Þjóðviljinn - 14.02.1954, Qupperneq 5

SuiMUdagur 14. febrtex 1954 — ÞJÓ£>VlUrNN — <5
Vinnuskóli fyrir fatlaSa
Verkamanna-
ráðast á afstöðu
I Kaupmaunahöfn tók nýlega til starfa verksmiðja þar sem
fatlað fólk á að fá þjálfun og verkkunnáttu. Þessi vinnuskólí
er œtlaður þeim sem ekki eru fatlaðri en svo að talið er að þeir
muní standa alheilbrigðu fólki jafnfætis að þjálfun lokinni.
Framleiddir verða lásar og fleiri máhnvörur og 50 nemendur
komast að í einu. Ríkissjóður leggur til höfuðstól, greitt er
taxtakaup og talið að íyrirtækið muni ekki þurfa neinn rekstr-
arstj rk. Á myndinni til vinstri er nemí að vinna með vél sem
sýður saman málmstykki en hinn situr Við fræsivél.
Brezki Verkamannaflokksþing-
maðuriim Woodrow Wyatt hefur
ráðizt óvaegilega á framkomu ut-
anríkisráðherra Bandaríkjanna á
fjór\-eldaráðstefnunni í Berlín.
Wyatt, sem var aðstoðarland-
varriaráðherra í síðustu stjóriv
Verkamanrianokksiris, sagði í
ræðu í Woodford að ef Dulles
héldi uppteknum hætti að rieita
að viðurkéima hið nýja Kína
gæti ekki orðið um neinti veru-
legan árangur að ræða af fundi
utanríkisráðherranna. Wyatt
kvað tillogu Molotoffs um firrini-
veldaráðstefnu með þátttöku
Kína í alla staði sanngjarna
Þingmaðurinn tilheyrir hægra
armi Verkamannaflokksins.
Þingmaðurínn Desmond Don-
nelly úr vinstra arrni flokksins
hélt samdægurs rséðú í Cám-
Framhald á lí. síðu
kofiungdóms
BíöS sósíaldomókjfafa og Þjó5iiokkssns
leggíast á eift í máimu
í Sviþjóö eru hafin upp úr þurru áköf blaöaskrif um
afnám konungdóms í landinu.
Sósíaldemókratablaðið Afton-
tidningen í Stokkhóimi reið á
vaðið og var ekki rnyrkt í máli.
Enginn heilvita rnaöur .. .
Biaðið ságði i ritstjómargrein:
„Enginn heilvita maður getur i
ah'öru haldið fram þeírri skoð-
una' að: æðsta embætti ríkisins
;pigi að' ganga i arf eítír sérstök-
.iim erfðalögum og engiri óbr.iál-
uð iriarinesk.jo getur talið þdð
viturlegt að jafnt öldungar og
hvítvoðung'ar geti orðið ))jóð-
höíðingjar".
Tækifæri nú
Aftðntidningen héldur áfram:
„Síðan í býltingunni 1789 þégar
Gústaf IV. var steyþt af stó'li,
hefúr okkur ekki boðizt- annað
eins tækifæri til að leggja niður
arfgengna konungsstjóm og- það
sem nú berst okkur að höndum.
Að öilu er hægt að fara með
ýtrustU nærgætni vegna þéss að
aliir una vel núverandi konungi
og þjáifun Hkiserfingjans er
varla byrjuð'*.
Ríkiserfínginn fórst
Svo er mál með vexti að
elzti sonur Gústáfs VI., núver-
andi könúngs' Svía, fórst í fliig-
slysi fyrir nokkrum árum. Elzti
sonur hans, sem er barn að aldri,
átendur nú næstur því að taká
við ríki.
Aftontidningen segir að fáir
Svíar muni vera mótfallnir þvi
að Gústaf VI. sitji að ríkjum
það sem hann á ólifað en þeir
muni vera nvargir sem óski þess
að undirbúriingur sé háfinn að
þvi að leggja niður kónungs-
'stjórii ög 'taká -upp hreint lýð-
fæðisstjórnarfár.
Landskjálftar á hálftíma fresti, en
þeir verða ekki sagðir fyrir
Alþj.-samtök ráSa sérfrœSinga til rannsókna
Það hefur-löngum veriö skoöun manna, aö ekkert y»ri
við jaröskjálftum aö gera. Hjá flestum frumstæöum þjóð-
um hefur sú skoöun ríkt, aö heimurinn hvíldi á heröum
einhverra risadýra — í Japan var það risa-könguló, í
Mongólíu göltur, hvalur hjá Indverjum, Indíánar í Norö’-
ur-Ameríku trúðu, aö jöröin hvíldi á baki skjaldböku.
