Þjóðviljinn - 07.06.1956, Blaðsíða 6

<J5) — ÞJÓÐVILJINÍÍ — Fimmtiidagur 7. júní 1056 ————
ÞlðÐVILJINH
Útgefandí:
Sameiningarflokkur alpýOu — SósíaMstaflokkurinn
íhaldið óttast fólkið
Björn Sigtryggsson á Brún
r "jVTú er íhaldið hrætt“.
^ Margir hafa veitt því at-
hygli, að viðræður manna í
■ Reykjavík . um kosningabar-
áttuna hef jast á þessari setn-
ingu eða svipaðri, sama efn-
is. Og mönnum ber saman um
að ótti íhaldsins við kosninga-
úrslit að þessu sinni sé
ekki vegna atkvæðaverzlunar
ihræðslubandalagsins, það tel-
ur sig enn eiga þann aðgang
' að Eysteini Jónssyni og Vil-
■ hjálmi Þór að samningar um
mýja afturhaldsstjórn muni
! ekki verða neitt örðugir, nema
• eitthvað gerist nýtt í þessum
ikosningum sem úrslitaáhrif
• ihafi.
! fitti íhaldsins í þessum kosn-
. ingum er ótti við fólkið
! Ejálft, ótti við kjósendurna
1 sem halda á hinu hárbeitta
vopni kjörseðilsins einn sunnu-
- dag að 17 dögum liðn-
ium. Það hefur vakið nagandi
kviða íhaldsforkólfanna að
! irúnaðarmenn þess segja þá
ískyggilegu sögu frá vinnu-
stöðvum og heimilum í Reykja-
vík, að fjöldi fólks sem hing-
sð til hefur tekið gildan á-
róður íhaldsins og kosið Sjálf-
etæðisflokkinn, virðist nú
jafnstaðráðið í þvi að verja
ætkvæði sínu öðru vísi. Sumir
þessara ,,trúnaðannanna“ sem
eiga að gæta nokkurs hluta
• ikjósenda, hver um sig, eru svo
miður sín, eða dauftrúaðir
ejálfir að þeir tala opinskátt
ium þessa örðugleika í starfi
sínu við menn annarra flokka.
1 '17'öld íhaldsins byggjast ein-
- * mitt á því, að fólk hugsi
ekki sjálft um þjóðmálin,
hugsi ekki skýrt um afleið-
ingar þess að greiða Sjáif-
stæðisflokknum atkvæði, muni
skammt hvernig sá flokkur
- hefur misnotað trúnað fólks-
1 ins. En það er ekki hægt að
eilífu að blekkja fólk svo, að
' fyrir kosningar sé svarið og
svarið en eftir kosningar all-
- ir svardagar rofnir. Það er svo
- skammt síðan Ólafur Thors og
aðrir forsprakkar Sjálfstæðis-
fiokksins sóru og sóru að hér
' skyldu aldrei verða herstöðvar
á friðartímum, að það hefur á-
reiðanlega vakið ugg hjá þeim
fáu sjómönnum, sem kynnu að
hafa treyst Thorsurunum í
■ landhelgismálinu, að heyra ein-
raitt Ólaf Thors sverja og
- sárt við leggja á sjómanna-
daginn um heiiindi sín í þessu
- raáli, játandi í öðru orðinu
' undanhaldið.
/ /ítti Sjálfstæðisflokksins svo-
• ” nefnda við fólkið í þessum
- kosningum er ekki ástæðulaus.
- Foringjarnir finna að einmitt
nú hefur margur kjósandi fyr-
- irhugað þeim ráðningu, vegna
, misgerða þeirra gagnvart fólk-
. inu á undanförnum árum. Þeir
. finna líka að fordæmingin á
- Bandarikjaþjónustu íhaldsins
er orðin svo almenn, að hún
1 mær langt inn í Sjálfstæðis-
flokkinn og var Bjarna Ben.
skipað að skrifa bækling í
skyndi til að reyna að verja
gerðir sínar og flokltsins í því
máli. Mun þeim skrifum ekki
sízt ætlað að sannfæra flokks-
menn og fylgjendur sem
blöskrað hefur afstaða flokks-
ins, er ekki getur þýtt annað
en yfirlýsing um vilja flokks-
ins til ævarandi bandarískra
herstöðva á Islandi.
