Þjóðviljinn - 13.04.1955, Side 4

ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 13. apríl 1955
4) -
Launakjör verzlunarfólks
Langt leyfi að baki — Margs konar veðurspár
— Að vakna til morgunfrétta
OG ENN EINU SINNI eru BLÖÐIN EIGA frí þessa daga
Undanfarnar vikur hafa átt
sér stað viðræður milli samn-
inganefnda V.R. annarsvegar og
samninganefnda Verzlunarráðs
fslands, Sambands smásölu-
verzlana og KRON hinsvegar,
um kjarasamninga verzlunar-
og skrifstofufólks í Reykjavík.
Hefur V.R. haft með höndum
samninga fyrir hönd þessa fólks
um nokkurt árabil, en fystu
heildar kjarasamningar verzl-
unarfólks voru undirritaðir 18.
jan. 1946. Áður höfðu einungis
verið gerðir samningar um
vissar launauppbætur til handa
verzlunarfólki, vegna verðbólg-
unnar.
Samkvæmt núgildandi kjara-
samningi v'erziunarfólks eru
launakjör megin þorra verzl-
unarfólks mjög lág, svo lág, að
þess finnast engin dæmi hér á
landi og fyrir neðan það, sem
hægt er að kalla lágmarks
þurftarlaun. Þessir óhagstæðu
kjarasamningar V.R.1 stafa af
því, að félagið hefur haft erfiða
samningsaðstöðu fyrir hönd
launþega, þar sem innan vé-
banda þess voru bæði launþeg-
ar og atvinnurekendur og fé-
lagið því eigi stéttarfélag í
skilningi vinnulöggjafarinnar.
Á þetta ástand var endir bund-
inn á síðasta aðalfundi V.R.,
hinn 28. febr. s.L, er lögum
þess var breytt á þann veg, að
atvinnurekendur hurfu úr fé-
laginu, og er það nú hreint
stéttarfélag.
Sem dæmi um launakjör
verzlunarfólks samkvæmt nú-
gildandi samningum má nefna,
að afgreiðslumenn („með Verzl-
unarskóla- eða hliðstæða
menntun“) hafa í byrjunarlaun
(allar eftirfarandi tölur til-
færðar með núgildandi vísi-
töluuppbót) kr. 2.175,68, en
pakkhúsmenn hjá heildsölum
hafa kr. 2.946,30 frá byrjun eða
kr. 770.62 hærra en afgreiðslu-
mennirnir. Eftir tveggja ára
starf eru laun afgreiðslumanna
orðin kr. 2.684,27 eða kr. 262,02
lægri en laun pakkhúsmanna
og kr. 435,72 lægri en byrjunar-
laun bifreiðarstjóra hjá heild-
sölum. En laun þessara manna
hafa náð fullri hæð eftir
tveggja ára starf. Skrifstofu-
menn („með Verzlunarskóla-
eða hliðstæða menntun“) eru
enn verr settir. Eftir tveggja
ára starf eru laun þeirra aðeins
kr. 2.543.00 og eftír 3 ár kr.
2.684.27.
Kaupsýslumenn hafa sumir
hverjir haldað því fram, að
verzlurjarmenntuðum mönnum
bæri eigi hærra kaup, því þeir
væru enn óreyndir í starfi eft-
ir fjögurra ára skólanám. Þess
má þó geta, að verzlunarskóla-
fólk vinnur margt í verzlunar-
fyrirtækjum og bönkum á
sumrin, Verksmiðjuverkamað-
ur, sem vinnur í verksmiðju við
vandasama framleiðslu á ýmis-
konar iðnaðarvörum t. d. skóm,
hefur hins vegar kr. 2.946,00
eftir eins árs starf eða kr.
261.73 hærra en skrifstofumað-
ur eftir 3 ára starf. Kjötiðnað-
armenn, sveinar, hafa í viku-
kaup (4 ára nám) kr. 868.74 og
rafvirkjar hafa svipað viku-
kaup eða kr. 876.12. Má þannig
lengi telja.
