Þjóðviljinn - 11.02.1955, Qupperneq 11

Föstudagur 11. febrúar 1955 — ÞJÓÐVILJINN — (11
Erich Maria REMARQUE:
Að elsha ...
• ••«9 deyja
52. dagur
skilaboð' þar og var að því kominn að fara, þegar hann
heyrði undarlega hljómmikinn tón. Það var eins og
ómur í hörpu. Hann leit í kringum sig. Gatan var auð
að því leyti sem hann gat séð. Ómurinn heyrðist aftur,
hærri, kveinandi og lækkandi eins og ósýnilegur þoku-
lúður gæfi frá sér aðvörunarmerki. Þaö var endurtekið,
dýpra, síðan hærra, óreglulega og þó með ákveönum
millibilum, og hljóðið virtist koma úr loftinu eins og
einhver væri að leika á hörpu uppi á þaki.
Graber hlustaöi. Hann reyndi að rekja uppruna tón-
anna, en hann gat ekki áttað sig á úr hvaða átt þeir
komu. Þeir virtust vera alls staðar og koma alls staðar
áð, ýmist stakir eða margir saman, raunalegir og harm-
þrungnir.
Loftvarnavörðurinn, hugsaði hann. Brjálaði maðurinn
— hver annar? Hann gekk að húsinu sem aðeins fram-
hliðin var eftir af og hratt.upp hurðinni. Einhver vera
fyrir innan spratt upp úr hægindastól. Gráber sá að þáð
var græni stóllinn sem haföi staöið í rústunum af heim-
ili foreldra hans.
„Hvað er að?“ spuröi vörðurinn hvasst og snöggt.
Gráber sá að hann hafði ekkert í höndunum. Tónarn-
ir héldu áfram áð óma. „Hvað er þetta?“ spurði hann.
„Hvaðan kemur það?“
Vörðurinn rak vott andlitið upp að andliti Grábers.
„Nújá, hermaðurinn! Verjandi ættjarðarinnai'! Hvað
þetta er? Heyrirðu þaö ekki? Það er líksöngur þeirra
sem grafnir eru undir rústunum. Hróp þeirra um hjálp.
Grafðu þá upp! Grafðu þá upp! Hættu þessum morð-
um!“
„Þvættingur!” Gráber starði upp fyrir sig gegnum
þokuna. Hann sá eitthvað sem líktist dökkum vír slást
til í vindihum og í hvert sinn sem hann slóst til baka
heyröi hárin hinn dularfulla hljóm. Allt í einu mundi
hann eftir píanóinu sem lokið vantaði á og hann hafði
séð hanga í rústunum. Vírinn slóst í óvarða strengina.
„Það er píanóið,“ sagöi hann.
„Það er píahóiö! Þaö er píanóiö!" hermdi vörðurinn
eftir honum. „Hvaða vit hefur þú á því, samvizkulausi
morðingi. Þáð er líkklukka og vindurinn hringir henni.
Það eni himnarnir sem biðja um miskunn, um misk-
unn, þú skjótandi gervimaður, um þá miskunn sem er
ekki lengur til á jörðinni! Hvað veizt þú um dauðann,
villimaðurinn þinn! Hvað getur þú vitáö? Þeir sem
orsaka hann vita aldrei neitt um hann.“ Hann laut
áfram. „Hinir dauðu eru allsstaðar," hvíslaði hann.
„Þeir liggja undir rústunum með kramin andlit og út-
rétta handleggi, þeir liggja þar, en þeir munu upp rísa
Og elta ykkur alla —“
Gráber gekk aftur út á götuna. „Elta ykkur,“ hvíslaði
vörðurinn fyrir aftan hann. „Þeir munu ákæra ykkur
og þið munuð hljóta dóm fyrir hvern einasta þeirra —“
Gráber sá hann ekki lengur. Hann heyrði áðeins hása
röddina smjúga gegnum þokuna. „Því að það sem þér
gjörið einum af mínum minnstu bræðrum, það hafið
þér gjört mér, sagði drottinn —“
Hann gekk áfram. „Faröu til fjandans,“ tautaði|
hann. „Farðu til fjandans og grafðu sjálfan þig undir;
þessum rústum sem þú lifir á eins og hræfugl.“ Dauði,
hugsaði hann með beizkju. Dáuði, dauði! Ég er búinn
að fá nóg af dauðanum! Hvers vegna kom ég til baka?
Var þaö ekki til að sannfærast um að einhvers staðar
í þessari auðn væri líka lif?
Hann hringdi. Dyrnar opnuöust þegar í stað eins og
einhyer hefði staðið tilbúinn fyrir innan þær. „Ó, eruö
það þér —“ sagði frú Lieser og varö hverft við.
„Já, þaö er ég,“ svaraöi Gráber. Hann hafði búizt við
Elísabetu.
Um leið kom hún út úr herbergi sínu. í þetta sinn
; dró frú Lieser sig í hlé án þess að mæla orö. „Komdu,
j Emst,“ sagöi Elísabet, .„Ég .vei’Ö\tUbÚin xétt strax.“
1 Hann gekk á eftir henni. „Er þetta glæsilegasti kjóll-
inn þinn?“ spurði hami og horfði á svörtu peysuna og
dökka pilsið sem hún var í. „Ertu búin að gleyma að
vf5 ætlum út í kvöld?“
„Var þér alvara?“
„Auðvitað. Líttu bara á mig! Þetta er sparibúningur
af liðþjálfa. Kunningi minn' fékk hann lánaðan handa
mér. Ég er að villa á mér heimildir svo aö ég geti farið
með þig á hótel Germaníu —og það eru ekki einu sinni
víst aö nokkur sem er lægri í tign en lautinant fái áð-
gang. Þaö er undir þér komiö. Áttu ekki annan kjól?“
„Jú. En —“
Gráber sá vodkað frá Binding á borðinu. „Ég veit
hvað þú ert að hugsa,“ sagði hann. „Hættu því! Og
gleymdu frú Lieser og nági'önnunum. Þú gerir engum
illt með því; það er aöalatriöið. Og þú verður aö hreyfa
þig héðan endrum og eins; annars verður þú vitlaus.
