Þjóðviljinn - 22.10.1953, Blaðsíða 4

4) — ÞJÓÐVILJINN — Fmuntudagur 22. október 1953
Þvi liefur hvað eftjir annað verið halidið frara í Reykjavíkur-
blöðum og víðar, að fólk á Austurlandi sé öðrum fremur giu-
keypt fyrir breytingum á stjórnarskrá landsins í afturhaldsátt.
Nýlega hafa úrslit „skoðanakönnunar“, sem farið hefur fram
þar eystra, verið talin ný sönnun þessa.
í grein þeirrj sem hér er birt^ úr „Austurlandi", blaði sósíal-
ista í Neskaupstað, er skýrt nákvæmlega frá úrslitum þeirrar
skoðanakönnunar og sú ályktun dregin, að hún sýni helzt almennt
tómlæti manna austur l»ar fyrir afturhaldstiliögunuin.
W «*r _ 5T •W*"'.''* *~t'**æ**r'‘í • ■' \ * -r“ —
i* «»*
Eins og kunnugt er, efndi
Fjórðungsþing Austfirðinga til
skoðanakönnunar á þessu ári
• meðal kjósenda á sambands-
svæðinu um nokkur atriði
stjómarskrármálsins.
Á fundi Fjórðungsþingsins
seint í september voru úrslit
þessarar skoðanakönnunar
'kunngerð.
Skoðanakönnunin var þannig
framkvæmd, að prentaður var
spumingaseðill með 6 spum-
ingum, sem kjósendur voru
beðnir -að svara. Var seðlinum
siðan dreift meðal kjósenda og
- til þess ætlazt, að hverjum kjós-
anda á sambandssvæðinu væri
fenginn seðill í hendur.
Spumingamar voru svohljóð-
andi:
1. spuming: Um skipun fram-
kvæmdavaldsins og aukning
á valdi forseta.
Vilt þú að stjórnvaldið þ. e-
ríkisvaldið), verði falið þrem-
' ur sjálfstæðum aðilum þannig
aði ■
■a. þjóðkjörið Alþingi hafi lög
gjafarvald óskorað og skipi
ekki ríkisstjórn eins og tíðkast
hefur að undanförnu.
b. þjóðkjörinn forseti fari
með framkvæmdavaldið óskor-
að þannig, að ríkisstjóm, sem
harm skipar á sína ábyrgð,
iramkvæmi stjórnarathafnir ó
grundvelli gildandi laga?
c. Lögskipaðir óháðir dóm-
stólar fari með dómsvald á
svipaðan hátt og tíðkazt hefur.
2. spurning: Um meira sjálf-
stæði héraðanna.
Vilt þú, að stjórnarskráin
geri ráð fvrir skiptingu
landsins í nokkur, t. d. 4
—6 héraðsstjórnarumdæmi
(fylki), er fái verulega
sjálfstjórn, fjárráð og all-
miklu víðtækara valdsvið,
en t. d. sýslunefndir hafa nú?
3. spurning: Um kjördæma-
■skipun.
Vilt þú, að kosningar neðri-
deildar Alþingis (eða þings-
ins alls, ef það verður ein
deild), fari fram í einmenn-
ings kjördæmum, sem hafi
sem iafnasta kjósendatölu?
4. spurning:' Um efri deild Al-
þingis:
Vilt þú, að Alþingi hafi efri
deild, skipaða fulltrúum frá
fjórðungunum eða fylkjun-
um. Verði deildinni, auk lög-
gjafarstarfSj ætlað það hlut-
verk, að gæta -stjómskipu-
legra réttinda héraðsstjórn-
arumdæmanna, enda fái
deildin stöðvunarvald gagn-
vart lagasetningum, sem til-
finnanlega bera fyrir borð
hagsmuni landshlutanna.
5. spuming: Um vantraust:
Vilt þú, að Alþingi og for-
seti geti hvort um sig krat-
izt Alþingis- og forsetakosn-
inga, þó að kjörtimabil- sé
ekki á enda, ef ósamkömu-
lag.þessara valdhafa er. svo
alvarlegt, ■ að hagsmunir
þjóðfélagsins séu í hættu að
dómi annars hvórs valdhaL -
áns?
6. spuming: Um stjómlagaþing.
Vilt þú að sérstakt stjórn-
lagaþing (Þjóðfundur) setji
íslenzka lýðveldinu stjórn-
arskrá?
Úrslit voru sem eftirfaran'di
tafla sýnir. Kjósendatala 5 á
kjörskrá er miðuð við forseta-
kjörið 1952;. yngri heimildir,
sem óyggjandi geta talizt,
liggja ekki fyrir.
Hreppar Kjós. Atkv. Þáttt.
