Þjóðviljinn - 18.10.1953, Blaðsíða 1

Sunnudagur 18. október 1953 — 18. árgangur — 235. tölublað
Æ. F. H.
heldur félágsfúnd að Strand-
götu 41 mánud. 19. 1>. m. kl.
9,30 e. h.
DAGSKRA:
1. Upptaka nýrra fé'aga.
2. Kosning fulltrúa á 12.
þing-Æ. F.
3. Rætt urn vetrarstárfið.
Verður allt
landsins has-
nýtt til raforku um næstu aldamót
AthyglisverSar frásagnir Jakobs Gislasonar raforkumálastjóra um þróun ;
raforkumála og virkjunarmöguleika íslendinga nœstu áratugi
Með íraíossvirkjuninni heíur íslenzk vinna skap-
að mikil og varanleg verðmæti, mesta mannvirki
sem gert heíur verið á íslandi. En svo mikilvæg sem
þessi framkvæmd er, er hún þó aðeins byijunar-
áfangi í raforkumálum íslendinga. Reynslan hvar-
vetna um heim hefur verið sú allt frá síðustu alda-
mótum að aukning rafaflsnotkunar hefur verið svo
ör að um tvöföldun á hverjum 10 árum hefur verið
að ræða — eða meira. Haldi sú þróun áfram hér á
íslandi ætti rafmagnsnotkunin að vera komin upp
í 3.200.000 kílóvött árið 2010 og væri þá tekið í
notkun allt vatnsafl landsins.
Að þessum framtíðarhorfum
vék Jakob Gíslason raforkumála-
stjóri í mjög athyglisverðri ræðu
sem hann flutti við vígslu Ira-
fossstöðvarinnar. í upphafi máls
síns vék hann að þeirri virkjun
sjálfri og komst m. a. að orði
ó þessa leið:
Ný tækni
írafossvirkjunarinnar verður
lengi minnzt, vegna þess að með
henni hefur í fyrsta sinn verið
tekin í notkun hér á landi sú
virkjunartækni sem er fólgin í
því að koma mannyirkjum virkj-
unarinnar fyrir neðanjarðar að
miklu leyti, sprengja út göng og
rými í bergið til að flytja það
vatn er virkja skal og koma afl-
vélum fyrir þar sem bezt hentar
í þeirri rás, djúpt í berginu.
Þótt slíkar virkjunaraðferðir
hafi tíðkazt um alliangt skeið í
öðrum löndum, þar á meðal sér-
staklega hjá frændum vorum
Norðmönnum og Syium, þurfti
töluvert áræði og bjartsýni til
að beita þeim { fyrsta sinn hér
ó landi, vegna þess að vitað var
að aðalbergtegundir lands vors
eru þannig úr garði gerðar að!
með ólíkindum mátti te'ija að
þessari tækni yrði hér við kom-
ið. Hins vegar breytir það veru-
lega viðhorfi voru til hagnýting-
ar vatnsorkunnar í landinu, er
vér vitum það að þessar virkj-
unaraðferðir rná viðhafa her
eigi síður en í öðrum löndum.
Möguleikar virðast opnast til að
umskapa virkjunarskilyrði, flytja
fallvötn og mynda nýja stað-
hætti sem leyfa að unnin sé úr
vatninu til muna meiri og stund-
um jafnvel margföld orka á við
það sem ella væri tæknilega og
fjárhagslega kleift.
Tvöfölciun á
tíu árum
í síðari hluta ræðu* sinnar
vék raforkumálastjóri að íram-
tíðinni og rakti þar þessi meg-
inatriði:
Fyrir vorum sjónum er þessi
virkjun einnig markverð fyrir
■stærðar sakir, þar sem hún er
sú langstærsta sem gerð . heíur
verið hér á landi — að afii til.
En samtímis er oss Ijóst, að
ekki mun líða á löngu Þar til
þessi virkjun verður í augum
manna næstum broslega lítill
Ssfand — Kína
' Boðað til stoínfundar íélags til að kcma á
menningartengslum við alþýðulýð-
veldið Kína
Á þriðjudagskvöld verður haldinn stofnfundur félags
til að’ koma u og viðhalda menningartengslum íslands og
alþýöulýðveldisins Kína.
Verður fundurinn í samkomusalnum á Laugavegi 162
(Mjólkurstöðjrmi) og hefst kl. 9.