Héma, fáðu þér vodka,“
Hann hellti í glas og rétti henni það. Hún tæmdi það.
„Gott og vel,“ sagði hún. „Ég verð fljót. Ég var tilbúin
að mestu leyti, en ég var ekki viss um að þú myndir eftir
því. En þú verður þó að fara útúr herberginu meðan ég
skipti um föt. Ég vil ekki aö frú Lieser kæri mig fyrir
lauslæti".
„Hún hefði ekkert upp úr því. Það er talin hollustu
við föðurlandið þegar um hermenn er að ræða. En ég
skal bíða eftir þér úti. Á götunni, ekki frammi 1 and-
dyrinu.“
Hann gekk fram og aftur um götuna. Þokan var far-
in að þynnast en klakkar héngu enn í húsasundunum
eins og gufur frá þvottahúsi. Allt í einu opnaöist gluggi
fyrir ofan hann. Elísabet halláði sér út, með naktar axlir
í daufum ljósbjarma og hélt á tveim kjólum. Annar var
gylltur, hinn litminni og dekkri. Þeir blöktu í vindinum
eins og fánar. „Hvorn?“ spurði hún.
Hann benti á gyllta kjólinn. Hún kinkaöi kolli og lok-
aði glugganum. Gráber ISit í kringum sig. Gatan var
enn mannauð og dimm. Enginn hafði tekið eftir þessu
broti á myrkvunarlögunum. Hann hélt áfram að ganga
fram og aftur. En það var eins og kvöldið hefði allt í
einu breytt um svip. Þreyta dagsins, hinn kynlegi hug-
blær kvöldsins og sú ákvörðun hans aö flýja frá fortíð-
inni, hafði smám saman breytzt í rólega tilhlökkun og
síðan í eftirvæntingu og óþolinmæöi,
Elísabet kom út um dyrnar. Hún gekk hratt og hún
var grönn og liöleg og virtist hærri en áöur í síða, gyllta
kjólnum sem glitraöi í rökkrinu. Andlit hennar hafði

r V. ^^imllisþáttnr N /
AS leggja á borcS
Það er mjög þýðingarmikið
þegar lagt er á borð að leir-
tau og dúkur fari vel saman.
Þó er sjaldgæft að maður sjái
dúka, þar sem mynstrið í postu
líninu er endurtekið. í Frakk-
landi er þetta aftur á móti
mjög vinsælt, enda getur heild-
arsvipurinn verið mjög falleg-
mynstrum á miðjan dúkinn. Á
myndinni er stór hvítur dúk-
ur með ísaumaða miðju,
en það er hægt að fara
öðru vísi að og sauma í
lítinn dúk sem síðan er lagður
ofan á hvíta dúkinn þegar
leirinn er hafður á borðinu.
Takið eftir kertastjakanum
Gens og gaman
Gershwin var hamingjusarn-
asti maður á jörðunni, sagði
vinur hans um hann látinn:
hann elskaði sjálfan sig og
hafði engan keppinaut.
Sjúklingur: Hvernig get ég
borgað yður fyrir alla þá
miklu umhyggju sem þér haf-
ið auðsýnt mér?
Læknir: Með tókk, ávísun eða
bara í beinum peningum.
Læknir nokkur í Dýflinni
sendi frú nokkurri reikning,
svolátandi: Fyrir að stunda
mann yðar þangað til hann
dó.......o. s. frv.
Mamma: Hvað sagði pabbi
þinn þegar hann frétti að þú
hefðir brotið pípuna hans?
Sonur: Á ég að hafa blótsvrð-
in eftir honum ?
Mamma: Nei, væni minn. þú
máít ekki fara með Ijótt.
Sonur: Þá held ég. að hann
hafi : ekKí ságt neitt. • ý; '•••
Fyrsta mannæta: Hefurðu séð
tannlækninn?
Önnur mannæta: Já, hann
fyllti tennur mínar um hf,deg-
isbilið.
Þessi mynd sýnir stækkað
mynstrið á borðdúknum á
vinstri myndinni hér fyrir neðan.
ur þegar dúkur og postulín er
í samræmi hvort við annað.
Á myndunum eru sýnd tvö
dæmi, annað nýtízkulegt, sem
hentar við nýtízku leirmuni og
annað gamaldags, þar sem í
dúkinn er saumað mynstur ur
gömlu stelli. ,Fyrri myndin er
af ferhyrndu borði. Leirtauið
er næstum hvítt með dökkbláu
mynstri og grunnmynstrið á
leirnum er valið sem ísaums-
með óreglulegu örmunum.
Hann er úr messingi og kertin
eru dökkblá og fara vel við
dúkinn og stellið.
Flest gamaldags stell hafa
mynstur sem hægt er að taka
upp og sauma í dúk. Á stell-
jnu á myndinni er bæði kantur
og miðjumynstur og hvort
tveggja hefur verið tekið upp
í dúkinp, en oít er gðajmynstr-
ið of flókið viðureignar og þá
er hægt að láta kantmynstrin
nægja.
Á báðum frönsku dúkunum
er mynstrið haft í miðjum
dýknum svo að bollarnir eru
ekki yfir því þegar lagt er á
borð. Hér er algengt að saum-
að er í brúnir dúkanna, svo að
falleg mynstur fá ekki að
njóta sín fyrir borðbúnaði,.