Þjóðviljinn - 23.03.1958, Page 7

Þjóðviljinn - 23.03.1958, Page 7
_Sunjiudogur 23., m§rz ,t -, ÞJÓÐVILJINjN•• .<7 Irskir leikbættir LEÍKFÉLAG STÚDENTA, Dyftinni: eftir CLARKE, LAFÐI GREGORY, YEATS og SYNGE Varla hafa leikmenntir náð hærra með öðrum þjóðum á þessari öld en írum, þeim virð- ist list sviðsins í blóð borin. Yms mestu leikskáld á enska tungu eru fædd á írlandi eða ættuð þaðan, á meðal þeirra Sheridan, Wilde, Shaw og O’Neill; urn mikla leikara gegn- ir sama máli. Og um aldamótin síðustu verður öflug andleg vakning í hinu fátæka kúgaða landi sem lengst af varð að eyða allri orku sinni 1 harðvítuga frelsisbaráttu og blóði drifnar uppreisnir gegn erlendri áþján; og þar er leikhúsið í farar- broddi. William Butler Yeats, Ijóðskáldið mikla, var foringi hinnar þjóðlegu endurreisnar og stofnandi og forustumaður Abbeyleikhússins fræga ásamt lafði Gregory, bæði gáfu þjóð sinni snjalla sjónleiki. Og von- um bráðar eignast írar leik- skáld þau sem ber flestum hærra á síðari tímum, fyrst John Millington Synge og síðar Sean O’Casey — áhrif þeirra háfa orðið mikil og giftudrjúg víða um lönd og vegur þeirra vaxið með hverju ári. Þótt jafn- okar þessara snillinga hafi ekki komið fram síðan eiga írar jafnan álitlegan hóp góðra leik- skálda, til eyjunnar grænu renna menn vonaraugum. Við íslendingar megum öfunda þessa frændur okkar og ná- granna af leikrænum skáldskap þeirra, hinum dýra sjóði. Ekk- ert er leiklist neins lands eins mikiis virði og þjóðleg leikrit- un, verk sem á skáldlegan og lífi þrunginn hátt túlka ævi og innsta eðli þjóðarinnar, stríð hennar, vonir og drauma. Ársþing iðnrek- enda hófst í gær í gær hófst í Þjóðleikhús- kjallaranum ársþing- og aðal- fundur Félags ísl. iðnrekenda. Formaður félagsins, Sveinn B. Valfells, setti fundinn og flutti síðan ársskjTsIu félagsstjórn- ar, en jafnhliða ræddi hann á- stand og horfur í iðnrekstrin- um hér á landi um þessar mundir. Innan félagsins hefur und- anfarið staðið yfir kjör stjóm- ar, en nú áttu að ganga úr stjóm félagsins þeir Sveinn B. Valfells, Gunnar J. Friðriks- son og Gunnar Jónasson. Kjör- stjórí Hjörtur Jónsson skýrði frá úrslitum atkvæðagreiðsl- unnar, en kosningu hlutu: Sveinn B. Valfells, Gunnar J. Friðriksson og Árni Jónsson. Varamenn í stjórn vom kjörn- ír þeir Gunnar Jónasson og Guðmundur Ágústsson. Fyrir em í stjórainni Sigurjón Guð- mundsson og Axel Kristjáns- son. Þessu næst gerði fram- kvæmdast.jóri F.I.I., Pétur Sæmundsen, grein fyrir reikn- ingum félagsíns, en síðan var kosið í nefndir. Fundarstjórar voru kjömir þeir Eggert Kristjánsson og Kristján Friðriksson. Næsti fundur %rerður haldinn á þriðju- dag. frsku stúdentarnir að leikœfingu í Iðnó. Stúdentarnir irsku sem nú veru skýrir leikur þessi með flytja okkur ágæt sýnishorn af dularfullum hætti frá breyt- verkum skálda sinna eru á- ingum þeim sem urðu á afstöðu hugamenn eingöngu og bera og innra lífi skáldsins sjálfs. þess merki sem að líkum læt- Þótt leikskáld íra hafi fæst fet- j ' • ur, æska þeirra dylst ekki þrátt að í spor Yeats minnir „Kött- | fyrir fullorðinsleg gervi. En þau urinn og máninn“ í sumu á g leika af lífi og sál, gædd mikl- nýjar stíltilraunir allra síðustu um þokka og að minnsta kosti ára, ekki sízt á höfund þann sum ótvíræðum leikgáfum, það sem þar ber flestum hærra — er auðvelt að ímynda sér að þau írlendinginn Samuel Beckett. séu vaxin upp í skjóli grósku- Leikendurnir ungu virtust trúir mikillar leiklistar. Þau eru stefnu meistarans. Patrick Mac sannir fulltrúar þjóðar sinnar, Entee leikur lamaða beininga- færa okkur tungutak hennar manninn af þeirri ósviknu og lifandi skáldskap, veita okk- kímni og fjöri sem honum er ur snögga innsýn í írska þjóðar- lagin, og þróttur Patricks Laff- sál; og sýningarinnar munu an nýtur sín vel í hlutverki . , . . ...... þe.r eigi sizt njota sem ekki blmda mannsms; loks flytur 1{k En gamla konan brotn. hafa aður heyrt verk skaldanna Michael Higgms miog aheyn- ekk; heldur færist {ir Kana á eigin