Þjóðviljinn - 24.10.1954, Blaðsíða 10

30) — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 24. október 1954
Stigamaðuriim
Eftlr
Giuseppe Berto
24. dagur
FIMMTI KAFLI
Eftir þetta kom Michele Rende æ sjaldnar til okkar,
ekki vegna þess að ég hefði sett mig upp á móti honum,
heldur vegna þess að vandræðin voru að byrja.
Fyrsti atburðurinn sem gerðist var að bifreið, sem
eigandi Piane landareignarinnar átti, var hrundið nið-
ur bratta brekku. Það voru meira en tíu ár síðan eig-
andi Piane hafði komið á landareign sína og hann hafði
komið til að athuga reksturinn. Síðan stríðinu lauk
höfðu peningarnir sem landareign hans gaf af sér ekki
lengur nægt fyrir þörfum hans. Hann hefði sennilega
átt að finna að starfi ráðsmanna sinna og umboðs-
manna, þar eð það voru þeir sem höfðu af honum fé;
en hann hafði lítiö vit á rekstrinum og hafði biýna þörf'
fyrir aðstoð ráðsmanna og umboðsmanna. Og þess
vegna ásakaði hann leiguliðana, ákærði þá fyrir að
svíkja hann um sinn hluta af framleiðslunni og hótaði
að reka þá af kotunum. Bændurnir báru af sér sakir og
héldu fram hollustu sinni við húsbóndann. Konurnar
báðu og sárbændu, karlarnir bölvuöu og formæltu
hjarta sínu. En ekkert var hægt að gera. Þeir biðu
dómsins eins og þeir biðu eftir hagli eða frosti eða ein-
hveiTi refsingu guðs. Og landeigandinn hélt áfram aö
ganga á milli kotanna og viðhafa ásakanir og ógnanir.
Þar til dag einn að hann hafði skiliö bílinn sinn eftir
á veginum og nokkrir menn sem virtustf eiga leið fram-
hjá af hendingu, drógu ekilinn út úr bílnum og ýttu
bílnum útaf veginum svo að hann rann niður brekk-
una. Bíllinn valt niöur á jafnsléttu og stanzaði á hvolfi
þpp við tré.
Þessi nýja tegund af ofbeldi gerði fólk undrandi og
ráðvillt. Á okkar slóðum hafa frá fornu fari verið upp-
reisnarmenn, menn sem höfðu flúið áþján laga og þjóð-
félagslegt misrétti, haldið upp í fjöllin í reiði sinni 'og
komizt þannig undan áþján laga og þjóðfélagslegs mis-
réttis. Þeir höfðu viljað verða sterkir menn, þótt ekki
væri nema daglangt. En ástæöan fyrir uppreisn þeirra
hafði ævinlega verið eitthvað ranglæti eða ofbeldi, sem
þeir höfðu oröið fyrir, ranglæti sem þurfti aö hefna
með öðru ranglæti eða annars konar ofbeldi. Og hópar
höfðu aldrei gert uppreisn, heldur aðeins einn og einn
maður. Og það hafði aldrei verið uppreisn gegn jarðeig-
endunum, heldur gegn lögunum; og næstum alltaf
hafði uppreisnarmaðurinn að lokum snúizt á sveif meö
iandeigendum, gegn hinum kúguðu.
Ástæðurnar fyrir þessu nýja ofbeldi voru ekki full-
Ijósar. Það var eins og því væri beint gegn atvinnurek-
anda vegna þess að hann var atvinnurekandi og um leið
var það tilraun til aö kollvarpa ævagömlu skipulagi.
