Þjóðviljinn - 07.01.1958, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 7. janúar 1958 :— ÞJÓÐVILJINN — (7
M argt gerist með ólíkind-
um. en þó myndi ekkert
verða taiið fjarstæðukenndara
hér i nálægum löndum en að
samtök atvinnurekenda tækju
upp á því að fara að bjóða
fram lista' í verkalýðsfélagi.
Ef t. d. danskir atvinnurekend-
ur byðu fram lista í félagi al-
mennra verkamanna og létu
blöð síti Dagens Nyheder og
Berlingske Tidende róa fyrii
honum og opnuðu kosninga-
skrifstofu og gæfu út ,,verka-
mannabLöð" myndi vekjast svo
mikíll hlátur með þeirri bros-
mildu þjóð að seint myndi
linna, og upphafsmenn slíks
fyrirtækis yrðu hlegnir út úr
sínum eigin samtökum. aukin-
heldur öðrum. Menn kunna að
hafa mismunandi skoðanir á
réttum tftarfsaðferðum verk-
lýðsféiaga, en engum bland-
ast hugur um að þau hafa
þarm tilgang að gæta réttar
og hagsmuna verkamanna
gagnvart atvinnurekendum, og
hvernig ætti nokkrum verka-
manni þá að geta dottið í hug
að afhenda atvinnurekendum
sjálfum þessi verkefni? Þetta
er svo. sjálfsagt mál — utan
íslands — að engum kemur nú
slík fjarstæða í hug, sízt af
öllu atvinnurekendum sjálfum.
Fordæmið
frá nazistum
En hér á íslandi geta slík
undur gei’zt enn þann dag í
dag, og er það eitt með öðru
sönnun þess að rnargt er enn
á gelgjuskeiði í bjóðfélagi okk-
ar og skilningur á einföldustu
undirstöðuátriðum þess enn af
skomum skammti hjá sumum,
Þannig horfum við nú upp á
það að Vinnuveitendasamband
íslands hefur opnað sérstaka
skrifstofu til þess að undirbúa
stjórnarkjör í Dagsbrún. hefui
ráðið her manns til starfa og
fá þeir laun úr vinnudeilusjóði
atvinnurekenda, hefur gefið út
„verkamannablöð" og er að
ganga frá lista til þess að
bjóða fram í stærsta félagi
verkamanna á íslandi! Ekki
verða þó\ Kjartan Thors og
Bjami Benediktsson sjálfir í
kjöri að þessu sinni (hvað
sem síðar gerðist ef fyrirætl-
Verklýðssamtökin eru „öfl utan
Alþiugis^ sem hafa „hrifsað
til sín“ of mikil völd
anirnar tækjust) heldur Dags-
brúnarfélagar sem enn telja
þai samboðið virðingu sinni
að gegna slíkri þjónustu fyrii
samtök vinnuveitenda Svo
furðulegt sem þetta er. á það
sér þó fordæmi. Einmitt þann-
ig fóru þýzku nazistarnir að
því að smeygja sér inn í verk-
lýðshreyfingu Þýzkalands fyrir
aldarfjórðungi og undiroka
hana. Enda er forustumaður
þessarar nýstárlegu sóknar ís-
lenzkra atvinnurekenda Birgir
Kjaran, fyrrverandi leiðtogi ís-
lenzka Þjóðemissinnaflokksins.
Og helzti samverkamaður hans
er Bjarni Benediktsson aðalrit-
stjóri, sem 'jálfur stundaði
nám í Þýzka’andi á velmaktar-
árum nazista og hefur síðan
ekki getað gle.ymt afrekum
þeirra.
Mikilvæg tímamót
Islenzkir atvinnurekendur
hafa oft áður reynt að teygja
á það, að fái þessi ðstaða að
haldast um skeið «?g verklýðs-
samtökin að tryggja völd sín.
hafa orðið þáttaskil í íslenzk-
um þjóðmálum og samtök at-
vinnurekenda öðlast aldrei aft-
ur það mikla forustuhlutverk
sem þau hafa haft að undan-
förnu í íslenzkum stjórnmálum.
