Þjóðviljinn - 22.03.1955, Blaðsíða 11

Þriðjudagur 22. marz 1955 — ÞJÓÐVILJINN, — (11
i
Erich Maria REMARQUE:
r---------------"N
Að elska...
...og degja
85. dagur
Mutzig hoppa'öi með honum til dyra. „Komdu aftur“,
sagði hann í daufri skímunni í gráum ganginum. „Þú
varst óheppinn í dag. Venjulega erum við miklu fjör-
ugri“.
Graber fór út á götuna. Þaö var farið að skyggja, og
allt í einu greip óttinn um Elísabetu hann aftur með
tvöföldu afli. Allan daginn hafði hann reynt að leiða
hann hjá sér. En í villuljósi síðdegisins virtist hann sitja
fyrir honum við hvert horn.
Hann fór til Pohlmanns. Gamli maðurinn opnaði dyrn-
ar. „Komdu inn fyrir. Það er betra en að standa úti.
Það er óþarfi aö fólk viti —“
Þeir fóru inn í stofuna þar sem lampinn var. Gráber
fann ferskan vindlingailm. Pohlmann hélt ekki á sígar-
ettu í hendnni. „Hvers ætlaðirðu aö spyrja mig, Gráber?“
Graber leit í kringum sig. „Hefurðu ekki meira hús-
næði en þetta?1 spurði hann.
„Af hverju spyrðu?“
,,Það gæti verið að ég þyrfti að fela manneskju í
nokkra daga. Er þaö hægt hér?“
Pohlmann þagöi. „Það er enginn sem gerzt hefur brot-
legur“, sagði Gráber. „Ég er aöeins að hugsa um þaö til
öryggis. Sennilega er engin þörf á því. Ég er dálítið
kvíðandi. Ef til vill er það alveg ástæðulaus kvíði“.
„Hvers vegna leitarðu til mín?“
„Ég þekki engan annan“.
Gráber vissi ekki sjálfur hvers vegna hann var hingaö
kominn. Honum hafði aðeins fundizt hann verða að leita
að felustað, ef allt færi á versta veg.
„Hver er það?“
„Stúlka sem ég ætla aö kvænast. Faöir hennar er í
fangabúðum. Ég er hræddur um að hún veröi ef til vill
tekin líka. Hún hefur ekki gert neitt. Ef til vill er þetta
bara ímyndun mín“.
„Ekkert er ímyndun á þessum tímum“, sagði Pohl-
mann. „Og aldrei er of varlega fariö. Þú getur fengið
þetta herbergi ef þú þarfnast þess“.
Gráber varö gagntekinn þakklæti og feginleik. „Þakka
þér fyrir“, sagði hann. „Þakka þér kærlega fyrir“.
Pohlmann brosti. Allt í einu var eins og hann hefði
stækkað og þreknað. „Þakka þér fyrir,“ sagöi Gráber
einu sinni enn. „Ég vona ég þurfi ekki á því aö halda.“
Þeir stóðu fyrir framan bókahillurnar. „Taktu hverja
þeirra sem þú vilt,“ sagði Pohlmann. „Stundum hjálpa
þær manni að láta tímann líða.“
Gráber hristi höfuðið. „Þær hjálpa mér ekki. En eitt
þætti mér gaman aö vita; hvernig getur þetta samrýmzt,
— þessar bækur, þessi ljóð, þessi heimspeki — og grimmd
S.A.-liðsins, fangabúðirnar og aftökur saklauss fólks?“
„Það samrýmist ekki. Það er aðeins til samtímis. Ef
mennirnir sem skrifuðu þessar bækur væru lífs, sætu
þeir flestir í fangabúöum líka.“
„Ef til vill.“
Pohlmann leit á Gráber. „Þú ætlar að fara aö kvæn-
ast?“
„Já.“
Gamli maðurinn tók bók út úr skápnum. „Ég get ekk-
ert gefiö þér annað. Taktu þetta. Það er ekkert lesmál;
myndir, aðeins myndir. Stundum hef ég ekki getaö les-
ið og þá hef ég setið heilt kvöld og horft á myndir. Mynd-
ir og ljóð — þar var huggunar að leita meöan ég átti olíu
á lampann. Seinna, í myrkrinu, var eftir bænin ein.“
„Já,“ sagöi Gráber sannfæringarlaust.
