
vænt um mig. Og mér þykir vænt um hann“.
Hanta átti í miklu hugarstríði; hann var
ekki sjálfráður orða sinna.
„Þá hafið þér enga ástæðu til að kvarta.-
Eiginmaður yðar elskar yður og þér hann“.
Allt í kringum þau stóð á öndinni; skipið,
hafið, nóttin. Hún spennti greipar með þján-
ingarsvip. Svo hvíslaði hún:
„Ég veit að það er andstyggilegt að cala
svona. En þú spurðir mig. Ég get ekki — ég
ttW Ofc
Læknirlnn spuröi hjúkrunarkonuna um iíðan
sjúklingsins, og spurði:
Hafið þér gert hitalínurit yfir hann?
Nei, svaraði hjúkrunarkonan, en ég lief skrifað
dagbók.
Læknir, ég hef áhyggjur út af því að fara svona
langa leið með j'ður að næturlagi í óveðri —
og svo ber það kannski engan árangur.
Læknirinn: Aiit í lagi, ég hef annan sjúkling
hérna rétt hjá, svo ég slæ tvær flugur í einu
höggi.
Fórstu til læknisins í tlag, Jói?
Já, reyndar.
Og fann hann Iivað að þér var?
Hérumbil.
Ilvað áttu við?
Jú, það kostaði 15 krónur, en ég hafði 15.37.
Þegar kona elskar mann getur hann fengið
hana til að gera allt sem hún sjálf vill.