Þjóðviljinn - 26.03.1955, Síða 10

2
3
i Að ganga „á skóla“ eða
| „í skóla66
í síáasta blaði var lögð
fyrir ykkur spurningin,
hvort ykkur þykir eðli-
legra að segja að einhver
gangi á skóla eða í
skóla. Við heyrum hvort-
tveggja sagt.^ — Hvar
var hann Óli frændi
þinn í vetur? — Hann
var á skóla í Reykjavík.
— Já, einmitt það. ■— En
74 þúsund nálspor í
einum fatnaði
Maður nokkur lét
klæðskera sauma fyrir
sig alfatnað. Þegar hann
fékk reikninginn fyrir
fatnaðinn, fannst honum
hann . nokkuð hár, og
sagði við klæðskerann:
— Það getur varla ver-
ið réttmætt að þú seljir
fötin svona dýrt.
— Jæja, svaraði klæð-
skerinn, — hefur þú
nokkra hugmynd um
hvað mikil vinna liggur
í að sauma fatnaðinn?
Hann er saumaður með
74 þúsund 392 nálspor-
um. Þar af eru 30 þús-
und 359 nálspor saumuð
í höndum, en 44 þúsund
og 33 í saumavél. í fux-
unum eru t. d. 7786 nál-
spor handsaumuð og 10
þúsund 948 í saumavél.
— Já, það er meiri
vinna en mann grunar,
sagði maðurinn. Og svona
er það um margskonar
vinnu, maður virðir hana
oft ekki eins og vera ber.
ætlar þú að vera heima
næsta vetur? — Nei, ég
er að hugsa um að fara
í framhaldsskóla. — Og
svo heyrum við þessar
setningar: Hann var í
verzlunarskólanum, hún
fór á Laugarvatnsskól-
ann, hann er í Kennara-
skólanum, hún fór á
kvennaskólann, hann er
á Samvinnuskólanum,
hún er í barnaskólanum
ennþá. Ef við hugleiðum
þessar setningar, munum
við brátt komast að
þeirri ályktun að léttara
sé og eðlilegra að vera
í skóla heldur en á skóla.
Það er í sjálfu sér lítill
tilgangur og ekki sérlega
lærdómsríkt fyrir pilt
eða stúlku utan af landi
að fara til Reykjavíkur
Smálelkni
1. Að telja áfram
þriðju hvérja tölu, svo
sem 3, 6, 9, 12, 15, 18, 21
o. s. frv. án þess að fip-
ast er oft gagnlegt við
talningu. Hefurðu æft
það?
2. Að telja aftur á bak
getur verið bæði til
gagns og gamans. Til
dæmis er gaman að æfa
að telja jafn viðstöðu-
laust afturábak sem á-
fram 20, 19, 18, 17 o. s.
frv., og síðan reyna það
sem erfiðara er, byrja á
100, 99, 98, 97, 96 og svo
áfram án þess að fipast.
til þess að klifra þar upp
á þakið á einhverjum
skóla og vera þar „á
skólanum". Skóli er
starfsemi, kennslan og
námið, og er innan dyra
venjulega, en ekki uppí
á þakinu. Þessvegna fara
nemendurnir í skólann.
Erum við ekki sammála
um áð það sé eðlilegt og
rétt að segja að ganga í
skóla, og benda öðrum
á, hváð það muni erfitt
og' hættulega að klifra
upp á skólana.
Ártölin 1402 og
1602
Árið 1402 geisaði
svarti dauði, hin grimm-
asta drepsótt, á íslandi.
Féll svo margt fólk í
pestinni, að til auðnar
horfði,. og margar jarðir
og jafnvel heil byggðar-
lög lögðust í eyði.
Árið 1602 hófst verzl-
unareinokun Dana á ís-
landi. Einungis danskir
kaupmenn fengu rétt til
að verzla við fslendinga,
en þeir hugsuðu mest
um að raka saman fé og
græða, á landsmönnum.
íslendingar voru skikk-
aðir til að verzla við á-
kveðna káupmenn og var
refsað grimmilega, ef
þeir brutu þau ákvæði.
Verzlunaránauðin hafði
ill áhrif á allt þjóðlíf ís-
lendinga.
Ártölin 874 og 1874
Hvaða minnisverðir at-
burðir í sögu landsins
gerðust 874 og 1874?