Það hafði aldrei talizt ofbeldi þótt landeigandinn ræki
leiguliðann af skika sínum, vegna þess að landiö til-
heyrði hinum fyrrnefnda með mannlegum og guðlegum
rétti. Og ennfremur upplýstist það að það voru ekki
Piane leiguliðarnir sem fleygt höfðu bílnum niður
brekkuna; það voru aðrir menn sem til þekktist. Og
þeir voru ekki teknir fastir. Lög og reglur áttu í vök
að verjast um þetta leyti: málið var ekki einu sinni'
kært. Landeigandinn beið þess ekki að bíllinn hans
yrði dreginn upp aftur. Hann fór burt og kom ekki aft-
ur, og innan skamms fór fólk að telja víst að hann;
mundi engar hefndarráðstafanir gera.
Michele Rende haföi ekki verið í hópi mannanna sem
eyðilögðu bílinn, en allir vissu að hann hafði borið á-
byrgð á verkinu. Það var hann sem sáði uppreisnarfræ-
inu í hugi mannanna. Hann var nú farinn að tala við
fátæka fólkið í görðunum og húsasundunum. Hann beið
eftir mönnunum þegar þeir komu heim úr vinnu, sett-
ust á jörðina eða kofaþrepin með súpuskálina sína á
hnjánum — eða súpulausir, þegar þeir höfðu ekki ann-
að að borða en brauð og lauk og pipar. „Er það fyrir
þessu sem þú ert að þræla frá morgni til kvölds, þú og
kona þín og börn?“
„Þessu úthlutar húsbóndinn okkur.“
„Og hver er húsbóndi þinn? Hefurðu nokkum tíma
séð hann?“
„Ég sá gamla manninn, en ég hef aldrei séð soninn.
En ég veit um hann vegna þess að ég vinn fyrir hann.“
„Og veiztu hvernig húsbóndi þinn lifir? Hann þrælar
ekki baki brotnu meö skóflu og haka.“
„Ég veit það, en hann er húsbóndinn“.
„Og hvað hefur hann unnið til þess að verða hús-
bóndi? Hann fékk landið eftir föður sinn og svo fram-
vegis; og í upphafi var framið einhvers konar ofbeldi
sem þú og þínir líkar hafa orðið að þjást fyrir í margar
aldir. Segðu mér — hvað hefur húsbóndinn nokkru
sinni gert fyrir þig? Hefur hann nokkurn tíma komiö til
að athuga hvernig þér og börnum þínum líður? Hefur
hann séð þér fyrir húsi, vatni eöa ljósi? Hið eina sem
hann hefui* áhuga á er ágóðinn, svo að hann geti lifaö
í vellystingum praktuglega. Og það eruö þið sem greið-
ið óhóf hans með hungri barnanna ykkar.“
„Hvað get ég gert viö því? Ég verð að hlýðnast lög-
unum.“
„Og hver heldurðu að hafi samiö lögin? Það voru
landeigendunrir sem létu semja þau sér í vil. En þú
og ég og allir aörir sem eru órétti beittir standa saman,
þá getum við breytt lögunum.”
Ef til vill hafa mennirnir skiliö þetta, en þeir gerðu
ekki annað en yppta öxlum. Hvað annað gátu þeir
gert? Ef þeir geröu eitthvað raunhæft áttu þeir á hættu
að missa jafnvel brauðið sitt og baima^úm.ina.
Og Michele Rende fór einnip* á fnnd Þíns
sem enn verr var ástatt fyrir, vesrna bess að Það
enga atvinnu og enginn vissi hvernig það dró fram lífið.
„Hva§ áttu mörg börn?“ spurði hann eina konuna.
„Guö gaf mér níu börn, en sex þeirra eru dáin.“
„Hvers vegna dóu þau?“

OC CAMMsi
— Magnús, settirðu köttinn
út áður en þú fórst að hátta?
— Já, auðvitað gerði ég það.
— Eg trúi þér ekki!
— Nú, ef þú heldur að ég
ljúgi, farðu þá sjálf og hentu
kettinum út!
• ★
Því meira sem við lærum þeim
mun meira vitum við.
Því meira sem við vitum, þeim
mun meira gleymum við.
Því meira sem við gleymum.
þeim mun minna vitum við.
Því minna sem við vitum þeim
mun minna gleymum við.
