Þjóðviljinn - 05.02.1955, Page 11

Laugardagur 5. febrúar 1955 — ÞJÓÐVILJINN — (11
Erich Maria REMARQUE:
Að elsha ...
• • •og deyja
I
V._______________________ J
47. dagur
gömul“, sagði hann. „Það er vegna þess að við höfum
séð svo mikinn óþverra. Óþverra sem rótað er upp af
fólki sem er eldra en við og ætti að vera vitrara“.
„Mér finnst ég ekki gömul“, svaraði Elísabet.
Hann leit á hana. Hún var allt annað en ellileg.
„Vertu fegin“, svaraði hann.
„Mér finnst ég vera fangi“, sagði hún. „Það er verra
en að vera gamall".
Gráb.er settist í einn armstólinn. „Hver veit nema
þessi kvenmaður kæri þig líka“, ságði hann. „Kannski
vill hún fá alla íbúðina handa sér. Hvers vegna bíðurðu
eftir því? Réttlætið nær ekki til þín. Það veiztú“.
„Já, ég veit það“. Elísabet varð 'alít í einu þrjózkúleg
og hjálparvana. „Það er eins og hjátrú", svaraði hún
fljótmælt og þreytuleg, eins og hún.hefði gefið sjálfri
sér þetta svar hundrað sinnum. „Meðan ég er hérna
trúi ég því aö faðir minn komi aftur. Ef ég færi burt,
fyndist mér ég sleppa af honum hendinni. Skilurðu
það?“
„Maður þarf ekki að skilja það. Maöur fer eftir því.
Það er allt og sumt. Jafnvel þótt það brjóti í bága við
skynsemina“.
„Gott“.
Hún tók upp glasið sitt og tæmdi það. Fyrir utan
heyrðist glamra í lykli. „Þarna kemur hún“, sagði
Graber. „Þarna skall hurð nærri hælum. Þetta virðist
hafa verið stuttur fundur“.
Þau hlustuðu á fótatakiö í anddyrinu. Gráber leit á
grammófóninn. „Áttu ekkert nema göngulög?" spurði
hann.
„Jú. En göngulög eru hávær. Og stundum, þegar
þögnin öskrar á mann, verður maður að þagga niður
í henni með ö'ðrum hávaða“.
Gráber leit á hana. „Þau eru skemmtileg umræðu-
efnin okkar! f skólanum voru þeir vanir að segja að
unglingsárin væru þrungin rómantík".
Elísabet hló. Eitthvað datt í gólfið frammi í anddyr-
inu. Frú Lieser bölvaði. Svo var hurð skellt. „Ég gleymdi
að slökkva", hvíslaði Elísabet. „Komdu, við skulum
koma héðan út. Stundum þoli ég ekki við. Og við skul-
um tala um eitthvaö annað“.
„Hvert eigum við að fara?“ spurði Graber, þegar
þau voru komin út.
,.Ég veit það ekki. Hvert sem er“.
„Er ekkert kaffihús hér í nágrenninu? Eða bjór-
knæpa eða drykkjustofa?“
„Mig langar ekki til að fara inn strax. Við skulum
bara ganga“. *•
„Gott“.
Göturnar voru tómar og borgin dimm og hljóð. Þau
gengu eftir Marienstrasse, yfir Karlstorg, síðan yfir
ána og inn í gömlu borgina. Brátt varö umhverfið
óraunverulegt, eins og allt líf væri slokknað og þau
væru einu lifandi verurnalr. Þau gengu framhjá hús-
um og íbúöabyggingum, en þegar þau gægðust inn
um gluggana í von um að sjá herbergi með stólum.
borðum. lífsmarki, sáu þau ekkert nema tunglsljósið
í rúðunum og fyrir aftan þær svört gluggatjöld eða
pappaspjöld. Það var eins og öll borgin væri í sorgar-
klæðum, óendanlegt líkhús þar sem húsin voru lík-
kistur“.
„Hvaö er á seyði?“ spurði Gráber. „Hvar er fólkið?
Það er enn grafarlegra í kvöld en endranær“.
„Fólkið situr sennilega heima. Það hefur ekki verið
gerð loftárás í nokkra daga. Og nú þorir það ekki út.
Það bíður eftir næstu árás. Þannig er þaö alltaf. Það
er aðeins fyrst eftir árás sem fólk er úti á götunum".
„Jafnvel það er orðið venjubundið?“
,.Já. Var það ekki þannig hjá ykkur á vígstöðv-
nnum?“
, Jú“.
Þau gengu eftir götu sem lá gegnum rústir. Skýja-
fliikar liðu um himininn og komu titringi á birtuna. Um
rústimar liöu skuggar sem hurfu samstundis eins og
tunglfælnar ófreskjur. Svo heyrðu þau glamra í borö-
búnaði. „Guði sé lof“. sagði Graber. „Þarna er einhver
að borða. Eða drekka kaffi. Lifandi að minnsta kosti“.
„Sennilega er verið að drekka kaffi. Þeir úthlutuðu
kaffi í dag Meira að segja góðu kaffi. Sprengjukaffi“.
„Sprengjukaffi?"
„Já, sprengjukaffi eða rústakaffi. Það er kallað því
nafni. Það er aukaskammtur sem úthluta'ð er eftir loft-
árásir. Stundum er líka sykur eða súkkulaði eða sígar-
ettupakki“.
