Þjóðviljinn - 21.04.1954, Blaðsíða 10

JO) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 21. april 1954
L
Sélma LagerlöJ:
KARLOTTA
LÖWENSKÖLD
Karl-Artur greip fram í fyrir honum.
— Schagerström verksmiöjueigandi þarf engan veg-
inn aö. fórna sér mín vegna. Ég vona aö faöir minn
skilji aö ég; mun aldrei framar bindast Karlottu. Ég
elska aðra.
Ofurstinn baröi hnefanum í boröið.
— Þaö er ómögulegt við þig að eiga. Þú álítur þá
annaö eins trygglyndi og fórnfýsi einskis virði?
— Ég lít á það sem bendingu forsjónarinnar, að band-
ið milli okkar Karlottu var slitið.
— Ég slcil, sagði ofurstinn og vottaði fyrir beizkju í
rödd hans. Og sömuleiðis þakkar þú guði fyrir aö band-
ið milli þín og foreldra þinna hefur einnig veriö slitiö.
Ungi maðurinn þagöi.
— Sannaðu til aö þú ert á leið til glötunar, sagði of-
urstinn. Og sökin er að ýmsu leyti okkar. Beata eyöi-
lagði þig, svo að þú. fékkst þá hugmynd aö þú værir
dýrlingur, og ég lét henni haldast það uppi, vegna þess
að ég hef aldrei getað neitaó henni um neitt. Og nú
launar þú henni þaö á þann hátt sem ég bjóst við. Ég
hef alltaf haft hugboð um aö svona færi fyrir þér, en
þaö er jafn erfitt aö sætta sig við þaö samt.
Hann þagnaöi og stundi þungan.
— Heyrðu, drengur minn, sagöi hann loks blíðlega.
Nú þegar þú ert búinn að eyðileggja öll hin illu áform
okkar, viltu þá ekki fara inn til móöur þinnar og kyssa
hana, svo aö hún geti sofnað róleg?
—Þótt ég hafi eins og faöir minn segir eyðilagt öll
hin illu áforni ykkar, get ég þá gleymt því spillta hug-
arfari sem einkennir mína nánustu? Hvert sem ég sný
• mér rekst ég á veraldlegan hugsunarhátt og allt sem
honurn fylgir, spillingu og fals.
— Láttu það ekki á þig fá, Karl-Artur! Við erum af
gamla skólanum. Viö höfum okkar guösótta eins og þú.
— Ég get þaö ekki pabbi.
— Ég fyrir mitt leyti er búinn að gera upp reikning-
ana við þig, hélt ofurstinn áfram, en hún, hún.......
Já, þú veizt, að hún hlýtur að halda aö þú elskir hana.
Ég bið þig hennar vegna, Karl-Artur, aöeins hennar
vegna.
— Eina miskunnsemin sem ég get sýnt móður minni
er að ég fari leiðar minnar án þess að segja henni

iörandi né sakbundinn aö sjá.
— Jæja, sagöi hann. Beata vorkenndi þér vegna þess
að hún hélt aö Karlotta hefði komið illa fram viö þig,
og hún vildi ekki fetta fingur út í þessa nýju trúlofun.
En auðvitað var okkur báðum ljóst aö þú haföir gert
glappaskot. Við ákváöum aö láta þetta afskiptalaust
fyrst í stað, en þá kom guösbrúöurin beint í flasiö á
okkur syndurum. Beata réð hana í vinnu til þess að viö
ættum þess kost aö kynnast henni lítið eitt. Já,
mikil ósköp, þetta er aö mörgu leyti ágætis manneskja,
en hún er hvorki læs né skriíandi, auk þess reykir hún
pípu, og hvaö hreinlæti snertir .... Já, drengur minn,
við hugsuöum aðeins um velferö þína, og þú hefðir orö-
iö ánægður meö þetta allt ef þú liefðir ferigið tíma til að
átta þig. ÞaÖ sem eyðilagði allt var aö blessuö stúlkan
skyldi koma inn með kaffibakkann.
— Skilur pabbi ekki hvao þetta var?
— Ég skil aöeins að þaö var dæmalaus óheppni.
— Ég lít á þaö sem bendingu frá guði. Þessa konu
hefur guð valið sem eiginkonu mér til handa, og þess
vegna sendi hann hana aftur í veg fyrir mig. Og það
sem meira er. Ég sé réttláta refsingu hans. Þegar ég
baö biskupinn að blessa samband okkar, flýtti rnóðir
mín sér éleiðis til okkar til að koma í veg fyrir þaö.
Móðir mín sagði við' sjálfa sig, að ef hún þættist hrasa
og falla þá væri það áhrifamesta truflunin. En leikur-
inn tókst alltof vel. Guö tók í taumana.
