Þjóðviljinn - 29.04.1954, Blaðsíða 7

Fíínnrtudagur. 29. april 1954 — ÞJÓÐVILJINN — (T
í íilefrti 149. afmætisdesi Ii.
C. Antl'Tsens hafa biómsveis-
ar verlA' lagóir vió frlsiali
mtimismer'ds Itans.
2. apríl.
Sexménningunum nordan frá
ísiandi hefur vart unnizt tími
til að setjast þegar lcstin
rennur aí stað. Danir nefha
lcst þessa „Ljnitoget til Vést-
erhavet", en för okVrar er ekfei
nema , til Óðirisvéa á
Þakkað sé dugnaði
ágætá leiðsögumanns,
blaðamannsins Hjulcrs, hefur
teMzt að vekja okkur eftir 3ja
—Ira stiuida svefn og drasía
Okkur hingað í tæka tíð, s—•
-klukkan heirita i Reýkjovík er
hálfséx að morjrni. I>að er rign-
ingarsúddi, þoka og hráslaga-
legt og því ekki aníutð betur
gert en halia sér útaf í þessari
„eldr.igarlest til Vesturhafsins“.
S íeypuhólku riun vfir
Stéra Belti
I.íig niinnir að það væri ein-
DAGAR í DANMÖRK
r r
Islenzkisr czrkllekt - Og Oðms
mléðiir i Svört ubrúarkránni
Vindmyllan gamla í
komiina hafa frætt þjóð sína ú
þvi að það væri slæmur mis-
skilningur að halda að á ís-
landi byggju einur.gis Dana-
hatarar!
Aítciersens-há t ið
Áratugum saman hafa ævin-
týri K. C. Andersens verið eft-
irlætislestur íslenzkra barna.
Og í Óðinsvéum förum við rak-
leitt. í H. C. Andersenshúsið en
einmitt i dag halda Danir 149.
afmæiisdag H. C. Anderseris
hátíðlegan.
í hús það, sem talið cr að
H. C. Andersen haíi fæðst. í,
hefur af mikillí alúð verið
safnað flestu sem tilheyrt hef-
ur H. C. Andersén eða minnir
á' hann. Hingað hefur verið
safnað sýnishornum aí handrit-
um hans, teikningum og út-
gáfurn af verkum hans á ýms-
um málum.
Hvað skytdu það vcrða
jnargar þjóðir að lokum?
Hér eru geymdír gripir hans
ýmsir, föt, ferðatöskur og hús-
gögn, þar á meðal rúmið sem
frægt er orðið siðan banda-
rískúr kvikmyndaleikari óvirti
minningu gamla mannsins með
skrumskælum sínum og fífla-
skap. Einhver í okkar hópi
minnist á þann leiða atburð,
en Danir eru menn kurteisir
áttu íslendingar þjóðskáld (ég
vona að vinur rninn, Birtings-
ritstjórinn, þoli að sjá þetta
orð) að nafni Matthías Jock-,
umson. Bið ég ferðafélaga
minn, I-Iauk Snorrason, afsök-
unar á því cf mig rangminnir
að það hafi verið hann sem
minnti á að hús Matthíasar
myndi ganga kaupum og söl-
um, og líklega myndu margir
gripa hans, þeirra er til voru
fyrir fáum árum, nú vera
dreifðir og jafnvel týndir, —
Akureyringar eiga nægan rhetn-
að til þess, og hafa áreiðan-
lega lyft þvngra hlassi en að
kippa því í iag.
„Sæll og blessaöur“
Frá Andersenhúsinu förum
við í ráðhús Óðinsvéa, sem er
mikil og \'önduð bygging og
byggoasafn; 0® nsvé;i.
enn i smiðum. í hópi þeirra
ráðamanna, s.ein þar taka á
móti okkur er einn, sem í stað
þess ' að ségjá:. God dag. Vel-
komiricri íil Ðanmark, heiisar
blátt áfram á gámalkunnan
hatt: Sæll og blcssáður.