Til fundarins er boðað af
Kínanefndinni er undirbúið
hefur félagsstofnunina. For-
maður nefndarinnar, Jakob
Benediktsson, setur fundinn,
Sigtirður Guðmundsson flytur
ávarp um félagsstofmin, Jó-
harnnes úr Kötlum les kvæði úr
Kínaför. Auk stofnfundarstarfa
verður sýnd stutt kvikmynd frá
Kína, ef tími vinnst til.
t, mm
c s 10 :e ;s ,>a js a
Langsiúð af stöðvarhúsi írafosstirkjunarinnar. Stöðvarhúsið er neðanjarðar og er það alger og
merk nýjung hérlendis, gólfið er 36 metra undir yfirborði jarðar og enn neðar eru frárennslis~-
göngin miklu.
byrjunaráfangi. Að vísu er erfitt
að spá um framtíðina á þessu
sviði sem öðrum. En hversu ó-
vissar sem allar vorar spár eru
þá getum vér þó ekki án þeirra
verið, því að af þeim ákveðast
gerðir vorar. Spárnár um fram-
tíðina reynum vér að byggja á
reynslu fortíðarinnar. Hvar-
vetna um heim hefur reynslan
verið sú að aukning rafaflsnotk-
unar hefur verið svo ör að um
ívöföldun á hverjum . 10 árum
hefur verið að ræða — eða
meir. Hér á landi.. hefur vöxtur-
inn verið enn örari en annars
staðar. En þótt vér reiknum
ekki með meiru en tvöföldun á
tíu árum verður sú spá sém á
þeim forsendum byggir á þessa
leið:
Vatnsorkan full-
nýtt um alda-
mót?
Árið 1960 verður vatnsafls-
notkunin orðin 100.000 kw a.
rh. k. Og áframhaldið ætti þá
að verða á þessa leið:
Mótmælaverkíallið í Guiana magnast
með hverjum degi
Dr. Cheddi Jagan, forsætisráöherra Brezku Guiana^
áður en stjórnlagarofið var framið, hefur beöiö Attlee. .
ieiðtoga brezka Verkamannaflokksins, aö senda nefnd
manna til nýlendunnar til að kynna sér alla málavexti..
Ætlunin hafði verið að Jagan
og Burnham, menntamálaráð-
herrann í stjóm hans, kæmu til
London um þessa helgi og
ræddu við Attlee og aðra leið-
toga Verkamannaflokksins á
morgun, en brezv.a stjórnin
kom í veg fyrir að þe:r kæmust
úr landi. 1 skeyti því sem Att-
lee hefur verið sent biður dr.
Jagan um að Verkamanna-
flokkurinn komi því tii ieiðar”
að umræðum í brezka þinginu.
um Brezku Guiana, sem fram.
eiga að fara í þessari vi.ku,.
Framhald á 5. síðu
ÖryggisróSið kvaff scsman
Arið 1970
— 1980
— 1990
— 2000
— 2010
200.000 kw
400.000 —
800.000 —
1.600.000 —
3.200.000 —
Með „eðliiegri þróun“ ef svo
má að orðj komast, ætti ís-
lenzka þjóðin samkvæmt þessu
að hafa um eða eftir næstu
aidamót jekið í . notkun allt
vatnsafl landsins. Þá verður
stærð þeirrar virkjunar sem í
dag er vígð orðin æði lítil.
um ísraels og Jórdaníu ■
Öryggísráðið hefur veriö kvatt saman á fund til að ræöa.
erjurnar á landamærum ísraels og Jórdaníu, sem í síð-
ustu viku koctuðu um 50 manns lífið.
morgun, en annars liafði verið
tilkynnt fundarhlé í ráðinu þar-
til á þr'ðjudag þegar umræður-
Það voru fulltrúar Bretlands,
Frakklands og Bandaríkjanna
hjá SÞ, 'sern fóru fram á það
að Öryggisráoið yrði kvatt
saman á þeirri forsendu, að
upp á síðkastið hefðu á þess-
um slóðum gerzt atburðir sem
stofnuðu friði og öryggi í vooa.
Talið var í gær, að Öryggisráð-
ið mundi koma saman þegar á
halda áfram um Trieste. For-
maður vopnahlésnefndar SÞ í.
ísrael mun kvaddur til New
York til að sitja fund ráðsins.
og gefa skýrslu.
Síðustu fregnir herma, að nú
Framhald á 11. sí'ðu