Þjóðviljinn - 10.05.1956, Blaðsíða 7

Fimmtudagiir 10. maí 1056 — ÞJÓÐVILJINN — (7
Hamskiptl drekcxns itiikla
Artur Lundkvtst: Dreklnn
skipfir ham. Ferðapistlar úr
Kínat'ör. Einar Bragi Sigr-
urðsson íslenzkaði. 298
blaðsíður, auk myndasíðna.
Mál Og: menning;, Reykjavik,
1966.
Drekinn skiptir ham — hvoft-
urinn verður klíputöng, villi-
dýrsaugað verður hamarsauga,
bogalína hálsins breytist i
sigð, úr klónni verður sirkill;
síðan koma sex mannshendur,
og heldur hver hönd um úln-
lið annars handleggs: tákn
hins nýja ríkis þar sem fólkið
stendur saman í kærleik, vinn-
ur saman í eindrægni. Þann-
ig skýrir kápumyndin nafn
bókarinnar og gefur til kynna
viðhorf höfundarins: maðurinn
er kominn til ríkis í mesta
iandi heims. Sex hundruð
milljónir manna hafa endur-
fæðzt í lífinu.
Artur Lundkvist er mikill
ferðalangur, og hefur hann
jafnan sagt frá því er fyrir
augu hefur borið á ferðum
hans. Ferðalögin hafa sem sé
ekki verið iystireisur einar,
heldur atvinnugrein: hann hef-
ur fiogið á heimsenda til að
skrifa greinar fyrir blöð, bæk-
ur fyrir útgefendur. Hann hef-
ur því vanizt á að ferðast
opnum augum; og þar sem
hann er gáfaður maður og
iætur vel að lýsa því sem
hann sér, eru ferðasögur hans
hinar mætustu bókmenntir.
Röddin er mannvinarins, penn-
inn er skáldsins. Hann gætir
þess jafnan vel að íþyngja ekki
iesandanum mjög með tölum
né hagfræðilegum útlistunum,
heidur lætur hann svipmyndir
af manneskjunni tala. Eru ekki
augu mannsins- hinn dýpsti
þjóðfélagssannleikur, hvort
sem glóð sigrandi vonar brenn-
ur þar eða aska glataðs lífs
kulnar þar?
Samúð Arturs Lundkvists
með hinni sigursælu byltingu
í Kína leynir sér hvergi, og
hann skýrir meðal annars ó-
rjúfandi samstöðu bændanna
með „flokknum og formannin-
um“ Og hvað hefur svo verið
unnið á þessum skamma tíma
sem iiðinn er frá sigri bylt-
ingarinnar? Bændur hafa feng-
ið jarðnæði til frjálsra afnota,
það hefur verið settur upp
stórfelldur iðnaður, milljónir
húsa hafa komið í stað leir-
kofa, stórfljótin hafa verið
fjötruð þannig að þau munu
ekki framar leggja frjósöm
héruð í eyði, viðjarnar hafa
verið leystar af fótum konunn-
ar t>g geðþótti foreldranna af
ástum hennar, ráð fólksins hef-
ur leysti gerræði gósseigandans
af hólmi, skækjan hefur feng-
ið vinnu, útlendu arðráni er
lokið — og svo framvegis.
Hinn þolinmóði og þrautgóði,
langpíndi og margbarði Kín-
verji hefur að lokum hlotið
mennskan sess í landi sínu.
Allt bendir til þess að fjöl-
mennasta ríki veraldar verði
áður en langir tímar líða vold-
ugasta ríki hennar, ekki fyrir
vopn sín né höfðatölu, held-
ur fyrir lifsþrótt fólksins og
siðlegan mátt þess. Öld atóm-
sprengjunnar er mikiifengleg-
ur tími.
Skal nú vikið að tveimur eða
þremur atriðum í þessari bók.
Einn kafiinn heitir Barna-
heimili sem hafa verið kvala-
staðir. Þar segir frá barna-
heimili einu sem eftir ,,89 ára
starfsemi undir stjórn ka-
tólsku kirkjunnar var . . af-
hjúpað sem sannkölluð tor-
tímingarstofnun“. í kaflalok er
síðan nokkuð vikið að erlend-
um kristniboðum í Kína; og
vegna þess að Morgunblaðið
hugðist fyrir fáum árum sigra
kínversku byltinguna með vitn-
isburði kristniboða nokkurs,
væri ekki úr vegi að vekja
athygli á ummæium Lund-
kvists um þessa manntegund
— og þarf þó sjálfsagt ekki að
taka fram að þeir eiga ekki
allir óskiiið mál. Hann segir:
„Þegar frá leið virðast þeir
(þ.e. kristniboðarnir), vísvit-
andi eða óvitandi, hafa dreg-
izt inn í hina pólitísku hags-
munatogstreitu. Til eru óyggj-
andi sannanir fyrir því, að þeir
hafa haft samstarf við innlent
afturhald, verið njósnarar er-
lendra rikja, gert trúboðsstöðv-
arnar að vopnabúrum og haft
þar ieyniiegar sendistöðvar.
