Þjóðviljinn - 22.08.1953, Blaðsíða 11

Laugardagur 22. ágúst 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (lí
Ræða Malénkoífs í Æðsta
Framhald á 7. síSu.
manna, meginaðferðin til að
fullnægja vaxandi persónuleg-
am þörfum hins vinnandi
fólks.
Ef h!n sovézka verzlun á
áð geta leyst vel af hendi
nlutverk sitt, sem er sósíal-
ísku þjóðfélagi knýjandi nauð-
svn, verðum vér að vinna að
vexti hennar með stakri kost-
gæfni. Ríkisstjórnin vinnur
iátlaus't að því dag hvern
að efla þessa verzlun. Kem-
ur þetta fram í sívaxandi
magni afurða, er flæðir út í
verzlunarkerfið, í sk:pulegri
verðlækkun á matvælum og
iðnaðarvörum, í fjölgun verzl-
ana og sölubúða og alhliða að-
stoð handa samyrkjubændum
til að losna við umframafurð-
ir sínar. Til þess áð fullnægja
vaxandi kaupmætti fólksins
hefur ríkisstjórnin á síðustu
mánuðum gert ýmsar nýjar
ráðstafanir, sem miða að því
að auka verzlunina með því
að auka framle:ðslu á neyzlu-
vörum almennings og mark-
aðsbirgðum á kostnað annarr-
ar framleiðslu. Fyrir þessar
sakir mun verzlunarkerfið á
þessu ári fá afurðamaga að
verðmæti 32 milljarða rúblna,
umfram þá 312 milljarða, sem
fyrr hafði verið ákveðið að
remia skyldu til almennings til
sölu á tímabilinu apríl-des.
1953. 1 isama mufnd hafa
birgðir verið auknar af þeim
afurðum. sem mikil eftirspurn
er að hjá almenningi, og má
þa.r nefna baðmullarvefnað,
ullar- og silkivefnað, fatnað,
húsgögn, leirvörur og he:mil-
isáhöld, smjör og matarolíur,
sykur, fisk, kjöt og niðursuðu-
vörur. Sala á timbri og bygg- i
ingarvörum og iðnaðarvörum,
svo sem bifreiðum, reiðhjól-
um, mótorhjólum, ísskápum,
klukkum og úrum, sjónvarps-
tækjum, útvarpstækjum, og
svo framvegis, fer vaxandi.
Ráðstafanir þær, sem gerð-
ar hafa ver'ð, eru þegar farn-
ar að bera ávöxt. Svo sem
kunnugt er óx útsölumagn
verzlunarinnar um 10% á ár-
inu 1952. Á fyrsta fjór'ðungi
þessá árs var það 7% hærra,
og á öðrum ársfjórðungi 23%
hærra en á samsvarandi tíma-
bili í fyrra.
° En þetta er enn ekki nóg.
Vér getum ekki uíiað við nú-
verandi útsölumagn verzlunar-
1 arinnar. Auk þess eru alvar-
leg mistök í sjálfu skipulagi
verzlunarinnar. í mörgum hér-
uðum skilar verzlunarkerfið
ekki öllum þeim afurðum, sem
fólkið þarfnast. Þáð kemur
oft fyrir, að kaupandinn verð-
ur að ferðast í aðra borg eða
annað hérað til þess að kaupa
hína eða þessa vöru.
Verzlunar- og áætlunar-
stofnanir verða að rannsaka
samv'zkusamlega afurðaþörf
fólksins. í sjálfu eðli hinnar
sovézku verzlunar felst nauð-
synin á að sannreyna í heild
þarfir fólksins, stórar og smá-
ar. Aðeins á slíkum grundvelli
er hægt að skipuleggja rétt-
ari skiptingu á afurðabirgðum
í öllum héruðum landsins.
Á næstu tve'mur eða þrem-
ur árum verður að leysa það
verkefni, að hæfilegar birgðir
matvæla og iönaðarvarnings
séu í liverri borg og i hverri
sveit, svo að fólkið geti keypt
þar allar sínar nauðsynjar.
Fimm-ára-áætlunin gerir
ráð fyrir, að ríkisverzlun og
samvinnuverzlun muni vaxa á
að gizka um 70% miðað við
árið 1950. Vér getum aúð-
veldlega náð þessu marki þeg-
ar árið 1954.
