Þjóðviljinn - 20.07.1954, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 20. júlí 1954 — ÞJÓÐVILJTNN — (5
andarík|astjórn andvíg ís-
i í íandhelgísmálmu
Hafnar réiti rikja til oð ákveSa s/ó/f fisk-
veiBatakmörk v/ð strendur sinar
Það kemur æ beíur í ljós að bau ríki, sem okkur
Islondingum eru andsnúnust í landhelgismálinu, eru
einmitt nágrannaríki okkar, sem við erum tengdir
í hernaðarbandalagi. Alkunn eru viðbrögð Breta,
þegar íiskveiðatakmörkin hér við land voru færð út.
Frakkland, Holland og Belgía mótmæltu einnig
stækkun fiskveiðalandhelginnar við ísland. Nú hef-
ur einn af embættismönnum utanríkisráðuneytis
Bandaríkjastjórnar lýst afstöðu stjórnar sinnar í
landhelgismálunum, og er ljóst af því að hún er and-
víg sjónarmiði íslendinga.
Embœttismaður þessi heitir
Herman Phleger og er lögfræði-
legur ráðunautur bandaríska ut-
anríkisráðuneytisins. 1 júníhefti
ritsins Commercial Fisheries Be-
vlenv', sem fiskveiða- og dýralífs-
deild innanríkisráðuneytis Banda-
ríkjanna gefur út, er skýrt frá
ræðu sem Phleger hélt á fundi
Málfærs’umannafélags Pennsylv-
aniafylkis í Harrisburg 22. janú-
ar í vetur.
F,andgrunnið
Hann minnti á lagasetningu
Bandaríkjaþings um réttinn til
landgrunnsins og jarðefna sem
þar er að finna. 1 lögunum er sér-
staklega tekið fram að einka-
réttur Bandaríkjanna til land-
grunnsins breyti engu um það
að hafið yfi'r landgrunni skuli eft-
ir sem áður teljast rúmsjór og
reglur um siglingar þar og fisk-
veiðar vera óbreyttar.
Meuss hyllir
samsmris-
meun
Theodor Heuss, nýendurkjör-
inn forseti Vestur-Þýzkalands,
hélt í gær ræðu í Berlín á tíu
ára afmæli tilræðis von Stauff-
enberg og félaga hans við Hitl-
er og uppreisnartilraunar þeirra
gegn nazistum.
Ættingjar
þeirra, sem
nazistar tóku
af lífi eftir til-
ræðið, fjöl-
menntu til at-
hafnarinnar.
Heuss kvaðst
vilja lýsa því
yfir í eitt
skipti fyrir öll
að samsæris-
mennirnir gegn Hitler hefðu ver-
ið þjóðhetjur og gert það sem
rétt var. Þeir hefðu þvegið af
nafni Þjóðverja smánina sem
glæpir Hitlers hefðu atað það.
Undanfarin ár hefur ekki linnt
deilum í Vestur-Þýzkalandi um
það, hvort samsærismennirnir
gegn Hitler hafi verið þjóðhetj-
ur eða föðurlandssvikarar. Segja
þeir sem síðari skoðuninni halda
fram, að hvað illt sem um Hitler
megi segja þá 'hafi liðsforingjar
í þýzka hernum ekki getað rofið
trúnaðareið sinn við hann án
þess að fyrirgera um leið heiðri
sínum.
Th. Ileuss
„Jafnvel hafinu“.
„Eftir yfirlýsingu Bandaríkj-
anna frá 1945“, segir Phleger,
„hafa al.mörg lönd gert viðtækar
kröfur til yfirráða yfir stórum
svæðum hafsbotnsins og jafnvel
hafinu úti á rúmsjó í einum eða
öðrum tilgangi. Til dæmis vilja
ýmis lönd taka sér rétt til að
setja upp á sitt eindæmi reglur
um fiskveiðar I rúmsjó á svæð-
um sem liggja að ströndum
þeirra en þar sem þegnar ann-
arra ríkja hafa fiskað lengi eða
þar sem önnur ríki hafa beinna
hagsmuna að gæta“. (Leturbr.
