Þjóðviljinn - 14.04.1955, Blaðsíða 6

€> — ÞJÖÐVILJINN — Fimmtudagur 14. apríl 1055
dlÓÐVIUINN
Otgefandl: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíallstaflokkurinn.
Rltatjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmimdsson (áb.)
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarnl Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Ivar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Rltstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmlðja: Skólavörðustig
19 — Sími 7500 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 20 á mánuðl I Reykjavík og nágrenni; kx. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. éintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
k____________________________________________________J
' j andstöðu við þjéðarhagsmuni
Eftir því sem yfirstandandi verkfall stendur lengur verð-
ur almenningi af eðlilegum ástseðum tíðræddai’a um það
fáheyrða ábyrgðarleysi sem ríkisstjórn landsins hefur sýnt
í sambandi við deiluna.
Hvarvetna annarsstaðar þykir það ein sjálfsagðasta
skylda starfandi ríkisstjómar að greiða á allan hátt fyrir
samningum í vinnudeilum og leitast við að koma í veg
fyrir það framleiðslutjón sem langvarandi vinnustööv-
un hefur óhjákvæmilega í för með sér.
Hér á íslandi er þessu á annan veg farið. Hér virðist
ríkisstjórn landsins það alveg sérstakt keppikefli að tor-
velda samninga um ágreiningsatriöin og þegar henni
hefur með dyggilegri aðstoð atvinnurekenda tekizt að
stofna til víðtækra vinnustöðvunar halda ráðherrarnir
skemmdarverkunum áfram með því að torvelda starf
hinnar ríkisskipuðu sáttanefndar og stappa stálinu í þá
‘ósvífnu atvinnurekendaklíku sem verkalýðshreyfingin á í
höggi við.
Ríkisstjórn sem þannig hagar störfum sínum í örlaga-
ríkri vinnudeilu er ekki aðeins gjörsamlega óhæf til aö
fara með stjórn landsins, afstaða hennar og störf em í al-
gjörri andstöðu við hagsmuni almennings í landinu og
þjóðarheildarinnar og henni væri sæmst að segja af sér
störfum.
Ætli ríkisstjórnin að halda áfram uppteknum hætti,
og vissulega virðist ekkert til annars benda, hlýtur kraf-
an um afsögn ráðherranna og myndun nýrrar ríkisstjóm-
ar sem alþýða landsins og yfirgnæfandi meirihluti þjóð-
arinnar getur treyst til að vinna að almenningsheill og
þjóðarhag að fá svo stóraukinn hljómgrunn meðal allra
ábyrgra manna að ekki verði lengur gegn henni staðið.
Dýr þjónusta en lærdómsrík
Frammistaða bæjarstjórnaríhaldsins í Reykjavík er sízt burð-
ugri en ríkisstjórnarinnar. Á þremur bæjarstjórnarfundum hefur
íhaldið vísað á bug tillögum sósíalista og annarra íhaldsandstæð-
inga um að bærinn semdi við verkalýðsfélögin en gerðist ekki
taglhnýtingur atvinnurekendavaldsins í andstöðu þess við rétt-
lætiskröfur verkamanna.
Þessi heimskulega afstaða íhaldsins í bæjarstjóminni hefur
svo haft þær afleiðingar að allar framkvæmdir bæjarins liggja
niðri og mátti þó sízt við auknum seinagangi og nýjum töfum á
bæjarframkvæmdum. Kemur þetta óhjákvæmilega niður á marg-
háttuðum störfum sem vinna átti í sumar og byggjast á undir-
búningsvinnu síðari hluta vetrar og í byrjun vors.
En íhaldið stöðvar ekki aðeins bæjarvinnuna og undirbúning
byggingarsvæða. Þjónustusemi þess við stórlaxana í Vinnuveit-
endasambandi íslands hefur nú stöðvað flesta togara bæjarút-
gerðarinnar og allan atvinnurekstur í sambandi við hana. Með
því háttarlagi sviftir íhaldið sjómenn og landverkafólk atvinnu
sinni og kemur í veg fyrir áframhaldandi veiðar skipanna einmitt
þegar aflabrögð eru með ágætum og verð framleiðslunnar hækk-
andi á erlendum mörkuðum. Þetta búskaparlag þykir bæjar-
stjórnaríhaldi Reykjavíkur til sérstakrar fyrirmyndar og ætlast
til viðurkenningar og þakklætis frá borgurunum.
Nýjasta afleiðing íhaldsstjórnvizkunnar er svo brottför fær-
eysku sjómannanna, sem hafa gert útgerð bæjartogaranna mögu-
lega á vetrarvertíðinni. Og þótt sú staðreynd blasti við í fyrra-
dag yrði ekki breytt um stefnu af hálfu bæjarins hikuðu íhalds-
fulltrúarnir í Útgerðarráði Reykjavíkurbæjar, undir forustu
Kjartans Thors, ekki við að fella tillögu Guðmundar Vigfússonar
um að bæjarútgerðin gengi til sérsamninga við verkalýðsfélögin.
