Þjóðviljinn - 29.01.1955, Blaðsíða 8

JÓN LEIFE:
8) — ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 29, janúar 1955 —
£ ÍÞRÓHIR
HITSTJÓRJ FRtMANN HELGASON
.
] Vaxani iþréttaáhugi í Evrópo
Bæjakepptsin
Á aðalfundi Ferðamálafé-
lagsins 26. þ.m. var Jón
Leifs kosinn fundarstjóri. —
ííaim tók einnig þátt í um»
ræðum og hélt m.a. eftir-
Einn fréttamaður U.P. hef-
ur gert ýmsar fyrirspurnir til
landa í Evrópu um áhugann
fyrir iþróttum yfirleitt.
Niðurstaða svaranna er yfir-
leitt sú að íþróttir eru í ör-
uggum vexti. I Sviss er vax-
andi fjöldi sem æfir og iðkar
íþróttir. Hvað snertir t. d. tvær
f jölmennustu greinarnar, knatt-
spymu og fimleika, hefur
knattspyrnan aukið félags-
mannatal sitt á árunum 1950-
1954 úr 110,791 í 138.192 og
fimleikasambandið hefur aukið
féiagsmannatal sitt um 19
þús. á sama tima eða úr 205.
600 í 224.220. Svipuð er aukn-
ingin í öðrum sérgreinum.
Danska íþróttasambandið jók
félagsmannatal sitt árið 1954
trm 20000 í viðbót við þau
480.000 sem voru í því við
ársmót 1953-1954. Fjölgun á
síðustu fjórum árum er 75.000.
Mest var aukningin í knatt-
spyrnunni, 'en nú eru um 163.
000 starfa.ndi knattspymumenn
í Danmörku. I Svíþjóð varð
aukningin 34.000, og sænska
ríkisíþróttasambandið telur nú
844.091 félagsmann sem skipt-
ast á 9655 félög. 1954 var
stofnað 21 félag.
Á síðustu fjórum árum hef-
ur aukningin i Finnlandi orðið
80.000, og 1954 jokst talan um
10 þús. Alls cru nú um 800.000
manns í finnsku íþróttahreyf-
ingunni.
Æskulýðsráðherrann franski
segir að vöxtur íþróttahreyf-
ingarinnar í Frakklandi sé
töluverður. 1952 og 1953 bætt-
ust 300.000 nýir íþróttamenn
í sambandið og hann gerir ráð
fyrir svipuðum vexti 1954. Ár-
ið 1952 voru alls í frönsku í-
þróttahreyfingunni yfir tvær
, milljónir manna.
| Knattspyrnan er lang vinsæl-
ust með 439.479 í árslok 1953.
, Næst kemur keiluspil 180.462,
I skíðaiþróttir 78.330, fimleiker
44.218, róður Gaston Roux,
33,138, en svo heitir ráðherr-
ann upplýsir ennfremur að
! stórfelld byggingaráætlun um
íþróttmannvirki, hafi verið sam
þykkt og til þess áætlaðir á
fjárlögum um 2 milljarðar
, franka.
J I Vestur-Þýzkalandi hefur
. aukning verið mikil. 1 Hessen
hefur aukningin orðið úr 289.
^ 997 í 373.896 og er svipað um
; aðra staðL S. 1. ár jókst tala
, knattspymumanna úr 1.604.624
^ 1.625.323. Félagsmannatal fim-
i leikamanna jókst á sama tima
úr 33.818 í 109.571.
Bæjakeppni i handknattleik
milli Reykjavikur og Hainar-
fjarðar hófst að Hálogalandi í
gærkvöld. Úrslit urðu þau, að í
2. flokki kvenna vann Reykja-
vík með 12 mörkum gegn einu,
í 3. flokki karla vann Reykja-
vík einnig með 11 mörkum gegn
8, en í 2. flokki karla varð jafn-
tefli 16-16.
Eitgland vann Italíu 5:1
í unglingakeppni í
knatupyrnu
Fyrir nokkrum dögum fór
fram knattspyrnukeppni ungl-
inga, og voru þar í leik lands-
lið Itala og Englendinga og
unnu Bretar 5:1.
Brezkir knattspyrnusérfræð-
ingar höfðu spáð 2-3 marka
tapi fyrir England. Það kom
þeim því á óvart að Bretar
skyldu sigra með svo miklum
vfirburðum. í hálfleik stóðu
leikar 1:0 fyrir Breta og þrjú
mörkin síðustu gerðu þeir á
Framhald á 11- c'ð”
Um 40 manns í
] sjukrahusi cftir
knattspyrnuleik
Um jólaleytið fór fram knatt-
spyrnukappleikur í Tucuman í
Argentínu sem varð ærið sögu-
legur eins og svo oft kemur fyr-
ir í löndum Suður-Ameríku.
