Þjóðviljinn - 24.07.1954, Blaðsíða 8

S) — ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur. 24. júlí 1954
Dugur eða drep
Framhald af 7. síðu.
]>eirra, er hlotið hafa,
að
koma því í hendur erlendra
afla, sem hafa svívirt það og
arðsogið. En alþýðan hefur
aldrei látið menningu sína af
höndum. Þess vegna tókst
þjóðinni að ná umráðum yfir
sínu landi á nýjan leik, þótt
samstundis hafi það aftur
verið' svikið í erlendar kúg-
araklær. Við ætlum að vinna
land okkar á ný. En það
tekst ekki, nema alþýðan
haldi tryggð við sína menn-
ingu, varðveiti hana í hlóði
sínu og hjartaslögum og
magni listamenn 'sína til að
gæða hana nýjum þrótti að
kröfum nýrra viðfangsefna
á hverjum tíma. Það er ekki
iangt síðan, að ég heyrði
prýðilega stéttvísan verka-
mann segja, að það væri fjar-
stæða, að verkamenn færu að
taka það í sínar hendur að
dæma um gildi bókmennta og
lista. Mann setur hljóðan
við og dettur fyrst í hug, að
til grundvallar liggi vanmat
verkalýðsstéttarinnar á menn-
ingarlegum mætti sínum og
skyldunni að hafa forustu á
sviðum menningarmála sem á
öllum öðrum sviíum mann-
legs lífs. Án þeirrar vitund-
ar alþýðustéttanna er öll bar-
átta vonlítil eða vonlaus. En
vera má, að fyrir áður til-
færðum ummælum liggi til-
finningin fyrir því, að listirn-
ar séu að draga sig út af
vettvangi lífsins, og inn hafi
laumazt trú á það, að svo beri
listum að gera. Þá er þó ljós-
geisli í tilfinningunni fyrir
því, að þá sé ekki ástæða ná-
inna tengsla lista og hins
stritandi lýðs. En það eru
tengsl, sem aldrei mega slitna.
Einu sinni gripu margir rauð-
ir pennar samstillt inn í ís-
lenzkar bókmenntir og ollu
þar tímamótum, af því að
þeir töluðu til alþýðunnar á
þann veg, að hún unni þeim
■ ogi þeir urðu blóð af hennar
blóði með þeim árangri, að
byltingasinnuð verkalýðs-
hreyfing brauzt svo skarplega
:i í gegnum fýlkingar aftur-
haldsins,. að eins dæmi er um
NorSurlönd. Svo fer þar, sem
list og vmnandi lýður stefn-
ir samhuga að settu marki.
Á lofti sést nú tákn þess, að
þess háttar samvinna muni
takast á ný. Það tákn er
Söngfélag verkalýðssamtak-
anna í Reykjavík. Á ör-
skömmum tíma hefur það
rutt sér braut til virðingar-
sætis i menningarlífi þjóðar-
innar með nýjum söhg, er
listamennirnir hafa numið frá
hjartarötum fólksins sjálfs.
Óne:tanlega er það merkileg
tilviljun, ög það getur varla
verið tilviljun, að fyrstu
söngvar kórsins, er alþjóðar-
athygli vekja, skulu ortir af
bónda í Hvítársíðu og hús-
freyju í Mývatnssveit. Engan
svíkja litir og línur Eiríks-
jökuls og bergmálsfjalla há-
bvggðanna, og enn reynast
drýgstar, þegar á reynir, and-
vökur hins vinnandi manns
og söngur sá, er kviknar við
samhljóman hjarta hans við
umhverfi sitt og lífsbaráttu.
Frá landinu sjálfu og sam-
skiptum þjóðarinnar við það
liggja slagæðar þess hjarta,
sem dælt’ hefur og dæla mun
lífsafa þeirrar menningar, sem
heitir íslenzk menning og er
lífæð íslenzkrar þjóðartilveru.
Sameining Þýzkaiands og Kéreu?
Framhald af 6. síðu.
TÍkjastjórn. Ákvæðin um hlut-
leysi ríkjanna í Indó Kína
1 girða’ fyrir að Bandaríkin fái
þar hernaðarleg ítök. Krafa
Bandaríkjastjórnar er að bæði
sameinuð Kórea og sameinað
Þýzkaland fái að ganga í hern-
aðarbandalög. Hún telur víst
að bandarísksinnaðir flokkar
mái þar völdum og geri hernað-
arbandalög við Bandaríkin.
