Þjóðviljinn - 25.10.1953, Qupperneq 7

•Sunnudagur 25. október 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (7
Góðir gestir, kærirfíélagar.
Þeim Islendingum, sem
/ggja á vinakynni og menn-
gartengsl við kinvereiui
íóðina, er nokkur vandi á
jndum. Þannig er ástatt. að
jómarvöld Is'ands hafa
fjögur ár ekki haft vit-
ískju um að til sé ríki, sem
ifnist Alþýðulýðveldið Kína,
ðurkenna ekki fyrir sjálum
ír, þjóð sinni, né umheirr.in-
m, að þar hafi þessi fjögur
«• ráðið ríkjum Maó forseti
g alþýðustjórn hins sögu-
■æga Kommúnistaflokks ivína
g samstarfsflokka hans. Eg
eit ekki betur en Island sé
ín í stjórnmálasambandi við
bjórn Sjang Kajséks, sem
essi. fjögur ór hefur ástund-
ð sjóræningjaiðju, frá þtim .
tla hluta Kínaveldis, sem
nn er ófrjáls, eynni Taívan,
g iðkað þar sömu blóð-
tokknu stjórnarhætti og áð-
r í öðrum þeim landslilut-
m Kína, sem Kúómintang
áði til. Meðan því fer fram,
ð stjómarvöld íslands viður-
enna ekki tilveru annars
ínversks lands en eyjariunar
'aívan, gæti það virzt skort-
r á háttvísi að liyggja á fé-
igsstofnun, sem ætlar sér að
stunda fyrst um sinn menn-
igarsamskipti einmitt við
lla aðra hluta kínverskrar
yggðar en þá, sem enn
tynja undir kúgunarhæi Kú-
miotang. Ætlun okkar, Sfnn
ennan fund sækjum, er þó
élagsstofnun í því skyni.
Brýnt verkefni félagsins
lýtur það að Verða að sam-
sera íslenzku þ.jóðina og ís-
mzk stjórnarvö'd um nauð-
yn þess, að ísland viðor-
:enni Alþýðulýðveldið Kinc
vo takast megi eðlilegt
tjórnmálasamband og við-
kipti milli landanna. Ekki er
líklegt að slík samskipti ís-
mzka rikisins og alþýðurík-
íins i austri yrðu Islendmg-
m meira hagsmunamál en
iínverjum, en alþýðustjórnin
Peking hefur sýnt, að hún
r fús til eðlilegra og lieil-
rigðra samskipta við hvert
að ríki, sem fer fram á slík
iðskipti á jafnréttisforsend-
m.
Engu ríki hefur reynzt það
ollt eða árangursrikt að
niða stefnu sína á utanríkis-
aálum við annað en stað-
eyndir. Ekki einu sinni stór-
eldum, voldugum ríkjum eins
g t. d. Bandaríkjum Norð-
r-Ameríku. Bandaríkjastjórn
eyndi að leika sama 3«ik i
óna og húsa héfur gert í ótal
.uðva'dslöndum frá því stríði
auk; að styrkja til valda aft-
rhaldsstjórn, hVað sem ieið
ilja fólksins í landinu, hvað
em leið sigurmætti alþýöu,
em rís á fætur úr alda-
angri niðurlægingu og krefst
éttar síns til lífsins. Sigur
.lþýðubyltingarinnar í Kína
afngildir úrslitaós'gri hinn-
r bandarísku heimsva’da-
Irottnunar í Asíu, sá sigur
>oðar öld mik’lla sigra í frels-
sbaráttu kúgaðra þjóða um
leim allan, Bandaríkjastjórn
íefur ekki veitzt auðvelt að
;ætta sig við þá staðreynd og
luðskilið er, að þungt á •
íyggjuefsri bandarískra stjóm
irva'da hefur ekki látið jafn
lyggan vin þeirra og hæstvirt
m fyrrverandi utanríkisráð-
lerra, Bjaraa Benediktsson,
isnortinn.
r
Hrþúsimda mesmtxtg og æskiiþrótttsr csl-
þýóiistérveldis einkenno hið nýfa Kína
Ís9and á samíesð mei Oaimerka, Noregi, Sutþjóð, Fisinlandi sg Bretlandi
m
Árþúsunda auðlegð kínverskrar menningar má ekki
vera lokuö bók Islendingum. — Mynd lir
musterishelluiiuni í Túnhúang, frá
7. öld: „Dráttarkarlar“
Það var eitt sinn, er banda-
r.ískur utanríkisráðherra hatði
hellt úr ská'um mátt’ausrar
heiftar sinnar vegna hinna
ldnversku staðreynda, að einn
af leiðtogum Kommúnista-
flokks Kína svaraði. Var svar
ið flutt af kínverskri hógværð
en líkt og þrungið reginafli
liinnar miklu þjóðar. Þ\’í lauk
með orðunum; „Viljð þér
ckki athuga landabréf, Mr.