á kjör. greiddu %
A.-Skaftafellssýsla:
Hofs. 108 11 10.2
Borgarhafnar 94 0 0.0
Mýra 63 0 0.0
Hafnar 271 2 0.7
Nesja 127 0 0.0
Bæjar 74 ö9. 79.7
Stöðvar
Búða
Fáskrúðsfj.
Reyðarfj.
Skriðdals
Valla
Egilsstaða
Eiða
Eskifjarðar
Helgustaða
Norðfjarðar
• Neskaupst.
Mjóafjarðar
S.-Múlasýsla:
'Geithellna
Búlands
Berunes
Breiðdais
72
168
72
166
0
0
9
67
0.0
0.0
12.5
40.4
108
310
158
296
72
107
81
114
396
91
94
740
86
Seyðisfjörður 445
N.-Múlasýsla:
Skeggjast. 137
Vopnafj. 406
Hlíðar 80
Jökuldals 108
Hjaltastaða 99
Tungu 125
Fella 112
Fljótsdals 186
Borgarfj. 177
Loðmundarf. 16
Seyðisf jarðar 55
0
0
42
0
46
4
8
0
20
7
10
33
0
81
0
65
0
42
35
5
37
17
17
10
2
Hinn 14. þessa mánaðar varð
Einar Long á Hadormsstaii 85
ára. Hann er Austfirðingur að
ætt og uppruna, og hefur alið
meiri hluta aldurs síns á Hér-
aði, lengst á Hallormsstað.
Allir Austfirðingar þekkja
Einar Long, öldunginn mikilúð-
lega með hökut.onpinn hvíta. I
Alls 5.774 629
Þátttaka hefur orðið 10.9%.
Svörin við spurningunuTii
voru sem liér segirt
EINAR LONG
brjósti hans hefur alla daga
búið ríkt listamannseðli, og var
hann bæði drátthagur og góður
útskurðarmaður, og ekki er
hann síður kunr.ur fyrir hag-
mælsku sícia, Er hann til dæm-
is allstórvirkur höfundur Ijóða-
bréfa, og lausavísur hans eru
á hverju strái fyrir austan. Á
yngri árum va'r hann frábær
sláttumáður, og göngu- og
hlaupagarpur svo af bar. Hann
var í kynnum við nokkur af
okkar höfuðskáldum er eystra
dvöldust, svo sem Þorstein Er-
lingsson og' Pál Dlafsson. Einn-
ig þékkti hann Þorstein Gís’a-
son sem upprunninn var
eystra.
Einar Long er afburoafróður
um marga gamla hluti, og má
segja að hann kunni íslendinga
aögurnar spjaldanna á milli, og
hann er mik'll kvæða- og visna
sjór. Þrátt fyrir háan aldur en
hann vel ern, beinn í baki, við
góða heilsu og sjón hans lítið
sem ekkert skert. Fylgist hann
vel með öllum tíðindum heima
og heiman.
Ei.nar Long er manna
skemmtilegastur, og hefur
mörgum verið aufúsugestur um
dagana. Því munu einnig marg-
ir hugsa hlýtt til hans á þess-
um tímamótum í ævi hans.
Austfirðingur.
1. spuming:
Já 345
Nei.123
Auðir 161
629
3. spurning:
Já.353
Nei 128
Auðir 148
2. spurning:
Já 422
Nei. 92
Auðir 115
í- !.-! nil j|;
:,;■!' 629
4. spurning:
•Já 407
Nei 72
Auðir 150
arfélögum og aðeins örfá úr
mörgum.
Allt að 284 af 629, sem svör-
sendu, svöruðu neitandi eða
tkiluðu auð.u,
Vert er að veita því athygli
að einungis um það bil fjórð-
ungur ,atk\'æða eru úr kaup-
.stöðum.og þorpum, þar af helm-
ingur . - af Seyðisfirði. Þetta
staðfestir það, sem yitað var
áður, að áhugi fyrir tillögum
Fjórðungsþings.ins er , sáralftill
í kaupstöðum, en þó nokkur i
sveitum.
Árangur skoðanakönnunar-
innar er mjög neikvæður fyrir
Fjórðungsþingið. Þ'vi hefur
ekki tekizt að fá þá þátttöku,
að mark verði tekið á niður-
stöðum og staðfest er, að mik-
ill hluti þeirra, sem hafa sýnt
þann áhuga á málinu, að senda
svör, svara spumingunum ým-
ist neitandi eða læfur þeim
ósvarað með öllu.
629
5. spurning:
Já 406
Neii 75
Auðir 148
629
6. spurning
Já 437
Nei 62
Auðir 13p
SósíaUsiaíélag Reykjavíkur
629
629 •
45 þeirra sem sendu svör
létu fylgja greinargerð til nán-
ari skýringar á afstöðu sinni.