Þjóðviljans).
Kórea—Japan, Island—Bretland.
„Kórea og Japan eiga i deilu",
heldur Phleger áfram, „um rétt
Kóreu til að meina útlendingum
fiskiveiðar á stórum svæðum úti
fyrir ströndum sínum. Bretland
og Island eiga í dei’u út af kröfu
Islendinga til einkarétts til fisk-
veiða útifyrir ströndum sínum".
Síðan skilgreinir Phleger af-
stöðu Bandaríkjastj. til deUu-
málanna á þessa lelð: „Eins
og yður er kimnugt er það
afstaða Bandaríkjanna, að
hinni hefðbundnu meginreglu
um frjálsar fisklveiðar á
rúmsjó beri að halda til
streitu“.
993ieCarthff MaMÍamíu*9 fféíi
Landgrunnið eign íslendinga.
Útfærsla fiskveiðitakmarkanna
við Island er einungis fyrsta
skrefið að því marki að við fá-
um setið einir að fiskimiðunum á
landgrunninu umhverfis iandið.
Jarðefni landgrunnsins varðar
okkur ekkert um, það er fiskur-
inn í sjónum sem atvinnu’íf okk-
ar byggist á.
Er það vægast sagt kynleg af-
staða sem Bandaríkjastjórn tek-
ur, að helga sér landgrunnið
sjálft en neita að styðja mál-
stað þeirra ríkja, sem vilja helga
sér fiskimiðin á landgrunninu. Á-
stæðan er auðvitað, að á land-
grunni Bandaríkjanna er að
finna auðugar olíulindir, en fisk-
veiðarnar þar eru hvergi nærri
eins mikilvægar enda ekki veru-
legur ágangur útlendinga á mið-
in.
Álit laganefndar SÞ
X ræðu sinni vék Ph’eger að
því, að nefnd sú sem vinnur að
því á vegum SÞ að skrásetja al-
þjóðalög hefir sent frá sér til-
lögur um þær greinar þeirra, sem
varða langrunnið og fiskveiðar.
I næsta blaði Þjóðviljans verður
gerð grein fyrir þessum tillögum,
sem skipta mik'.u máli fyrir okk-
ur Xslendinga.
Mótmælaorðsending endursend
I. sovétlýðveldinu Úsbekistan
var nýlega haldin ráðstefna sér-
fræðinga í hagnýtingu sólarljóss-
ins. í þingi þessu tóku þátt vís-
indamenn m. a. frá Moskvu,
Leningrad, Úkraínu, Túrkmeníu,
Kasakhstan og Armeníu.
Á þinginu var aðallega rætt
um árangur þann sem tilraunir
sovétvísindamanna til betri hag-
nýtingar sólarljóssins hafa borið.
í Sovétríkjunum er sólarorka nú
notuð til að framleiða drykkjar-
vatn úr söltu vatni, hitunar húsa,
loftræstingar og framleiðslu íss.
f mörgum suðlægari ríkjum Sov-
étlýðveldanna hafa verið settar
upp stöðvar til sólarorkunáms.
Þingið ræddi og stofnun sólar-
orkunámsstöðvar í suðurhluta
Úsbekistans. Á hún að knýja
vinnuvélar og framleiða til þess
20 tonn af gufu á klukkutíma.
Utanríkisráðuneyti Sovétrikj-
anna skilaði nýlega aftur til
bandaríska sendiráðsins í
Moskva orðsendingu frá Banda
ríkjastjórn, og lét þau skilaboð
fylgja að því þætti tilskrifið
ekki svaravert.
Bandaríska orðsendingin var
mótmæli gegn teikningu, sem
birtist í skopblaðinu Krokotlil
í Moskva um daginn. Kvaðst
teiknarinn hafa séð það í banda
rískum blöðum að illa gengi að
velja úr uppköstum að minnis-
merki um James heitinn Forre-
stal, fyrsta landvarnarráðherra
Bandaríkjanna. Vildi hann því
hlaupa undir bagga og bjóða
uppkast, sem allir ættu að geta
fallizt á.