Með því skrefi hefur íhaldið raunverulega lýst þvi yfir að fremur
skuli þvi sem eftir er vertíðar fórnað og jafnvel sumrinu einnig
beldur en bærinn bregðist samstöðunni með þeirri gróðaklíku
thorsara og annarra milliliða sem standa í vegi fyrir samningum
um réttlætiskröfur verkamanna.
Það eru þannig allar horfur á að þjónusta íhaldsins við at-
vinnurekendaklíkuna verði bæjarfélaginu og bæjarbúum ærið dýr
,}áður en lýkur. En hún ætti einnig að geta orðið Reykvíkingum
lærdómsrík.
„Hér eftir vitum við hvaða flokki við
eigum að greiða atkvæði á kjördegi11
itœtt við þrjár rerhamannahonur
Nú, þegar verkfallið er búið
að standa hálfa fjórðu viku og
við sem utan við það stöndum
erum orðin kaffilaus, smjörlík-
islaus og yfirleitt að byrja að
finna að það er verkfall, væri
ekki úr vegi að heyra eitthvað
frá þeim heimilum sem harðast
verða fyrir barðinu á því, —
verkamannaheimilunum.
• 9 barna móðir
Fyrst er það verkamanns-
kona sem á 9 börn:
„Hvað heldurðu um þetta
verkfall, heldurðu ekki að því
fari að ljúka?“
„Nei, það finnst mér ekkert
útlit á, betur gæti ég trúað að
það stæði fram í maí“.
,Þá verður nú farið að
þrengjast fyrir dyrum hjá
fólki“.
„Já, vissulega, það er víst
líkt ástatt hjá öllum með það
að launin hrökkva skammt þar
sem margt er í heimili, kannski'
7—8 manns eða jafnvel enn
fleira. Þar má halda vel á
hverri krónu til þess að hafa
til brýnustu nauðsynjar þó að
unnið sé alla daga að maður
ekki tali um þegar löng vinnu-
stöðvun dynur yfir.“
„Finnst þér fólk þá ekki vera
orðið svartsýnt á þetta?“
„Nei, ekki svartsýnt, og ekk-
ert heyrist mér fólk tala um
að slaka á kröfum sinum, enda
munu allir sammála um að ekki
veiti af að bera eitthvað veru-
lega úr býtum eftir svo langa
vinnustöðvun. Það eina sem
mér finnst verkafólk það er ég
þekki óánaégt með er, að verk-
fallið skuli ekki vera miklu
víðtækara en það er og færri
undanþágur veittar. Þó ekki
þannig að t. d. mjólkin og aðr-
ar brýnustu lífsnauðsynjar séu
stöðvaðar, heldur að fleiri fé-
lög taki þátt í því, t. d. finnst
öllum sem ég hefi heyrt tala
um þessi mál anzi hart af
verkalýðsfélögunum á Suður-
nesjum að skerast úr leik.
Það er annars mikið böl að
verkamenn skuli alltaf þurfa
að gera verkfall til þess að
halda launum sínum í því
horfi að hægt sé að lifa af þeim
mannsæmandi lífi.“
„Er það ekki eitthvað fleira
sem þú vilt segja um verkfall-
ið?“
„Ekki beint um það, en ég
vildi gjarnan minnast nokkuð
á kjör verzlunarfólks í þessu
sambandi, því veitti ekki af að
gera verkfall. Eg veit ofurlftið
um þetta af því að dóttir mín
vinnur í kjötbúð. Hún fær 2000
kr. um mánuðinn. Hún þarf að
bera kjötskrokka til og frá um
búðina og saga þá niður, vinnu-
tíminn er frá 8 á morgnana til
kl. 8 á kvöldin og á laugardags-
morgnana þarf hún að mæta
kl. 6,30 og vinnur þá til kl.
3,30—4 á daginn án þess að
fá nokkurn matartíma. Þetta
finnst mér langt frá því að
vera kjör sem fólk getur verið
ánægt með til frambúðar. Eg
vil taka það fram að fyrir
þessa yfirvinnu er ekkert borg-
að og' tnvn þáð ‘ véra" efes ðierfíi
að nokkur atvinnustétt í land-
inu vinni milli 10. og 20 tíma
yfirvinnu vikulega allan ársins
hring án þess að fá það borg-
að.“
• Eiginkona „eins af
vondu mönnunum"
Næst er það ung kona með
þrjú börn.
„Eg ætla aðeins að heyra álit
þitt á þessu verkfalli, af þvi að
þú ert nú gift einum af þessum
vondu mönnum“.
„Hvað meinar þú með því?“
„Auðvitað iðnaðarmennina,
sem eru að byggja fyrir sárfá-
tækt fólk og selja vinnu sína
svo dýrt að þeir hafa að sögn
upp undir 40 kr. um tímann.
Af hverju eru þeir að fara í
verkfall, okkur er sagt að það
væri búið að semja við verka-
mennina ef þeir væru einir í
verkfalli”.
