Þjóðviljinn - 22.10.1953, Blaðsíða 6

6) ~ I>JÓÐVILJIXN — Fimmtudagur 22. október~l<&53 ~
(llÓGVIilÍNN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurlnn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson.
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Asmundur Sigurjónsson, Bjarnl Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg.
lfl. — Sími 7500 (3 línur).
Aakriftarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Hin „glæsilega forusta“
Eitt höfuöeinkenni afturhaldsflokka hvar sem er í heim-
tnum er andstaðan við framfarir og' aukna menningar-
v:ðleitni. Þ:ir þvælast fyrir nauðsynlegum umbótamálum
svo lengi sem'nokkrir möguleikar eru á að hindra fram-
gang hsirra. Oftast brestur andstaðan fym eða siðar og
aftiirha!dsflokkarn;r verða að láta sér lynda að bíða ósigur
•yrir kröfum fólksins og sókn framfaraaflanna. Og þá
er það segin saga að afturhaldið snýr algjörlega við blaö-
:>nu. Þá eru framfaramálin orðin þeirra heitasta áhuga-
ofni og þvi haldið fram án minnstu blygðunar að fyrir
frSmgangi Jie rra hafi afturhaldið alltaf barizt og jafnvel
ekki hikað viö aö fullvrða að það hafi ekki aðeins átt
í;-umkvæðiö lieldur háð þrotlausa baráttu fyrir þvi að
hnnda umbótunum í framkvæmd.
íhaldiö á íslandi er engin undantekn’ng hvað þetta
rnertir nema síður sé. Það hefur staðið á móti og torveld-
að framgang flestra ef ekki allra meiri háttar framfara-:
3'nála þjóðarinnar og umbóta á kjöruni alþýðu allt frá þeim
1íma er það hóf fyrst sjálfstæða flokksstarfsemi og hefur
þar enp.u máli skilpt hvort það hefur kallað sig Sparnaðar-
bandalag, íhald?flokk eöa Sjálfstæöisflokk. Það hefur
jafhan veriö samt við sig undir hvaða merki sem siglt
héfur verið. íhaldið hefur aldrei ótilneytt léð fraimfara-
málunum liösiinni. Þaö hefur þvert á móti háð harða bar-
áttu gegn ölium framförum og bættum lífskjörum og
réttindum alþýðustéttanna. Það hefur aldrei gefizt upp
íýrr en ekki varð lengur varizt einarðri sókn framfaraafl-
s'irna og alþýðunnar. Þá fyrst hefur það lyppazt niður, orð-
ið að láta sér-lynda ósigurinn og skömmina af þröngsýni
sfnni og fjandskap við framgang nauðsynjamálamia.
En eins og íslenzka íhaldið á 1 þessu sammerkt við ann-
að afturhald veraldarinnar fetar það dyggilega í fótspor
hess í því áð snúa viö bláðinu þegar ós'gnrinn er orðinn
óhrekjandi staöreynd. Þá hefst söngurinn um langa og
ótrauða baráttu f jandmanna framfarajnálanna fyrir fram-
gángi þehTa. Hver kannast ekki við þennan söng íhaldsins,
v;ð þessar endurteknu stáðhæfingar málsvara þess og
biaða um „örugga forustu“ íhaldsins og ötula forgöngu
þess fyrir framgangi umbótamálanna.
Ferskasta dæmið um þetta eru skrif íhaldsblaðanna um
vfrkjunarmálin síðustu daga. Væru þau sannleikanum
fámkvæm mætti ætla aö íhaldiö hafi háð þrotlausá bar-
át'tu fyrir virkjun Sogsins allt frá þeim tíma að þáð mál
kömst fyrst á dagskrá og átt við m’kla og erfiða andstöðu
að etja. Sannleikurinn er hins vegar sá að íhaldið barðist
gégn virkjun Sogsins þegar í upphafi og lét ekki undan
ýyrr en málum var komið þannig að það átti á hættu að
missa borgarsí jóraembættið í hendur andstæðinganna. Þá
fvrst var íhaldið kúgáð til þess að láta undan og hætta
fjandskap sínum viö málið. -
Nákvæmíega sama sagan gerðist iþegai- framhaldsvirkj-
un Sogsins, sú sem nú er nýlokið, ,var orðin knýjandi
náuðsyn vegna aukinnar rafmagnsnotkunar bæð: á heim-
j’unum og af hálfu hins uppvaxandi iðnáðar. Þrátt fyrir
alxrtennan rafmagnsskoi t og stórfellt tjón af völdum hans
kostaði það raargra ára harða baráttu og eftirrekstra
áí hálfu sósíalista í bæjarstjóm Reyjavíkur að knýja
íhaldið til þess að hefjast handa um virkjunina. Það
vár sjálfu sér samkvæmt. Og þaö lét ekki undan síga fyrr
eh kröfurnar voru orðnar svo háværar að andstaðan var
vonlaus með öllu. Þá 'fyrst gafst íhaldiö upp.