Afgreiðslustúlkur með verzl-
tinarskólamenntun hafa eftir
«Eins árs starf kr. 2.345,21 og
aðrar afgreiðslustúlkur hafa
eftir 1 ár kr. 1780,10 og eftir
3 ár kr. 2.189,60. Stúlkur í Iðju,
félagi verksmiðjufólks, sem
vinna í verksmiðjum í bænum
hafa eftir 1 ár kr. 2.109,00.
Stúlkur í verkakvennafélaginu
Framsókn hafa svipað kaup í
almennri vinnu og stúlkur i
Iðju, en þó heldur hærra.
Með þessar staðreyndir í
huga setti samninganefnd V.R.
fram kröfur um samræmingu
á kjörum verzlunarfólks við
aðrar starfsstéttir auk svipaðra
kaupkrafna og önnur stéttarfé-
lög settu fram sem sögðu upp
samningum frá sama tíma og
V.R. Þessar sjálfsögðu sérkröf-
ur verzlunarfólks hafa kaup-
menn enn eigi léð máls á að
ræða, en virðast vilja halda sig
við það að verzlunarfólk fái
einungis sömu grunnkaups-
hækkun og önnur stéttarfélög.
Slíkt er algjörlega óviðunandi
fyrir verzlunarfólk, sérstaklega
það lægst launaða, eins og Ijóst
má verða með samanburði á
kjörum verzlunarfólks sam-
kvæmt samningum, við kjör
KABARETTINN er í 7 atrið-
um. Fyrst syngja þau Sigurður
Ólafsson og Eygló Victorsdóttir
dúett úr óperettunni „Der Vogel-
hándler" og Björg Bjarnadóttir
dansar vínarvals. Þá syngja
þær Soffía Karlsdóttir og Sólveig
Thorarensen franskar vísur en
þrjár dansmeyjar, Björg Bjarna-
dóttir, Bryndís Schram og Katrín
Guðjónsdóttir dansa hinn við-
kunna CAN-CAN dans. Næst
syngja Jakob Hafstein og Ágúst
Bjarnason glúnta en Kristinn
Hallsson syngur um Per Svine-
hyrde með aðstoð Carls Billich.
Alfreð Clausen, Ingibjörg Þor-
bergs og Kristinn Hallsson
syngja rússnesk lög og Björg
Bjarnadóttir dansar rússneskan
dans. Enn syngja Ingibjörg Þor-
bergs, Soffía Karlsdóttir og Jó-
hann Möller, Sigurður Ólafsson
og Soffía Karlsdóttir dansa mam-
bo en Tyrfingur og Ilelga dansa
jitterbug.
Næsta atriði er kynning nýrra
dægurlagasöngvara og koma þar
fram þau Hallbjörg Hjartar, Þór-
unn Pálsdóttir og Ágústa Einars-
Leiðrétting
Sú villa varð í listanum yfir
bíla þá sem þátt tóku í árás
íhaldsins á verkfallsvörzluna í
s.l. viku að sagt var að R 6766
hefði verið með í aðförinni. Þetta
er ekki rétt og biðst Þjóðviljinn
afsökunar á því.
.Krafii.lii ■
annarra stétta, eins og hér hef-
ur lítillega verið gert. Af þess-
um ástæðum hefur kjaramálum
verzlunarmanna verið vísað til
sáttasemjara og harmar stjórn
V.R. að eigi.hefur náðst sam-
komulag um hinar sérstöku
launakröfur V.R. innan samn-
inganefndanna. Virðist auðsætt,
að kaupsýslumenn geti eigi og
ættu eigi að vænta þess, að
geta haldið launum verzlunar-
fólks langt fyrir neðan laun
annarra starfsstétta og á hinn
bóginn, að þeir geti varla vænzt
þess að fá fólk, sem er starfi
sínu vaxið, fyrir þau lágu kjör,
sem það nú hefur, en án slíks
fólks geta kaupsýslumenn eigi
innt af höndum þá mikilvægu
þjónustu fyrir þjóðfélagið og
neytendur í landinu, sem vissu-
lega er vilji þeirra að fari þeim
bezt úr hendi.