Því minna sem við gleymum
þeim mun meira vitum við.
Til hvers er þá allur þessi
lærdómur?
★
Kennarinn: — Pétur, af
hverju er klukkum hringt á
jólunum ?
Pétur: — Vegna þess að það
tekur einhver í klukkustreng-
inn.

eiiiiilis]»5tltiir
Um góSffeppi
Varla er nokkuð sem gerir
stofur eins vistlegar og gólf-
teppi, en það er ekki hlaupið
að því að velja það réttilega.
Unga fólkið sem stofnaði heim-
ili eftir stríðið og á skömmtun-
artímabilinu hafði ekki um
margt að velja ef það ætlaði
að fá sér gólfteppi. Það er að-
eins á síðustu árum sem nokk-
uð úrval er orðið af gólftepp-
um.
Þegar gólfteppi er valið þarf
að taka margt til greina. At-
huga þarf litaval og stærð, gerð
teppisins og mynstrur. Auk
þess þarf teppið að hæfa vel
heimilinu. Unga fólkið sem
kaupir sér teppi þarf að minn-
ast þess að teppið þeirra þarf
að þola að börn leiki sér á
því.
Nýgiftu hjónin sem gera ráð
fyrir því að eignast börn ættu
ekki að fá sér eitt stórt, við-
kvæmt teppi, heldur velja fleiri
lítil teppi, helzt í sterkum lit-
um eða mynstruð. Þau þurfa að
leita að sterkum teppum sem
lítið sér á og þau eiga að forð-
ast stór teppi vegna þess hve
dýrt er að endurnýja þau.
Ungversk kelimteppi eru
sterk og endingargóð. Þau hafa
slétt og hart yfirborð og engin
ló er á þeim. En það þarf að
þrífa þau með varúð. Bezt er
að ryksjúga þau, en varast að
bursta þau og berja; hætt er
við að þræðirnir slitni ef of
harkalega er farið með þau.
Mjúk teppi með ló þarf aft-
ur á móti að ryksjúga með
varúð. Mörg teppi má ekki ryk-
sjúga fyrr en búið er að ganga
þau til. Lóin þarf að þéttast,
svo að þræðirnir fari ekki upp
úr teppinu þegar það er ryk-
sogið. Þegar lóteppi er orðið
ca. hálfs árs er óhætt að fara
að nota ryksuguna en þangað
til er skynsamlegast að láta
burstun dugá. Mjúku teppin
sem maður sekkur niður í þeg-
ar gengið er á þeim, eru ekki
við þeirra hæfi sem vilja^taka
ryksugunn iipp þegar í stað.
Hvað mynstur snertir er rétt
að forðast einlit teppi þar sem
smábörn eru á heimili. Kókós-
dreglar mega aftur á móti
gjarnan vera einlitir, því að
bað er ekki vitund hægara að
brífa mvnstraðan dregil en ein-
btan. En sé um miúk teppi að
ræða er rétt á.ð forðast þau ein-
’itu ef börn eru á heimilinu
sem leika sér ef til vill í stof-
unni.
Ef keypt er hins vegar nýtt
teppi þegar börnin eru orðin
stór og skynsöm er alveg eins
hægt að velja einlitt teppi.
Marga dreymir um stórt gólf-
teppi og spara fyrir því árum
saman, en veljið þó ekki teppi
sem er svo stórt að flytja þurfi
öll húsgögnin til í hvert skipti
sem teppið er þrifið.
Flestir telja gráleit og drapp-
bt teppi hentugri en litsterk
teppi. En í raun og veru sjást
óhreinindi engu síður á ljósum
teppum og rauð teppi sem
margir eru hræddir við vegna
litarins, hafa reynzt hentug.
Bezt er að velja gerð á teppi
sem maður veit einhver deili á
af reynslu vina eða kunningja.
Ef mynstrað teppi er valið,
gætið þess þá að mynstrið sé
F'amhald á 11. síðu.