Þess vegna er nú öllu beitt
til þess að svipta alþýðusam-
tökin hinum nýunna sigri sín-
um, og þá er að sjálfsögðu
mikilvægast ef hægt væri að
veikja innviði verklýðsfélag-
anna og rugla menn, einmitt
meðan þeir eru að átta sig á
þeim nýju viðhorfúm sem
skapazt hafa og bsráttuaðferð-
sig inn í verklýðshreyfinguna,
en aldrei hafa þeir lagt sig
eins í líma og nú né kostað
til eins miklu fé. Enda 'er það
skiljanlegt. Mikil timamót eru
nú í íslenzkum þjóðmálum; nú
er svo komið að það er viður-
kennd staðreynd af stjórnar-
völdunum að landinu verður
ekki stjórnað í andstöðu við
verkalýðshreyíTinguna og mV-
verandi ríkisstjórn hefur lieit-
ið því að gera engar aðrar ráð-
stafanir í efnahagsmálum en
þær sem alþýðusamtökin geta
fallizt á. Með þessu móti hefur
verklýðshreyfingin íengið meiri
völd en nokkru sinni áður hér
á landi, og það er nú verkefni
hennar að hagnýta þessi völd
sem bezt og tryggja að þau
verði ekki aftur tekin Þetta er
að vísu vandasöm barátta, það
er þörf á þrautseigju og þol-
gæði og samheldni í ríkara
mæli en nokkru sinni fyrr, en
þessi aðstaða á að geta þokað
alþýðu landsins ti! þeirra yfir-
ráða sem hún á rétt á í landi
sínu.
Mikið í húfi
fyrir atvinnurekendur
Það leiðir af sjálfu sér að
jafnhliða því sem verkalýðs-
samtökunum vorú tryggð þessi
nýju völd hlaut flokkur at-
vinnurekenda að lenda utan-
garðs í íslenzkum þjóðrriálum,
því aukin yfirráð alþýðu verða
að sjállsögðu á kostnað auð-
manna og atvinnurékenda. Og
SjáLístæðisflokkurimi sér fram
Bjarni Benediktsson
lýsir yfir því að til-
gangurinn með fram-
boði Vinnuveitenda-
sambands íslands í
Dagsbrún sé að svipta
verkamenn áhrifum á
lausn efnahagsmála
um þeim sem eru óhjákvræmi-
leg afleiðing þeirra.
Það
sem Bjarni hnýtur um
Þessi megintilgangur kemur
einkar Ijóst fram í Reykjavík-
urbréfi Bjarna Benediktssonar
í Morgunblaðinu í fyrradag.
Hann hnýtur þar sérstaklega
um þessi ummæli í blaði for-
sætisráðherra á gamlársdag:
„Ofar öllu verður að ríkja
það sjónarmið, að frelsi og
framtíð þjóðarinnar krefst
þess, að unnið verði að því að
koma efnahagsmálum hennar á
traustari grunn, og það verður
ekki gert nema vinnustéttum
landsins takizt að koma sér
satrian og standi saman að
þeirri lausn sem horfið verður
að. Ef menn efast um þetta
ættu þeir að gera sér ljóst,
hvað sé líklegt til að taka við,
ef starf núverandi ríkisstjórn-
ar :misheppnast. Sjá menn þá
nokkuð annað framundan en
aukna srindrungu of, deilur —
nýja Sturlungaöld."
,,Öfl utan Alþingis“
Þarna er sem sé túlkað það
meginsjónarmið að efnahags-
málin verði að leysa í sam-
vinnu við verkalýðssamtökin
og með samþykki þeirra. En
svar Bjarna Benediktssonar er
svohljóðandi:
„Sjálfsagt láta suiriir
hræða sig með þessu. En
með þvílíkum ráðum verður
eðlileg þróun stjórnmálanna
á íslandi ekki stöðvuð.
Þjóðin mun ekki til lengdai
una því að ÖFL UTAN AL-
ÞINGIS og á móti vilja meiri-
hluta kjósenda hrifsi til sín
þau yfirráð, scm Alþingi og
kjósendum eru ætluð sam-
kvæmt stjórnarskrá islenzka
lýðveldisins i samræmi við
réttar Iýðræðisreglur".
Þau „öfl utan Alþingis“ sem
Bjarni Benediktsson talar um
eru verklýðssamtökin, og hann
lýsir yfir þeirri hreiriskilnu
stefnu að því verði ekki unað
að efnahagsmálín verði leyst i
samvinnu við • alþýðusamtökin,
að þau „hrifsi til sír, j'firráð“
yfir lausn fjárhagsmálanna.
Þakkarverð
hreinskilni
Það er einmiLt þettn sem er
tilgangurinn méð framboði
Vinnuveitendasambands Islands
í Dagsbrún; það é. að lama
þessi „öfl utan Alþingis", svipta
þau rétti sem þau hafa áunnið
sér með langri og harðri bar-
áttu. Það á að leysa efnahags-
málin án þess að Dagsbrún
hafi þar nokkuð um að segja.