Og enn er íhaldið viö sama heygarðshomið. Þráti fyrir
aúgljósa nauðsyn þess að ráðast nú þegar í fullnaðar-
virkjun Sogsins og bægja þannig yfirvofandi rafmagns-
rkorti frá dyi'um Reykvíkinga og íbúanna í sveitum og
þorpum Suðurlands, berst íhaldiö gegn því af sömu
nautskumii og áður. Það hefur þegar hindrað að hald'ö
'vérði áfrattn virkjunarframkvæmdum í Sogi þótt vitað sé
að með því er hægt áð spara 15-20% af áætluðum kostn-
áði við framkvæmdirnar. Hitt er jafnvíst a'ð þegar ekki
verður lengur gegh því staðiö að virkja Efrifossa í Sogi
hran ekki á bví standa áð íhaldið'eigni sér forgöngu máls^
írjs. Þá mur. Morgunblaðið halda því fram af aigjöm
hlygðunarleysi að iþví hafi verið siglt heilu 1 höfn uniáir
,}.glæsilegri. fomstu1 Sjálfstæðisflokksins!
Brynjólfur Bjarnason og Finnbogi R. Valdimarsson f lytja
Frumvarp um glldlsföku heilsugæzlu-
kafla trygglngarðaganua og niðurf ell-
ingu persénuiðg jalda til trygginganna
Brynjólfur Bjarnason og Finnbogi R. Valdimars-
son flvtja á Alþingi frumvarp um að III. kafli lag-
onr.a um almannatryggingar skuli koma til fram-
kvæmda frá 1. jan. 1954, og að persónuiðgjöld til
almannatrygginganna skuli falla niður, en ríkis-
sjóður sjá tryggingarsjóði fyrir því fé sem á vant-
ar til að bera uppi tryggingarnar.
1 greinargerð skýra fiuínings-
men'n málið á þessa leið:
Frumvarp þetta var flutt í
fyrsta sinn 1951, en var þá
ekki afgreitt. Það er tvíþætt að
efni. Að öðrum þræði er það
tryggingamál, þar sem mælt er
syo fyrir, að einn megin þáttur
álmannatrygginganna — kafl-
inn um heilsugæzlu — skuli
koma til framkvæmda. Að hin-
um þræðinum er það skatta-
mál, að því leyti, sem mælt
er fyrir um, að persónuiðgjöld
fil almannatrygginganna skuli
falla niður, en ríkissjóður. skulí
í staðinn leggja trvggingarsjóði
til það fé, sem á vantar ti! að
ber.a uppi tryggingamar,
A þinginu 1951—52 var sam-l
þykkt þingsályktunartillaga um
heildarendurskoðun laga um
skatta og útsvör. Er þar m.
a. mælt svo fvrir, að lögð skuli
áherzla á að gera skattalög-
gjöflna svo einfalda og auð-
velda í framkvæmd sem frekast
er unnt. Flutningsmenn te’ja,
að þetta fmmvarp stuðli ein-
mítt að því. Þar sem boðað
hefur verið, að frumvarp um
ný skattalög verði lagt fvrir
þétta þing( telja þeir, að fím-a-
bært sé að flytja þetta frum-
varp að nýju, þannig að það
verði tekið til athugunar og
afgreitt samtímis skattalögun-
um, þar sem hér er um mál
að ræða, sem ekki verða skil-
in hvort frá öðru’
Þegar iögin um almannatrygg-
ingar voru sett árið 1946, var
eitt höfuðnýmæli þeirra það.
að kom.ð skyldi iupp skiþu-1
lagðri heiísugæzlu og heisu-
vernd; fisliar INr kafliiiagánna
um þetta ef'ni. Var þá í upphafi
ákveðið, að þessi kafli laganna
skyldi koma til framkyæmda 1
jan. 1948. Við það var þó ekki
staðið, heldur var framkvæmd
heilsugæzlunnar frestað hvað
eftir annað, cg samkvæmt þeim
lagaákvæðum, sem nú gi'da.
á hún að koma til fr.amkvæmda
1. jan. 1955.
Flutningsmenn telja, að þeg-
ar sé orðinn allt of langur
dráttur á framkvæmd þeirra
mikilvægu íyrirmæla, sem fel-
ast í he.'lsugæzlukafla almanna-
tryggingalaganna, og leggja á-
herzlu á, að tafar’ausf verðl
hafinn undirbúningur til þess.
að þau geti komið tll. from-
kvæmda um . næstu áramót. .
Um fjárhagshlið frv. ,er það
ann.ars að segja, að með þeirri
skatta- og . tollaáþján, sem a!-.
mennmgur. nú • býr yið, ásamt
vaxandi dýrtíð,. e- mikil liæt-t*
á bví, að fjöidi rlWf!?:a geti ekki
staðið i skilum með þessi giöld
og tapi af þeim sökum réttind-
um. Einkum er þessi hætta
mikil, þegar atvinnuleysi steðj-
ar að. Fyrir þessum réttinda-
missi verða einmitt þeir, sem
sízt 'mega við þvi, fátækasta
fólkið.