Engu skal um það spáð
hvernig þessari kjaradeilu
verzlunarmanna, sem nú stend-
ur yfir, lýkur, hinsvegar má
öllu verzlunarfólki vera ljóst,
að því er lifsnauðsyn að standa
saman um hagsmuni sína og
efla og treysta samtök sín,
Verzlunarmannafélag Reykja-
víkr.r.
dóttir og ennfremur kemur fram
nýr kvennasextett er nefnist
TÓNA SYSTUR.
Loks verða kynnt ný lög m. a.
eftir Sigfús Halldórsson, Stein-
grím Sigfússon, Jónatan Ólafs-
son, Jenna Jónsson, Ágúst Pét-
ursson, Óðinn Þórhallsson o. fl.
og koma þar fram allir vinsæl-
ustu dægurlagasöngvarar okkar
m. a. Alfreð Clausen, Sigurður
Óiafsson, Ingibjörg Þorbergs,
Soffía Karlsdóttir, Jóhann Möll-
er, Sólveig Thorarensen og Tóna
systur.
Sviðstjöld hafa þeir gert Sig-
fús Halldórsson og Oddur Þor-
leifsson, enn Revyu-bláþráðinn
hefur Loftur Guðmundsson gert
og eru leikendur Karl Sigurðs-
son og Sigfús Halldórsson. Ball-
ettinn hefur norski ballettmeist-
arinn Otto Thoresen samíð. Jan
Morávek stjórnar hljómsveitinni
og hefur annast útsetningar og
æfingar flestra söngvanna.
Aðalkrafa félagsins var að
kaup kvenna hækkaði úr kr.
6,90 í kr. 7,10 og fékk þeirri
kröfu framgengt að fullu.
Þá fékkst einnig framgengt
að verkakonur fá karlmanns-
kaup fyrir eftirtalda vinnu:
flökun, uppþvott og köstun á
bíl á skreið, upphengingu á
skreið, hreistrun, blóðhreins-
un til herzlu og uppspyrðingu.
Áður var karlmannskaup að-
eins greitt fyrir hreingerningu
á „Idpun og geymsluhúsum,
páskar um garð gengnir og
venjulegur virkur dagur tek-
inn við. Manni finnst alltaf
langt að líta fram á páska-
leyfið, þetta lengsta leyfi árs-
ins hjá okkur blaðafólki, en
þó er það liðið áður en maður
veit af og eins og eftir önnur
leyfi er maður tímakorn að
átta sig á því að ritvélin er
ekki lengur hlutur sem maður
felur bakvið stól í páskatil-
tektinni, heldur er hún allt í
einu orðinn kúgari sem gefur
fyrirskipanir og ekki tjóar
annað en lilýða, þótt andinn sé
aldrei reiðubúinn.
Það var mikið um veðurspár
um bænadagana og fólk vitn-
aði mikið í gamlar kenningar.
Það vissi ekki á gott að
pálmasunnudagur skyldi vera
svona fagur, því að allir vita
að sjaldan viðrar eins um
pálma og páska. Og svo fór
veðurstofan að tala um norð-
anátt, og þá sögðu þeir vitr-
ustu: Þetta sagði ég alltaf.
En norðanáttin kom bara ekki,
heldur brá hann sér í lands-
synning með tilheyrandi rign-
ingu á annan dag páska, og
þá var líka til fólk sem sagði:
Þetta sagði ég alltaf. Svona
er það ævinlega með veðrið.
Það hefur alltaf einhver spáð
■að veðrið verði einmitt svona
en ekki hinsegin.