Verzlunarstofnanir gegna
einnig mikillí ábyrgð að því
er afurðagæði varðar. Verzl-
unarkerfið verður áð beita í
ríkum ;mæli ofnahagslegum
könnunaraðferðum til þess að
örva framleiðslu á þeim af-
urðum, sem eftirspurn er að
meðal fólksins, en draga úr
magni þeirra afurða, sem lítil
eftirspurn er áð.
Félagar! Það er ákaflega
mikilvægt atriði þegar rætt
er um vaxandi velmegun
þjóðarinnar, að draga úr hús-
næðisvandræðum, auka heil-
birgðisþjónustu og fjö'ga
skólum og uppeldisstofnunum
barna.
Þrátt fyrir það, að fyrir
stríö og einkum á árunum eft-
ir styrjöld:na, hafi miklar
framkvæmdir verið gerðar í
byggingamálum, þá fer því þó
fjarri, að húsnæðisþörfinni
hafi verið fullnægt, alls stað-
■ar er enn mikill húsnæðis-
skortur. Einkum á þetta sér
stað um borgir og bæi vegna
þess a® íbúum borga og kaup-
staða hefur fjölgað mjög.
Samkvæmt manntalinu 1926
töldust íbúar í borgum óg
bæjum 26 milljónir, árið 1940
voru þeir 61 milljón, en í dag
nema þeir um 80 milljónum
manría.
Á þessu ári hafa fjárveit-
ingar til húsabygginga auktt
allmikið og eru nálega fjór-
um sinnum meiri en árið 1940.
En húsabyggingum miðar illa
áfram, byggingaráætlanir eru
ekki framkvæmdar og rik's-
fjárveitingar eru í þessu efni
ekki að fullu nýttar. Marg:r
ráðandi menn í stjórnardei’d-
unum ráðunum og flokkssam-
lökunum sýna ekki bygging-
arstarfsemi þá umhyggju sem
skyldi. Oft vill þáð við brenna,
að ekki er byggt nægilegt
húsnæði handa verkamönnum
og starfsmönnum þegar reist
eru ný fyrirtæki, og yeldur
þetta oft mikilli mannfæð hjá
hinum nýju fyrirtækjum. Marg
ir byggingamenn hafa þann
vonda vana að afhenda íbúð-
arhús til afnota áður en geng-
ið hefur verið að fullu frá
þeim og hafa á þann hátt
ráðinu
dregið mjög úr gæðum íbúð-
anna og vakið réttmætar
kvartanir af hálfu hins vinn-
andi fólks.
Það er hlutverk vort að
sjá svo um, að bygg'ngamál
verði betur framkvæmd og að
fyrirmæli ríkisins um bygg-
ingu húsa og viðgerðir A þeim
verði skilyrðislaust fram-
kvæmd.
Vér þurfum einnig fleiri
skóla, spítala og uppeldis-
stofnanir barna. Efnahagsá-
ætlun ársins 1952 gerir ráð fyr
ir 30% aukningu skólabygg-
inga, miðað v.'ð fyrra ár, 40%
aukningu barnagarða og vöggu
stofa og 54% aukningu spít-
ala. Á þessu ári miðar bygg-
ingu skóla, spítala og uppeld-
isstofnana barna hraðar á-
fram en öllum byggingum öðr-
um, þrátt fyrir ýmsar mis-
fellur. En í mörgum efnum
eru hinar ákveðnu fjárveit-
ingar ekki hagnýttar að f-ullu
og oft dragast byggingar
þessar á langinn. I fyrirtækj-
um léttiðjunnar, þar sem
margt kvenna stundar vinnu,
og barnagarðar og vöggustof-
ur eru sérstaklega nauðsyn-
legar, er áætlunin um bygg-
ingu barnastofnana slælega
framkvæmd. 1 Úkraínu, Béló'
rússlandi og mörgum lands-
hlutum Rússneska ráðstjórn-
arsambandsins eru byggingar
barnastof.nana á eftir áætlun.