í þessu samoandi er rétt að
taka það fram, að rikissjóður
sækir nú í vasa hverrar fimm
manna fjölskyldu að meðaltali
sem svarar 12 þús. kr. á ári í
tollum og óbeinum sköttum og
15 þús. kr.. ef ágóði af einka-
sölum er talinn með. Og und-
an þeirri innhelmtu verður ekki
komizt, því að hún er fólgin í
fötum og' fáeði og öðrum dag-
legum nauðþurftum fjölskyld-
unnar. Við þessi . lögþvinguðu
iðgjöld heimilanna bætast svo
meðal annars iðgjöld til al-
mannatrygginganna og sjúkra-
■samlaganna, sem nema nú í
Reykjavík 1362 krónum á ári
fyrir kvæntan roann.
Af öllum þessum ástæðum
leggja flutningsmenn til, að
þessi persónuiðgjöld'verði felld
niður, en framlag ríkissjóðs
hækki sem því svarar. Að sjálf-
sögðu hefði þetta í för með sér
allmjög nukin útgjöld fyrir rík-
issjóð. Nú hefur ríkisstjórnin
talið sér fært að löla því, að
tekjuskatturinn skuli lækkaður.
En afnám iðgjaldanna mundi
einmilt vera sú skattalækkun,
sem kæmi að mestum notum
fyrir allan almenning, auk þess
sem það miðar að því að gera
alla skattheimtuna einfaldari og
kostnaðarminni.
Vanþekking eða vís
vitandi ósonnindi?
Mikil áherzla er nú lögð á
það í blöðum stjómarflokk-
anna að koma þeirri skoðun
inn hjá þjóðinsii, að ekkert
hefði orðið úr b.vggingu orku-
veranna við Sog og I.axá ef
ísland hefði tekið þann kost-
inn að standa utan við mar-
sjallbandalagið.
í sjálfu sér endurspeglar
þessi fullyrðing aðeiní; þann
lágkúruleg-a hugsunarhátt sem
talsmenn marsjallhlekkjanna
hafa tamið sér í sambandi
við það aumkunarverða. hlut-
skipti að þurfp að verja mis-
gerðir valdhafa þritlokkanna
við efoahagslegt sjálfstæði Is-
lendinga. Sennilega ~ru menn
e’ng og Þórarinn Þórarinsson
tiitstjóri Tímans farnir að
trúa þessu sjálfir. svo oft sem
þeim hefur 'V’erið fyrirskipað
að endurtaka þessa raka’ausu
fullj'rð’ngu.
Með staðhæfingu eins og
þessari er gongið út frá því
sem staðreynd að íslandi hafi
verið lokaðar allar eðlilegar
leiðir til lánsfjöröflunar. Eina
leiðin sem opin hafi verið
hafi verið leió hlekkjanna og
niðnrlægingarirmar, landið
hefði hvergi fengið nauðsyn-
]egt lánsfé fyrir erlendu efni
til virkiananna og því hefði
orðið að sæfa hinum þjóð-
f jands imlegu og * þtil’ækkijndi
skilyrðum marsjallstofnunar-
innar.
Ekkert ’iggpr f yxfe.ýsgxn.
sannar: þessa staóhæfihgu • óg
ekki e>nu sinhi neitt- sem
bendir til þess að hún- hafi
við nainnstu likux að «tyðj»
ast. Islendingar hafa áður ráð-
izt í stórar framkvæmdir og
tekið til þeirra lán erlendis.
t. d. á Norðurlöndum, án nokk-
urra skilyrða af hálfu lán-
veitenda um tilhögun fjárfest-
ingar hérlendis eða ihlutun
um íslenzk efnahagsmál í
nokkru formi.
Miðað við þáverandi að-
stæður voru þessa.r fram-
kvæmdir, Sogsvirkjunin fyrri
og Hitaveita Reykjavíkur, svo
tvö dæmi séu nefnd, sízt auð-
veldari viðfangs en þær virkj-
unarframkvæmdir sem nú er
nýlokið. I raun og veru var
öll aðstaða þjóðarinnar örð-
ugri þá en nú, vegna skorts
á stórvirkum fram’eiðslutækj-
um og vinnuvé’.um sem ekki
komh til sögunnar fyrr en á
nýsköpunarárunum. Þó tókst ,
þjóðinni að fá lán, án nið>ir-
lægjandi sldlyrða, og að leysa
þessi verlcefni af hendi með
sæmd.
Skraf Tímans og annarra
marsjallmálgagna um van-
mátt þjóðarinnar og algjört
getuleysi til að hrinda virkj-
u. núm áleiðis án þess að
leg'gja á sig hlekki marsjgli-
stefnurinar er því markleysá
cin og fp’skmhing. Og' skipt- l
ir þá ekki ýkja miklu máli
hvort hún cr fram sett af al-
gjörri vareþekkingu cða logið
vísvifaridi til þeSs aS' færa *
fram varnir fvrir- þá óhappa-
menn Framsóknárýláháíds og
AlÍýðufœ'^fú'^ffisekir
eru lun áð hafa smeygt fjöt.r-
um marsjallkerfisins á -þjóð- -
ina. ‘ , '•'