Einnig gaf stjórn bankans 50
þús. kr. til dvalarheimilis starfs
manna bankans og 200 þús. kr.
til að stofna náms- og kynnis-
ferðasjóð starfsmanna. Mörgum
gestum var boðið til bankans í
Eining sagði samningum
sínum upp til samræmingar því
er náðst hafði fram annars-
staðar frá því Eining samdi
síðast. Eru þetta því samning-
ar til samræmingar og var því
aldrei ráð fyrir því gert að
Eining hefði samflot við hin
félögin um gerð samninga,
heldur að félagið hefði sam-
stöðu með öðrum verka-
kvennafélögum er þau hefja
sókn fyrir kjarabótum.
og eina sambandið við það
sem er að gerast í heiminum
og hér í kringum okkur er í
gegnum útvarpið. Og maður
fórnar ef til vill morgunsvefni
til þess að geta gegnum morg-
unfréttir útvarpsins frétt af
verkfallinu eða einhverju
sem er á döfinni hérlendis. En
það er nú öðru nær. Aldrei
orð um verkfallið eða innlend
efni yfirleitt. Churchill hefur
átt morgunfréttirnar mikið til,
meira að segja var því lýst
nákvæmlega hvernig hann
brást við þegar hann kom ak-
andi til sveitarseturs sins, ráð-
herraembættislaus maðurinn.
Og ef það skyldi hafa farið
framhjá ykkur, þá sagði
hann: Alltaf er gott að koma
lieim! Það er vissulega mikils
virði að hafa svona morgun-
fréttaþjónustu!
Og þótt útvarpið sé annars
ekki í verkahring bæjarpósts-
ins, þá er rétt að taka það
fram að í páskadagskránni brá
fyrir góðum atriðum. Venju-
lega hefur helgislepjan ætlað
að gera útaf við venjulegt fólk
þessa daga, en á kvöldi föstu-
dagsins langa var prýðileg
dagskrá úr kirkjusögu mið-
alda með skemmtilegum tón-
dæmum og leikritið á páska-
dagskvöld var fyrirtak. Þetta
tvennt er ástæða til að þakka
sérstaklega.
gær til þess að minnast afmæl-
isins.
Vöxt og viðgang bankans má
nokkuð marka af því að í árs-
lok 1930 voru innstæður 6,2
milljónir en 280,6 millj. kr. um
síðustu áramót. TJtlán voru 31,8
millj. kr. 1930 en 440,2 millj. á
síðasta ári. Niðurstöðutölur
jafnaðarreiknings voru 43 millj-
kr. 1930 en 515 millj. á s. I.
ári. Starfsmenn bankans vorU
45 árið 1930 en eru nú 120,
Fyrstu bankastjórarnir vorU
Flelgi P. Briem, Jón Baldvins-
son og Jón Ólafsson. Helgi
Guðmundsson tók við af Helga
P. Briem 1932, og er þeir Jón.
Baldvinsson og Jón Ólafssoii
. féllu frá 1938 voru Ásgeir Ás-
geirsson og Valtýr Blöndal
skipaðir bankastjórar. JóhanH
Hafstein tók svo við af Ásgeiri
Ásgeirssyni er hann var kjör-
inn forseti íslands.
Útlán bankans skiptust þann-
ig á atvinnuvegina um s. L
áramót: sjávarútvegur 45,4%»
iðnaður 13,3%, verzlun 28.9%,
húsabyggingar 3,8% og ýmis-
legt 8,6%.
Félagsstjórn V.R.
íslenzkir tónar halda fjölhreytta
kabarettskemmtun í Austurbæjarbíói
íslenzkir Tónar halda Revyu-kabarett í Austurbæjar-
bíói annaö kvöld og sunnudagskvöld kl. 11.30.
EinÍDg náði kanpkröfnnum frai
Samílot við hin íélögin aldrei íyrirhugað
Akureyri. Frá fréttaritara Þjóðviljans.
Hinn 6. þ.m. tókust samningar milli Verkakvennafélags-
ins Einingar og atvinnurekenda. Náöi Eining fram aðal-
kröfu sinni um kauphækkun.
Otvegshnkinn gefur kálfa milljon
til rannsókna í sjávarútvegi
Átti aldaríjórðungs aímæli í gær
í gær var aldarfjóröungur liðinn síðan Útvegsbanki ís-
lands h.f. tók til starfa. Af því tilefni ákvað stjórn bankans
aö gefa hálfa milljón króna til rannsókna í þágu sjávar-
útvegsins.
(