Þjóðviljinn - 15.05.1955, Blaðsíða 11

Sunnudagur 15. maí 1955 — ÞJÓÐVILJINN —(11
CCricta Maria KEMABQUE
Að ei&ha * *■.
« • ® og deyja
127. dagur
Gráber hristi höfuðið.
Fresenburg brosti hálfu brosi. ,.Þetta er rétt hiá þér“,
sagði hann. „Það gerum við ekki. Þess í stað reynum
við að stuðla að því að slíkt sem þetta geti ekki komið
fyrir aftur. Ef þaö mætti verða, tæki ég mér aftur byssu
í hönd, ef þörf kreföi“.
Hann hallaöi sér út af. Allt í einu sýndist hann ör-
magna. Þegar Gráber var kominn að dyrunum voru
augu hans lukt.
Gráber hélt aftur til þorpsins. Daufur kvöldroði litaði
himininn. Það hafði rignt aftur. Leðjan var að þorna. Á
vánbiytum ökrum spnittu blóm og illgresi. Drunur
hevrðust af vígstöövunum. Allt í einu var eins og annar-
legur svipur færðist yfir allt. Gráber kannaðist viö þessa
tilfinningu; hann fann hana iðulega þegar hann vakn-
aði á næturnar og vissi ekki hvar hann var. Það var
eins og hann hefði dottið út úr heiminum og væri aleinn
á reki 1 niðamyrkri. Það stóð aldrei lengi. Maður fann
alítaf leiðina til baka; en í hvert sinn var eftir örlítið
hugboð urn að einhvern tíma færi svo að leiðin til baka
fyndist ekki.
Maður fann ekki til ótta; maður rýmaði einungis
allur. eins og lítið barn eft.irskilið á endálausri sléttu
þar sem allar undankomuleiðir vora hundx’að sinnum
of langar. Gráber stakk höndunum í vasana og leit í
kringum sig. Sama gamla útsýniö blasti við: rústir,
óplægðir akrar, rússneskt sólsetur og á móti folir glamp-
ar frá vígvellinum. Þeir brugðust aldrei og þeim fylgdi
kuldahrollur sem nísti hiartað.
Hann þreifaði á bréfum Elísabetar í vasa sínum. Þau
voru þrungin hlýju, innileik og eftirvæntingu ástarinn-
ar. En þau voru enginn lampi sem lýsti upp vel skipulegt
hús; þáu voru hrævareldar yfir mýri, og því lengra sem
hann revndi aö fylgja þeim eftir, því svikulli varð mýiin.
Hann hafði viljað kveikja sér leiðarljós til aö finna leiö-
ina til baka, en hann hafði sett það upp áður en húsið
var byggt. Hann hafði kveikt það á rúst; það prýddi
hana ekki, gei’öi hana aðeins ömurlegri. Heima hafði
hann ekki vitaö þetta. Hann hafði fylgt ljósinu eftir án
þess að spyrja, í þeixri von aö það væri nóg. En það var
ekki nóg.
Hann hafði barizt gegn þessari niðurstöðu eins lengi
og hann gat. Það haföi ekki veriö gleðiefni að gera sér
Ijóst að þaö sem hann hafði vonaö að yrði sér hald og
traust hafði aðeins oi'ðið til að einangra hann. Það náði
of skammt. Þaö snart hjarta hans en var honum enginn
stuðningui*. Það varð að engu; það var agnarlítil einka-
hamingja, sem mátti sín einskis í hinni takmarkalausu
’víðáttu almenm-ar eymdar og örvæntingar. Hann tók
upp bréf Elísabetar og las þau og bjarminn frá kvöld-
sólinni roðaöi síðurnar. Hann kunni þau utanað; hann
las þau einu sinni enn, og þau gei’ðu hann aðeins meii'a
einmana en áður. Þessi tími hafði verið of stuttur og
hinn of langur. Það hafði verið leyfi; en líf hermanns er
reiknað í dvöl hans á vígvellinum en ekki í leyfum.