Verðlaunasamkeppniii
Framhald af 1. síðu.
Ragna J. Hall 10 ára,
Birkihvammi, Kópavogi,
og Húnn R. Snædal, 10
ára, Rauðamýri 17, Ak-
ureyri. Þau sendu bæði
ljómandi fallegar teikn-
ingar og sýna góða lita-
meðferð. Ragna sendi 5
myndir óg fær sérstaka
viðurkenning fyrir mynd
aí ungri stúlku, sem er
að syngja með undirleik
þriggja pilta. Þau era á
palíi. með skógargreinum
í kring, en í baksýn er
blátt hafið. Hún átti
einnig skemmtilega
blómálfamynd og þrjár
myndir af stúlkum, allar
vel teiknaðar. Hún not-
aði krítarliti. — Húnn
sendi þrjár myndir, tvær
af jólasveinum og eina
af tveimur máfum. Ann-
ar máfurinn^situr á sjáv-
arströnd, hinn er að
lækka flugið til að setj-
ast. í baksýn blár fjörð-
ur og hæðadrög handan
fjarðarins. Þessi mynd
er lituð með krítarlitum
og er öll sterkbyggð.
Jólasveinarnir eru vatns-
litaðir. Það vekur sér-
lega athygli hvað lita-
meðferð Húns er falleg
og snyrtileg.
2. verðlaun hlaut
Harpa Friðjónsdóttir, 10
ára, Lækjarhvammi,
Höfðakaupstað. Hún
sendi þrjár myndir af
stúlkum, allar fínlega
teiknaðar með öruggu
handbragði. Ein stúlkan
stendur fáklædd með
blómvönd í örmum, blóm
í hári og blóm um háls.
Sólskin og vor, blátt haf
og skip í fjarska.
3 verðlaun fá Hreinn
Vilhjálmssori, 8 ára,
Kaplaskjólsvegi 12,
Reykjavík, og Leifur Vil-
hjálmsson 8 ára Kapla-
skjólsvegi 12, Rvík. Þeir
sendu 3 myndir hvor.
Það vekur athygli hvað
þessir litlu drengir fylgj-
ast með athafnalífi þjóð-
arinnar. Á öllum mynd-
unum er starf og líf,
allt á ferð og flugi, mik-
ið um athafnir með
höndum og vélum. Á
einni mynd Leifs er
skurðgrafa með vél í
gangi, tveir traktorar og
tveir vörubílar. Þar eru
menn við stjórn verkfær-
anna og aðrir með skófl-
ur í höndum, sennilega
er þarna unnið að vega-
gerð. Helikoptervél
sveimar yfir. Á annarri
myndinni eru tveir vél-
bátar og reykja nokkuð.
Er* á bryggjunni standa
margir menn viðbúnir að
taka á móti aflanum,
með kranabíl í gangi.
•Einn maður á árabát
kemur róandi að bryggj-
unni. Allt speglast í logn-
sléttum sænum. Blýants-
mynd. Þriðja myndin er
frá útjaðri þorps, græn
tún milli húsa, fjöll í
fjarsýn. Tvær götur
mætast, fjórir þorpsbúar
eru þar á ferðinni, allir
að flýta sér. — Á einni
mynd Hreins er nýbýli á
fallegu, girtu túni, á
hlaðinu er dráttarvét og
tveir aðrir bílar, menn
í kring, en skammt frá
er vörubíll með hlassi,
menn flýta sér. Helikopt-
er yfir. Á hinum mynd-
unum báðum bendir
Hreirm á slys og slysa-
hættuna, og á hjálpina,
þegar þau ber að hönd-
um. Á annarri hefur
maður orðið fyrir kassa-
bíl og liggur á götunni,
— lögreglubíll er kominn
á vettvang og lögreglu-
þjónn hleypur að hinum
slasaða manni. Þrír fugl-
ar svífa yfir. Á hinni
myndinni er húsbruni,
efri hæðin að brenna,
reykur og eldur úr öllum
gluggum, stigar við hús-
ið og björgunarsveit
komin til hjálpar, tveir
slökkviliðsbílar og fjöldi
manns til hjálpar, allt í
hendingskasti. Flugvél
yfir. Þetta eru allt krít-
arlitaðar myndir, nema
sú af bátunum við>
bryggjuna.