Einmitt þetta þurfa verkamenn
sérstaklega að muna; Sjálfstæð-
isflokkurinn lítur á þá sem „afl
utan Alþingis" sem svipta
skuli öllum rétti þegar fjallað
er um efnahagsmál þjóðarinn-
ar, og þetta býr á bak við þeg-
ar Morgunblaðið fimbulfambar
um „samstöðu lýðræðissinna"
og annað þvílíkt. Lýðræðið á
að vera í því fólgið að verka-
menn séu ekki spurðir ráða
þegar tekjum bjóðarinnar er
skipt; Bjarni Benediktsson og
félagar hans eiga að hafa vald
til þess að rífta hverjum kjara-
samningi um leið og hann hef-
ur verið gerður með stjórnar-
ráðstöfunum, verðbólgu og
okri. Þetta eitt telur Bjarni
aðalritstjóri „i samræmi við
réttar lýðræðisreglur.“ og hann
segir að með áhrifum sínum á
stjórn landsins hafi verklýðs-
samtökin hrifsað til sín yfirráð
sem þau eigi engan rétt á. Það
er ástæða til að þakka fyrir
hreinskilnina.
Hafrekin
pólitísk sprek
Tilraun atvinnurekenda til
að ráðasta inn í samtök verka-
manna væri þó næsta hláleg
ef þeim hefði ekki borizt liðs-
auki úr óvæntri átt — frá Al-
þýðuflokknum. Þess ber þó að
geta að því fer fjarri að þama
eigi Alþýðuflokkurinn allur ó-
skorað mál; allur þorri Alþýðu-
flokksmanna skilur fullvel
hvað í húfi er og mun berjast
með félögum sínum gegn ásókn
atvinnurekenda, enda eru auk-
Til þess er Áka-vítið
að varast það
in áhrif verklýðssamtakanna á
stjórn landsins í fyllsta sam-
ræmi við sjálfan kjarnann í
stefnu flokksins. En forusta
flokksins er sem kunnugt er
lömuð og magnþro'a. og hver
maður getur vaðið uppi með
hvað sem honum sýnist. Þess
vegna geta þau tíðindi gerzt
að hluti af Alþýðuflokknum
gengur í þjónustu íhaldsins til
þess að reyna að br.ió'a niður
verklýðssamtökin og stefnu
þeirrar ríkisstjórnar sem Al-
þýðuflokkurinn stendur að!
Þar erú að verki hafrekin póli-
tisk sprek. en Alþýðuf'okkur-
inn hefur löngum veitt viðtöku
pólitískum misindisrrönnum og
vanmetakindum í skorti á öðru
betra.
Méðan
þeir höfðu skoðun
Samvmna Alþýðuflokksins og .
Vinnuveitendasambands ís-
lands í Dagsbrún verður að
sjálfsögðu ekkí rökstudd með
neinum stefnuatriðum og sam-
þykktum Alþýðuflokksins, enda
eru þar ekki að verki neinir
Alþýðuflokksmenn. Meðan Þor-
steinn Pétursson hafði pólitíska
sannfæringu var hann komm-
únisti, en hann hrökklaðist
smátt og smátt út úr samtök-
um hins róttæka verkalýðs á
íslandi eftir ýmiskonar iðju
sem stundum átti meira skylt
við sakamál en stjórnmál Með-
an Áki Jakobsson hafði stjórn-
má'askoðuf^t var harin komm-
únisti, en smám samar. stjakaði
metorðafíknin allri sannfær-
ingu brott og þar með mögu-
leikum á heiðarlegum störfum
og síðan bættist braskið við,
útgerðarbrask, svartamarkaðs-
brask, f jármálamannabrask,
húsnæðisbrask og (misheppn-
að) hernámsbrask. Allir vita
að slikir menn láta ekki lengur
stjómast af skoðunum, heldur
af annarlegum persónulegum.
hvötum, einatt ekki sízt hatri
á þeim mönnum sem áður voru
nátengdastir þeim (og minna
þá á annað og geðþekkara ævi-
skeiðt. Aðeins er undarlegt mg
ömurlegt að slíkir menn skuli
fá að leika listir sínar i nafni
Al.þýðuflokksins, og að til skuli
vera Alþýðuflokksverkamenn
sem reiðubúnir eru til áð hlíta
leiðsögn því’ikra fyrirbæra inn
í herbiiðir Vinnuve'-tendasam-
bands íslands.
Afdrifarík átök
Það liggiir i augum uppi að
átökin í Ðagsbrún verða mjög
söguleg og afdrifarík ekki að-
Framhald á 8. síðu.