Sumir amerísku trúboðanna
hafa siðar skotið upp koiiinum
í nýju gervi: sem háttsettir
stríðsmenn eða hernaðarlegir
ráðunautar í samstarfi við
Kúomintang.
Trúbbðarnir virðast allt of
sjaldan hafa lagzt á sveif með
aiþýðu manna. Þeir hafa oft
átt sömu hagsmuna að gæta
og fylgifiskar hinnar spilitu
þjóðemissinnastjómar og harð-
stjórar viðkomandi héraða.
Þeir hafa lifað í rembingslegri
einangrun í kristniboðsstöðv-
unum ásamt fáeinum ósjálf-
stæðum trúskiptingum og
nærzt amerískum niðursuðu-
vörum. . . En nú er þjónkun
kristindómsins við heimsvelda-
sinna lokið i Kína“. Þeir fengu
sem sé spark í rassinn!
Annar kafli miklu síðar í
bókinni heitir í alþýðurétti.
„Við förum að hlýða á réttar-
höld í aiþýðurétti Sjanghæ-
borgar", segir höfundur, „og
hittist þannig á að þar er ver-
ið að fjalla um skilnaðarmál
. . . Menn tala í venjulegum
viðræðutóni án áberandi há-
tíðleika, snúa sér beint að efn-
inu. Rétturinn gerir ekkert til
að hefja virðuleik sinn, en
heldur virðing sinni öngvu að
síður. Menn eru komnir til
að fjalla um hjónaskilnaðar-
mál og komast að hinu sanna
Það er vandi að velja sér
víf í standi þrifa,
en ólánsfjandi ef illa fer
í því bandi að lifa.
Alþýðuflokkurinn hefur nú
gengið í bandalag við mad-
dömu Framsókn, foringjar Al-
þýðuflokksins hafa víst ekki
hugsað til framanritaðar vísu
er þeir völdu sér frúarefnið.
Það er ekki vandi í þeirra
augum að velja, en allar líkur
eru fyrir því að valið hafi
verið að verri endanum, því ef
illa fer á Alþýðuflokkurinn
ekki afturkvæmt sem sjálf-
stæður stjórnmálaflokkur, en
það er kannski það sem for-
ingjar Alþýðuflokksins eru að
berjast fyrir nú.
Foringjar Alþýðuflokksins
vita það að við hinir óbreyttu
kjósendur, sem höfum kosið
Alþýðuflokkinn að undan-
förnu, höfum stofnað með
öðru vinstrisinnuðu fólki hvar
í flokki sem það áður hefur
verið, kosningasamtök, AI-
bandalagið, vegna þess að
þeir hafa svikið okkur, þeir
hafa svikið verkalýðsstéttina
með því að ganga í bandalag
með Framsóknarflokknum í
stað þess að skipa sér undir
merki Alþýðusambands ís-
lands og gerast virkur þátt-
um alla málavöxtu, það er
æskilegt, að málsaðilar segi
allt af létta, einnig aðrir, sem
einnverjar upplýsingar geta
veitt. Það er meira að segja
heimilt að gripa fram í fyrir
dómaranum: aðalatriðið er að
komast að öllum sannleikan-
um“
Síðan er lýst málfiutningi:
konan flytur mál sitt, en það
er hún er krefst skilnaðar; síð-
an talar maðurinn, þvínæst
ýmsir vandamenn beggja. Hin-
um sænska ferðalangi sýnist
málið liggja i augum uppi, og
hann verður hálfundrandi þeg-
ar dómarinn lýsir því yfir að
ekki sé hægt að kveða upp
dóm í málinu fyrr en ýtarlegri
rannsókn hafi farið fram. „Það
er deginum ljósara, að eigin-
maðurinn er íhaidssamur og
sérgóður dragbítur, konan
framsækinn og áhugasamur
þjóðfélagsþegn. Reyndar virð-
ist annað óhugsandi en henni
verði dæmdur réttur til skiln-
aðar, en þetta sýnir hve sam-
vizkusamiega dómstóifinn starf-
ar. . .“
í framhaldi af þessu drep-
ur höfundur á frjálsar ástir
í Kina. Og hvað mundi vera
átt við með því? „I frjálsum
ástum Kínverja felst einfald-
lega, að kínverskir karlar og
konur hafa loksins öðlazt
takandi sem aðili að stefnu-
yfirlýsingu er það samdi og
sendi stjórnmálaflokkunum.
