Þjóðviljinn - 16.06.1955, Qupperneq 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 16. júní 1955
IMÓOVIUINN
Otgefandi: Sameinlngarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Rltotjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður GuSmundsson (áb.)
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktsson, GuB-
mundur Vigfússon, Ivar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingaatjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritatjórn, afgreiðsla. auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg
1». — Sími 7600 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 20 á mánuðl I Reykjavík og nágrenni; Itr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Hétanirframkvæmdar
I áramótaræðu sinni í vetur hafði Ólafur Thórs í hótunum við
verkalýðinn ef hann gerðist svo djarfur að leita réttar síns og
hækka kaupið til þess að vega nokkuð á móti skipulagðri kjara-
skerðingu undanfarandi ára. Gaf forsætisráðherrann óspart í
skyn að hJutur vinnandi fólks skyldi á engan hátt verða betri þótt
kaupið yrði hækkað og klikkti út með beinni hótun um að svara
kauphækkun með því að lækka gengið.
Enn hefur Ólafur Thórs og sú auðstétt sem hann er fulltrúi
íyrir ekki framkvæmt formlega hótunina um gengislækkun, þ.e.
skráð gengi krónunnar er óbreytt frá því sem það var þegar hót-
un Ólafs Thórs var sett fram. Eigi að síður er framkvæmd hót- |
ana forsætisráðherrans í fullum gangi. Auðstéttin og rikisstjóm ’
fcennar vinnur að því með oddi og egg að rýra ávinninga þess .
kjarasigurs sem verkalýðssamtökin unnu fyrir meðlimi sína og
allan almenning í sex vikna verkfallsbaráttu. Ríkisstjómin horfir
á þetta atferli sljóum augum og lætur sér vel líka þótt skjólstæð- ■
ingar hennar séu að hleypa af stað nýrri verðhækkunarskriðu.
En síðustu vikurnar hefur hver verðhækkunin rekið aðra á ýms-
um nauðsynjum og þjónustu sem almenningi er látin í té. Svo
að segja daglega verður fólkið þess vart að vörurnar hækka í
verði og jafnvel sama vörutegundin með fárra daga millibili!
ÞJýjustu dæmin er 20% hækkun kolaverðsins og 20—30% hækk-
Sm á flugfargjöldum innanlands.
Verðhækkunarskrúfa auðstéttarinnar og ríkisstjómarinnar er
yafalaust til þess ætluð að sanna almenningi fánýti þess að berjast
íyrir betri lífskjömm. Almenningi er ætlað að draga þá ályktun
að allir slíkir ávinningar verði að engu gerðir og því sé baráttan
fyrir þeim tiigangslaus. En þama skjátlast valdhöfunum illa.
Framferði þeirra verður til þess að undirstrika enn betur þau
sannindi að engar kjarabætur sem verkalýðurinn knýr fram
verða varaníegar meðan stéttarandstæðingurinn ræður ríkisvald-
inu. Sú framkvæmd hótana Ólafs Thórs frá í vetur sem felst í
nýju verðhækkununum verður því verkalýðnum og allri alþýðu
öflug áminning um að treysta svo og efla sín eigin stjórnmála-
samtök að fuiltrúar auðstéttarinnar verði sem fyrst sviftir þeim
yöldum sem þeir nú hafa á Alþingi og í ríkisstjóm.
Það er einstaklega óviðeigandi að 17. júní skuli ekki nú þegar
Siafa verið gerður að almennnum frídegi, Mörg ár em síðan Sós-
laiistaflokkurinn flutti um það fmmvarp á Alþingi, en það náði
eklíi fram að ganga vegna áhugaleysis og andstöðu hinna flokk-
an:ia. Hefur dagurinn því orðið einn af þeim millibilsdögum að
menn sem ekki ráða sjálfir vinnu sinni geta ekki verið vissir
íiffi hvort þeir eigi frí á sjálfan þjóðhátíðardaginn, þeir eiga það
ekki sem rétt, heldur undir náð atvinnurekenda, nema í þeim
tilfellum að verkalýðsfélag þeirra hafi samið um daginn sem frí-
dag. Þetta verður að breytast. Að sjálfsögðu á 17. júní að vera
aimennur fridagur, svo öllum sé frjálst að njóta hans að vild.