Það fylgdi auðvitað þessari trú, að jarðskjálftar yr;ðu
þegar dýrin hreyfðu sig. Samkvæmt gamallri kínverskri
þjóðsögu verða jarðhræiingar í hvert sinn, er „jarð-ux-
inn“ flytur byrði sína af annani öxl á hina.
x---------------------N
23ára stúdínu
vikið frá Oxford
Var að heiman um
nætursakir
Einn af kvenstúdentunum
við hinn fornfræga Oxfordhá-
skóla í Bretiaudi hefur fengið
að kénna óþynnilega á skóla-
reglunum. Hún er 23 ára
gömul og hefur verið vikið
úr skóla í þrjár vikur og fær
þar að auki ckki að vera ut-
an dyra eftir klukkan átta á
kvöldin alit næsta skólaár. Á-
stæðan er sú að stúdinuna
vantaði í heimavistina heila
nótt vegna þess að hún gisti
þar sem hún var í boði.
Stúlfean, sem leggur stund
á stjórnmál, heimspeki og
hagfræði, segir: „Ég hef brot-
ið reglurnar og verð að taka
afleiðingunum".
___________________«✓.
Molotoff og
Dulles rœSa
um k\arnor.ku
Dulles og Molotoff áttu fund
saman í gærmorgun og er talið
a'ð þeir hafi rætt um tillögu
Eisenhowers um stofnun kjarn-
orkúbanlca. Þetta var annar
fundur þeirra um það mál og
stóð hann í 40 mínútur. Talið
er líklegt að þeir muni enn
ræða þetta mál, áður en Ber-
línarfundinum verður slitið.
ENN ER ekkert. í tiðindum
frá vígstöðvunum við Luang
PrAbang. Frakkar segjast halda
uppi Idftárásum á smáflokka
Viet Minlis, en aðalherinn læt-
ur frumskóglnn enn skýla sér.
Mannskæðar orustur hafa
hins vegar vefið háðar í nám-
unda við rirkiebæinn Dienbien-
fú í Norður-Viet Nam, einu
stöðina sem Frakkar halda
ena i þeim hluta landsins.
Enn hvílir leynd.
Máðurinn sem nú er uppi
tekur málíð vísindalegum tök-
ur. Þi'átt fyrir það héfur vís-
indamönnum ekki tekizt að af-
hjúpa þá leynd, sem enn hvíl-
ir yfir þessu náttúrufyrirbæri.
Öldum saman hefur það verið
lífsspursmál íbúum Grikklands,
Nýja Sjálands, Pakistan, Israel
og Japan, að læra þá leyndu
list að segja fyrir um j&rð-
skjálfta eðá jarðhræringar,
líkt og menn hafa spáð fyrir
með nokkurri vissú um válynd
verður. Ef slík spá hefði roynzt
mögideg hefði oft mátt bjarga
•þúsundum mannslífa og foi'ða
milljarðatjóni á veraJdlegum
verðmætum og mannvirkjum.
Á meðan _ jarðskjálftaspár
vei-ða jafn óábyggilegar og þær
enx í dag hafa vísindamenn
snúið sér að hinu, en það er
að segja fyrir hvernig öryggi í
jarðskjálftum verður bezt
tryggt, hvernig hezt er að
byggja mannvirkí og aðstoða
fólk ef til alvarlegra jarð-
skjátfta kemur.
Vísinda og meimtamálastofn-
un Sameinuðu þjóðanna (UNE-
SCO) hefur gengizt fyrir þvi,
að sendir verða jarðakjálfta-
fræðingar til Pákistan, Israel
og Tyrklands til að rannsaka
jarðskjálfta, eðli þeirra og upp-
eru jarðskjálftar tíðir og hafa
mikil áhrif á atvintiulíf íbú-
anna.:
Fyrri hræring&r raimskaðár.
í Istanbul hafa í-íkisstjórn
Tyrklands og UNEfiCX) í sam-
einingu komið á st.ofn jarð-
skjálftastofmm, Þörfin fyrir
þesaa stofnun kom fljótt í ijós
er Yenice jarðskjálftamir iurðu
í Vestur-Tyrklandi í fyrra. í
þessum jarðskjálftum fórust
268 rnanng og- um 5000 hús
hí.'uridn til gruívna.