Nú kom reiði fööurins aftur upp á yfirboröiö.
— Heyrðu strákur! Hvernig vogar þú þér aö saka
móöur þína um annaö eins og þetta?
— Fyrirgefðu, faöir minn, en ég hef átt þess kost að
kynnast falsi kvenfólksins upp á siðkastio. Móðir mín
og Karlotta hafa báðar gefið mér eftimfiriniiega lexíu'.
Ofurstinn sat þögull andartak og bárðí fingrunum á
borðplötuna.
— Það var gott aö þú minntist á fals Xarlottu, sagöi
hann. Ég ætlaöi einmitt að ræöa um hana viö þig. Þú
getur aldrei talið mér trú um aö Karlotta hafi svikiö þig
til aö giftast ríkum manni. Henni þykir vænna um þig
en öll auðæfi heimsins. Ég held aö þú eigir sök á þessu
öllu saman, en hún hefur látiö skella skuldinni á sig
til þess að viö foreldrar þínir reiddumst þér ekki og þú
féllir ekki í áliti hjá almenningi. Hvaö hefur þú um þaö
aö segja?
— Hún hefur látiö lýsa með sér.
— Taktu nú eftir, Karl-Artur! sagöi ofurstinn. Þurrk-
aöu út úr huga þínum allt hið illa sem þú hefur ímynd-
að þér um Karlottu. GeturÖu ekki skilið aö hún tók sök-
ina á sig til þess aö hjálpa þér? Hún lét allan heiminn
halda aö hún heföi slitiö trúlofuninni, en hugsaöu
þig betur um, rannsakaöu samvizku þína. Varst þaö
ekki þú sem sleizt trúlofuninni?
Karl-Artur stóö þögull drykklanga stund. Hann
virtist sannarlega fara eftir orðum fööur síns og rann-
saka hug sinn. Svo sneri hann sér snögglega að Schager-
strörn. hve rnikla virðingu einkum mæð-
— Hvernig stóð á því að verksmiöjueigandinn sendi urnar hafa fyrir hóstanum.
blómvöndinn? Hafði verksmiðjueigandinn fengið nokk-
ur skilaboö frá Kanottu á mánudagimi? Hvaöa erindi
átti prófasturinn viö verksmiðjueigandann?
— Blómvöndinn sendi ég sem vott um virðingu mína,
svaraði Schagerström. Ég fékk engin skilaboö frá ung-
frú Löwensköld. Prófasturinn átti ekki annað erindi en
aö endurgjalda heimsókn mína til hans.
Karl-Artur varó aítur þungt hugsi.
— Fyrst svo er, sagöi hann loks, þá er hugsaniegt
aö faöir minn hafi á réttu aö standa.
Báðir mermirnir drógu andann léttar. Þetta var heiö-
arleg viðurkenning á mistökum. Ekkert smámenni heföi
játaö mistök sín svona afdráttarlaust.
— En þá.......sagöi ofurstinn. Jæja, fyrst og fremst
þarítu aö vita, aö Schagerström verksmiðjueigandi hef-
ur lofaö aö falla frá öllum kröfum.
CAXJiS
OG CAMPHM
Kennari: Segðu mér, Óskar,
,hvað er Ijósið?
Óskar: Ljósið, ja, það er eitt-
hvað sem -hægt er að sjá.
Kennari: Hugsaðu þig um áður
en þú talar, drengur. I>ú getur
nú til dæmis séð mig, en þér
dettur þó vist ekki i hug að
ég sé ljós.
Hvewer sagðirðu að ég hefði
iofað þessu?
I>að var einn síðasta daginn i
febrúar.
Kebrúar! Síendur heima, það er
einmittj sá minuðurinn sem
vantar aEa seinustu dagana.
Gamall lcennari var eitt sinn
spurður, hvem hann áliti bezta
kost kennaja.
Hátt suðumark, var svar hins
reynda manns.
J>ú mátt ekki fara i vatnið í
dag, I.óa mín. I>að er ka.t í
veðrinu, og þú gazt ekki sofið
i nótt fyrir magaverkjum.
Já, en, mamma, ég lofa að
synda á bakinu i dag.
Girafflnn er svo háfættur aö
hann fter ekki kvef fyrr en
viku eftir að hann blotnar i
fæturna-
Eg get ekki sofið á nóttunum
fyrir fjárhagsáhyggjum.
Ekki vænti ég að þú getir lið-
sinnt mér eitthváð?
Jú jú, ég get látið þig hafa
ágætt svefnmeðal.
Hefurðu nokkurntima heytt ef-
azt um heiðarleik minn?
