Þjóðviljinn - 27.10.1955, Qupperneq 7

Fhnmtudagur 27. október 1955 — MÓÐVILJINN — <7
í leikhúsinu er mikil eftir-
vænting í lofti, þéttskipaður
salurinn bíður þess með ó-
þreyju að tjöldum sé lyft'. Á
sviðinu birtast tveir eindansarar
frá Leikhúsinu mikla í Moskvu,
Ljúdmíla Bogomolova og Stani-
slav Vlassoff, fagurlimuð og
fríð sýnum, og gaedd æskutöfr-
um. Þau sýna fyrst Adagio
eða hægan tvídans úr „Hnotu-
brjótnum", hinu vinsæla verki
er baltettmeistarinn rússneski
Leon ívanoff samdi forðum við
tóna Tsækovskís. Úndursam-
leg tækni hinna kornungu
listamanna birtist þegar ljós-
lega í þessum fagra sígilda
dansi — fuilkomið öryggi, al-
gert jafnvægi, ótrúlegur fim-
leiki og mýkt; það er eins og
þau þurfi ekkert á sig að
reyna, svo svifléttur og fjaður-
magnaður er dans þeirra, og
framkoman látlaus og heill-
andi; hinar mestu og háska-
legusiu þrautir er þeim leikur
einn.
• Dansinum er lokið, hinar
fáu mínútur eru allt of fljót-
ar að liða. En síðar um kvöld-
ið dansa þau Bogomolova og
Vlassoff þrisvar, öllum áhorf-
endurn tii mikillar gleði. þ>au
sýna tilkomumikinn og ævin-
týralegan dans úr „Álagaskóg-
inum“, einum hinna sígildu
rússnesku leikdansa frá síð-
ustu öld við hljómlist Drigo,
hins ítalska tónskálds; þá eru
nokkrir tvídansar og eindans-
ar úr fimmta þætti óperunnar
„Fást“ eftir Gounod. Það er
Valborgarmessunótt og dans-
éndurnir í gervi blóðheitra,
ástleitinna skógargoða,. en
dansinn þrunginn hita og seið-
mögnuðum krafti. Glæsileiki
og frábær kúnnátta beggja njóta
sín ágæta vel í dönsum þess-
um, upprunalegt fjör, glettni
og léttleiki Bogomolovu og
karlmannlegur þróttur og aðdá-
unarverð stökkfimi Vlassoffs.
Kvöldinu iýkur með örstuttu
nútímaverki, valsi eftir Dúna-
évská, mikilsvirt sovézkt tón-
skáld — hugnæmur dans, stil-
hreinn og látlaus. Fögnuður
leikgesta er mikill og innilegur,
listafólkið hlýtur ákaft lófa-
klapp og blóm að launum.
þ>að mun einróma álit kunn-
áttumanna að í Sovétríkjunum
sé háborg leikdansins, enda
hafa sovétþjóðirnar varðveitt
•dýran arf fyrri tíma af ærinni
kostgæfni, aukið hann og
þroskað og samhæft lífi okkar
daga. Þeir undrast mest af-
burðatækni og háleita list
dansendanna rússnesku sem
gerzt þekkja, og eiga vart nógu
sterk orð um snilli þeirra, list-
ræna elju og einbeitni, gagn-
gera og hlífðarlausa þjálfun.
Margt stuðlar að fullkomnun
leikdansins austur þar, og mun
sú ástæða ekki veigaminnst
að þar er hin göfuga list ekki
sérgrein fárra útvaldra, held-
ur sameign þjóðarinnar allrar,
fólksins sjálfs. Þjóðdansa lærir
hvert mannsbarn í Sovétríkj-
unum og eru þó á tíðum
margslungnir og torveldir við-
íangs, og sígildir leikdansar
erur iðkaðir af kappi á barna-
heimilum, í . menningarfélögum
og æskulýðs, og oftlega kennd-
ir i 'skólum; þannig hvílir leik-
dnnsinn á traustum grunni,
víðúm og breiðum. í Leikhús-
inu mikla í Moskvu er saman
komið úrval dansenda úr ríkj-
unum ölltim; þau Ljúdmíla
wJi'e
Ténbtbr 09 (istdmis
sovéxfera gests
Bogomolova og Stansílav Vlass-
off eru glæsilegir fulltrúar
hinnar voldugu stofnunar og
hafa þegar getið sér orðstir
utanlands og innan.