Þetta 'ér ails ckki Dani sem
he’fur lært íslénzkú svona vél,
nci, þetta er ráðhúsarkitektinn
þeirra hér í Óðifisvéum, Kjart-
an Sigurðsson. Hann kveðst
hafa verið hór í 4 ár og er
arkitekt ráðhússþyggingarinn-
ar.
Viíanlc-ga gleðst maður yíir
því að. íslenzkum arkitekt sé
falið mikið starf úti í löndum,
en uppi á ráðhússsvölunum i
' : Óðikjsv; íum, við hliðina á ís-
lenzka ráðliússarkitcktinum,
minnist tnaður þess að heima
x Reykjávík eigum við „ráð-
hússsjóð“ (eyddan!) — og enn
ólokið stríðinu um hvar ráð-
húsið eigi að standa!
S vör t ubrúa rkrá in
Frá ráðhúsinu liggur leiðin
> byggðasafnið. Það er hverfi
gamalla húsa sem safnað hefur
verið saman víðsvegar á Fjóni,
flutt hingað og byggð nákvæm-
lega í sinni upphaflegu rriynd.
Þetta eru margskonar hús öll
með þykku stráþaki. M. a.
gnæfa þarna upp yængir á
ævagamalli vindmyllu.
Það er farið rakleitt með
okkur í „Sortebro kro“, sem er
mjög gamall veitingastaður.
Hér heldur bæjarstjórn Óðins-
véa okkur veizlu. Elliblakkir
viðirnir í innveggjuni þessarar
gömlu krár kunna vafalaust að
segja frá margri glaðri stund.
Oft er það crgilegt að veggir
gamalla lxúsa skuli ekki hafa
mál. Stundum er það líka got.t
að veggirnir kurina að þegja.
„Óðins mjöður“
Hér skal allt vera í gömluin
stíl, m. a. eru sumir réttimir
bornir fram í litlum, snotrum.
trétrogum. Við erum fræddir
á*að siður hafi verið lengi að
bera „sláturmat“ fram með
siikum hætti.
Þcssi danska borg ber naín
Óðins heigu véa. Og mcðal
annarra drykkja eru bornar
fyrir okkur stórar flöskur sem
á er letrað skrautlegum stöf-
um: „Odins mjöd“. Já, hcr
drekka þeir enn Óðinsmjöð.
Hann er í senn sætur og beizk-
ur — og hvort sem það líkar
betur eða ver þá cr hann óá-
fengur. Og lxafa þó ekki aðrir
verið di-ykkkærari Óðni guði
vorum, það kvað einmitt hafa
\críð hann scm lét auga sitt í
skiptum fyrir aðeins einn teyg
úr Miínisbrunni!
J. B.

Á stríðsánmum urðu Óðinsvé fyrir nokkruxn skemmdum. en ný
h6f! voru byggft í slað þeirra er skemmdust. Ilér sést hús
blaðsins Fjóns Tíðindi.
. irriíi; ix'n.’ia morgun sem blöðin *
skýrðu, undir stórum fyrir- (
sögmtin á íyrstu síðu, frá nýj- j
um tillögum um að leggja 1
steinsteypuhólk yfir Stóra ’
Belti ti! að skjóta i honum bíl-
um yfir sundið í stað þcss að
flytjá þá í ferju. En þetta eru
aðeins framtíðariillögur, og við
förum með ferjunni. Þá leið
n.iótupi við samfylgdgr kunn-
ingja írá s. 1. sumri, Elsnabs,
e.r var einn í hópi dönsku
blaðamcnnanna cr bingað
ko;mi, og sem n-un.u eftlr heim-
og höfðu á rciðum höndtim af-
sökun fyrir þema gest sinn,
j>essa: „Já, en harm er jú
Bandaríkjamaður og vissi ekki
hvemig hann átti að haga sér“.
— Ilvað skyldu það verða
margar þjóðir að lokum scm
hætta að reikna með þvi að
Bandaríkjamenn kunni rnanna-
siði'?