„Já, það var gott að þú
komst til að spyrja mig um
þetta, mér hefur oft í þessu
verkfalli dottið í hug að skrifa
grein um þetta efni eri ekki.
komið því í verk. Laun þau er
iðnsveinar hafa núna eru rúm-
ar 18 kr. um tímann og held
ég að allir geti verið sammála
um það að slíkt eru engin
geypilaun. Annað mál er það
að á þessum tímum, þegar eft-
irspurn er eftir vinnuafli, vinna
iðnaðarmenn stundum ákvæðis-
vinnu og þá geta duglegir menn
jafnvel komizt upp í það að
hafa tvöfaldan vinnutaxta.
Þannig hefir t. d. maður minn
haft góðar tekjur s. 1. ár. Hins-
vegar er mér kunnugt um það
að menn sem farnir eru að eld-
ast hafa ekki mikið yfir tíma-
kaup upp úr ákvæðisvinnu,
menn sem komnir eru t. d. ná-
lægt 50 ára aldri eða þar yfir,
Afmællssamsöngur
Afmælissamsöngur Söngfé-
lags verklýðssamtakanna fór
fram í Austurbæjarbíói fyrir
skemmstu. — Sigursveinn D.
Kristinsson stjómaði kórnum
að vanda og Skúli Halldórsson
lék röggsamlega undir á pí-
anó, en einsöngvarar til að-
stoðar voru Guðmundur Jóns-
son og svo kórfélagamir Sess-
elja Einarsdóttir og Jónas
Magnússon.
Söngskráin var sérstæð að
þvi leyti, að flest lögin munu
hafa verið öllum þorra áheyr-
enda ókunn. Þó að það sé
góðra gjalda vert að kynna
ný íslenzk lög, getur verið
varhugavert að hafa heila
söngskrá nær eingöngu skip-
aða slíkum lögum, því að
hætta er á, að slíkt reyni of
mjög á athygli margm hlust-
enda, og eins hinu, að þá
fljóti ýmislegt léttmeti með
fremur en ella myndi, ef úr
meiru væri að velja. Samt
urðu minni brögð að þessu en
vænta hefði mátt.
Samsöngurinn hófst með
hátíðlegum inngangi, þar sem
var Alþjóðasöngur verkalýðs-
ins í raddsetningu söngstjór-
ans, sunginn við texta þann,
sem Magnús Ásgeirsson hefur
þýtt. Þýðing Magnúsar er að
vísu vönduð, eins og vænta
mátti, en helzt til þung og
bókmenntaleg til þess að líkur
séu til, að henni takist að út-
rýma gömlu þýðingunni, sem
lengst af hefur verið sungin
og er vissulega allt of léleg til
að hæfa þessum söng. Vill
ekki eitthvert góðskálda okk-
ar taka sig til og gera vand-
aða, en þó jafnframt a-lþýð-
lega þýðingu Alþjóðasöngs-
ins ? — Gaman var að gömlu
lagi í raddsetningu Jóns Ás-
geirssonar og þá ekki síður
kvæðinu við það, sem nefnist
„Gestirnir" og er eftir Sig-
urð Breiðf jörð, svo og meðferð
kórsins á hvorutveggja. Lag
Áskels Snorrasonar,
í hafti“, var skörulega sungið.
Sesselja Einarsdóttir fór vel
með einsöngshlutverk sitt í
lagi Sigursveins „Hvenær?“
Hún hefur mikla og skæra
sópranrödd og góða sönggáfu.
Jónasi Magnússyni tókst mið-
ur í sínu einsöngshlutverki,
enda mun hann hafa verið illa
fyrir kallaður. Af öðrum lög-
um, sem kórinn flutti á minn-
isstæðan hátt, má nefna hið
svipmikla lag Skúla Halldórs-
sonar „Gjör hugans djúp að
Ijóssins lind", laglega „Vor-
visu“ eftir Oddgeir Kristjáns-
son, hið fallega lag „I morg-
unblæ“ eftir Þorstein Valdi-
marsson við kvæði hans sjálfs,
„Elegie" eftir Hallgrim Jakobs-
son, gott lag raddsett af Sig-
ursveini, og svo hið geysi-
tilþrifamikla lag Sigursveins,
„Tveir bræður“, við kvæði
Jóhannesar úr Kötlum, þar
sem Guðmundur Jónsson fór
með einsöngshlutverkið af
prýði.
Söngfélag verklýðssamtak-
anna er ekki nema fimm ára
og því enn á gelgjuskeiði, eins
og vænta mátti, en það er á
greinilegri framfarabraut. Það
er líka á góðri leið að verða
eitt af stórveldunum i sönglífi
höfuðstaðarins og jafnvel orð-
ið þess megnugt að tvífylla
stóran hljómleikasal eins og
hinir gömlu og grónu karla-
kórar. Það sýnir, að hér er
að ræða um fyrirtæki, senx
hefur hlutverki að gegna, og
á það þó væntanlega eftir að
koma'enn betur í ljós. Nú,
er kórinn er kominn svo vel á
rekspöl, liggur næst fyrir að
bæta raddþjálfun kórfélaga
til þess að geta lagt aukna á-
herzlu á listmætan söng.
Kórnum og stjórnanda hans,
hinum frábæra hugsjónamanni
og eldhuga Sigursveini D.
Kristinssyni, skal óskað hjart-
anlega til hamingju með fimm
.Hestar a£mæli$.-.n*xS;F< :