Þjóðviljinn - 21.01.1956, Qupperneq 7

Þjóðviljinn - 21.01.1956, Qupperneq 7
- Laugardagur 21. janúar 1956 — ÞJÓÐVILJINN — (7 að þorskveiði ónýt- ist við Grænland? Fyrir 35 árum breyttist loftslag um mikinn hluta hnattarins, og hafði nnargvíslegar aíleiðingar, m.a. roreyttust þá atvinnuhættir Græniendinga, svo að nú veiða þeir þorsk, en áður veiddu Jþeir seli, svo sem kunnugt er, mg það veldur þessu, að lofts- Ragið hlýnaði. Og það hlýnaði jafnt í heitiun löndum sem 'köldiam. Freðmýrar í Síb- ©ríu þiðnuðu. Og sjórinn í kring um Grænland fylltist skyndilega af þorski. Hann mr orðinn mátulega heitur fttanda honum. Síðustu tvö ár- ftn hefur verið dálítið kaldara £ sjónum kringum Grænland, aivo að ekki verður komizt tijá því að spyrja, hvort nú @é ný loftlagsbreyting í að- sigi. Sé svo, hvað verður þá iliim þorskveiðar Grænlend- toga.? ★ Grænlendinga vantar hagkvæm fiskisldp Bannsóknir, sem fara fram á vegum fiskirannsóknastofn- unarinnar í Charlottenborg liafa eýnt, að þorskamir hafa minnkað, og kann það að valda, að of lítið sé um átu handa þeim, en þó er líklegra að kuldinn í sjónum valdi. Auðvitað er alls óvíst, að þorskveiðamar hófust fyrst syðst í landinu, því þar hlýn- aði fyrst. Fyrir 30 áram vom veidd 1000 tonn, fimm árum síðar hafði veiðin tífaldazt, og á síðustu áram hefur hún tvöfaldazt úr því marki. ★ Gott er að þorskurinn sé gamall Árið 1925 var hafrannsókn- arskipið „Dana“ sent í leið- stunda ýmsar þjóðir þorsk- veiðar, bæði Norðmenn, Is- lendingar, Frakkar, Bretar og Færeyingar, og einnig Portú- galar. Bretar senda þangað fljótandi verksmiðju, og jafn- vel Færeyingar veiða þar helmingi meira en Grænlend- ingar sjálfir. En sú þjóð, sem ekki veiðir þar neitt að ráði, era Danir sjálfir. Hafa þeir ekki hirt um að afla sér þess Grœrúenzkar stúlkur vaska porsk. Danir stunda fiskirann- sókmr sínar við Grœnland á mótorbátmiin „Adolf Jensen“ þessi breyting á hitastigi verði til frambúðar, en fari svo, er úti um þorskveiðar við Græhland, nema unnt verði að kenna grænlenzkum íiski- mönnum að sækja á djúpið, í 1 stað þess að dorga upp í land- | steinum, eins og þeir gera nú. En það mun taka tíma, að ; koma þeirri breytingu á. ■ Það var farið að minnast > á þorskveiðar við Grænland ;j löngu áður en af þeim varð. i Selveiðarnar vora löngu fam- ■ ár að ganga úr sér, og bjarg- •t arleysi svarf að. Það var árið 1908-9, sem fyrst var hafizt s *han<Ja um undirbúning, og angur að athuga þorskgengd við Grænland. Niðurstaðan varð sú, að mikill þorskur væri á miðunum og heíur það haldizt síðan (þar til fyrir tveimur árum). Einu sinni veiddist þorskur, sem var 26 ára gamall, ógui’legur gol- þorskur, hausinn álíka stór og nautshaus, eða þvi sem næst, en það er raunar næsta sjaldgæft, að þorskar verði eldri en tvítugir. En veiðitæki era miðuð við fimm ára gaml- an þorsk og eldri, yngri þorskar sleppa. En þorskar þroskast seinna í hafinu kring úm Grænland en annars stað- ar, og kann kuldi að valda eða skortur á æti miðað við fjöldann. Við ísland þroskast þorsk- ur miklu örar. Því valda hlý- indi í sjónumf meiri áta og lengri tími af árinu til að hagnýta hana. Grænlands- þorskur er horaðri og vatns- bornari en Islandsþorskur, en þó er unnin úr honum ágæt markaðsvara. Hann er ýmist saltaður eða flakaður í verk- smiðjum, en í framtíðinni verður einnig unnið úr honum fiskimjöl. Síðan er hann send- ur til Grikklands, Brasilíu og Italíu og fleiri landa. Ekki kunna þessar suðrænu þjóðir ætíð að afvatna saltfisk svo sem þörf er á, og spillir þetta fyrir sölunni. Við strendur Grænlands Dr. Paul M. Hansen stjórnar fiskirannsóknum Dana við Grœnland og er hér með glas af rækjum úr Disko-flóa. Grein sú sem hér er birt er byggð á frásögn hans. ' útbúnaðar sem þarf að hafa á Grænlandshafi. Rækjuveiði fer einnig vax- andi. Rækjumiðin eru einkum í Diskoflóa og fyrir utan Júli- anehaab, og er þar rækju- verksmiðja. Grænlandsrækjur era ágætlega góðar á bragðið og eftir því stórar. Það sem stendur á, er vinnuafl til að vinna úr þeim á staðnum. Það gengur ólíkt betur að kenna Grænlendingum að veiða fisk en að stunda bú- skap á landi, hirða fé og kýr, eða að stunda loðdýrarækt. Grænlendingum gengur ein- mitt ágætlega að veiða þorsk og rækjur. Hákarl sem ekld hafði stækkað neitt í 16 ár Það má ákvéða aldur þorsks af kvamarsteinunum. Kvam- arsteinniHn er brotinn sund- ur og árhringimir taldir í smásjá. Margir þorskar hafa verið merktir í rannsóknar- skyni, og af því hafa vís- indamenn örðið margs vísari um ferðir þorsksins um út- höfin. Það hefur m.a. komið í ljós, að þorskurinn hefur skipt um hrygningarstaði. Áð- ur fór hann til íslands til að hrygna, nú er hann farinn að hrygna við Grænland. Og það hefur frétzt um þorska sem merktir vora við Grænland, en veiddust við Lófót og norður í Beringshafi. Ekki er jafnauðvelt að á- kveða aldur allra fiska sém þorskins. Fyrir sextán árum veiddist hákarl og var merkt- ur. Hann veiddist aftur fyrir stuttu, og var þá nákvæmlega jafnstór og í fyrra skiptið. ★ Tennur sela segja til wn aldur þeirra Þó að selveiði við Grænland hafi minnkað, er selurinn þó ekki úr sögunni. Selurinn sem kæpir við strendur Kanada, fer síðan til Grænlands og dreifir sér þar um strend- urnar. Af tönnum selsins má ráða aldur hans. Selveiðimenn senda fiskirannsóknastofnun- inni í Goodthaab kjálkana, þar eru teknar úr þeim tenn- umar og sendar til Kaup- mannahafnar. Siðan eru þær sniðnar sundur þversum og skoðaðar í smásjá og má þá oftast finna aldur selsins. Nú er allt á hverfanda hveli í Grænlandi. Margur háski leynist á leið farmannsins, hættan á að verða fastur 1 ís og komast hvorki fram né aftui’. En hinir gömlu tímar eni liðnir og koma ekki aftur. Allt er að verða nýtt. Öldungur úr hópi porska dreginn um borð.. Þorskar sem náð hafa tvítugsaldri eru • ■» œði stórvaxnir. - 'v í "'•* ' ' ’ L, ....

x

Þjóðviljinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.