Þjóðviljinn - 03.04.1955, Page 9

Sunnudagur 3. april 1955 — Þ'JÓÐVTLJINN — (9
Viitd við Sveizt Guðiónssoit
Framhald af 7. síðu.
Finnbogakamb. Mér brást
bogalistin að finna Finnboga-
kamb, því áður var skollin á
stórhríð. Ekki var betra að
snúa til baka og villast út á
heiðarnar. Það leið að kvöldi,
en áfram hélt ég og teymdi
hestinn. Allt í einu steyptist
hann niður og ég valt og
skoppaði á brúsandi ferð eitt-
hvað undan hallanum. Þegar
niður kom var ég ringlaður,
en jafnaði mig brátt. Eftir
skamma leit fann ég hestinn.
Báðir rúgmjölspokarnir voru
liorfnir •— og báðir klakkarn-
ir brotnir af klifberanum.
Rlifraði ég í’/pp þar sem
hesturinn hafði oltið niður.
og fann fyrst annan pokann,
siðan hinn nokkru hærra og
dró þá niður. Þeir voru báðir
heilir. Ég var svo heppinn að
finna stóran stein upp úr
snjónum og bar ég pokana
þangað. Kl. 3 um nóttina fann
ég bæinn. Fólk var á fótum
við fjárböðun, en þá var al-
menn kláðaböðun um land
allt. Daginn eftir kom liús-
bóndinn að leita að mér,
hafði enga eirð haft eftir að
hríðin skall á.
® Sumar í Grímsey
— Á fimmtánda ári fór ég
enn til Húsavíkur. Þar fermdi
sr. Jón Arason mig ( Ari sá
var bróðir Matthíasar Joch-
umssonar). Það varð úr að
ég réðist til Frímanns Bene-
diktssonar, er þá fluttist til
Grímseyjar. Mér þðtti af-
skaplega vænt um mömmu,
hún vildi helzt ekki að ég
færi. Ég kvaddi hana. með tár-
in í augunum. Ég sá hana
ekki aftur.
Það var gaman að vera í
Grímsey. Það er fallegt þar
að sumrinu. Það er tjörn á
eynni og mikið af æðarfugli
var þar. Eitt sinn fór hús-
bóndi minn að spinna hross-
hár af miklu kappi, síðan
tálgaði hann spýtur. Þetta
fannst mér einkennilegt. Þetta
voru aðallega næturverk. Svo'
eina nóttina bað hann mig
koma með sér. Hann lagði
snörur meðfram tjörninni.
Ég hafði orð á því að þetta
væri illa gert. Hann sinnti því
ekki. Það er sigið eftir eggj-
tim í Grímsey. Einn morgun
spyr húsbóndinn mig hvort
ég þori að síga. Ég hélt það.
Svo fórum við — annars
mátti ekki láta viðvaninga
síga. Mig sundlaði ekkert.
Þegar ég var kominn niður á
mjóa sillu leysti ég af mér
bandið og fikraði mig eftir
sillunni. Allt í einu fór hús-
bóndinn að draga upp vaðinn.
Sillan var svo mjó að ég varð
að halda mér í bergið. Þegar
húsbóndinn fékk tóman vað-
inn upp mun honum ekki hafa
litizt á. Til þess að sjá niður
í bjargið varð hann að ganga
langt austur á það. Síðan kom
hann aftur, en gekk illa að
hitta á mig. Loks náði ég í
vaðinn og hann dró mig upp.
Um leið og ég var örugglega
kominn upp sagði hann: —
Þennan andskota skal ég aldr-
ei gera aftur! — Ég hafði
tínt 400 egg.
• Hákarladráp
— Við rérum á. árabát nn
sumarið þrír saman. Hinn há-
setinn hét Runólfur, bráð-
skynsamur maður, en lionum
og húsbóndanum lenti hroða-
lega saman á sjónum. Orð-
bragðið hef ég ekki eftir —
og þeir sinntu ekki um að
draga fiskinn fyrir rifrildi!