Sovétstjórnin krefst þess hins
vegar, að löndin gæti hlutleys-
is ef þau eru sameinuð. Hún
meitar að sleppa aðstöðu sinni
á Austur-Þýzkalandi nema
tryggt sé að Vesturveldin sleppi
3íka sinni hernaðaraðstöðu í
vesturhluta landsins.
IVrú hefur verið samið um það
-*■ ’ í Indó Kína að ríki, þar
sem búast má við að sósíalistísk
stjórn komi til valda, skuli
gæta hlutleysis. Molotoff og Sjú
Fnlæ hafa þar afsalað sér
hugsanlegum bandamanni en
fengið í staðinn viðurkennt
hlutleysissjónarmiðið. Enginn
vafi er á því að þau munu
benda á samningana um Indó
Kína sem fyrirmynd að lausn
deilanna um Þýzkaland og
Kóreu. Yfirlýsing sovétstjórn-
arinnar um árangur ráðstefn-
unnar í Genf sýnir að hún mun
leitast við að fá mál Kóreu og
Þýzkalands tekin upp á ný hið
bráðasta.
,.-V : ■ ,#
Samkomulagið um Indó Kína
. náðist. vegna þess að í
fyrsta skipti síðan heimsstyrj-
öldinni síðari lauk hafa stjórn-
ir Bretlands og Frakklands boð-
ið Bandaríkjastjórn byrginn og
farið sínar eigin götur hvort
sem Bandaríkjamönnum líkaði
vel eða illa. Stefna Edens og
Mendés-France er að hafa frið-
samlega sambúð við sósíalist-
. ísku ríkin. Stefna Dullesar er
að beita hótun um kjarnorku-
styrjöld til þess að kollvarpa
sósíalistískum ríkisstjórnum.
Friðurinn í Evrópu getur ekki
verið traustur meðan Þýzka-
land er klofið í tvennt og f jand-
samlegir herir horfast í augu
yfir markalínuna. Það mun
koma í Ijós á næstunni, hvort
stjórnir Bretlands og Frakk-
lands dirfast að ganga í ber-
högg við vilja Bandaríkja-
stjórnar til að tryggja friðsam-
lega sambúð í Evrópu. Að sönnu
eiga þær óhægra um vik þar
en í Indó Kína, því. að Banda-
ríkjastjórn er beinn aðili. að
Þýzkalandsmálunum.
M. T. Ó.
RITSTJÓRl: FRtMANN HELGASON
Knaffspyrna:
/■
1
IV.
Breyttar leikaðferðir
Þeir sem fylgzt hafa.með knatt-
spyrnu síðustu 15 til 20-árin hafa
veitt því athygli að leikaðferðir
félaga eru orðnar ailt aðrar en
voru hjá þeim félögum sem lengst j
voru komin 193.4—39. Þá var
stuttur samleikur notaður mjög,
sérstaklega ■ hjá Valsrpönnum,
með mjög góðum árangri sem
kunnugt er, einnig hjá Víkingi
og Fram nokkur. Leikaðferð KR
hefur tiltölulega minnst .breytzt.
Þessi stutti samleikur miðar
margfalt meira að því að hinir
11 menn finni ■ meira og oftar ,
hvern annan. Þeir verða þess
fullkomlega meðyitandi að þeir
eru hjól í vél sem yérða oft að
grípa inn í hvert annað til þess
að vélin gangi ekki skrykkjótt.
Það eykur leikgleðina að finna
að maður er fastur þátttakandi í
leiknum og það fær hann til að
leggja sig fram. Þessi stutti sam-
leikur var áhrif frá ÞýzkalandJ
beint og óbeint; þýzkir þjálfar-
ar, og svo Reider Sörensen, sem
lengi dvaldist í Þýzkalandi og
kynntist knattspyrnunni þar.
Með öðrum orðum, við vorum á
leið með að taka upp hið við-
urkennda miðevrópíska leiklag
sem nú á síðasta HM-móti hef-
ur staðfest ágæti sitt svo eftir-
minnilega að lönd frá Mið-Ev-
rópu eru í 1. 2. og 3. sæti! Á
stríðsárunum tók þetta að breyt-
ast og vafalaust fyrir áhrlf frá
enskri knattspyrnu sem hér var
leikin af hermönnum og síðar
liðum sem komu í heimsókn og
svo enskum þjálfurum sem starf-
að hafa hér. Langspyrnurnar
þóttu ganga fljótar og þarafleið-
andi hlytu mörkin að koma að
sama skani fljótt. Spyrnurnar
tóku að hækka og lengjast, erf-
iðara var að taka á móti þeim.