„Þannig er þaö á vígstöðvunum líka. Þar fær maður
snaps eða tóbak fyrir árás. Hlægilegt, finnst þér ekki?
Tvö hundruð grömm af kaffi fyrir klukkustundar ótta
við dauðann".
, Hundrað grömm“.
Þau gengu áfram. Eftir nokkra stund nam Gráber
staðar. „Elísabet. Þetta er jafnvel verra en að sitja
heima. Við skulum fara einhvers staöar inn og fá okkur
að drekka. Ég hefði átt aö hafa vodkað með. Ég hef
þörf fyrir drykk. Og þú líka. Veiztu um nokkurn stað
hérna?“
,.Ég vil ekki fara inn á knæpu. Ma'ður er jafninni-
lokaöur þar og; 1 loftvarnabyrgi. Allt er dimmt og dregið
fyrir.gluggana".
„Við skulum þá koma upp í herskálana. Ég á flösku
þar eftir. Ég get sótt hana og viö getum drukkið undir
berum himni“;
„Gott“.-
Gegnum kyrrðina heyrðu þau vagnskrölt. Næstum
samtímis sáu þau hest koma á fleygiferð í áttina til
þeirra. Hann var fældur, augun æðisleg, nasavængirn-
ir þandir og leit draugalega út í kvöldrökkrinu. Ekill-
inn togaði í taumana af öllu afli. Froða lék um munn
hestsins. Þau urðu að klifra upp á rústimar við götuna
til að hann kæmist framhjá. Elísabet tók snöggt við-
bragð og hoppaði rétt hæfilega hátt til þess að hestur-
inn kæmist framhjá án þess að snerta hana; hún stóð
álút og andartak virtist helzt sem hún ætlaði að fleygja
sér á bak trylltri skepnunni og þjóta burt. En svo stóð
hún alein eftir og víðáttumikill, tætingslegur himinn í
baksýn.
„Það var eins og þú ætlaðir að hoppa á bak og ríöa
burt“, sagði Gráber.
„Ef það væri hægt! En hvert? StríðiÖ er alls staðar“.
„Það er satt. Alls staðar. Jafnvel í löndum hins eilífa
friðar — í Suðurhöfum og Indlandseyjum. Við getum
hvergi losnað við það“.
Þau komu aö herskálunum. „Bíddu héma, Elísabet.
Glens og gaman
Smásmugulegur er sá mað-
ur sem rís á fætur kl. 12 á
miðnætti til að rífa af alman-
akinu.
Gamli kennarinn: Að fljúgast
á, það gerið þið — að skrópa,
það gerið þið — að kjafta
saman í tímunum, það gerið
þið — en að gera eitthvað,
nei, það gerið þið ekki.
Jónas var orðinn roskinn og
fylgdist ekki lengur með nú-
tímanum að öllu leyti. Kunn-
ingi hans eis^i vann í hank-
anum, og komst hann á snoð-
ir um að gamli maðurinn ætti
talsverða seðlafúlgu í kistu-
handraðanum. Sagði því við
hann næst er þeir hittust:
Heyrðu, kunningi, ég hef heyrt
að þú eigir ekki svo fáa seðla,
í kistuhandraðanum — er það
rétt?
Það er nú ekki mikið af að
láta, svarar Jónas gamli.
iEn það er ekkert vit í því,
segir bankamaðurinn, ekki
færðu neina vexti af pening-
um sem þú geymir svoleiðis.
Jú, ég legg alltaf tveggja
krónu pening með hverjum
hundrað krónu seðli.
Ég er þreytt á manninum mín-
um, sagði borðdama franska
rithöfundarins fræga Jean
Cocteau við hann eitt sinn í
veizlu: Hann er alltaf að segja
að hann elski mig, en hann
gerir það alltaf með sömu
orðunum. Ég vildi óska að
hann hefði meira ímyndunar-
afl.
Næturgalinn, svaraði rithöf-
undurinn og horfði dreymandi
fram fyrir sig — næturgalinn
hefur bara þrjá tóna, og þó
er hann næturgali.
Vinnii] jós og lilýlegt ljós um leið
Keilulaga ljóshlífar hafa náð
miklum vinsældum. Þær gefa
gott, samþjappað ljós, eru létt-
ar og því tilvaldar til að hanga
í lyftisnúru sem hægt er að
stilla í ýmsar hæðir. En ekki
er gott að nota þessar hlífar
eingöngu. Hætt er við að
skjannabirta sé undir þeim, en
dimmt í stofunni í kring. Og
þá þarf augað að innstilla sig
frá ljósi til skugga I hvert
skipti sem því er rennt til og
það er óþægilegt—getur í versta
tilfelli orsakað höfuðverk.
Keiluhlífar eins og sýndar eru
á myndinni ættu að geta komið
í veg fyrir þetta. Þær senda
líka ljós upp í loftið og það
er eins og þægilegt, óbeint ljós
dreifist um allt loftið og stof-
una, svo að hvergi er myrkur.
V-laga hálsmál
Breiða v-laga hálsmálið er
vinsælt á skokkpils og. kjóla
handa ungum stúlkum. Hér er
sýndur Iflöskugrænn, þylikur
ullarkjóll með stuttum erouia
og flegnu hálsmáli, sem fer vel
við mjallahvíta blússuna.
Hlýrra og hentugra til dag-
legrar notkunar er prjónaðúr,
dökkur stroffhólkur, sem hægt
er að stinga niður í hálsmálið
á kjólnum.
m
intiuujursp^o