Ellefsen gamli norski hafði
þá hvalveiðar hér við land.
Eitt sinn kom bátur með
hval og lagði honum í víkinni.
Einn morgun er hvalurinn
hafði legið þar nær hálfum
mánuði rérum við út að hon-
um. Að sjá í sjóinn, þar ið-
aði allt af hákarli. Og það var
ekki ein einasta fleyta í Gríms-
ey er ekki fór á hákarlaveiðar
þann dag. Við sökkhlóðum.
Um kvöldið kom hvalabátur
að sækja hvaiinn. Þeir renndu
líka fyrir hákarl. Sá fyrsti
er þeir veiddu var ægileg
skepna, það voru margar
tunnur af lifur í honum.
• Víða liggja
vinnumanna göíur
— Ég var orðinn 17 ára.
Og um haustið fór ég til
lands og að Presthólum í
Núpasveit, til sr. Halldórs
Bjarnasonar. Á Presthólum
var ég í 4 ár. Þaðan fór ég
til Austfjarða, fyrst til
Vopnafjarðar, síðan til Mjóa-
fjarðar. Þá hafði Ellefsen
gamli hvalstöð á Mjóafirði.
Það var líf í tuskunum þá á
Mjóafirði. Aftur fór ég að
Presthólum. Var þar um vet-
urinn. Um vorið fór ég að
Leirliöfn. Þar liðu tvö ár. Þá
fór ég að Sigríðarstöðum, þar
átti ég heima samfleytt í 9 ár.
Svo giftist ég Guðnýju Þórð-
ardótíiur. Hún er fædd á
Grjótnesi á Sléttu. Við flutt-
umst til Raufarhafnar.
• í íshafinu
— Áður en ég fluttist til
Raufarhafnar- hafði ég verið
kaupamaður hjá Sveini Ein-
arssyni ,,í Búðinni". Eitt sinn
kom ég heim um þrjúleytið
að nóttu, hafði verið á túr.
Tóti, félagi minn, steinsvaf.
Þegar ég var að fara úr jakk-
anum kom Sveinn og bað mig
að ná í nótabátinn. Ég fór
og leysti bátinn frá öðrumeg-
in, en beygði mig heldur mikið
og steyptist beint á kaf í sjó-
inn! Kona Sveins hafði séð
til mín, en þegar fólkið kom
út að bjarga var ég að skríða
upp í fjöruna! Við hlóðum
bátinn af trjáviði sem átti að
fara í hús á Hóli á Sléttu.
Endurtók þá sagan sig, ég
steyptist aftur í sjóinn! Þá
sagði Svesnn: Jæja nafni
minn, nú skaltu fara inn og
leggja þig. Ég gerði ekki
nokkurn skapaðan hlut þann
dag. Sveinn var mjög kurteis
maður, það heyrðist aldrei ill-
yrði af hans vörum.
• Verkstjóra kennt
Það var vorið 1928 að við
fluttumst alfarin til Raufar-
hafnar. Þá fór ég til Norð-
munna er höfðu þar síldar-
verksmiðju, „gömlu rauðku“.
Þá var pressað með hand-
pressum! Eitt sinn lagði einn
Norðmaðurinn sig til svefns
uppi á síldarmjölspokunum'.
Vfð saumuðum hann fastan
við pokann svo hann mátti sig
hvergi hræra þegar hann
vaknaði. Hann fékk aldrei að
vita hver gerði þetta. Þeir
voru annars undarlegir, Norð-
menn. Þeim þótti mjög ein-
kennilegt ef menn fengu
magaveiki. Þetta henti eitt
sinn gamlan mann. Olsen
gamli verkstjóri varð vondur
og sagði honum að hann gæti
farið úr vinnunni ef hann
þyrfti endilega að fara á kam-
arinn. Gamla manninum rann
í skap og hann sagði að ef
Olsen bannaði sér það myndi
hann leysa niður um sig þar
sem hann stæði. Og hann lét
ekki sitja við orðin tóm. Eng-
inn hreyfði sig til að þrífa
þetta. Verkstjórinn varð að
gera það sjálfur. Eftir það
leyfði hann mönnum að fara
- á kamarinn.
