Þjóðviljinn - 27.04.1954, Síða 4

4)> — ÞJðfeVIt^ríNN'— í>riðjudagúr 27'i apríl#954ii4r-
k--.—*•;—*•.*——... • ■ --
Sýning Benedikts'
Ég hef svona fyrir sjálfan
mig smá-mælistokk á myndir;
ef mig langár til að mála
þegar ég stend fyrir framan
þær, þá skal það ekki bregð-
ast, að þær séu einhvers virði,
ég tala nú ekki um, ef mað-
ur getur ekki hugsað sér að
mála öðruvísi.
Þó mig langi kannski ekki
beint til þess að mála eins og
Benedikt, þá verkuðu myndir
hans þannig á mig, þegar ég
kom inn á sýninguna hans á
dögunum, að mig kitlaði í-
fingurna; mig langaði til
þess að fara að mála.
Það var bjart og hressilegt
andlit á myndum hans og það
áem meira er, sál á bak við,
eða skulum við se^ja það
fræga innihald eða saga, og
sú saga sem blífur: trú á
líf og birtu.
Má ég taka það enn einu
sinni fram til að forða leiðum
misskilningi: þótt sumir mál-
arar í dag leggi áherzlu á að
losa málverkið við sitthvað
sem á sínum tíma eru ágæt
fræði, svo sem fjali, pott eða
andlit, og sumir þeirra vilii
benda mönnum (kannskl
stundum meira af kappi en
forsjá) á nýja möguleika, t.d.
þetta með lireina litinn og
sjálfstæða formið, þá er það
ekki gert til þess að við fáum
tækifæri til að gamna okkur
við egóistískar tíglaþrautir
eða púslespil, heldur vegna
þess að við erum að berjast
við að segja eitthvað. Við pr-
um að leita því framrásar.
Við erum ekki að leita að
forminu formsins vegna.
Fyrst er hið innra og svo hið
ytra. Og það er þægt að
,,segja“' með öðru en orðum.
Hin innri sögn er ekki í einka-
umboði hins ritaða máls.
Fjöllin geta talað, steinarnir
og blómin,’ ég meina ekki í
kvæðum, heldur beint við mig
og þdg. Hvaða orð nota þau,
og skiljum við þó hvort ann-
•að, og sögn þeirra er ékki
síður spennandi en sú í sein-
asta hefti af „Satt“! Eða er
þetta kannski rangt ?
Ég er á móti því að myndir
þessar séu teknar sem skraut
eða skreyting eingöngu, þó
þær geti að vísu þjónað því
hlutverki betur en flestar aðr-
ar myndir og þess vegna hef-
ur verið minnzt á gömul teppi
í því sambandi, en þær eru
eins og öll önnur málverk
sem unnin hafa verið í alvöru
tilraun til túlkunar, innri
tjáningar. Ég er allra sízt
að skipa ykkur að skilja eða
skikka siíkar myndir sem
meistaraverk, en ég bið ykk-
ur að athuga þetta. Gerið
Benedikt Gunnarsson
það fyrir okkur, upp á grín
ef ekki vill betur, að skyggn-
ast eftir þessu nýja og um
leið aldagamla inntaki allr-
ar listar. Ef þið eruð fyrir-
fram sannfærð um að það sé
þar ekki, þá er ekki von til
að þið rekið nokkurn tíma í
það augun.
Fyrirgefið að ég skuli víkja
frá efninu. en betta spannst
allt út frá Benedikt og mynd-
urn hans. Raunverulega skipt-
ir þetta þó mestu máli fyrir
hann. Hvort ein mynd er betri
eða verri í mínurn augum,
hvort þar sé að finna einhver
erlend áhrif, slíkt er hlægi-
legt, miða* við það r.5 fólk,
ekki fólkið það er leiðinlegt
orð, alþýða manna vildi velta
þessu fyrir sér sjálf og
streyma inn á sýningarnar.
Til þess er leikurinn gerður.
Hörður Ágútsson.
Nýlega kom til Reykjavíkur stærsta sending af
idráttarvélum, sem borizt hefur til landsins. Flutti m.s.
„ARNARFELL“ 100 Ferguson vélar frá Englandi, en þessi
farmur er byrjunin á stórfelldum innflutningi dráttar-
véla á þessu vori.
Hjalti Pálsson, framkvæmda-
stjóri véladeildar SÍS og Drátt-
arvéla h. f., skýrði svo frá, að
áhugí bænda á því að eignast
dráttarvélar og önnur landbún-
aðartæki virtist vera óþrjótandi.
Hann sagði, að til viðbótar við
þessar 100 Ferguson vélar væru
væntanlegar næstu vikur 166
sams konar vélar, svo að sam-
tais verði fluttar inn á vorinu
266 slíkár dráttarvélar. Þá er
einnig von á 100 Farmall Cub
dráttarvélum frá Bandaríkjun-
um, og munu samvinnufélögin
ein þannig flytja til landsins
366 dráttarvélar næstu mánuði.
Er það meira en nokkru sinni
fyrr og rúmlega 15% aukning á
dráttarvélaeign landsmanna.