Eitt er það sem í sívaxandi mæli hefur sett leiðindablæ á dag-
inn hér i Reykjavík, en það er sú hamslausa gróðafíkn sem gefinn
er laus taumur þennan dag. Hvergi í miðbænum verður þverfótað
fyrir búðarholum, sem selja sælgæti, ropvatn og alls konar gling-
ur á svo uppsprengdu verði, að engu tali tekur. Það virðist
ekkert komast að nema gróðalöngunin tryllt og óbeizluð, og
með þessum búðasæg næst alltof vel tilgangurinn, að trylla svo
þær þúsundir ungra barna sem farið er út með til að njóta há-
tíðarinnar að allt fer að snúast um þetta rándýra sælgæti og gling-
ur, það verður aðalatriði dagsins. Stundum tekur þessi villti
gróðaþorsti á sig fáránlegar og ákaflega ósmekklegar myndir.
Einn framtakssamur gróðabrallari fann upp á því einn 17. júní
að selja alls konar afkáralegar skrípahúfur, eins og tíðkast
sumstaðar í áramótafylliríum. Nógir fundust til að kaupa þessi
djásn ogspranga með þennan höfuðbúnað til heiðurs þjóðhátíðar-
degi íslendinga. Gróðabrallarinn, sem legið hafði með þetta ó-
Se’janlega drasl, græddi drjúgan skilding, en svipmót hátíða-
•haldanna um kvöldið fékk af þessu leiðindablæ og ómenningar.
Einnig þetta þarf að breytast. Fjárplógsstarfsemi við hátíða-
höldin verður að beizla, svo að hún flói ekki yfir alla bakka og
verði fólkinu sem njóta vill hátíðadagsins með bömum sínum til
ieíðinda.
Háværar kröfur í kaþólska flokknum á
Italíu um samvinnu til vinstrí
Kosningasigur á kostnaS samstarfsflokka
spillir fyrir núverandi rikisstjórn
Undanfamar vikur hefur ríkt
uppLausn og óvissa í stjórn-
málum Ítalíu. Stjórn kaþólska
flokksins og smærri miðflokk-
anna undir forustu Scelba hef-
ur lafað við völd en alsendis
óvíst er að hún njóti stuðnings
þingsins. Scelba hefur hvað eft-
ir annað fengið frestað um-
ræðu og atkvæðagreiðslu um
vantraust á ríkisstjórnina og
nú hefur loksins verið ákveðið
að það komi á dagskrá í þing-
inu í næstu viku. Fréttamenn
í Róm segja, að ómögulegt sé
Giupseppe Pelia
að spá nokkru um það, hvort
stjómin Ufir af þá atkvæða-
greiðslu. Þótt undarlegt kunni
að virðast hefur aðstaða ríkis-
stjórnarinnar versnað en ekki
batnað við kosningasigur sem
kaþólski flokkurinn, helzti
stuðningsflokkur stjómarinnar,
vann í fylkisþingskosningunum
á Sikiley um næstsíðustu helgi.
Hann bætti þar við sig sjö
þingsætum en vann þau flest
af smærri stjórnarflokkunum,
hægrisósíaldemókrötum, frjáls-
lyndum og lýðveldissinnum.
Þessir flokkar eru því mjög
uggandi um sinn hag og óttast
að frekara stjórnarsamstarf við
kaþólska geti orðið sér bana-
bití.
17'lofningur í flokki Scelba
“-sjálfs er þó enn hættulegri
ríkisstjóm hans. Nú er svo
komið að kaþólski flokkurinn
er klofinn í þrennt. Einn hóp-
urinn fylkir sér um Scelha og
Amintore Fanfani, framkvstj.