Acheson, og hugsa yður svo
betur um.“
Ekki virðist vanþörf á, að
sú ráðlegging kæmist einnig
til íslenzkra stjórnarva'da,
— mér er ókunnugt um,
hvort Mr. Acheson hefur skot-
ið henni að vini sinum Bjarna
Benediktssyni á sinni tíð. en
hvorugur þeirra er nú utan-
ríkisráðherra lengur. Hinsveg-
ar heldur kinverski kommún-
istinn, sem ráðið gaf, traustri
liendi um stjóinvöl );jóðar
sinnar. er forsætisráðherra og
u t an ri k i s r áð h e r r a alþýðu-
stjórnarinnar í Pek.'ng.
Með þeirri afstöðu íslénzku
ríkisstjórnarinnar að nóit'a í
fjögur ár að Viðurkenn.a til-
veru Alþýðulýðveldisins Kína,
hefur hún metiö meir að
dingla aftan í Bandaríkja-
stjórn en eiga samleið með
gra.nnríkjum Islands í Evr-
Öpu; samleið með þjóðum
þeim, pem okkur eru rkyid-
astar, Is’endingum. Ö’l Njrð-
urlandarikin nema ísland, —
Danmörk. Noregur, Sviþjóð,
Finnland. hafa viðurkennt al-
þýðustjórnina í Peki.ng, kom-
ið á eðlilegu stjórnmálnsam-
bandi og hafið verzlunarvið-
skipti. Kínverjar telja alþýðu-
lýðveldi sitt stofnað 1. októ-
ber 1949, Næstu þrjá mánuð-
ina tóku þessi r’kí unp stióvn-
má’asahiband vui Peking-
stjórnina; Sovéttik’n, Bú’gar-
ía, Rúmenía, Ungverjaland,
Tékkóslóvakía, Kórea, Pól-
land, Mongólía Austur-þýzka-
land og Albanía. Á næsta ári.
1950, bættust þessi ríki í hóp-
inn: Ceylon, Noregur ísiael,
Afghanistan, Viet-Nam, Hol-
land, Indiand, Svíþjóð, Dan-
mörk, Burma, 'Indóuesía,
Sviss Finnland. S'íar bættist
við enn eitt Aöíuríki: Pakistan,
Sívaxandi u ta.nr'kisvi ðskipti
Kína beinast af skiljanlegum
ástæðum að langmestu leyti
til þeirra landa, sern hafa
kosið að hafa eðlileg og heil-
brigð stjórnmálatengsl við
hið unga alþýðuríki. Sérstaða
FranisÖKiiræóa Sis-
urðar Guðniunds-
sonar á stofníundi
Kínversk- íslenzka
ínenningarfé.’agsins,
20. október sl.
Islands, sem varla. getur átt
aðra orsök en þægð íslenzkra
ríkisstjórna við bandaríska
utanríkisstefnu, gefur ýmsum
heiztu keppinautum Islend-
inga á mörkuðum heímsins
forhlaup inn á hina óseðjandi
kúiversku markaði og virðast
þeir hafa á því fullan hug að
láta ekki það tækifæri ganga
sér úr greipum.
Þó ekki væri af öðrum á-
stæðum, væri hagsmunum ís-
lenzku þjóðarinnar áreiðan-
lega betur borgið með )ví að
e'ga í þessum efnum samleið
með Noregi, Danmörku, Sví-
þjóð, Finnlandi, Bretlandi —-
svo nokkur löiid séu nefnd —
en að lialda áfram að neita
staðreyndinni um tilvist hins
mikla alþýðurikis. Vilji utan-
ríkisráðherfa Islands l’ta á
landabréf, hljóta að vakna
nokkrar efasemd'r tun þá
stefau, að stjórnarvöld ís-
lands varii ekki um Alþýðu-
lýðveldið Kína, lar.d sem er
álíka stórt og öll Evrópa.
Ef vlð bættist sú vitneskja,
að land þetta er byggt 500
milljónum manna, og eigi ó-
rofna geymd menningar og
þjóðérnis um 5000 ára skeið,
væri ekki ólíklegt, að jatnvel
íhaldsstjóm te'di rétt að
breyta um stefnu, kjösa sam-
le'ðina með Nórfúriöndimi,
Bretlandi og öðrum þeim ríkj-
um f jarsky’dustu stjórnar-
hátta, sem þegar hafa eðli-
leg og heilbrigð stjórnmála
tengsl við Alþýðuiýovéldið
Kína.
Eg v'k þá að undanfara
þeirrar fé’agsstofnunar, sem
nú er fyr’rhuguð.
Fyrstu þræðirnir, sem mér
er kunnugt um að lemð hafi
mttx TWlu vnH Jcf-
mipotr ;«w\ ímfl tr, þm, la'
kpn cfs Voafl rmír<; TMo þnw1
pa»r.íM: oj nwfcú «úno
trpt'.uymn // cg
'ikíku ■ ,'mzÍKv Wibú þfl ft.
