Þjóðviljinn - 14.03.1954, Blaðsíða 1

Suunudagur 14. ínarz 1954 — 19. áriíanjrar
61. tölublaA
Hugmyndin um sameign handrifanna
gefur ekki orðið samkomulagsgrund-
vélfur fil lausnar handrifamálinu
Sameiginlegf álif rikissfjórnarinnar og allra alþingis-
manna senf dönsku sfjórninni / fyrradag
í íyrradag var haldinn lokaður fundur á Alþingi
og mun þar hafa verið fjallað um handritamálið og
hinar nýju hugmyndir dönsku sijórnarinnar sem
skýrt hefur verið frá í blöðum, en síðan gengið frá
orðsendingu til dönsku stjórnarinnar. í orðsendingu
þessari mun hafa verið lýst yfir því að ríkisstjórnin
og aliir alþingismenn séu á einu máli um það að
hugmyndin um sameign handritanna geti ekki orðið
samkomulagsgrundvöllur til lausnar handritamál-
inu, þar sem slík sameign myndi gersamlega brjóta
í bága við þjóðarrétt íslendinga og skilning þeirra á
handritamálinu og verða stöðugur ásteitingarsteinn
í sambúð þjóðanna. Einnig munu Alþingi og ríkis-
stjórn hafa lýst yfir því sameiginlega að þótt íslenzk
stjórnarvöld geti ekki fallizt á þessa hugmynd meti
þau viljann til að finna lausn á málinu og treysti
því, að það verði til lykta leitt í samræmi við óskir
íslendinga.
^ Forsagan
Eins og Þjóóviljirui hefur áð-
ur skýrt frá var uppliaf þessa
áfanga iiandritamálsins það að
Bjama Benediktssjaú mennta-
málaráðherra var skýrt frá nýj-
um hugmyndum um lausn
handritamálsins, þegar haur.
tók þátt i fundi menntamála-
ráðherra Norðurlanda fynr
nokkrum vikum. Mun homun
hafa verið skýrt frá hugmynd-
um þcssum i tninaði og skyldi
aðeins . ríkisstjóm íslands
fjalla um þær að sinni. Nokkru
síðar fékk ríkisstjómin vitn-
eskju um það að menntamála-
ráðherra Danmerkur hefði bor-
ið málið undir flokksformer.n.
þar í landi (þó ekki formann
Kommúnistaflokksins, eina
flokksins sem tekið hafði af-
dráttarlausa afstöðu með ósk-
um íslendinga) og að búast
mætti mð að frásögn af því
kjtmi að birtast í blöðum. Rík-
isstjóm íslands muxi þá hafa
leitað heimildar dönsku stjóm-
arinnardil þess að skýra fiokk-
unum frá málinu og var það
samþykkt, en áður en til þess
ikæmi birtist frétt í Politiken
um tillögurnar og efni þeirra,
og var Alþingi elcki skýrt frá
málavöxtum fyrr en eftir að sú
frétt var birt.
^ Frásögn Politiken
Ekkert hefur eem verið birt
af dönskum eða íslenzkum
stjórnarvöldum um hinar
dönsku hugmjmdir, en sam-
kvæmt frétt Politiken voru' þær
þessar í höfuðdráttum :
1. Löglegmr eignarréttur skal
skiptast milli tslands og
Danmerkur og handintasafn-
ið vera eign beggja í sam-
einiugu.
2. Bæði í Kaupmannahöfn og í
Reylcjavík skal koma upp
stofnunum til rannsókna á
handritum og séu stofnanir
þessar opnar öllum vísinda-
mönnum.
3. Nefnd visindamanna skal
skipta handritunum rnilli
stofnananna, þannig að skipt
verði eingöngu cftir visinda-
legmn sjónarmiðum.
4. Ljósprenta skal safnið ailt,
svo að hvor stofnun um sig
hafi alla textana.
'fc Sameiginleg aístaða
allra blaða
Alþingi var skýrt frá hug-
mjmdum Dana eins og þær lágu
fyrir á lokuðum fundi, og bár-
ust þaðan engar . fréttir. Hins
vegar lýstu öll blöð bæjarins
senn vfir því að hugmyndin um
saaneign gæti ekki verið for-
senda lausnar á þessu máli. Og
á nýjum lokuðum fundi i íjmra-
dag mun Alþingi hafa túlkað
þessa afstöðu ísleudinga i svari
tii dönsku stjómarimiar eins og
fyrr segir.
^ Nú þarí að þoka mál-
inu áleiðis
Enda þótt hugmynd dönsku
stjómarinnar feli ekki í sér
lausn á handritamálinu, er hún
ótvíræð framför frá fyrri af-
stöðu danskra stjórnarvalda.
Þess er því að vænta að hún
verði til þess að stuðla að frek-
ari þróun og efli skilning Dana
á óskurn íslendinga og viðhorf-
um. Dönsk og íslenzk stjómar-
völd þurfa nú að leggjast á
eitt til þess að þoka handrita-
málinu áleiðis og fimia sameig-
inlega lausn sem fær staðizt.
Rannsókn fyrirskipuð á
afdrifum Wilmu Montesi
Lögreglustjórinn í Róm fær
lausn írá embætti
Scelba forsætisráðherra Ítalíu hefur nú neyözt til aö
fyrirskipa sérstaka lögreglurannsókn til aö ganga úr
skugga um þátt háttsettra embættismanna. og kirkju-
höfðingja í dauöa ungrar stúlku, Wilmu Montesi.