Hann stakk bréfunum aftur í vasann. Hann setti þau
hjá bréfum foreldra sinna sem höfðu beðið hans á deild-
ar ski’ifstofunni. Það var tilgangslaust að brjóta heilann.
Fi'esénburg hafð'i rétt f51111’ sér; sjálfsbjargarviðleitnin
var nóg. Enginn skyldi reyna að leysa gátur tilverunnar
þegar hætta steðjar að. Elísabet, hugsaði hann. Hvers
vegna hugsa ég um hana eins og hún væri mér glötuð?
Ég hef bréfin hennar hjá mér! Hún er liíandi!
Þorpið nálgaðist. Þaö lá þarna ömui’legt og yfirgefið.
Öll þessi þorp virtust lögzt í eyði til eilífðar. Stígur jaör-
aður birkitrjám lá a'ð hrandu hvítu húsi. Þar hafði einu
sirmi vei’ið garður; jurtir stóðu í blóma og á bakka for-
ai'polls stóö stytta. Þaö var skógarguö og lék á pípur
sínar en enginn sirmti kalli hans. Þar vora aðeins nokkr-
ir nýliðar að leita að grænum kirsuberjum á ávaxtati’ján-
um.
27
„SkæraliÖai’". Steinbrenner sleikti út um og leit á
Rússana. Þeir stóðu á þorpstorginu. Það voru tveir karl-
menn og tvær konur. Önnur konan var ung. Hún var
meö kiinglótt andlit og há kinnbein. Leitarflokkur hafði
komið með þau fyrr um morguninn.
„Þau líta ekki út eins og skæruliðar“, sagði Gráber.
„Þau eru það samt. Hvei's vegna heldurðu að þau séu
það ekki?“
,,Þau líta ekki þannig út. Þau líta út eins og fátækir
bændur!“
Steinbrenner hló. „Ef þaö væi'i prófsteinn, væru engir
glæpamenn til“.
Það er satt, hugsaöi Gráber. Þú ert sjálfúr bezta dæmið
um það. Hann sá Rahe nálgast. „Hvaö eigum við að
gei'a við þá?“ spurði hann.
„Þeir voru teknir hér í grehnd“, sagði sergent-majór-
hm. „Við verðum aö læsa þá inni og bíða eftir skipunum".
„Guð veit að við eigum nóg með okkur. Hvei’s vegna
sendum við þá ekki til hei’stjórnarinnar?“
Rahe bjóst ekki við svai'i. Herstjórnin hafði ekki leng-
ur ákveðinn samastað. Þegar bezt lét sendi herforingja-
ráðið einhvern á vettvang til að yfirheyra Rússana og
gaf síðan fyrirskipanir um hvað gera skyldi. „Fyrir utan
þoi'pið eru rústir af stórhýsi“, sagði Stéinbrenner. „Þar
er skúr með rimlagluggum, járnsleginni hurð með lás
fyi'ir“.
Rahe leit á hann gagnrýnisaugum. Hann vissi hvaö
Steinbreimer var aö hugsa. í umsjá hans myndu Rúss-
arnir gei’a flóttatilraun sem yrði þeim að falli. Fyrir utan
þorpið væri hægðarleikur að koma því í kring.
Rahe leit í kringum sig. „Gi'áber“, sagði hann. „Takið
þetta fólk í yöar vörzlu. Steinbrenner getur sýnt yöur
hvar skúrinn er. AthugiÖ hvort hann er nógu traustur.
Gefið mér síðan skýrslu og skiljið vörð eftir þar. Takið
menn úr deild yðar. Þetta er á ýðar ábyrgð. Eingöngu“,
bætti hann við.
Annar karlmaðurinn var haltur. Eldri konan var með
æðahnúta. Hin yngri var berfætt. Fyrír utan þorpið
hratt Steinbrenner yngri manninum til. „Hæ þarna! Þú!
Hlauptu!"
Maðurinn sneri sér viö. Steinbrenner hló og pataöi.
„Hlauptu! Hlauptu! Flýttu þér! Frjáls!"