„Ég hef hugsað mikið um þig. Og ég hef hugsað um
það sem þú sagðir við mig nýlega. Það er ekkert svar.“
Pohlmann hikaði og bætti síðan við lágri röddu: „Að-
eins eitt. Þú veröur aö trúa. Hvað er eftir annaö?“
„Trúa á hvað?“
„Á guð. Og á hið góða í mönnunum.“
„Hefur þú aldrei efazt?“ spurði Gráber.
„Auðvitað,“ svaraöi gamli maðurinn. „Oft. Hvernig
gæti ég annars trúað?“
Gráber fór til verksmiðjunnar. Það var komið rok og
eundurtættir skýjaflókar hímdu lágt yfir húsþökunum.
Hópur hermanna gekk yfir torgið í hálfrökkrinu. Þeir
héldu á pökkrnn og voru á leið á brautarstöðina og það-
an á vígvöllinn. Ég gæti verið í þein-a hópi, hugsaöi
hann. Hann sá linditi*éð rísa fyrir framan hrunda hús-
ið, og fann allt 1 einu í öxlum sínum og vöðvum sama
lífsþróttinn og hann hafði fundið í fyrsta skipti sem
hann hafði séð þetta tré. Þetta er kynlegt, hugsaði hann,
ég vorkenni Pohlmann og hann getur ekki hjálpað mér
— en í hvert skipti sem ég fer á fund hans finn ég sterk-
ar og nánar til lífsins en annars.
19.
„Skjölin yöar? Andai*tak.“
Skrifstofumaðurinn tók af sér gleraugun og leit á
Elísabetu. Síðan reis hann hátíðlega á fætur og gekk
bakviö skilrúmið sem aðskildi borðið hans frá stóru
herbergi fyrir innan.
Gráber horfði á eftir honum og leit síðan í kringum
sig. Þaö var fólk milli þeirra og dyranna. „Farðu út að
dyi*unum,“ sagði hann lágt. Ef þú' sérð mig taka ofan
húfuna, farðu þá strax til Pohlmanns. Hafðu ekki á-
hyggjur af neinu, heldur farðu undir eins. Ég kem
seinna.“
Elísabet hikaði. „Farðu,“ endurtók hann óþolinmóð-
lega. „Ef til vill hefur þessi gamli skarfur farið aö sækja
einhvern. Við getum ekki átt neitt á hættu. Bíddu fyr-
ir utan.“
„Ef til vill þai’f hann aö spyrja mig fleiri spurninga.“
„Við komumst aö raun um það. Ég skal segja honum
að þú hafir fengið svima og farið út að fá þér ferskt loft.
Farðu, Elísabet.11
Hann stóð við borðið og horföi á eftir henni. Hún sneri
sér við og brosti. Síðan hvarf hún.
„Hvar er ungfrú Kruse?“
Gráber snerist á hæli. Maðurinn var kominn aftur.
„Hún kemur undir eins. Er allt í lagi?“
Maðurinn kinkaði kolli. „Hvenær ætliö þiö aö gifta
ykkur?“
,',Eins fljótt og unnt er. Ég hef ekki langan tíma til
stefnu. Leyfiö mitt er næstum á enda.“
„Þið getið gift ykkur þegar í stað ef þið viljið. Skjöl-
in ei*u tilbúin. Hjá hermönnum gengur allt fljótt og fyr-
irhafnarlaust.“
cimiUsþáttnr
Hin ómissandi
golftreyja
Peysa og golftreyja er eitt
af því sem einna mest þörf er
fyrir í hversdagsklæðnaðinum.
Handa þeim sem ekki eiga mjög
mikið af fötum er peysusett
mjög nytsöm flík. Mörg peysu-
sett eru alldýr og maður þarf
að hugsa sig vel um og skoða
saumana vel ef maður kaupir
ódýrt sett. Oft eru ódýru sett-
i.n ilja saumuð saman og saum-
arnir gliðna fljótlega og opn-
ast. Einkum ber á þessu undir
höndunum. Ef maður kaupir
sett og hefur grun um að
saumarnir séu ekki sem styrk-
astir er hægt að styrkja saum-
ana með því að endursauma þá
í vél áður en settið er þvegið
í fyrsta sinn.