Engin listg'rein býr yfir skír-
Ljúdmíla Bogomolova
og Staníslav Vlassoff
ari og hreinni fegurð en leik-
dansinn í allri sinni dýrð; þeim
ber að færa tifaldar þakkir
sem opna okkur Islendingum
þá töfraheima. Það eitt vek-
ur söknuð að leikskrá hinna
sovézku listamanna skuii ekki
vera fyllri og fjölbreyttari,
dans þeirra er ævintýri sem
við geymum í þakklátu minni.
Á. Hj.
=^S25=
Hvert sæti var skipað í Þjóð-
leikhúsinu á mánudagskvöldið,
þar sem tónlistarmenn og list-
dansendur frá Ráðstjórnarríkj-
unum komu fram, listafólk úr
sendinefnd þeirri, sem hingað
er komin i boði Menningar-
tengsla íslands og Ráðstjórnar-
ríkjanna.
Skemmtun þessi var í sex
þáttum, og voru fjórir þeirra
danssýningar. Milli danssýn-
inganna, sem mun verða getið
í sérstakri grein, var skotið
tónlistarflutningi, og komu þar
fram tveir tónlistarmenn, sem
getið hafa sér góðan orðstír
í heimalandi sínu og viða utan
þess.
Hinn fyrri þessara manna
er fiðluleikarinn Edvard
Gratsj, sem er starfandi við
Fílharmoníuhljómsveitina í
Moskvu. Hann hóf leik sinn
með þvi að flytja „Chaconne"
eftir Vitali yngri (Tommaso
Antonio, ítalskt tónskáld urn
1700), sem sjálfur var frægur
fiðluleikari. Meðferð Gratsj á
þessu verki sannaði, að hann
á heima í hópi þeirra fiðlu-
snillinga, sem svo langt eru
komnir, að erfitt fer að vera
að gera upp. á milli þeirra
í þeim skilningi, að einn verði
settur öðrum framar, — þó að
þessir raenn hafi vitanlega
hver um sig sín sérkenni. Eitt
meginsérkennið á leik þessa
Hstamanns er furðuleg tón-
mýkt, sem er jafn fuilkomin
á öllum tónsviðum hljóðfæris-
ins, og vantar þó ekki, að
tónninn sé bæði mikill og
kröftugur. Öll tækni er frá-
bær, bæði örugg og nákvæm,
eins og fram kom eigi sizt í
„Capriccio nr. 23“ eftir Pagan-
ini, en í öllum lögunum var
auðheyrð rik tónlistargáfa
listamannsins. Minnisstæður
verður hinn fagri og' hátíð-
legi flutningur hans á Schu-
berts-laginu „Ave María1'. Önn-
ur lög á efnisskránni voru
eftir Tsækovskí, Veinberg og
Wíeníawski. Hlustendur klöpp-
uðu listamanninum óspart lof
í lófa og hlutu að launum tvö
aukalög, annað eftir Debussy,
hitt eftir Brahms.
Undirleik annaðist' Sofía
Vakman. Hún starfar við Fíl-
harmoníuhljómsveitina í Lenín-
garði og er auðheyrilega prýði-
legur píanóleikari. Athyglis-
verður var hinn fullkomni sam-
leikur þeirra, svo sem til dæm-
is í „Moldavískri rapsódíu"
eftir Veinberg.
Hinn tónlistarmaðurinn, sem
þama kom fram, var barítón-
söngvarinn Sergei Sjaposnikoff,
einsöngvari við óperuleikhúsið
í Leníngarði. Hann söng lög
eftir Varlamoff, Glinka, Rúb-
instein, Kotsjúroff, Schubert og
Tsækovskí og auk þess tvö
óperulög eftir Leoncavallo og
Tsækovskí. Sjaposníkoff er
mikill og skörulegur söngvari,
gagnmenntaður og gæddur
stórkostlegri rödd. Óperusöng-
ur er vafalaust hans sérgrein
frernur en ljóðsöngur, og manni
fannst sem þarna vantaði ein-
ungis óperusviðið til þess að
hann nyti sin til fulls. Öll
framkoma hans, virðuleg og
prúðmannleg í senn, bar ein-
kenni þess manns, er vel myndi
kunna að koma fram á ó-
Edvard Gratsj
perusviði. — Hann hlaut einn-
ig að láta það eftir áheyrend-
um að syngja tvö aukalög:
„Á dansleiknum“ eftir Tsæ-
kovskí og aríu úr ópérunni
„Don Juan“ eftir Mozart.
Sofía Vakman annaðist und-
irleik af sömu prýði og áður
á þessum tónleikum.
B.F.