Ég hef v-fir'citt a drei heyrt á
hann minnzt.
Af hverju er barnið með hósfa
Mæður hafa sérstakan hæfi-
leika til að koma sér upp heilu
lyfjasafni. Það eru oft stór og
lítil glös með stórum og litlum
afgöngum af ýmsu því sem börn
og fullorðnir hafa fengið sam-
kvæmt læknisráði í mörg ár.
Oft man enginn hvað er í hin-
um ýmsu flöskum og' pilludós-
um, en þetta var dýrt í inn-
kaupi og enginn getur fengið af
sér að fleygja því. Og þetta er
auðvitað mikii fásinna.
í ö!lu þessu lyfjasafni er oft-
ast að finna hóstasaft handa
börnum. Lyfjabúðirhar sélja
nefnilcga firnin öll aí hósta-| við nefið, slímdropar leka niðuri
saft, og það cr talandi tákn þess kokið og barnið hóstar öðru
hverju og tekur andköf.
Við þéssu eru nefdropar bezta
lyfið. Þeir loka vefjunum bak
við nefið og draga úr slim-
framleiðslunni sem orsakar hóst-
ann.
Svo er það hóstinn, sem kalla
mætti „gelt“ og getur verið mjög
hósti bamsins hefst, og það erj þreytandi til lengdar, bæði fyrir
engin fjarstæða, þyí að sjálfsagt
er að lóta fra.mkvæma berkla-
skoðanir régíiííégá, en mæðrum
til huggunar má taka það fram
greinilega ef eitthvað gengur að
því, þótt það sé ekki með hósta.
Krampakenndum hósta sem
getur minnt á kíkhósta og hefur
andþrengsli og hæsi í för nieð
sér og öllum hósta sem hefur
í för með sér verk fyrir brjósti,
ætti strax að leita læknis við.
Heit mjólk ágætt ráð
Svo eru aðrar tegundir hósta,
sem lækna má með venjulegum
húsráðum.
Aigengastur er hóstinn sem
fylgir venjulegu kvefi. Kvef-
bakteriurnar orsaka bólgu bak
Börn geta einnig fengið slíkan
vanahósta. Oft er eins og hósti
festist í börnum eítir venjulegt
kvef, — en hann er oft ekki ann-
að en vani sem særir hálsinn
smám saman. Við honum getur
venjuleg hóstasaft með glýserini
verið ágæt, en það er ekki síð-
ur gott að gefa barninu heita
mjólk með hunangi eða saft utí
rétt áður en það fer að sofa.
Hóstinn einn
sjaldnast hættulegur
„Haldið þér ekki að það þurfi|
að gegnumiýsa hann?“ spyr
móðirin lækninn kvíðandi þegar
að hósti er mjög sjaldan berkia-
einkenni.
Aftur á móti getur hósti verið
bronkitiseinkenni, og einnig' ef
þann sem hóstar og hina sem
hlusta. Hann getur stafað frá
bólgu i öndunarfærunum. Oft
kemur að góðu gagni að anda
að sér benzoebalsami sem leyst
er upp í sjóðandi vatni.
En ennfremur getur snöggur,
þurr hósti verið beinlínis vani,
iionum f.ylgir urghljóð, astma, en, sem tekur svo upp á þvi að
í þeim tiifellum er hóstinn að-j ofsækja hlutaðeigendur þegar
eins eitt af einkenriunum; líðan verst gegnir, t. d. á hljómleikum
bamsins að öðru leyti sýnir þegar allir hlusta með andakt.
STEIKT
KJÖT MKI)
BJÓMA-
SÖSIT.
y2 kg. kindakjöt
flesk, salt, pipar
50 g. smjörliki
y2 dl. soðið vatn
2 dl. rnjólk
hveitijafningur
20 g. smjör
sósulitur
1—2 dl. rjómi.
Kjötið cr þerrað með heitunr
klút og skorið þannig frá bein-
unum að vöðvamir verði sem
heillegastir. Reykt flesk dregið
i kjötið. Nuddað með salti og
pipar. Steikt móbrúnt 5 smjör-
líkinu. Vatnið látið á kjötið a-
samt mjólkinni. Soðið í 2 3
stundarfjórðunga. Kjötið tekið
upp úr. Sett inní heitan ba.k-
a-raofn i 10—15 mkiútur,
Hveitijafning hrært úti soðið.
Sósu'itur látinn í og sósan sí-
uö. Látið aftur yfir hitanri og
smjörbitinn settur 1. Rétt áð-
ur cn sósan er borin fram er
stífþeyttrim rjómanum blandnð
i. Eftir það má sósan ekki
sjóða.