Si
11
Um fleiri kosti að velja
en kalf sf ríð og blóðbað
„Mikið hefur unnizt á síðasta ári",
segir Malénkoff í kosningaræðu
Malénkoff, forsætisráöherra Sovétríkjanna, sagöi í ræðu
sem hann flutti í kjördæmi sínu í Moskva í gær, aö
mannkyniö ætti um fleiri kosti aö velja en kalda stríöiö
og blóöuga heimstyrjöld.
X ræðu sinni rakti Maiénkoff
fyrst þær mikiu framfarir sem
orðið liafa í efnahagslífi Sovét-
ríkjanna og Jifskjörum almenn-
ings þar í landi á þeim fjómm
árum, sem liðin em siðan síð-
ustu kosnúngar fóru fram. Kann
minnti á að
ðnaðarfram-
eiðslan hefði
síðasta ár ver.
ö sem næst
2.5 sinnum
uei ra en 1940
>g aulcningin
i kjörtímabi]-
inu hefði
numið 78%.
Venilegum
hluta ræðu
JLúénkol't
siimar varði Malénkoff tii að
skýra afstöðu sovétstjórnariun-
ar til alþjóðamála. Hann lagði
áherzlu á, að sovétstjórnin
myndi gera allt sem í hennar
valdi stendur til að koma í
veg fyi'ir skiptingu Evrópu í
tvær fjandsamlegar blakkir og
hernaðarbíuidalög. Hann sagði
að þjóðir Evrópu berðust nieð
sívaxandi einhug gegn slíkri
skiptingu álfunnai', emkiun þó
gcgn cndurlífgun þýzku hcm-
aðarstefnunnar, ,,erfðafjanda
hinnar miklu frönslcu þjóðar“,
cins og hann komst að orði.
Vltuar í Neluu.
Sama væri upp á teningnum
framh. é 5. siðu
Mál þetta var rakið allítar-
lega hér í blaðinu í síðustu
viku, en nú standa, yfir i-éttar-
höld í mciðyrðamáli, sem höfð-
að hefur verið gegn ritstjóra
einum í Róm, sem birti í blaði
sínu þungar ákærur á hendur
nafngreindum, háttsettum em-
bættismömmm, kinkjuhöfðingj-
um úr Páfagarði, aðalsmönmim
Framhald á 7. síðu.
Inni í blaðinu
■fc Skák — Bidstrup
4. síða
Franska stjórnin \;
að falla?
5. síða.
Þorslcurinn og pjóðm
pistill Argusar á 6. síðu
Hneyksliö í clíumálunum
7. siöa
„Paganini austursins“
og Ríkisútvarpið
8. síða
Frœgir ípróttamenn
8. siða
u:
Skæruliðum úr sjálfstæðis-
het- Viet Mitihs tókst í-gær að
rjúfa allar samgöngur á landí
milli Hanoi og hafnarborgar-
innar Haiphong. Þeir komu
fyrir sprengjum á fimm stöð-
urn á járr.brautinni og þjöð-
vegioum og sprengdu í loft iipp
meira cn 100 metra af járn-
brautarteinum. Ein af lestum
Frakka fór út af sporinu. Þetta
er í fyxsta sin-i sem skærulið-
um Viet Minhs tekst að rjúfa
þessa mikilvagu samgöngúæð,
en þeir hafa áður gert ítrek'áð-
ar tilraunir tú bess.
Mikið línntap
í Eyjuni
Vestmannaeyjum i gær.
Frá fréttaritara Þjóðviljans.
I dag voru aflabrögð hér
fremur rýr. Margir línubátar
leltuðu línu jæirrar, er þeir
urðu að hverfa frá í óveðri því
sem á þá brast sl. miðvikudag
og er nú ljóst að mikið línu-
tap hefur orðið í hrluu ]>ess-
ari.
Netabátar voru á sjó í gær
og aftur í dag en net þeirra
margra vorii i hnútum
Fiskur virðist nú ganga rpp
í sjó, þannig að sjómcnn sjá
stundum þorskmn vaða í torf-
um; en þegar svo er fiskaat
jafnan litið. Ásta.nd þetta skap-
ast af því að þorskurinn er að
elta loðnii.
Flugslys
Brezk farþegaflugvél af Con-
stellationgerð fórst í lendingu
í Singapore í gær. Allir far-
þegarnir, 31 að tölu, og 1 af
áhöfninni, létu lífið, en átía
af áhöfninni björguðust.
Gera færeysku sjómennirnir á
íslenzka flotanum verkfall?
Vestmannaeyjum í gær. Frá fréttaritara Þjóðviljans.
Fjrir skönunu auglýsti slcattstjórinn liér að atvinnurckend-
um bæri að halda eftir allfc að 35% af kaupgreiðslum til út-
lendinga sem ynnu á þeirra vegiun.
Þegar Færeyingar sem hér
vkina fóru að athuga þetta
töldu þeir sér ókleift að hlíta
þessum kjörum, enda yj-ou þeir
að greiða 15% í skatta í heima-
landi sínu. Þegar við skatt-
greiðslu þessa bætist svo hið
kostnaðarsama uppihald hér
verður skiljanlegt að lítið muni
verða oftir til þarfa heimila
þeirra í Færeyjum. Færeying-
arnir liafa nú tilkynnt að ef
framkvæma eigi skattheimtu af
þeim með þessum hætti leggi
þeir mður vimru.
Landssamband ísletizkra út-
\regsmanna og dansky sendiráð-
ið í Reykjavík munu nú hafa
málið lil athugvnar,
.. ii