Þegar það kom í ljós að
Alþýðuflokkurinn, eða ráða-
menn hans en ekki flokkurinn
i heild, gerði sig sekan um það
að reka annan bæjarfulltrúa
okkar úr flokknum og svo
hinn ástsæla verkalýðsleiðtoga
Hannibal Valdimarsson, var
okkur nóg boðið. Við verka-
menn, sem innan Alþýðu-
flokksins höfum verið, sjáum
að við eigum ekki samleið
lengur með þessum mönnum
og það er líka sjáanlegt að
þeir vilja ekki lengur hafa
okkur með - sér. Því segjum
við: „Verði ykkim að góðu“.
Verkamenn og aðrir laun-
þegar! Við- treystum þessum
mönnum ekki lengur, við
treystum ekki þeim mönnum,
sem telja okkur það heimska
að við verðum að fá doktora,
prófessora og jafnvel for-
stjóra til þess að hugsa fyrir
okkur. Mér finnst nú þessi
ummæli um okkur verkamenn
koma úr hörðustu átt. Hverj-
ir eru það aðrir en verka-
menn og konur sem hafa
lyft þessum mönnum í þann
sess sem þeir nú eru í? Þetta
eru launin frá þessum mönn-
um. Þegar mest á þá reynir,
frelsi til giftast af ást með
þeim ásetningi að búa saman
hamingjusöm ævilangt í ein-
kvænishjónabandi. Það er allt
og sumt: aðeins sams konar
frelsi i ástum og veldur vest-
urlandabúum svo mörgum erf-
iðleikum og þykir oft hálfgert
helsi hjá þeim. En í Kína er
það risaskref fram á við,
hvorki meira né minna en
bylting í byltingunni.
F.yrir lýðfrelsunina ríkti hinn
miðaldalegi hjúskaparháttur
nær""*lls staðar í Kína: For-
eldrar réðu gjaforði barna
sinna eftir fjárhagslegum. þjóð-
félagslegum og nokkru stjarn-
spekilegum sjónarmiðum. Hjú-
skaparmiðlarar önnuðust bón-
orð og gerðu kaupmála, iðu-
lega höfðu hjónin ekki svo
mikið sem sézt fyrir brúðkaup-
ið. Heimanmundurinn skipti
meginmáli, og fátækar stúlk-
ur voru falar við lágu gjaidi
hverjum, sem hafa vildi“.
Þýðing Einars Braga virðist
mjög vönduð, og er þó ekki
heiglum hent að þýða Lund-
kvist; hann skrifar þungt mál,
-steypir t. d. iðulega saman
mörgum orðum í eitt; og er
bending um þá aðferð orðið
strjál-trjávaxinn sem þýðandi
hefur „búið til“ að hætti höf-
undar. En ég held það sé eii»i
þá svíkja þeir okkur í tryggð-
um, þegar sýnt er að verk-
föll duga okkur ekki einvörð-
ungu til þess að bæta hag
okkar og vinna það upp sem
ríkisvaldið tekur af okkur
vegna rangrar efnahagsstefnu,
og sýnilegt er að við verðum
að hafa ríkisvaldið með okkur
en ekki á móti til þess að
geta lifað mannsæmandi Tífi.
Ég segi hiklaust við ykkur,
öll flokkssystkin mín úr Al-
þýðuflokknum: Skil jið við
þessa menn. Við höfum ekkert
með þá að gera á Alþingi ís-
lendinga. Komið öll undir
merki Alþýðubandalagsins. Al-
þýðubandalagið er flokkurinn
ykkar.
Tökum nú öll höndum sam-
an, ungir sem gamlir, og
strengjum þess heit að kjósa
aðeins frambjóðendur Alþýðu-
bandalagsins 24. júní. Með
því getum við sparað okkur
verkföll og þær hörmungar
sem af þeim leiða. Verum
minnug verkfallsins í fyrra,
þá var orðið þröngt í búi hjá
mörgum, það hefði ekki orðið
ef við hefðum átt nógu sterk-
an verkalýðsfiokk á Alþingi.
Þegar við gerum krossinn í
kosningunum 24. júní í sumar
setjum við X við frambjóð-
endur Alþýðubandalagsins, því
Alþýðubandalagið er sverð
okkar og skjöldur.
Jafnaðarmaður.
Eftir lýðfrelsunina var þegar hafizt handa um að lækna
kínversku þjóðina af meinum sínum. Á afskekktum stöð-
lun var sumstaðar komið upp tjaldspítölum til bráða-
birgða, og sýnír myndin einn þeirra sem risu á Sikang-
hásléttunni ....
Framhald á 11. síðu.
VERKAMANNSBREF