Jafnframt lagði teiknarinn til
að svohljóðandi áletrun yrði á
fótstalli minnismerkisins:
„Til ininningar um James
Forrestal, fyrrverandi land-
varnaráðherra B&ndaríkjanna,
ötulan frumkvöðul stríðsbrjál-
æðisins og fyrsta fórnarlamb
þess. Reist fimm árum eftir að
hann stökk í kjarnörkuæði út
um glugga á 16. hæð sjúkra-
húss flotans í Washington, eft-
irmönnum hans til uppbyggi-
Iegrar yfirvegunar".
Mynd þessa og ummæli tald:
Bandaríkjastjcrn freklega
móðgun við minningu „eins af
beztu sonum bandarísku þjóð-
ariunar".
Einn af ötulustu og illræmdustu sálufélögum McCarthys í Banda-
ríkjunum er Jack Tenney, fylkisþingmaður í Kaliforníu. I mörg
ár hefur hann verið formaður sérstakrar fylkisþingsnefndar, sem
hefur haft það hlutverk að rannsaka „óameríska starfsemi“ þar
í fylkinu. En í prófkosningum um daginn sýndu kjósendur að
J»eir eru búnir að fá nóg af Tenney og skoðanakúgun hans.
Tenney kolféll í prófkosningunni fyrir konu, sem hét þvl að
berjast gegn McCarthyismanum ef hún yrði kjörin á þing. Hér
á myndinni er Tenney fyrir miðju og Goodwin Knight, fylkis-
stjóri í Kaliforníu, við hlið hans.
r
Oskaðleg nautndfl?
Meskalín skeipir skynjimina, meratran
hressir 09 eyðir áhyggjum
Oft hefur verið rætt um það að velgerningur væri að
fá mannkyninu nautnalyf, sem væru laus við galla þeirra
gamalkunnu, svo sem áfengis.
Nú eru komin ti! sögunnar tvö j að séu áhrifamikil nautna- og
efni ,sem ýmsir vi'ja ha'da fram hressingarlyf en algerlega óskað-
leg.
Bók Huxleys
Annað þessara efna, meskaiín,
varð víðfrægrt i einskumælandi
löndum á þessu ári, þegar enska
skáldið Aldous Huxley ritaði heila
bók ti! að vegsama áhrif þess.
Efni þetta nefnist meskalín.
1 bók sinni, The Doors of Per-
ception (Dyr skynjunarinnar),
lýsir Hux’ey þvi, hvernig honum
varð við að neyta skammts af
meska’íni. Honum fannst a’It um-
hverfið breytast og fá á sig töfra-
blæ. Hinir einföldustu hlutir, eins
og efnið í buxunum hans og fæt-
urnir á stó num sem hann sat
i, urðu ótæmandi undrunar- og í-
hugunarefni Hux'ey fannst hann
ekki aðeins skynja yfirborð hlut-
anna he’dur innsta eð!i þeirra.
Hann he dur því fram að neyzla
meskal ns hafi ekki í för með sér
nein óþægjleg eftirköst. Ástandi
sínu líkir hann við ieiðs'una sem
skýrt er frá í ritum dulspekinga.
Ástarsorg, vinnuleiði
Hitt efnið, meratran, er hvergi
nærri svona áhrifamikið. Tveir
iæknar i Cincinnati í Bandaríkj-
unum hafa reynt það í þrjú miss-
eri undir eftir iti geðsjúkdómasér-
fræðings. Það var gefið 320 sjúk-
'ingum, sem voru miður sín af
! ástarsorg eða vinnuieiða eða voru
I þjakaðir af kvíða og áhyggjum af
í öðrum orsökum.
Meratran hefir ekki í för með
sér neinar eiturverkanir og ekki
| varð þess vart að fólkið sem
; það var gefið yrði forfailið til að
neyta þess. Efnið reyndist hressa
menn í skyndi og auka þeim
andlegt þrek ifkt og amfetamin.
Hinsvegar varð þess ekki vart að
þeir sem tóku inn meratran yrðu
Framhald á 11. síðu.
Uppkast Krokodil að minnismerkl
um Forrestal.