Fyrst var það að flytja varð 20
menn í sjúkrahús vegna þess að
þeir höfðu fengið alvarleg meiðsl
eftir árás á dómara sem hafði
tekið hart á ljótum og hörðum
leik. Dómaranum tókst þó að
komast undan með aðstoð lög-
reglu en afleiðingin varð sem fyrr
segir 20 særðir. Nokkru áður
höfðu 5 drengir komið sér fýrir
í háu tré til að horfa á leikinn
án þess að greiða inngangseyri.
Grein sú sem þeir sátu á brotnaði
svo þeir féllu niður og stórslös-
uðust svo að það varð að fara
með þá í sjúkrahús. Og enn
þurfti hjúkrunarlið að koma á
vettvang því að hluti af áhorf-
endapöllum hafði hrunið og við
það slösuðust 15 svo alvarlega
að fara varð með þá í sjúkra-
hús.
Frá hjólreiðakeppni í nágrenni Tallin, höfuðborgar
Eistlands.
HM gaf lo.ooo.ooo í hagnað
Ungverski flugsundskappinn
Georg Tumpel bætti fyrir nokkru
heimsmet sitt í 100 m flugsundi;
synti hann vegalengdina á 1,02,0
mín. en eldra met hans var 1.02.6.
Þess má geta að Tumpel hafði
enga keppni, því að næsti mað-
ur synti á 1,09,1.
Framkvæmdanefnd heims-
meistarakeppninnar í Sviss í
sumar gerði um s.l. áramót grein
fyrir fjárreiðum keppninnar og
kom í ljós að hreinn hagnaður
var um 10 millj. krónur. Af því
fara 15% til F.I.F.A. og 25% til
Svissneska knattspyrnusam-
bandsins en hin 60% skiptast
milli þeirra 16 landa sem kepptu
í Sviss, eftir þeim reglum að
löndin fá í sinn hlut miðað við
hvað lið þeirra drógu að sér
marga áhorfendur. Þannig
fengu Þjóðverjar auk titilsins
tæpa milljón, Ungverjar um 900
þús., Uruguay um 600 þús., Sviss
um 450 þús., Brasilía um 300
þús., Suður Kórea fékk minnst
eða 140 þús. Úrslitaleikur Þjóð-
verja gaf um 3 milljónir í að-
gangseyri og er það met á megin-
landi Evrópu. Leikinn sáu 63.800
manns. Alls greiddu 745.804 á-
horfendur aðgangseyri að leikj-
unum, sem urðu 26. Næst flestir
áhorfendur á einum leik voru er
Þýzkaland og Austurríki kepptu
eða 57.991. Þýzkaland var líka
aðili að þriðja mannflesta leikn-
um en það var er þeir léku við
Ungverja í fyrra skiptið, én þann
leik sáu 55.994. Lægsti áhorf-
endafjöldi var á leik Tyrkja og
Suður-Kóreumanna eða 4081.
Gjöldin í sambandi við heims-
; meistarakeppnina vonu um • 10
s milljónir, uppihald leikmanna,
j vasapeningar og gjöld vegna
j F.I.F.A. Auk þessa var varið um
! 70 milljónum til að stækka og
jbæta knattspyrnuvelli í Sviss en
það borguðu Svisslendingar sjálf-
ir.
Fékk um eina milljón
fyrir golfleik
Það getur gefið góðar tekjur
að vera atvinnugolfleikari í
Bandaríkjunum. Golfleikari að
j nafni Bob Toáki hefur á árinu
j 1954 fengið tæpa milljón króna
fyrir leik sinn. Er þetta það
mesta, sem einn maður hefur
fengið fyrir golfleik i Bandaríkj-
unum. Sá sem hefur fengið næst
mest heitir Byron Nelson og fékk
hann árið 1945 um tveim hundr-
uð krónum minna.
farandi ræðu.
„Kæru fundarmenn!
Þar sem aðrir hafa ekki
beðið um orðið til að ræða
skýrslu stjómarinnar varð-
andi störfin á umliðnu ári,
þá vildi ég fyrir mitt leyti
vilja mega þakka stjórninni
og þeim, er gengust fyrir
stofnun þessa nýja félags, og
óska þeim og félaginu hins
bezta gengis.
Ferðamálafélagið hefur ein-
mitt þau mál með höndum,
sem ég hefi hugsað mikið
um á seinustu þrjátíu árum.
Leyfið mér að skýra frá mín-
um persónulegu sjónarmiðum,
sem kunna að virðast nokkuð
sérstæð í hópi áhugamanna
hér um ferðamál.
Island er land skálda og
listamanna í svo ríkum mæli
að um offramleiðslu („over-
produktion") má tala. Það
sýnir sig jafnframt að full
þróun lista og listalífs hér á
landi má því aðeins takast að
við fólksfjölda á íslandi bæt-
ist um 100.000 erlendir ferða-
menn árlega til að taka við
og njóta hér með okkur
þeirra listar, sem við höfum
að bjóða. Eg á þar einkum
við list mynda-og tóna.