Wol f# irtla fm twnai
<p ’Jblw fm
I tmciirtnft þ* Um pWti;
;A|rak<>»'n«» ríl// étpm&ainH
i>rtl úíUa ffemannlffm e$t
frm bam íutcmk ,
■ "g þrt fmMlpfl iw graítflop dfll •o«4tfkpitW
Í|ií; <; hmW puffW racuí Ofe* chv %*m tn «1 lt
þu at mcn fa iúwi; sg fpittgt mata cn wtfrtmffiix ýt1
ptc Hm*// (jwgim bcilii cignbw Ju) fliafintt
nigim hitn* nl fm cf þm ra'!>fl//{rá rfnliu a
rirtlflflga þulrtic ftflnt mflíflíi hc>a n mana tranf
; nwnpfifftn b-.síU1 >n«Ui jnmii <•: ýi vcrxt ffn tff þa (M-
■ln » wi Tt) pipf *þ« m«r jry’frugtu tnaírai j vontf mtp *
ffun . v"*. 0if t%iú j VotPirm mnja hrtmrtftcwfmt ní
þnSnnww #n þní fftn mtvo pttfin fjiptmffai xnabm þrvfiW
vtirt f kmifrttgww. prmnfftm <Ut mwgc vaba, nj kmyra
flpla «? Vcnn pmi // #n aunffit* ^tmanffýipá ma nmti
m<m/ nnyra þn *, f«» ci ffttt (m tm
"*** **m vlKl W*1** í'pbþr f>«n v**n inff p/nHt tg me
'V <*su fmc nlbjr c: jpptraguj ntaffut «t pxm ut
íc %»<>: Urn fy«-. ffwit atfft tpw ypnnpnrranf, þ«ú frmV;
Vi5 viljum kyima þjóðum hins nýja Kína auð-
legð islenzkra nienningarverðnueta, fornra og ;«
nýrra. — Blað úr Jónsbók, í Árnasafni

milli Alþýðu’ýðveldisins Kína
og Islatnds, voru esperantó-
blöð og bréf, sem bárust hing
að miðsumars 1950, á fyrsta
aldursári hins nýja stórveldis
alþýðunnar. Kínverska esper- ■
antohreyfingin var vel sam-
stíga byltingarhreyfieigunni,
enda ofsótt af Kúómíntang.
Á stríðsárunum bárust hing-
að, eftir óralöngum króka-
leiðum, lítil kínversk espet-
antoblöð frá Sjúnking, log-
andi af heift til japönsku
landræningjanna, prentuð á
stríðspappír sem varla hékk
saman. Eitt af óþokkaverk-
um Kúómíntangmanna, er
þeir töldu örvænt um sigur,
var það er þeir myrtu í fang-
elsum ýmsa fremstu leiðtoga
esperantohreyfingarinnar kín-
versku, ásamt öðrum ættjarð-
arvinum. En þeir sem lifðu
hlutu sigur með sigri alþýðu-
málstaðarins, nú bárust blöð
þeirra boðleiðir frá Peking
og Sjanghaj og urðu víða um
heim með fyrstu vorboðum
hins nýja lífs austur þar. Þeg-
ar sumarið 1950 voru birtar í
íslenzkum blöðum greinar úr
kinverska esperantoritinu ÉI
Popola Cinio, en það er nú
orðið vandað mánaðarrit, óg
hefur síðan átt vaxandi á-
skrifendahóp í Reykjavík;
öðrum kaupstöðum og jafnvel
upp um sveitir landsins.
Það var ekki sízt vegna
þeirrar snertingar við hið
nýja Kína, að Esperantohóp-
urinn Mate.no hér i Reykja-
vík samþykkti á tveggja ára
afmæli k'nverska a'þýðulýð-
veldisins að kjósa nefnd, ’er
athuga skyldi um stofnun fé-
lags til menningartengslj við
Kína. Af ýmsum ástæðum var
ekki talið fært að ganga þá
til félagsstofnunar, en sogja
má, að hugmyndin um naúð-
syn félagsskapar í þessu
skyni hafi jafnan síðan verið
haldið vakandi, og hann unct-
irbúinn. Eg gét þessa hér til
að benda á, aö með esperanto
virö'st þcss nokkur kostur að
ryðja úr vegi erfiðasta tálm-
anum í samskiptum - Véstur-
landabúa við Kínverja, nála-
veggnum, og sýnir bað einnig
reynsla Þórbergs Þóríarson-
ar úr Kínaför hans, ágæt fyr-
irgreiðs’a og túlkun sem han.n
varð aðnjótandi vegna kunn-
áttu sinnar í þv' máli.
Skriður kemst á sambands-
málin sumarið 1952. Fyrir
milligöngu kínverska sendi-
ráösvns í Kaupmannahöfn
bauð kínversk menningar-
r.tofnun sex Islendingum í
kvnnisför um Kína. og völd-
ust til f;i -p rinnar .Tóhar.nes
rkáld úr Kötlum, Þó)bergur
Þórðarson rithöfundur, Skúli
Þórðarson sagnfræðingur. Is-
leifur Högrason kaunfélags-
stjóri, Zóphónías Jónsson
verkamaður og Nanna Óiafs-
dóttir bæjarfnlltrúi. Þau ferð-
uðust víða um Kína og hafa
miðlað margvislegum fróðleilc
Framliald á 3. síðu