• í suðúpottinum
— Það var árið 1942. Þá
var búið að byggja nýju verk-
smiðjuna. Ég var þá sem
fyrr að vinna í síldarverk-
smiðjunum. Fyrir neðan síld-
arþrærnar eru lýsisþrærnar.
Við vorum þá tveir beðnir að
ná í slöngu. Annar endi slöng-
unnar var festur við dínamó-
inn, hinn endinn í fjörunni.
Það var ekkert yfir þrónum.
Um leið og ég gat losað slöng-
una varð mér fótaskortur og
ég steyptist niður í suðukarið.
Ég varð að smáfæra mig niðri
í þessu helvíti til að komast
að palli og þaðan uppúr. Það
var að líða yfir mig þegar ég
komst upp. Fýrst fór ég úr
stígvélunum, síðan í poll á
planinu. Inni í gömlu verk-
smiðjunni voru menn að vinna,
þeirra á meðal Lárus Guð-
mundsson. Ég reikaði til
þeirra og sagði: •— Hjálpaðu
mér nú Lárus minn. Svo vissi
ég ekki af mér. Þeir fóru að
leita hvað væri að mér og
þegar þeir sáu að rauk úr mér
vissu þeir hverskyns var.
Þegar ég hafði dottið niður
í suðupottinn var gengið í
það að byrgja þrærnar!
Ég ætla ekki að reyna að
lýsa kvölunum þegar ég vakn-
aði. Karl Strand var þá lækn-
ir á Raufarhöfn, og bjó um
brunasárin. Síðan var ég
fluttur í flugvél til Akureyr-
ar. Lá þar um sumarið.
• Framfærslunefnd
er alltaf
framfærslunefnd
Þegar ég kom heim var
framfærslunefndin heima hjá
mér. Kringumstæður mínar
voru ekki sem beztar í þá
daga. Konan mín hafði nær
orðið blind. Lá á Akureyri á
sama tíma og ég, en var kom-
in heim- á undan mér og hafði
fengið nokkurn bata. Ég var
því upp á náð þessara manna
kominn. Um haustið kom Ein-
ar Jónsson hreppstjóri og
sagði að ég ætti ávísun upp
á nær. 10 þús. kr. Betra hefði
nú verið að hafa góða heilsu
en þessa lielvítis peninga,
sagði ég. Hreppstjórinn bauð
að fara með ávísunina og fá
peningana. Framfærslunefnd-
in fór þá á stúfana og bað
mig lofa sér að sjá ávísunina.
Oddvitinn okkar, Sigurður
Björnsson frá Grjótnesi kvað
ekki annað koma til mála en
Gunnar M. Magnúss:
Bömin frá Víðigerði
,,Við skulum þá skemmta okkur við eitthvað",
sagði Stjáni og greip um leið hrossataðskögglá,
sem lágu hjá honum og þeytti á eftir fólkinu.
„Það er óhætt þó að einn hattkúfurinn fjúki
af“, sagði hann hlæjandi.
„Skammastu þín“ sögðu hin börnin og byrgðu
sig.
Og kögglarnir flugu frá Stjána, einn á fætur
öðrum, þangað til einn skall á bakinu á öldruð-
um manni.
„Svei“, sögðu krakkarnir.
En ferðafólkið hélt áfram og lét sig engu skip’t'a
þennan leik.
Stjáni notaði hverja ögn, sem hann fann og
sagðist gera það til þess að halda á sér hita.
,.Þetta er skömm fyrir okkur“, sögðu krakk-
arnir,
„Hvað gerir það til. Við, sem erum á leið til
Ameríku“.