T andhelgismálið ætlar einnig
að verða Sjálfstæðisflokkn
um þungt í skauti við þessar
kosningar. Forsprökkum
flokksins er ljóst, að í því máli
er Thorsurunum vantreyst,
ekki einungis’ af stjórnmála-
andstæðingum heldur langt,
langt inn í raðir flokksmanna
hans og fylgjenda. Þjóðviljinn
hefur áður minnzt á það ein-
kennilega atvik, að þegar
Morgunblaðið sagði 20. apríl
s.I. á áberandi hátt frá makki
Kjartans Thors og Jóns Axels
við brezka togaraeigendur,
var svo að sjá að fellt hefði
verið úr greininni frásögn af
viðræðunum um landhelgismál-
ið. Fyrirsögn fréttarinnar var
„Rætt um landhelgismálið í
París“. Var engu líkara en
glejmzt hefði að breyta fyrir-
sögninni til samræmis við það
sem hollt þótti að íslenzkir les-
endur fengju um þetta makk
að vita — fyrir kosningar.
Hafa blöð Sjálfstæðisflokks-
ins enga skýringu getið á þess-
ari dularfullu fyrirsögn, og
mun birting hennar og skömm
ustUleg þögnin um þá upp-
Ijóstrun eitt með öðru verða
til að auka á tortryggnina til
Thorsaranna í því máli, og var
þó nóg fyrir.
Ein er sú uppspretta óttans
við fólkið, að það muni
ekki hafa gleymt hinum
blygðunarlausu álögum Sjálf-
stæðisflokksins og Framsólm-
ar sem lagðar voru á í vetur,
og Ólafur Thors og Eysteinn
Jónsson eru innilega sam-
mála um að eigi einungis að
vera til bráðabirgða, forsmekk-
ur þeirra „óvinsælu ráðstaf-
ana“ sem þeir samsektar-
kumpánarnir ætla að dengja á
þjóðina, ef þeir hafa vald til
að loknum kosningum: Geng-
islækkun og kaupbindingu. Til-
raunir rhaldsins að flýja með
kosningabaráttuna burt frá
þjóðfélagsvandamálum ís-
lendinga til viðfangsefna ann-
arra þjóða hafa aldrei mistek-
izt jafnherfilega og nú.
f^talin er þó aðalorsök þess
” að ihaldið er uggandi um
sinn hag: Stofnun Alþýðu-
bandalagsins og sú vakning
nýrrar vonar sem þau stjórn-
málasamtök hafa valdið. Fjöldi
alþýðu manna sem fundið hef-
ur sárt til ^undrungar kraft-
anna, finnur nú nýtt afl fær-
ast í alþýðusamtökin, og geng-
ur fús til þess að efla hinn
nýja flokk með afli sínu, með
atkvæði sínu og starfi.
Þann 28. marz sl. lézt í
sjúkrahúsi Húsavíkur Björn
Sigtryggsson fyrrum bóndi á
Brún í Reykjadal, nær 67 ára
að aldri. Hann var fæddur að
Hallbjarnarstöðum í Reykja-
dal, í). maí 1889.