Knötturinn flaug í tíma og ó-
tíma yfir höfðum manna og vitað
var að þar sem hann kæmi niður
varð barátta milli varnarleiks-
manns og sækjanda ef þá. var
ekki kominn heiil hópur til að
taka. á móti honum. Óft hefur
mátt sja spyrnur mi!li varná
sem hafa líkzt meira tennis en
knattspyrnu. Þeir sem á milli
voru höfðu ekkert að gera neipa
horfa upp í loftið og fylgjast,
’ |
með svifi knattarins fram 'og
aftur. Þeir voru ekki með, þeir
voru áhorfendur. Þrátt fyrir það
að við höfum séð hér góð þýzk
og austurrísk lið virðast engar
tilraunir hafa verið gerðar til að
líkja eftir leik þeirra af félögum
í Reykjavík. Sennilega er ástæða
sú að þeir hafa ekki verið skot-
harðir við markið en það hafa
Bretar orð á sér fyrir. Hin fúll-
komnu nútímalið Mið-Evrópu
sameina þessa góðu kosti, sam-
leikinn og skotin. Eitt lið er það
þó sem hefur tekið að leika með
þessari gömlu. og nýju aðferð, en
það er lið Akraness, og árangur
þeirra er svo góður að hann
staðfestir það mikla ólán sem
henti íslenzka knattspyrnumenn
er þeir iögðu niður stutta sam-
leikinn. Það er líka undravert að
sjáandi sjá knattspyrnumenn
okkar hér í höfuðstaðnum ekki,
og þrátt fyrir þessar áþreifan-
legu sannanir vilja þeir engu
breyta, ekkert missa og ekkert
læra af reynslu liðinna ára.
(Framh.)
Fólskir reiðhjólamenn leggja upp í kappakstur umliverfis Varsjá.
í
ser rau m
Eins og sagt hefur verið frá
í fréttum ‘ hafa heimsmet Gund-
ers Hágg verið slegin hvert af
öðru nú undanfarið svo að ekkert
stendur eftir, og sem kunnugt
Franz Hermann
er sá Bretinn Fred Green fyrir
því síðasta í 3 enskra mílna
hlaupi.
í tilefni af þessu hefur sænska
íþróttablaðið átt viðtal við Hágg.
í viðtali þessu heldur Hágg því j
fram að ekki sé hægt að benda
á nokkur takmörk hve menn
geti lengi bætt metin, á öllum
tímum komi fram vel þjálfaðir
afrekshlauparar og fyrr eða síð-
ar heppnist einum eða öðrum að
bæta gildandi met. Þegar blaðið
spyr hann hvað honum finnist
um afrekin, svarar hann: — Eng-
inn getur annað en dáðst að
viljaþreki Zatopeks, þó maður
geti ekki orðið hrifinn af að
horfa á hann hlaupa. Sannur
listhlaupari er ekki til í augna-
blikinu. í fyrra sá ég frábæran
hlaupara í London, Herman frá
Belgíu, en vegna meiðsla hefur
hann orðið að .draga sig í hlé.
Sá maður hreif a. m. k. mig.
Hvort mér finnst til um afrekin,
spurðir þú. Ef ég á að segja
sannleikann þá finnst mér ekk-
ert til um þau. Afrekin falla
sem þroskaðipávextir og það hef-
ur tekið langan tíma að fá ávext-
ina til að þroskast, 1 tugi ára hafa
þeir hangið þar, og það er lang-
ur tími í íþróttum. Verulega
hrifinn verð ég ekki fyrr en frám
kemur hlaupari sem nær öllum
heimsmetum á 1500 m til 5000
m og þá á sama keppnistímabili.
. Hágg er ekki vægur í dómum
sínum um sænska hlaunara í dag.
Þá vantar hlaupagleði og metn-
aðargirni. Spurningin er hvort
hin mikla þátttaka í mótum áður
en full þjálfun er fengin eigi
ekki mikla sök á hinum veika
„gnist“ og vöntun á sjálfstrausti.
UCfiUI tffKfK