Hjalti skýrði svo frá, að með
þessum innfiutningi sé ísland
örugglega orðið mesta dráttar-
vélaland Evrópu. Samkvæmt
skýrslum sameinuðu þjóðanna
hafa Bretar haldið þessum heiðri
með því að eiga eina dráttarvél
á þriðja livert býli. Hér á landi
eru taldar hafa verið síðast-
liðið ár nokkurn veginn jafn
margar vélar, hlutfallsíega, eða
sem næst ein á þriðja hveft
býli. Með 36p nýjum vélum má
því teija öruggt, að meðaltalið
hér sé komið niðuf fyrir Breta.
Svíar munu vera í þriðja sæti
með dráttarvél fyrir hver 5 býli,
en lægstir í Evrópu eru Irar með
vél fyrir hver 29 býli.
Bllnnmgaiorð
Um þessar mundir eru til sýn-
is í Listvinasalnum við Freyju-
götu nokkrar pastelmyndir eftir
ungan listamann, Jóhannes Geir
Jónsson. Nú orðið mun það ekki
teljast til stórra viðburða þó að
ungur málari hengi myndir upp
á vegg almenningi til sýnis;
slíkt er of hversdagslegt til þess
að vekja mikla athygli.
Menn eru líka orðnir ýmsu
vanir á þessum sviðum, svo að
maður er jafnvel hættur að
heyra gömul og góð orð eins og
klessuverk.
Myndir Jóhannesar teljast
ekki til þess, sem nefnt er í dag-
•legu tali abstrakt list. Maður
þarf ekki að glápa í undrun á
myndir hans og segja: hvað á
þetta nú eiginlega að tákna? Er
það hvorki sagt honum til lofs
eða lasts. Viðfangsefni hans eru
hin sörnu, sem maður. talar um,
þegar maður hittir náungann á
förnum vegi: veðrið, húsin og
bátarnir.
Sá, er þessar línur ritar, er
hvorki listdómari eða spámaður
og ætlar sér því ekki þá dul,
að kveða upp úrskurð af nokkru
tagi um sýningu þessa, en lang-
ar aðeins til þess að láta í ljós
ánægju sína eftir að hafa séð
hana. NIX.
Bærimi greiðir
garðaleiguna
Á furidi framfærslunefndár
Reykjavíkur 24. marz s.l. vav
samþykkt að heimila framfærslu-
fulltrúunum að greiða leigu fyrir
garðlönd, er öryrkjar, einstæðar
mæður og heimilisfeður, er njóta
framfærslustyrks, kunna að hafa
eða fá til afnota. Jafnframt sam-
þykkti nefndin að fela ræktunar-
ráðunaut bæjarins að greiða fyr-
ir því eftir megni, að þetta
fólk fái garðlönd á hentugum
stöðum.
„Er hel í fangi minn hollvin
ber
þá sakna ég einhvers af
sjálfum mér“.
Já vissulega fann ég vel
sannleik þessara orða skálds-
ins, er ég nú um páskana
heyrði í útvarpinu sagt frá
láti Stefaníu Bjarnadóttur í
Skuld á Eskifirði.
Stefanía var fædd 14. ágúst
1886, dóttir hinna kunnu
hjóna Guðrúnar og Bjarna er
lengst bjuggu á Sveinsstöðum
í Hellisfirði, og var eina dótt-
irin af 5 sys.tkinum. Árið 1915
giftist hún Kristjáni Jónssyni
sjómanni á Eskifirði. Þau
eiga 4 dætur. Þær eru:
Jóhanna, dvelst á Vifilsstöð-
um; Guðrún, heimilisföst að
Reykjum; Jcaína, búsett að
Reykjum og Ingibjörg nú
stödd á Eskifirði. -Að auki
hefur að mestu alizt upp á
heimili þeirra Jenný dóttir
Jóhönnu og manns hennar,
þareð móðir hennar varð að
fara á „hæli“ frá henni ungri.
Einnig Svavar sonur Ingi-
bjargar nú 10 ára, og var það
mikil hamiíigja á lieimilinu er
fyrsti drengurinn fæddist þar.
Ég kynntist Stefaníu fyrst
sumarið 1916. Þetta var útí
Karlsmúla, en menn okkar
reru þar sínum smábátnum
hvor, en við bjuggum í sömu
verbúð. Með okkur tókst góð
vimáfta, þá ég nærri því bam-
ung en hún kona um þrítugt,
og sem hélzt æ síðan. Hún er
ein af þeim sem ég álít, að mér
hafi verið vinningur í að
kynnast, sökum þess hve á-
reiðanleg hún var í öllum sam-
skiptum, hjálpfús og trygg-
lynd.
Sumarið eftir bjuggum við
samaa í Skuld í húei þeirra
hjóna. Menn okkar gerðu út
saman í Seley og samkomu-
lagið var gott.
Þeir gerðu síðan út saman
vélbát nokkur ár og höfðu
heimilin Iþví margskonar sam-
skipti.