Björn var sonur hjónanna
Sigtryggs Helgasonar og Helgu
Jónsdóttur, er bæði voru af
þekktum þingeyskum ættum —
bjuggu rausnarbúi að Hall-
bjarnarstöðum fyrir og eftir
síðustu aldamót. Þau voru mik-
ilsmetin og virt af samtíð
sinni. Sigtryggur var líka
meira en góður bóndi, hann
átti mikið við kennslu, var vel
sjálfmenntaður — og hafði í
æsku numið danska og þýzka
tungu, og má segja að hann
hafi verið aðalkennari þeirrar
æsku, er rann sitt skeið rétt
fyrir síðustu aldamót. Sigtrygg-
ur var einnig mjög hljómvís
— og tók gjarnan fiðluna sína
af veggnum eftir langan og
erfiðan vinnudag, til að
skemmta konu sinni og börn-
unum sem urðu 9 að tölu —
og hlutu mörg þeirra hljómvís-
ina í vöggugjöf — og þar á
meðal Bjöm, sem var þeirra
elztur.
Ekki er að efa það, að
snemma hafa hæfileikar
Björns Sigtryggssonar gert vart
við sig. Enda líka elztur 9
systkina og getur maður gert
sér í hugarlund, að strax á
barnsaldri hafi hann fengið
ríka ábyrgðartilfinningu gagn-
vart systkinum sínum — og
verið sjálfkjörinn foringi
þeirra í leik og starfi. Vart var
Björn tvítugur að aldri, er
hann var kjörinn formaður
ungmennafélags sveitarinnar,
„Eflingar“ og i stjórn sam-
bands þingeyskra ungmenna-
félaga. Kom þá þegar fram
hversu einarðlega hann gekk
að málefnum í þágu samtak-
anna, og lét mikið að sér kveða
— ekki sízt í trjáræktarmálum.
Þó nóg væri að starfa í föður-
garði, gaf Björn sér tíma til
skólamenntunar, hann braut-
skráðist búfræðingur frá Hól-
um í Hjaltadal 1910, 21 árs að
aldri. — Fjórum árum síðar
kvæntist hann Elínu Tómas-
dóttur frá Stafni í Reykjadal.
Hófu þau fyrst búskap á Hall-
bjarnarstöðum, og kom fljótt í
ljós hversu forsjáll og iiarðger
bóndi Björn var. Hann hafði
ekki lengi búið á móti föður
sínum, er hann fór að ganga
upp á heiðarbrúnina sunnan og
ofan við Hallbjarnarstaðabæ-
inn, og fór að brjóta og rækta
land — með slíkum krafti
að til var tekið. — 1 4 ár
braut hann þarna land, byggði
fjárhús og bæ, og í fardögum
árið 1919 tók hann sig upp
frá Hallbjarnarstöðum með
konu sína og tvo syni — og
bauð þeim að ganga í kóngs-
ríkið — bæ landnemans, er
hann nefndi Brún. — Og
ekki trúi ég öðru en ættingjar
og sveitungar hafi verið stolt-
ir af landnema sínum þann
dag.
Þó Björn og Elín væru kom-
in úr dalbotninum upp á heið-
arbrún, var ekki um langa
langa hvíld að ræða, því búið
stækkaði með hverju ári enda
aldrei. ætlunin að reka kot-
buskap, til þess var Björn ekki
Minningarorð
fæddur. Og þó landneminn
hefði ekki vélar til að létta
undir, varð Brún samt á fáum
árum ein af stærstu jörðum
sveitarinnar. — Einnig fjölgaði
börnunum í bænum. — Björn
og Elín eignuðust 6 börn, 5
syni og eina dóttur. Elztur er
Teitur, núverandi bóndi á
Björn Sigtryggsson.
Brún, giftur Elínu Aradóttur
frá Grýtubakka. Næstur var
Ingvar. Hann fékk berkla í
hné innan fermingaraldurs, var
talsvert fatlaður upp frá því.
Hann er sá glæsilegasti ungur
maður, sem ég hef kynnzt;
hann var ljós yfirlitum, með
bjartan og fallegan svip. Hann
fór skólaveginn og nam efna-
fræði i Svíþjóð. Þaðan kom
hann fullur áhuga og víðsýni,
gerðist kennari við Mennta-
skóla Akureyrar. Hann giftist
Guðnýju Steingrímsdóttur frá
Akufeyri. Ingvar varð ekki
langlífur, berklarnir tóku sig
upp, hann lézt að Kristsnesi
1949. — Og féll þar ein feg-
ursta eik sem Reykjadalur
hefur alið. Þriðja í aldursröð ■
var Helga, en hún dó aðeins
16 ára áð aldri 1935. Var það
mikið áfall fyrir Brúnaheimili.