Kirkjufólkið var að smátínasí burtu og loks-
ins, seinast allra, reið Víðigerðisfólkið heim í næð-
ingnum og vorhúminu, þreytt eftir þennan langa
og erfiða dag.

i \ ÍÞRÓTTIR firTSTJÚRl: FRlMANN HELGASOff
Handknaffleiksmótin
Fai'ið er að síga á síðari hluta
landsmóta þeirra í handknatt-
leik, sem nú standa yfir, en
þó er það nú svo að ekki er með
öryggi hægt að fullyrða hverjir
verði efstir í hverjum flokki.
Enn eru eftir 3 keppniskvöld
svo að margt getur skeð. Eftir
eru leikir sem í nokkrum flokk-
um geta haft úrslitaþýðingu.
Til þess að menn geti áttað sig
á stöðunni eins og hún er eftir
5 keppniskvöld, verða birtar hér
skrár yfir hvert mótið fyrir sig.
ég borgaði skuld mína. Ég
fékk tæp 4 þús. kr., hitt tóku
þeir upp í skuldina, er ég
hafði komizt í um sumarið.
Það átti að fara i málsókn
hefði ég ekki borgað. Mér var
sagt að peningana, bæturnar
fyrir slysið, hefði ég ekki
þurft að láta að heldur. En ég
hef alltaf staðið í skilum.
Vildi heldur líða. Á þessum
4 þús. kr. áttum við að lifa
til næsta sumars.
Síðan hef ég ekki þurft að
halda á þeim kumpánum. Mér
finnst að enn í dag sé alltaf
sami klíkuskapurinn að skara
eld að sinni köku og láta aðra
súpa seyðið.
— Ertu ekki hættur að
vinna?
— Nei, ég vann síðast í
sumar á Raufarhöfn, en það
er bara ekki nein atvinna til
að lifa af.
Og þó Sveinn sé hér gestur
hjá börnum sínum hefur hann
notað viðstöðuna fram að
verkfallinu til að vinna. Enn
er þjóðfélagið á því stigi að
þeir sem mest vinna eru fá-
tækir, en iðjuleysingjarnir
auðgast á annarra striti. Hve
lengi enn? Það er ykkar að
svara. J. B.
3. fl. B:
LUJT M St
ÍR 2 2 0 0 15-12 4
KR 3 1 0 2 26-18 2
Fram 3 0 0 3 8-23 0
(Valur mun hafa leikið með ó-
löglegan mann gegn KR og get-
ur stigatalan því breytzt).
2. fl. kvenna;
LUJT M St
Ármann A 3 3 0 0 31- 4 6
KR 3 3 0 0 19- 7 6
FH 3 0 0 3 17-25 0
Fram 3 0 0 3 7-27 0
Ármann B 3 0 0 0 1-12 0
Meistarafl. kvenna:
LU JT M St
KR 3 3 0 0 28-17 6
Fram 2 2 0 0 '15- 9 4
FH 2 10 1 19-17 2
Þróttur 4 10 3 27-27 2
Valur 4 0 0 4 21-32 0
2. fl. A-riðilI:
LU JT M : st
Valur 2 2 0 0 34-18 4
Þróttur 2 10 1 33-20 2
Haukar 2 10 1 22-36 2
Ármann 2 0 0 2 27-31 Ö
2. fl. B-riðilI:
L U J T M St
KR 2 2 0 0 27-23 4
FH 2 10 1 32-29 2
IR 2 10 1 30-30 2
Fram 2 0 0 2 22-29 0
1. flokkur:
FH — Ármann 18:9
KR — Þróttur 19:9.
I kvöld halda mótin áfram og
fara þá fram þessir leikir; 2. fl.
kvenna: Ánnann B — Fram;
meistaraflokkur kvenna: Ár-
mann — FH og Fram — KR:
2. fl. karla B-riðill: FH — KR
og Þróttur — Valur; 1. fl.
karla: Ármann — Þróttur og
FH — KR.