Franska settið á myndinni
er frá Henri Halphen sem fram-
leiðir mikið af hversdags- og
vinnufatnaði. Svona sett má
fá keypt hér í búðum, þótt þau
séu íslenzk að uppruna. Takið
eftir hárgreiðslu stúlkunnar.
Úfið hálfsítt hár er að taka
við af stutta hárinu, og það
er að minnsta kosti liandhæg
og auðveld greiðsla fyrir þær
sem fer hún vel.
MUNIÐ
að þurrka fituga diska og
mataráhöld með pappír eða ‘
skola af þeim fituna með
heitu vatni áður en þið
þvoið upp
að skola vask og skurðbretti
með sjóðheitu vatni þegar
þið hafið gert að fiski
að skrifa hjá ykkur þegar þið
verðið uppiskroppa með
einhverja vöru og gera
innkaup fram í tímann
að hafa fallegan dúk og jafn-
vel blóm á borðinu við
venjulegar máltíðir — það
bætir skapið og meltinguna
um leið
að skipuleggja störfin í hug-
anum áður en þið hefjizt
handa — það sparar tíma
og erfiði og léttir mörgum
áhyggjum af húsmóður-
inni.
Slysamálln j
Framhald af 6. síðu.
börnum á götunum sem hún
kæmist yfir. En oft þegar lög-
reglan væri að reka börnin af
umferðargötum segðu þau:
segið okkur hvar við megum
þá vera! Og þá kæmust lög-
regluþjónarnir í * vandræði.
Einnig væri það svo að fæstir
húsráðendur ætluðu börnum
nokkurt pláss á lóðum sínum
og vildu alls ekki hafa börn
þar, því lóðirnar væru til
skrauts.
Margþætt verkefni
Þá ræddi hann umferðar-
vandamálin í þröngum, yfir-
fylltum götum og hinn til-
finnanlega skort á umferða-
menningu bæjarbúa, sem m.a.
stafar af því að mikill hluti
þeirra er alinn upp í sveitum
eða fámennum þorpum, þar
sem umferðahættan þekkist
ekki í sama skilningi og hér,
og eiga erfitt með að losa sig
nægilega við gamlar venjur.
Að lokum taídi hann að
setja þyrfti greinileg lög og
reglur um umferðamál, bæta
umferðarskilyrðin, lagfæra
götuhorn og gangstéttir, auka
gatnalýsingu, skipuleggja bet-
ur umferðargötur í bænum,
byggja nægjanlega marga
leikvelli og síðast en ekki sízt
að fræða almenning meira um
umferðarmál.
Hver nýr leikvöllur er björgun
Síðustu framsöguræðuna
flutti Elín Torfadóttir, for-
maður Fóstru, félags stúlkn-
anna er annast barnagæzlu á
dagheimilum og leikskólum.
Eins og vænta mátti ræddi
hún af mestum kunnugleik
um þarfir barnanna og þörf-
ina á að meira sé fyrir þau
gert. Hver nýr leikvöllur er
björgun barnslífa, sagði hún.
Verður ræða hennar birt hér í
blaðinu á morgun og eru allir
foreldrar livattir eindregið til
að lesa hana.
Að framsöguræðum loknum
hófust almennar umræður og
tóku til máls Kristján Þor-
varðsson læknir, Ólafur Gunn-
arsson sálfræðingur, Erling-
ur Pálsson yfirlögregluþjónn,
Óskar Ólafsson fulltrúi saka-
dómara, Þorsteinn Sigurðsson
kaupmaður, Jón Björnsson
garðyrkjumaður, Kristín Hall-
dórsdóttir frú og framsögu-
mennirnir aftur.
Að loknum umræðum voru
svo framanskráðar tillögur, er
þau Matthías Jónasson, Elín
Torfadóttir og Jón Oddgeir
Jónsson fluttu, samþykktar
einróma.
• ■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■•■■■■■■■■■■
■
■
I
f
S
B
■
j ðdýr
■
■
■
nænIaSnaðuz
■
■
■
■
■
■
■
■
Verzlunin
j Garðastræti 6
Otbreiðið
Þjóðviliann