Næstur var Hróar, sem nú er
kennari við Samvinnuskólann
að Bifröst. Hann er kvæntur
Ingibjörgu Sigurðardó+tur frá
Úthlíð í Biskupstungum. 5. í
röðinni var Svavar, er vann
lengst af heima að búi foreldra.
sinna, var einnig bílstjóri um
skeið. Svavar lézt fyrir þrem-
ur árum, hann var karlmenni
og harðger maður, en fremur
fálátur við fyrstu kynni, en
traustur þeim, sem hann
þekktu. Yngstur barnanna er
Gestur. Hann er forstöðumað-
ur drykkjumannahælisins að
Úlfarsá í Mosfellssveit. Giftur
Öldu Berg frá Akureyri.
Það þarf varla að hafa orð
á því hversu erfitt verk það
var á fyrsta fjórðungi þessar-
ar aldara ð byggja nýbýli. Þá
var ekkert lán að fá — og
erfitt með alla aðd.ræ.tti. , —
Og það var heldur ekki talið
neitt meðalmannsverk, . það
þurfti meira en miðlunga til
þess. Bjöm var líka áræðinn
og ekki gjarn á að hvika frá
því starfi né máli, er hann
hóf. Það voru heldur ekki
mörg ár liðin frá því hann
kom að Brún, er sveitungar
hans og sýslungar fóru að veita
honum forsjá ýmissa mála
Hann var í stjórn Kaupfélags
Þingeyinga 1920—1926 og for-
maður stjórnarinnar í 10 ár.
Sýslunefndarmaður 1919—1947.
Framhald á 10. síðu
Styðor Morgunblaðið murðákænnr
Croíts Bakers á íslendiuga?
í gœr reynir Morgunblaðið. að réttlœta pá
! furðulegu afstöðu Ólafs Thors aö veita Bretum
undanpágu frá búlkunarreglum í íslenzkri land-
helgi og ber pað fyrir sig að hér sé um að rœða
slysavarnaráðstöfun. Þetta er nákvœmlega sama
röksemdin og forsprakki brezkra útgerðarmanna
Croft Baker var með, pegar hann ásakaði íslend-
inga fyrir að bera ábyrgð á dauða 40 brezkra sjó-
manna sem drukknuðu er tveir tognrar fórust á
Halamiðum. Hann sagði að landhelgisreglur ís-
lendinga vœru svo strangar að togararnir liefðu
ekki fengið að leita vars og af pví hefði hlotizt
petta hörmulega slys.
Þessi ásökun er einhver ódrengilegasti rógur
sem frum hefur verið borinn um íslendinga. Það
hefur atiðvitað aldrei komið fyrir og kemur aldrei
fyrir að reglum um landhelgisbrot sé beitt við
menn sem eru að flýja undan sjávarháska. Þetta
vita allir sjómenn, innlendir sem erlendir, og
brezkir sjómenn allra manna bezt.
En Croft Baker hélt engu að síður áfram rógs-
iðu sinni, og hann var svo ósvífinn að bera fram
kröfu við Kjartan Thors og félaga hans um und-
anpágur frá landhélgisreglunum með pessum sið-
lausa rökstuöningi. Og svo undarlega bregður
við að Ólafur Thors — sem pó póttist á sínum
tíma ákaflega sár yfir hinum lítilmannlegu ásök-
unum — gerist bandamaður Crofts Bakers. Eru
pví engin takmörk sett hversu lágt sá maður
getur lotið pegar milliliðahagsmunirnir í Bret-
landi eru annars vegar?