Félagar! Þáð mundi ekki
vera rétt að loka augunum
fyrir m:stökum í starfi stjórn-
ardeilda og efnaliagsstofn-
ana, er valda þjóðbúskapnum
miklu tjóni. í samþykktum 19.
flokksþingsins var drepið á
þessi mistök. Það verður að
játa, að enn sem komið er
hafa ráðuneytin, staðbundnar
flokksdeildir og ráð ekki fram-
kvæmt ákvarðanir flokks-
þ:ngsins, svo vel sé, og ekki
gert nauðsynlegar ráðstafan-
ir i þá átt að stjórna og leið-
beina fyrirtækjunum. Það
vérður að binda endi á þessi
mistök með lifandi starfi.
Ta.ka. má sem tíæmi um ó-
nóga leiðsögn og stjóm fyrir-
tækja, að efnahagsnefndir vor-
ar, fjármáladc'ldir og áætlun-
arráð hafa látið undir höfuð
leggjast . að draga úr frarn-
leiðslukostnaðinum.
Það er kunnugt, að fram-
leiðslukostnaðurinn er það
megi.nfangamark, sem ber fyr-
irtækjum vitni um öll verk-
gæði. En margir framkvæmda-
stjórar gleyma þessari stað-
reynd og hafa lítinn áhuga
á arðsemi fyrirtækjanna.
Margar iðngreinir fráfn-
kvæmdu ekki á fyrra helmingi
þessa árs áætlanir ríkisins um
lækkun framleiðslukostnaðar-
ins. í iðnaðinum eru enn mörg
iðnfyrirtæki óarðbær, og fram-
leiðslukostnaður er þar hærri
en nemur hinu áætlaða verði
þessarar framleiðslu. Töp
þessara fyrirtækja eru bætt á
kostnað þeirra arðbæru fyrir-
tækja, sem vel vinna. Tilvera
óarðbærra verksmiðja og
náma, sem lifa á kostnað arð-
samra fyrirtækja, grefur und-
an grundvelli hins bókfærða
reksturs í iðnaði vorum, dreg-
ur úr áhuganum fyrir arð-
söfnun og verður dragbítur á
tekjuaukningu fjárhagsáætl-
unar ríkisins.
Það eru mörg óarðbær fyr-
irtæki í námuiðju og timbur-
iðju, og töp þeirra eru m:kil.
Mörg fyrirtæki þessara iðn-
greina hafa ekki árum saman
uppfyllt áætlánir um lækkun
framleiðslukostnaðar og auk-
inn frjómátt vinnunnar. Af
því leiðfr, að framleiðslukostn-
áður í námuiðju og timburiðju
er enn hár, en hár framleiðslu-
kostnaður kola og timburs
dregur úr lækkun vöruverðs,
ekki aöeins í þessum iðngrein-
um, heldur einnig á mörgum
öðrum unnum varniiig'.
Töp af óarobærum fyrir-
tækjum námu 15 milljörðum
rúblna árið 1952. Á fyrra
helmingi þessa árs voru töp
á slíkum fyrirtækjum enn all-
mikil.
Það er ekki aðéins í iðn-
aði, að fyrirmælin um lækk-
un framle'ðslukostnaðar eru
ekki haldin. Byggingarkostii-
aour er enn hár og töp flestra
byggingarfélaga - eru mikil.
Margar dráttanúlastöðvar
hafa brugðdzt áætlunum um
lækkun kostnaðar, sama máli
gegnir um fljótaflutninga og
verzlun.
Höfuðskilyrði fyrir lækkun
framleiðslukostnaðar er vax-j
andi frjómáttur vinnunnar 5
öllum fyrirtækjum. Vér eig-
um allan kost á að leysa þetta
verkefni meö betri árangri.
Ef hin fullkomna tækni í fyr-
irtækjum vorum er réttilega
hagnýtt, þá getum vér létt
erfiði verkamanna og tryggt
linnulausa aukningu í frjó-
mætti vinnunnar.
Þegar auka skal afköst
hinnar félagslegu vinnu og
larkka framleiðslukostnaðinn,
várðar það langmestu að f jölga
verkamönnum í grundvallar-
störfum framleiðslunnar, í
sama mund og fækkáð er í að-
stoðar- og þjónustustörfum
hennar.
Þjóðbúskapur vor gengur
öruggur sín framfaraspor.'At-
hafnasemi og framtak verka-
manna vorra, samyrkjubænda
og nienntamanna eru upp-
sprettulindir máttar vors. Oss
eru gefin geysileg tækifæri
T0
til að leysa meginhlutverk
vort af hendi: að fullnægja sí-
vaxandi efnalegum og menn-
ingarlegum þörfum fólksins.