MSENDEVG
Þýzkar rífskápur
Poplinfrakkar
Fjöibieyit úival af
amerískiim morgimkjólum
KEepnælon-hanzkar
Mikið úrval af peysum og ailskonar
kvendrögtum
Mjög fjöibreytt úrval af
poplinblússum
Nýtt úrval af kventöskum
Verzlunin
EROS
Hafnarstr. 4
Sími 3350
Jón klofningur
Framh. af 6. síðu
meðan á deilunni stóð og munu
þeir þá fljótt kannast við •
skyldleikann.
J. S. segir m. a.:
„Allt í allt, að meðtöldum
sérkröfum, munu kröfurnar til
hækkunar hafa numið 35—
50%.
Að hækkunarleiðin skyldi
valin og farin varð ti], þess, á-
samt öðru, að samúð fekkst
ekki sem skyldi með því íólki,
sem í deilu stóð, þótt það væri
álit alls þorra manna, að kjara-
bóta væri þörf.
Verkafólk veit orðið nú, að
kauphækkun kemur ekki að
gagni fyrir launþegana nema
stutta stund, þegar kauphækk-
unin nær til allra starísstétta.
Reginvitleysan var olíustöðv-
unarfyrirskipun framkvæmda-
stjóra (!!) Alþýðusambandsins
til hinna ýmsu félaga úti á
landi.
Mestu vitleysuna af mörgum
tel ég persónulega þó, þegar
verkfallsnefndin eða samninga-
nefndin leyfði einstökum at-
vinnurekendum að kaupa sig
frá vinnustöðvun með svoköll-
uðum samningum.
Fréttir af samningaumleitun-
um báru með sér, að lítill vilji
væri til samkomulags og mátti
ekki á milli sjá hjá hvorum
aðilanum gætti meiri óbilgivni.
Þó er skylt að geta þess, að
tiltölulega snemma í verkfall-
inu munu a'lvinnurekendur
hafa léð máls á 7% kjarabót-
um og þeirri lehgingu oriofs er
farið var fram á, svo segja má
að það sem fékksf endáiiiega
þar fram yfir, hafr kostað
miklar fórnir og verið dýru
verði keypt. (Leturbr. Þjóðv.).
Eins og áður er sagt, voru
kröfurnar miklar, er fram voru
settar.
Hins vegar er því ekki að
neita, að ekki var viturlegt að
ætla sér að taka svo mikla
kauphækkun á einu bretti, þeg-
ar ljóst mátti vera til hvers það
hefði leitt.“
Fleiri upptuggur úr málgögn-
um atvinnurekenda ber Jón á
borð fyrir lesendur í grein sinni
þótt hér verði látið staðar num-
ið að sinni. Eins og sjá má
er öll ,,röksemda“-færslan sótt
til íhaldsins og jafnvel ekki
hikað við að reyna að gera
blekkingar Ólafs Björnssonar
að vísindum sem ekki verði
véfengd! Lengra gat þessi út-
þvældi þjónn hægri krata og í-
halds tæplega gengið í ó-
skammfeilninni.
En hver efast nú lengur um
hugarfar J. S. til verkalýðsfé-
laganna meðan þau stóðu í eld-
rauninni? Tæplega gat J. S.
lagt gögnin fyrir sekt sinni
skilmerkilegar á borðið. Hann
hefur sjálfur sannað þeim van-
trúuðu að atvinnurekendur
sögðu sannleikann þegar þeir
báru hann fyrir því að verka-
lýðsfélögin gæfust fljótlega
upp og allt myndi „gliðna í
höndum kommúnista og Hanni-
bals“ væri aðeins sýnd nógu
öflug mótspyrna. Það vör fram-
lag J. S. til þeirrar hörðustu
kjarabaráttu sem verkalýðsfé-
lögin hafa lengi háð. Hann var
í hlutverki kvislingsins og nú
gremst garminum hve spádóm-
ar hans og loforð brugðust. Af
því stafa öll sárindin og svi-
virðirigarnar um forustumenn
verkfallsbarátturinar.