Sjaposnikoff
Eftir kvöldstundina í Austur-
bæjarbíói á þriðjudaginn, þar
sem rússneski söngvarinn Sja-
posnikoff annaðist sérstaka tón-
leika fyrir Tónlist.arfélagið,
verður að viðurkenna, að tón-
leikarnir í Þjóðleikhúsinu
kvöldið áður hafi ekki verið
fullnægjandi prófsteinn á getu
þessa ágæta listamanns. Fvllsta
kunnátta og framúrskarandi
sönggáfa fékk að vísu ekki
dulizt, og röddin mikii og
þrautþjálfuð var auðheyrð
hverjum, sem eyru heíur. En
þess er ekki að dýljást, að af
náttúruhnar hendi er rödd
þessa söngvara ekki ein þeirra
fágætu söngradda, sem talizt
geta beinlínis fagrar. Því getur
jafnvel brugðið fyrir, að hún
virðist ofurlítið hrjúf. Á óperu-
sviði myndi þetta sjaldan koma
að sök, er söngvarinn á aðra
kosti til að bera í jafnríkum
mæli og Sjaposnikoff, en ljóð-
söngvara hlýtur slíkt alltaf að
verða nokkur fjötur um fót,
vilji hann hefjast til hins hæsta
flugs. — Söngvarinn lauk fyrri
hluta efnisskrárinnar, sem var
mjög sviplík efnisskrá hans í
Þjóðleikhúsinu kvöldið áður,
eingöngu rússnesk lög og sumt
meira að segja sömu lögin. Eft-
ir því sem á leið, virtist sem
söngvarinn nyti sín æ betur.
Aukalagið „Á dansleiknum"^
eftir Tsækovskí hlýtur að verða
hverjum miiinisstætt, sem
heyrði. Annar hluti efnisskrár-
innar hófst, fjögur lög eftir
Schumann og tvö eftir Grieg,
og söngvarinn hækkaði flug-
ið jafnt og þétt. Svo komu
Schuberts-lögin tvö, „Der Lei-
ermann" og „Standchen", og
nú var í raun og veru sem all-
ir fjötrar væru brostnir, .aliíar
takmarkanir yfirstignar. Hér
stóð frammi fyrir oss ljóð-
söngvari af Guðs náð. Það
komst maður ekki hjá að við-
'urkenna á þeirri stundu. Slik-
um tökum hafði rík sönggáfa
og ósvikin listamannslund náð
á rödd, sem ekki virðist í úpp-
hafi sköpuð fyrir ljóðsöng, og
er það ekki raunar meiri sigur
en orðið gæti, væri söngvaræi-
um engilrödd gefin í vöggugjöf?
Steinn hlýtur sá að vera, sem
ekki varð .snortinn allt að
hjartarótum af þessum sjing
áðurnefndra laga eftir Schuþprt
og rússneska þjóðlagsins eftir
Varlamoff, sem sungið var ut-
an efnisskrárinnar. Fagnaðar-
læti áheyrenda sönnuðu óneit-
anlega, að Sjaposnikoff hafði
sungið sig inn í hjartafylgsni
tónlistarunnenda höfuðstaðar-
ins. En skyldi ekki líka hrifn-
ing áheyrenda, sem hann fann
streyma sér í mót, hafa orðið
honum sjálfum nokkur byr
undir vængi?
B. F.
Sergei Sjaposníkoff og Sofia Vakman
Tilboð danska Bauða
kfössins
Framhald af 12. síðu.
fyrirvara hægt að taka Vfð 20-—
30 sjúklingum. auk allmargra til
viðbótar ef nauðsyn krefur, en
; sjúklingana er hægt að flytja
loftleiðis til Hald.
Rauði kross íslands hefur
þakkað hið vinsamlega og rausn-
arlega boð. í svarinu segir m. a.:
I „Heilbrigðisyfirvöldin telja
' mænuveikifaraldurinn enn við-
j ráðanlegan, sjúkrarými nægilegt
1 og tök á, með þeirri aðstoð söm
Danir hafa látið í té, að veita
1 sjúklingum viðeigandi læknis-
jhjálp á bráðu stigi sóttarinnar.
Styrktarfélag lamaðra og fatl-
.
i aðra hefur þegar hafizt hánda
| um að koma upp þjálfunarstöð
I fyrir lamaða sjúklinga. Heil-
j brigðisyfirvöldin telja þó liklegt
• að senda þurfi einstaka sjúk-l-
inga úr landi til þjálfunár óg
munu þá með þökkum nötá s'ér
hið göfugmannlega tilhoð ýðar.“