Vér erum þess fullvissir, að
vér munum í þessu efni vinnæ
mikla sigra áður en langur
tími líður.
fifkomaKdi spámannsins
Eéí dæfnr sínar hasfa
blæjunni
Framh. af 6. síðu.
upp á hverju sjálfstæðar Þjóðir
kunna að taka.
OEIRÐIR m.iklar brutust úfc
í Casafolanca og öðrum:,
foorgum Marokkó í dcscmber í..
fyrra. Beittu Frakkar her og
lögreglu af mikilli harðýðgi og
ér talið að hundruð óbreyttra.
foorgara hafi látið lífið. Heima.,
í Frakklandi reis hreyfing ka-
þólskra manna undir forystu.
Nófoelsverðlauiiaskáldsins Maur-
iass og annarra slíkra gegn
hermdarverkunum auk þess
sem kommúnistar studdu sjálf—
stjórnarkröfur Marokkómanna.
'Þótti nú nýlenduyfirvöldunum
og frönskum auðmönnum Mar
okkó ekki seinna vænna að
láta skríða til skarar gegn sol-
dáni. el Glaoui og félagar bans
æstu frumstæða hirðingjaþjóð-
flokka At'lasf jalla gegn hon-
um með lýsingum á því hví-
líkur trúníð.ngur soldán vaeri!
að leyfa dætrum sín.um að-
'ganga blæjulausum og virða að
vettugi sumar aðrar fáránleg-
ustu kreddur ströngustu múiha-
meðstrúarmanna. Síðustu daga.
stefndu þeir svo vopnuðum
hirðingjum til Rabat, aðseturs-
borgar soldáns. Þá settu Frakk-
ar soldán frá völdum og sendu
hann í útlegð og kváðust ekki,
eiga annars úrkostar ef -afstýra
ætti borgarastyrjöld.
jlffENN sem þekkja til í
-l 'l Marokkó segja, áð þótt.
el 'Glao'Ui og kumpánar hans
styðji Frak'ka með ráðum og
dáð, sé öðru nær en 'að þ'eir
séu búnir að bita úr nálinni í
Marokkó með því að losa sig
við soldáninn. Marokkómenn
streyma utan af landsbyggðinni
til 'borganna til að vinna í.
verksmiðjum Frafcka íyrir sult-
arlaun og fá bústaði í einhverj-
um ömurlegustu fátækrahverf-
um heims í skugga reisulegra
skýjakljúfa frönsku auðfélag-
anna. Sjálfstæðishreyfingin
starfar á laun enda þótt 'þeir
skipti orðið þúsundum, sem
Frakkar hafa sent án dóms og
laga í fanga'búðir á afskekktum
stöðum fyrir fylgi við hana.
Sjálfstæðishreyfingi.n á einhuga
fylgi verkalýðs og millistéttar
Marokkómanna í borgunum og
boðskapur henn.ar berst jafnt:
og þétt út um sveitirnar. Fanga
ráð Frakka, eins og annarra ný-
lenduherra, er *að blása að
glóðum haturs og tortryggni
milli berbanna, sem byggja suð-
urhluta Marokkó, ug arabanna
á strandlengjunni.
I^FTIRKÖST atburðanna í
Marokkó geta orðið tölu-
verð á alþjóðavettvangi. Hundr-
uð milljóna munameðstrúar-
manna fyllast.reiði við að frétta
af því, að vi'llutrúarmenn hafi
lagt hendur á afkomanda spá-
mannsins og halda honum,
föngnum. Tilraun sýrlenzka Jull
trúans til að taka málið upp
á þingi SÞ er aðeins forsmekk
urinn af því, sem á eftir nua
koma. Aðfarir Frakka í Mar-
ok'kó eins og i Túnis áður 'verða
til þess að þjappa Arafoa- og
As'íurikjunum fastar saman í
baráttu 'þeirra gegn vestrænu
nj’lénduveldunum. M.T.Ó.
SOVÉTBlKIN hafa nú hafið útflutning á bílum. Hér eru bílar af
gerðinni Fobeda frá Gorkí ijerksmiöjuiium og bíða útskípunar.