Eftir að því lauk voru þeir
jafnan góðir vinir. Ekki mun
nokkur nýársdagur hafa lið-
ið svo, að annarhvor þeirra
léti ekki vera eitt sitt fyrsta
að heimsækja hinn og bjóða
gleðilegt nýár og þakka það
liðna.
Já, hjónin í Skuld komu til
okkar á gleðistundum, en létu
sig heldur ekki vanta er mót-
lætið knúði dyrnar. Má einn-
ig minnast á, að dætur þeirra
ikomu til mín og sýndu mér
hlýhug í hinni löngu sjúkra-
húsvist. Fyrir allt þetta ber
mér að þakka af alhug,. iin-
mitt nú. '
Stefanía unni alltaf sínum
átthögum, Sveinsstöðum, og
fór þangað oft meðan hennar
fólk bjó þar. Við hjónin áttum
þess kost tvisvar að ferðast
með henni og manni hennar
land\æg á hestum til Hellis-
fjarðar. Þar var fagurt um að
litast, og gott að koma. Þau
voru höfðingjar heim að
sækja, og mun heani því hafa
verið gestrisnin í blóð borin.
Sumarið 1951 er mér auðn-
aðist eftir nærri þriggja og
hálfs árs dvöl á sjúkrahúsi í
Reykjavík að koma aftur til
Eskifjarðar, voru þau hjónin
í Skuld með þeim fyrstu er
ikomu heim til min og fögn-
uðu mér. Stefanía gleymai
heldur ekki að koma kvöldið
áður en ég fór aftur, og
kveðja -mig þar eð liún vissi
Framhald á 11. slðu
Voreinkenni hjá jörð og manníólki — Hvers eiga
börnin að gjalda? — Öumbreytanlegir gráir slein-
veggir — Draumur um fagurlit þök
ÞEGAR TÚNIN grænka sem
óðast, trén þrútna og alls
konar blóm keppast við að
teygja anga sína upp úr mold-
inni, fer líka að bóla á vor—
einkennum hjá mannfólkinu.
Fleiri og fleiri úlpur eru
skildar eftir heima, fólk geng-
ur berhöfðað í vinouna, nýir
skór sjást jafnvel hér og þar
og nokkrir krakkar eru farn-
ir að ganga með ber hné. Og
fólkinu á götunum liggur
ekki eins mikið á, það er hætt
að flýta sér þessi ósköp Og
gefur sér tíma til að anda að
sér þessu dýrlegá lofti sem
gefur fyrirheit um sól og sum-
ar og gróður.
OG UM LEIÐ og jörðin og í-
fer að vona að þau farí líka
að fá á sig lit og sumarsvip.
Hugsið ykkur öil gráu og
sterklegu húsin hér í Hlíðun-
um. sem sjáifsagt -geta staðið
til eilífðarnóns vegna: traustr-
;ar þyggingar, — . skyldu , þau
aldrei verða öðru visiæn grá
.og.SQi'g).pg? Og þó, geta nokk-
4ur þeirra státað af rauðu þaki
eða grænu þaki sem lekur af
þeim allra ömurlegasta svip ■
inn. En 'iegar vorið fyllir loft-
ið lætur maður sig dreyma
um fleiri faguriit þök, blá
þök og gul þök og orange.
Draumurkm nær ekki niður á
veggina, því að þeir eru sjálf-
sagt óumbreytanlegir, en
þeim rnun.meiri ásr.æða er til
að gera eitthvað fyrir þökin.
var það ævinlega mikill við-
burður þegar slíkt hús var
málað. Tilbreytingin i litum
var að vísu ekki rnikil; þau
voru flest höfð gul með rauðu
þajki, að vísu dálítið misjafn-
lega gul með misjafnlega
rauðu jþaki, en það voru næst-
um óskrifuð lög að svona
ættu bárujárnshús að vera lit.
En svo var það sem einn ná-
granninn tók sér stiga, máln-
ingarfötur og petnsla og mál-
aði húsið sitt mjallahvítt,
þakið og gluggana græna.
Þetta vakti stórkostlega at-
hygli í nágrenninu og fólk
. skiptist í tvo -hópa, -—með
eða móti hvítu húsi með
grænu þaki. En upp úr þessu
fóru monn að .þora að mála
húsin sía eins og ,þeim. 'sýnd-
ist, -meira að segja ,ko.m, að
því að einn náunginn sern far-
ið hafði til Danmerkur málaði
húsið sitt rautt með ;grœmr
þaki og hvítum :gluggum.
EN NÚ.HAFA kolgrá steinhús
.tekið fyrir alla litagleði hús-
eigapda um igngt skeið. En
mér er ,ekki grunlaust um að
einhver iitavakning sé að
verða innanhúss lijá fqikinu,
og ef til vill nær sú vakning
upp á þökin fyrr en varir.
Vonandi verður þess ekki
langt að híða.
búar hennar fá á sig lit, verð-
ur manni ósjálfrátt litið á í MÍNU UNGDÆMI þegar
þökiti á húsum mamianna og þárujárnsaiúsin réðu ríkjum,