Ályktun sú, sem helzt er
hægt að draga a£ þessum nið-
urstöðum, er að enginn al-
mennur áhugi er fyrir máli
þassu hér eystra.. Má m. .a,
marka það af Því að þátttaka
í atkvæðagreiðslunn; er lítil
nema í fáeinum hreppum. Ekk-
ert svar kom úr 12 af 35 sveit-
verðui haldinn í Sósíalistaíélagi Reykjavík-
ur í Iðnó í kvöld klukkan 8.30.
ÐAGSKRÁ:
1. Fmmvazp að álykiua íyrir 9.
ilðkksþiag — Lokaumræða.
2. Kosnlng íullirúa á 9. iiokksþing
Sameiningarilokks aiþýðu —
Sósíalsstafiokksins.
Féiagar sýni skírteini við innganginn.
Stjórnin.
20/10 ‘53. — ,,Kæri Bæjar-
. póstur. Við þegnar þjóðfélags-
■, ins (eða þrjótar í augum vald-
hafanna) erum orðnir því vaci-
• ir, að alla skapaða hluti vanti.
Húsnæðisleysi, rafmagnsleysi,
vatnsleysi og yfirleitt allt
, mögulegt leysi hefur verið ein-
kenni stjórnarfarsin.s undan-
farin ár. Ein er þó sú vara,
sem nóg hefur verið af, síðam
kaupmáttur launa tók að
minnka að mun, og það er
mjólk og mjólkurafurðir.
Bændur hafa fengið brúsa sína
, endursenda fulla af skyri og
ostum, sem þeir hafa elkki get-
. að torgað, og kvarta að von-
um sáran.
Fyrir rúmlega viku lcom cg
í mjólkurbúðina að vanda og
ætlaði auk mjólkur að lcaupa
•daglegan skammt af sí'.tyr':
| handa ungbarni mínu. Nei, því
hana Álf oikkar utangai'ðs, föð-
ur Bóndans í Bráðagerði. Það
var eins og að berja höfðinu
við steininn að spyrja þá vísu
menn á ritstjórninni. Við verð-
um því að taka til okkar ráða.
Væri ekki dálítið vit í því að
stofna til getraunar ? Lesendur
gefa sent Bæjarpóstinum á-
viðeigandi svar.—Kosningabarátta í Bæjarpóstinum .
miður, ekkert skyr. Og þaiinig
hefur það gengið síðari; .ekkert
skyr nema. með höppum og
glöppum.
Nú spyr ég sakleysislega og
heimta svar frá réttum aðilj-
um; Hvernig stenaur á þvi
að eíkkert skyr hefur fengizt
að undanfömu, jafnframt því
sem kvartað er yfir „offrám-
leiðslu” mjólkur?
Úr því að ég tók til máls á
annað borð, langar mig tii að ENNÞÁ erum við jafmiær um höfiuidinum. Það hefði verið
benda samborgurum mínura á
eitt „Ieysi“, sem við getum
skapað sem svar við „leysum“
valdhafanna, og það er algjört
íhalds-, framsóknar-, krata- og
rannveigarsonaleysi við næstu
kosningar. Með vinsemd. —
— Bálreiður.
P.S. Áð sjálfsögðu var raf-
magnsleysi í dag þrátt fyrir
nýju virkjunina.
iuua nuiuxiu, ug svu syauiu viu
til hver fær flest atkvæði. Og
sá sem flest atk.væði fær, dæm-
ist til að Jielta höfundur sög-
unnar, hvort honum líikar bet-
ur eða ver, nema hann kjósi''
að bera það af sér. Við skui-
um gera smátilraun og vita
hver árangurinn verður. Send-
ið ágizkanir ykkar1iJ'ilhislagi
merktu Bæjarpóstinum og svo
reynum við að notfæra okkur
getraunina til að fletta ofanaf
gaman að bjóða upp á verð-
lauci f.vr'r réttar úrlausnir, en
það er spauglaust viðureignar,
þegar Bæjarpósturinn veit
eikki einu sinni sjálfur hvaða
svör eru rétt. Við verðum því
að hafa þessa getraun í kosn-
ingastíl, — lesendur kjósa sér
beinliais höfundinn og svo
verður liinn hlutskarpasti sjálf
ur að ákveða hvort hann tek-
ur kosningu eða ekki.
En sem sagt, getraunin eða
Ikosning'n er hérmeð hafin —
ég hlakka til að fá bréfin, og
atkvæðatölur verða svo birtar
smátt og smátt. En sendið
nöfnin ykkar með ágizkunun-
um — Rósnirigih ér að vísu
leynileg út í frá, en Bæjarpóst-
urinn er þögull eins og gröfin,
'þegar um er að ræða nöfn
vina hans.