Enn leitar htigurinn heim
En Andersenbúsið minnir
sexmenningana norðan af ís-
landi á fieira en Litlu etúlkuna
með cldspýt'jmar. Einu' sinni >
Þórunn H. Guðmundsdóttir:
í fyrra, þegar útvarpað var
umræðum um háttbundin ljóð
og atómljóð, varð ég fyrir von-
brigðum. Eg bjóst við, að
þessir menntamenn og skáld,
sem um málið fjolluðu, skýrðu
fyrir almenningi aðaleigindi
skáldskapar og ýmsar stefnur,
hver frá sínu sjónarmiði. Má
vera að sljóleik mínum sé um
að kenna, en mér fundust þeir
korna lítið nairri málefninu og
stunda frekar léttvægt gaman
og hótfj-ndni en verulegan
fróðleik.
Nú ætla ég, sem hvorki er
skáld né fræðimaður, mér ekki
þá dul að bæta um það sem
mcr fannst þar skorta. Að-
eins langar mig sem áhuga-
saman unnanda ljóðlistar, að
vekja máls á j'msu sem mér
íinnst máli skipta við saman-
burð og athugun á skáldskap,
gæti það orðið til þess að ein-
hver mér færari að þekkingu
á málefninu og leikni i rit-
mennsku, léti ljós sitt skína
fyrir mig og aðra sem ljóðum
unna. 1 stuttu máli virtist mér
þessa mcnn greina á um það,
hvort formið næði betri árangri
í tjáningu, reglubundið cða

reglulaust. Hér kernur margt
til áliía. IJáttbundin og rímuð
Ijóð eru eldgÖmui. Xdenn fundu
sncmmá á tririum að með því
að raða orðum reglulega var
auðveit að læra þau og auðvelt
oð kveða þau og sjmgja. Trú á-
töframátt orða hefur einkennt
frumstæðar þjóðir um allan
he.im. Menn • s.em voru öðrum
færari um að inyntía skipulegar
orðasamsta'iður og þá oft gæða
þær skáldlegri kynngi, voru
taldir öðrum máttugri i galdri
og fjöikynngi: enda er galdur
komið af að gala = syngja.
Þá var minnið manna eina and-
lcga athvarf og mikilvægt fyr-
ir einstaklinga og kjmslóðir að
sem rnest yrði þar auðveldlega
geýmt. Nú á dögum bóka, út-
varps og kvikmynda, munu
margir álíta litla nauðsyn að
læra Ijóð. Sarnt er cnn í dag
minnið manns bezta eign, hvort
sem ríkur er eða snauður. Eg
álít mér það mikilsvert að
kunna ljóð eða hluta úr beim
til þess að geta tint þau fram
úr huganum á einvcrustund-
um, horft á þau, borið þau
saman og eukið með því gildi
tilvérunnar fyrir mig þá stund.
Einhver mun segja, að slíkar
stundir gefist fáar nú á dög-
um í hraðanum og fjölmenninu.
Eg er þakklát fj’rir þá aðstöðu
í lífinu að eiga nægan kost ein-
veru til lesturs og hugleiðiriga.
Og ef mér tilfalla veikindi eða
sjóndepra sem meina mér lest-
ur bóka, þá þakka ég skáld-
um sem hafa. gefið mér Ijóð
sem auðvelt er að læra og
geyma i minni, svo þau séu
tiltæk livenær sem er.
Annar kostur rímaðra ljóða
er sá að vcra sönghæf. Verð-
ur sá ekki ofmetinn því ljóð
og lag í íullu samræmi er.ein
dásamlegasta tjáning mannlegs
anda. Hitt er annað mál að
mörg ágæt ljóð cru ekki fállin
in undir lögum sem alls ekki
falla að efninu. Eg geri líka
ráð íyrir því að margir geri
sér litla grein fyrir skáldskap-
argildi söngtexta. Mörg Ijóð
hafa unnið sér hylli vcgna þcss
að við þau hafa vcrið gerð
Iög, sem gáfu þeim gildi, sem
þau áttu ekki af sjálfum sér.
Hvorki endarím né innrím
til söngs. Og oft eru ljóð sung-
hefur fyrr né síðar cinkennt
FrBmtRld 6. TL