Þá hafa í þessum
flokki hlotið viðurkenn-
ingu, auk hinna, Viktor
Hjálmarsson, 8 ára, Urð-
arstíg 4, Rvík, Þóra
Benediktsdóttir, 7 ára,
Höfn, Hornaíirði, og
Gestur Karl Jónsson, 7
ára, Flatey á Breiðafirði
og Sigvaldi Viggósson, 9
ára, Sjónarhæð Eskifirði
fyrir myndasöguna: I
eldhúsinu hjá mömmu.
Viktor fyrir mynd af
húsbyggingu, þar sem
smiðir og verkamenn eru
við ýmis störf, Þóra fyr-
Framhald á 4. síðu.
KLIPPIÐ HÉ.K!
10) — ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 26. marz 1955
Iðnskólafrumvarpið á Alþingi
Framhald af 7. síðu.
og kennslukraftar gerðu það
mögulegt.
Á fundi í nefndinni féllu
svo Eggert og Skúli frá til-
lögum þeim, er þeir höfðu
flutt ásamt Bergi, en sökum
forfalla sat hann ekki þennan
fund. Varð nefndin sammála
um að fella niður úr tillög-
unum öll ákvæði um verk-
legt nám í iðnskólunum vegna
álits Landssambandsins, einn-
ig að breyta ákvæðinu um
dagskólana og gera það að-
eins að heimildaratriði. -—
Þannig var nú súpan sú. —
Við umræðurnar gerði
Eggert grein fyrir afstöðu
sinni til málsins. Las hann \ið
það tækifæri kafla úr áliti
Landssambandsins, sem nú
\irtist hafa tekið hug lians
allan, en \ið framsöguræðu
fyrir tillögum þeirra þre-
menninganna las hann upp á-
Jitsgerð Iðnnemasambandsins
og þótti þá sjálfsagt að verða
við kröfum þess. Nú var hann
aftur á móti kominn á þá
skoðun að það væri ekki tíma-
bært að setja lög um verk-
lega kennslu í iðnskólum og
einnig vafasamt að setja fram
skýr ákvæði um dagskóla. Það
gæti vantað húsnæði og það
þýddi ekkert að bera fram
tillögu og setja lög, sem
fyrirfram væri vitað, að ekki
væri hægt að íramfylgja.
Bergur hélt fast við tillög-
ur sínar — og vítti mjög
snúning þeirra Eggerts og
Skúla til íhaldsins. Las hann
upp kafla úr áliti I.N.S.Í. og
kvaðst meta það meir en hjal
Landssambandsins. — Benti
hann á hversu fráleitt það
væri að miða lög eingöngu
við þær aðstæður, er fyrir
hendi væru.
Næstur talaði iðnaðarmála-
ráðherra og var auðheyrt að
allur hans málflutningur
byggðist sem fyrr á vanþekk-
ingu á málum þeim er fyrir
lágu. Þó mælti hann nú með
því að gefin væri heimild fyr-
ir dagskólum, en áður hafði
það verið bæði óhentugt og
kostnaðarsamt.
En hvað hafði komið fyrir
Eggert og Skúla? Líklega
alltof algengt fyrirbæri til
þess að orð sé á gerandi.
Tveir ,vinstri menn' höfðu selt
sig íhaldinu. Þeir vissu það
samt báðir að þeir höfðu gert
rétt, er þeir ásamt Bergi báru
fram tillögur sínar, af því þá
voru þeir að vinna fyrir fólk-
ið. En svo háfa líklega ein-
hverjir talið þeim trú um, að
það borgaði sig ekki að standa
í svoleiðis og það var þeim
nóg. Og svo er ekki um annað
að ræða en greiða atkvæði
gegn sinni eigin sannfæringu,
því íhaldið er svo voðalega
sterkt.
Hvað hefur nú áunnizt?
Þannig atvikaðist það að
frumvarpið var að endingu
samþykkt með þessum síðustu
tillögum iðnaðamefndar. Og
þótt frumvarpið hafi enn ekki
verið afgreitt í efri deild sak-
ar eigi að athuga hvað áunn-
izt hefur með þessari af-
greiðslu.