Æðri list getur aldrei verið
hjáleigumennska eða „prov-
insialismus". Fommenning Is-
lendinga var sprottin upp úr
miklum viðskiptum við aðrar
þjóðir, en fór hnignandi er
samgöngur minnkuðu. Njála
er ekki aðeins Islendingasaga
heldur Evrópusaga, sem teyg-
ir arma sína til Norðurlanda
og Irlands og alla leið til
Miklagarðs. En listmenning
Islendinga nú á dögum er
mestmegnis átthagatengsl,
sem þarf að vaxa og dafna
og verða að heimslist. Vér
þurfum til viðgangs list vorri
erlendan markað, listræn við-
skipti við útlönd, erlenda á-
heyrendur og áhorfendur hér
á landi.
Ef ég má tala um eigin
persónulegustu sjónarmið, þá
vil ég ekki dylja að mér er
fullkomlega ljóst að mín
helztu verk munu ekki hljóma
hér á landi fyrr en eftir
100-200 ár, nema ísland verði
mikið ferðamannaland. — T.
d. mun Island tæplega geta
haldið uppi fullkominni stórri
hljómsveit og fyrsta flokks
óperuleikhúsi, og eignast
nægilega stór og góð sam-
komuhús fyrir þá hluti, —
nema til komi eriendur ferða-
mannastraumur.
Eg sakna þessvegna hér í
kvöld fulltrúa íslenzkrar list-
menningar, formanna lista-
mannasamtaka, þjóðleikhús-
stjóra, (sem var á stofnfund-
inum í fyrra), útvarpsstjóra,
menntamálaráðherra eða full-
trúa hans og annarra, er
þetta snertir mikið.
En allt fæst ekki í einu
kasti. Hugsum okkur að byrja
á því að reyna að skapa fyrst
nokkurskonar „saison“, —
lista-„saison“ á heimsmæli-
kvarða — t. d. aðeins stuttan
tíma ársins. Eg hefi stungið
upp á einnar viku listahátíð
árlega til að byrja með, t.d.
frá 10. til 17. júní, með hljóm-
leikum, óperum, listsýningum
o. s. frv. í líkingu við há-
tíðarnar í Edinborg, Bergen
o. s. frv. Eg hefi stungið upp
á að kalla þessa árlegu viku
„Islandshátíðina" eða „Festi-
val of Iceland,'1 í líkingu við
„Festival of Holland," sem
stendur þó yfir allt sumarið
árlega þar í landi, og er öllu
því bezta til tjaldað.
Auglýsing og dagskrá „Nor-
rættu tónlistahátíðarinnar“
hér í sumar var hugsuð sem
vísbending í þessa átt.
Mér fróðari menn geta upp-
lýst hve mikið slíkar hátíð-
ir geta fært viðkomandi lönd-
um í gjaldeyristekjur. Edin-
borgarhátíðin fær 60.000
pund sem árlegan opinberan
styrk, en hagfræðilegur út-
reikningur sýnir að um 3
milljónir punda hafa hinsveg-
ar streymt til Edinborgar ár-
lega vegna hátíðarinnar, þar
af 1 milljón punda í erlend-
um gjaldeyri.
Leyfið mér að lokum að
bera fram gagnrýni:
Heyrn og ly-kt og bragð
virðast vera nátengd skiln-
ingarvit. Þessvegna virðast
matur og drykkur hafa mikið
gildi fyrir menn með listræn
eyru. Þó að enn vanti hér
hótelherbergi, þá ætti að vera
hægt að framreiða hér fyrsta
flokks mat og drykk. — I
Frakklandi er t.d. hægt að fá
bezta mat í minnstu og ömur-
legustu knæpum, og Fralckar
kunna líka að „kompónera“
mat og drykk saman. Islend-
ingar hafa lifað við sult eða
lélegt fæði í mörg hundruð
ár, og það þykir hér ekki
,,fínt“ að vera matvandur.
Smekkvísin kostar hinsvegar
ekki peninga. Hvert sem farið
er hér á veitingahús í Reykja-
vík, þá virðist maturinn vera
allsstaðar eins — og því mið-
ur ekki vel til búinn; — það
er ómögulegt að neita því.
Sama er um drykkina. —
Þjóðverjar tala um „gepflegte
Biere — gepflegte Weine“ —
vandaða drykki, —• ekki að
verði til, heldur að úrvali og
meðferð. Fyrirgefið gagnrýni
þessa. Ég veit að rekstur
veitinga- og gistihúsa er
geysilegt erfiði og þreytandi
starfsemi.
En, má ég segja ykkur
sögu. Ég átti einu sinni tal
við fátækan barnakennara
suður í Þýzkalandi. Hann
sparaði sér peninga til að
geta ferðazt árlega í eina
viku eða tvær, — en hann
sagði, að ekki kæmi til mála
fyrir sig annað en að búa á
ferðalögum sínum á bezta hó-
teli við bezta viðurværi, svo
að hann gætið látið sér líða
verulega vel a.m.k. í þennan
stutta tíma; — mestan hluta
ársins yrði hann hvort eða er
að búa við lélega> aðbúð.
Það skiptir í sjálfu sér ekki
mjög miklu máli hve mikið
hver „lúxus" kostar, ef hann
Framhald á 11. síðu.