Tyrkneskir vísindanxenn og
japanskur jarðskjálftafræðing-
ur, Takahiso Hagiwara að nafni
eru um þessar mundir að gei'a
tilraunir til að mæla jarð-
skjálfta sem næst upptðkum
þeirra. Létu þeir gera sér sér-
staka mæln, þar sem venjulegir
jarðskjálftamælar eru of við-
kvæmir. Takist þeim að ná
takmarki sínu telja þeir líkur
til að hægt verði að auka ör-
yggi húsa á jarðskjálftasvæðxun
''með tiýjum og bættum bygg-
ingaaðferðum.
Sagt fyrir nm jarðskjálfta.
Sem dæmi um hve vísínda-
menn telja sig vera skammt
á veg komna í að segja fyrir
urn jarðskjálfta er þessi saga
sögð: Jarðskjálftafræðingur'
bráðlega yrði jarðskjáffti á til-
teknu svæði; Þretnur klukku-
stundúm síðar varð jarðskjálfti
á þessu svæði. Þetta þótti
nxerkilegt og risindamaðurinn
undarlega foxspár. En hann
vildi ekki láta eigna sér heið-
urinn af að hafa sagt fyrir
um jarðskjálfta.xxn. „Eftir mín-
um útreikningum.“, sagði sér-
fræðingurinn, „hefði jarð-
skjálfti þessi eins getáð orðið
eftir þrjá mánuði, eða þfjú ár
eins og þrjár lriukkustundir."
Eina þýðingarmikla stað-
reyíid hafa jarðskjóifafræðing-
ar orðið sammála um, en hún
er, að það verði að jafnaði
jaxðskjálfti einhverataðar í
heimmum á hálftíma fresti.
Jarðskjálftafræðíngar eru lika
sammála unx, að tvö aðal jarð-
skjálftahelti séu á jörðunni.
Ftaxnhald á 11. siðu
Dageus Nyheter á sama •
máli
Ýmis önnur blöð sósíaldemó-
krata hafa tekið undir uppá-
stungu Aftontidningen en mesta
athygli vakti þegar Dagens Ny-
heter, stærstá blað Svíþjóðar
sem fyígir Þjóðflokknum að
málurn, tók í sama streng.
• í ritstjórnargreín, sem enginn
vafi leikur ’á að er eftir prófes-
sor Tingsten, ritstjöra Pagens
Nyheter, segir að konungdæmið
í Svíþjóð sé „furðulegt æxli á
líkama lýðræðisins", Bent er á
að sú helgi 'og tign sern fyrr á
öldum hvíidi yfir- konunginum
er nú rokin út- í veður og vincl
en í staðinn komin lágkúruleg
forvitni og slefsöguburður um
einkalíf fólks í konungsfjölskyld-
unni.
Þykir þáð tíðindum sæta þeg-
ar blöð sænska stjórnarflokks-
ins og forystuflokks stjórnar-
andstöðunnar leggjast þaimig a
eitt í að hvetja til afnáms kon-
ungdóms.
Eögregian í BretXandi veit ekki
hvert hún á að snúa sér til ari
ráða gát'u þriggja barnalíka sem
fundust í töskum í mannlausu
húsi í Burton-ion-Trent.
runa. í þéssum þremur löxiuum
íiokkur I Kalifomíú spáði, að
Jörðin er @3 minnsta kosti
C500.000.090 ára gömul
Blý í loítsieinum mælikvarði vísindamanna
Fjói’ir visindanienn í Chicago í Bandaríkjunum hafa
borið fx*am ój'ggjandi sannanir fyrir því að Jörðin okk-
ar er að minnsta kosti 4.500.000.000, — fjögxxr þúsund
og fimm hundruð milljón — ái’a gömul.
Rannsóknir þeiiTa byggjast á því að í loítsteinabrot-
um sem fxmdizt hafa er dálítið af blýi sem eitt sinn
var hið geislavirka efni úraníum.
í xiraníum sem fvrir kemur í náttúnmni er uni tvö
afbrigði að ræða. Anrxað, úraníum 238, missir hálfa
geislavei'kun síáa á 4.500 milljónum áfa og vei'ður að
blýi 206. Þetta blý fannst í loftsteinabi-otuin og þvi er
að mimxsta kosti svóna langt síðan þau lcomu til Jarðar-
innar.