Palmiro Togliattl
flokksins. Vilja þeir fyrir hvem
mun halda núverándi stjórn-
arsamstarfi áfram. Hægri menn
í flokknum undir forystu Giu-
/------------------>
Erlend
tíðindi
V_________________/
seppe Pella, fyrrverandi for-
sætisráðherra, vilja slíta sam-
vinnu við litlu miðflokkana en
taka upp samstarf við konungs-
sinna. Loks vill vinstri armur
kaþólska flokksins að hann
myndi stjórn ásamt sósíalista-
flokki Pietro Nennis, sem haft
hefur náið samstarf við kómm-
únista allar götur síðan flokk-
arnir háðu sameiginlega bar-
áttu gegn fasistastjórn Musso-
linis. Vinstra arminum óx mjög
ásmegin við úrslit ítölsku for-
setakosninganna í vor. Þá
náði kosningu Giovanni Gron-
chi, foringi vinstri manna í
kaþólska fiokknum. Sigraði
hami frambjóðanda þeirra
Scelba og Fanfani með mikl-
um yfirburðum og náði kosn-
ingu með stuðningi kommúnista
og sósíalista. '
Síðan í þingkosningunum 1953,
þegar kaþólskum mistókst
,að afla sér tveggja þriðju þing-
Giovanni Gronchi
sæta með löghelguðu kosninga-
falsi, hafa deilurnar innan
flokksins sífellt farið harðnandi.
Stjórnarflokkarnir núverandi
hafa til samans nauman meiri-
hluta á þingi og má ekkert
útaf bera ef ekki á að koma
til stjórnarkreppu. Þrenn stjóm
arskipti hafa orðið síðan nú-
verandi þing var kosið. Stjórn
kaþólskra og konungssinna
hefði litlu traustaria þingfylgi
en stjóm kaþólskra og mið-
flokkanna, en af slíkri stjórn-
armyndun gæti hæglega leitt
endanlegan klofning kaþólska
flokksins. Kaþólskir og sósíal-
istaflokkur Nennis hafa hins-
vegar til samans verulegan
meirihluta á þingi og yrði því
stjóm sem þeir stæðu að sam
an allörugg i sessi.
Pietro Nenni
Til skamms tíma hefði það
þótt fjarstæða á Ítalíu að
tala um möguleika á stjórn-
arsamstarfi kaþólska flokksins
við sósíalistaflokk Nennis og
að slík stjórn myndi njóta
stuðnings eða hlutleysis komm-
únista. En breytingarnar hafa
verið örar á ítalíu eins og' víð-
ar síðustu mánuðina. Árum
saman hefur það verið kjörorð
foringja miðflokkanna, að allt
annað verði að víkja fyrir því
markmiði að einangra vinstri
flokkana. Nú er sá borgara-
legra stjórnmálamanna, sem
fyrstur gerðist til að mótmæla
þessari kenningu, orðinn þjóð-
höfðingi Ítalíu fyrir tilstuðlan
vinstri flokkanna. Undanfarin
ár hefur bandaríski sendiherr-
ann í Róm hvað eftir annað
blandað sér í ítölsk stjómmál .
án þess að reynt væri að dylja
það. Nú er svo komið að ýmsir
af foringjum kaþólska flökks-
ins kveða uppúr með það, að
um heilbrigða stjórnarhætti og
framsækna stjórnarstefnu geti
ekki verið að ræða á Ítalíu
meðan reynt sé að dæma öfl-
uga stjórnmálaflokka úr leik
vegna þess að erlendri . ríkis-
stjórn er ekki um þá gefið.
|7riðarsamningamir við Aust-
urríki og í hönd farandi
brottför setuliða stórveldanna
þaðan hafa haft mikil áhrif í
nágrannaríkinu Ítalíu. Þegar
herir Vesturvældanna fara frá
Austurríki og það tekur upp
hlutleysisstefnu í hermálum er
ekki lengur um beint samband
að ræða milli Italíu og megin-
landshers Altanzbandalagsins í '
Vestur-Evrópu. Komið hefur
upp sá kvittur að bandaríska
herstjórnin ætli að setja undir
þennan leka með því að krefj-
ast þess að bandaríska setulið-
ið sem hverfur frá Austurríki
fái stöðvar á Norður-Ítalíu til
umráða. Eina bandariska her-
stöðin í þeim hluta landsins
er nú Livorno, og vera banda-
rísks hers þar stafar af því
að borgin hefur verið birgða-
höfn bandaríska setuhðsins í .
Austurríki. Þegar hersetu þar
lýkur er forsendan fyrir dvöl
bandarísks liðs í Livomo úr
sögunni. Öflugrar mótspyrnu
Framhald á 10. síðu.