1 fyrsta lagi hafa iðnskól-
arnir nú verið teknir inn í
fræðslukerfi landsins og greið-
ir nú ríkissjóður helming
stofn- og rekstrarkostnaðar
og auk þess laun skólastjóra
og fastra kennara. Ætti það
að vera trygging fyrir því,
að áherzla verði lögð á að
fullkomna skólana og hafa við
þá fleiri fasta kennara.
I öðru lagi hefur frumvarp-
ið nú að geyma ákvæði um
dagskóla. En þar er sá ljóð-
ur á ráði að við þetta á-
kvæði þurfti endilega að bæta:
„Þó má nokkuð af kennslunni
fara fram að kvöldinu, þar
sem húsnæðisskilyrði og
kennslukraftar gera það nauð-
synlegt.“ Nú er aðeins spurn-
ingin: Hversu mikið er hægt
að fara í kringum þetta á-
kvæði? Getur einn tímakenn-
ari komið og sagt: Eg stunda
mína atvinnu á daginn og
kenni á kvöldin, þess vegna
vil ég að skólinn sé áfram
kvöldskóli? Úr þessu fæst
skorið á næstu árum. Og þetta
ákvæði segir ennfremur að
ekki sé nauðsynlegt að
byggja neina iðnskóla, 6þar
sem þeir eru ekki þegar fyrir
hendi og ftennsla fer fram,
annaðhvort í bama- eða gagn-
fræðaskóla; þá verður sagt:
Hér er ekkert húsnæði fyrir
hendi undir dagskóla, hér
verður að vera kvöldskóli og
það er víst allt í lagi (!)
En eftir að hafa hlustað á
málflutning, rök og rakaleys-
ur sumra þeirra manna, er
um þetta mál fjölluðu, þarf
engan að undra þótt útkoman
yrði okkur iðnnemum ekki
hagstæðari. Og meðan meiri-
hluti þingmanna vinnur mark-
víst að því, að brjóta niður
allt það sem alþýðan og full-
trúar hennar byggja upp,
þurfum við ekki að búast við
frekari leiðréttingu þessara
mála.
«>-
ERLEND TfÐINDI
Framhaíd af 6. síðu.
miðstjórnina við að samþykkja
brottrekstur Bevans og það
varð úr að miðstjórnarfundur
á miðvikudaginn visaði brott-
rekstrartillögu frá með eins
atkvæðis meirihluta og kaus
nefnd átta manna til að ræða
við Bevan og reyna að fá hann
til að gefa heit um að ganga
ekki framar í berhögg við
stefnu flokksstjórnarinnar. Af
28 miðstjórnarmönnum eru að-
eins sex sem fylgja Bevan að
málum í flokksdeilunum.
Hefðu hægri mennirnir í mið-
stjórninni staðið saman hefði
því brottrekstur Bevans verið
samþykktur með miklum
meirihluta atkvæða. Ljóst er
að verulegur hópur hægri
manna treystir sér ekki til að
láta sverfa til stáls við Bevan
af ótta við að verða undir á
flokksþingi.
TVTefndin sem miðstjórnin kaus
’ á að ræða við Bevan á
þriðjudaginn^ og næsta dag
gefur hún svo miðstjórninni
skýrslu. Engar líkur eru tald-
ar á að Bevan fáist til að gefa
nein loforð sem hindruðu að
hann gæti haldið áfram að
berjast fyrir stefnu sinni inn-
an flokksins.. Hinsvegar hefir
hann oft lýst yíir að hann sé
ekki að bjóða flokksforystu
A'ttlees byrginn, ágreiningur
sinn við hann sé málefnalegur
en ekki persónulegur, og það
myndi hann vafalaust fús til
að gera enn einu sinni. Morri-
son, Arthur Deakin og aðrir
hinna æstustu hægrimanna
hafa þó gengið svo langt að
þeir geta ekki sætt sig við
neitt annað en skilyrðislausa
uppgjöf Bevans eða brottrekst-
ur að öðrum kosti, jafnvel þó
að af hljótist klofningur
Verkamannaflokksins. Úrslita-
hríðin sem háð verður á mið-
stjórnarfundinum á miðviku-
daginn verður því afdrifarík
fyrir Verkamannaflokkinn,
öflugasta sósíaldemókrataflokk
heimsins. M. T. Ó.
m
innin^aráp^oi