tungu. lega mattugar ljoðhnur hljoð- . , .. . & 6 . ... emkemnleg ro: nu getur hun , , ... . .... færaleikarans. ,..5. Leikþættirmr fjorir eru allir sofið roleg um svartar nætur, örstuttir, en sízt valdir af verri Það er margra mál að „Hel- nú þarf hún ekki að óttast endanum, sannírskir en þó reið“ eftir J. M. Synge sé á- brimótt hafið Iengur, kveina og harla ólíkir að efni og máli, stíl hrifamest og snjallast allra gráta, nú verður ekkert tekið og sniði, og veita ótrúlega Ijósa stuttra leikrita, eigi vart sinn frá henni framar. Eg hef aldrei hugmynd um iðandi fjölbreytni líka. Því hefur verið líkt við séð leikinn fyrr, en hann snart og snilli írskrar leikritunar. gríska harmleiki, enda örlögum naig djúpt í meðförum hinna Fyrsta viðfangsefnið er „Koss- þrungið og ógnum að fornum kornungu áhugamanna, túlkun inn“ eftir Austin Clarke sem sið; og þó gleymir skáldið þeirra er látlaus og éðlileg, ein- jafnan hefur haldið á lofti aldrei nöktum veruleikanum og Iseg og falleg. Ann O’Dwyer fer merki ljóðleiksins og mjög hálfkátlegum smámunum hins með hið stórbrotna hlutverk komið við sögu leikhússins virka dags. Hafið er persónu- móðurinnar af mikilli nær- írska, hugnæmt og létt gaman gervingur dauða og miskunnar- færni, gervið er ágætt og harm- um Pjerrot og Kolumbínu, hina lausra forlaga — í litlum kofa þrunginni reisn gömlu konunn- fornu en síungu elskendur við klettótta strönd situr grá- ar nær hún furðuvel. Þess má sviðsins — skáldið beitir mjög hærð fiskimannsekkja ásamt einnig minnast að þessi mynd- skemmtilega rími og hrynjandi, dætrum sínum tveimur, hún arlega og geðþekka unga stúlka hefur ljóðformið auðsæilega á hefur misst mann sinn og fimm söng írska þjóðvísu í einu hlé- sínu valdi. Rhona Betson lék vaska syni í sjóinn og nú fer inu við fögnuð áheyrenda. Rosa- Kolumbínu og Michael Lowey hinn síðasti og yngsti sömu leið, leen Mc Menamin og Mary hinn ástsjúka heimskupétur, _____________________________________________________________________ fjörmikill og geðþekkur piltur, fisléttur í hreyfingum. Lafði Gregory sækir éfni sitt beint í frelsisbaráttu samtím- ans og setur það fram á raun- sæjan hátt. ,,Mánauppreisnin“ er einn af þekktustu og vinsæl- ustu þáttum hennar, að vísu ekki stórbrotið verk, en hug- tækt og hlýtt, alþýðlegt og ein- falt í sniðum. Þar segir frá virðulegum lögregluforingja sem sleppir strokufanganum og byltingarforingjahum úr greip- um sér vegna þess að hann vek- ur í brjósti honum hugsjónir æskunnar og dulda frelsisþrá — og varpar um leið frá sér hundrað sterlingspundum og von um hærri stöðu. Patrick Mac Entee túlkaði strokufang- ann ágæta vel og hitti jafnan í mark, sýnilega gáfaður leik- ari; Patrick Laffan lék lögreglu- foringjann skýrt og skörulega, en er allt of unglegur, maður þessi hlýtur að eiga að vera nokkuð við aldur, feitlaginn og lítt kvikur í hreyfingum og bera virðuleik hins reynda embættismanns. Fitzsimons eru dæturnar, mjög eðlilegar og lifandi báðar tvau-, og Michael Higgins sonurinn, gervilegur maður. Því miður töluðu leikendumir helzti lágt eða ógreinilega fvrir íslenzk eyru, við gátum ekki nægilega numið hið óviðjafnanlega mál skálidsins, mál sem sameinar hrynjandi ljóðsins og tungutak alþýðu, lætur sem fögur tónlist í eyrum. Leikendunum ungu þakka ég ágæta skemmtun og Bandalagi íslenzkra leikfélaga forgöngu um komu þeirra til íslands. Og um leið skora ég á bæiarbúa að fylla húsið þau fáu leikkvöld sem eftir eru, annað er okkur ekki sæmandi; og það verður enginn vonsvikinn sem kynnist fögrum listum þjóðarinnar á eyjunni grænu. Á. Hj. Kínversh tjéð LI PO: Alkyrr situr 'einn yzta fjörustein, vetur veit í nánd. TU FU: ■m Við Tan Yan-fljóf Skjaldböku sé ég skríða á lótusblaði, skjálfandi sefið fuglinn i hreiðrinu ver, Ferjumannsdóttir syngur í bátnum sínum söng hennar áin langt útí fjarskan ber. ~v í!;' l 1 Síðari helft leikskrárinnar er vígð verkum stórskáldanna, Yeats og Synge. Yeats var svar- inn íjandmaður raunsæisstefn- launspeki, trúði á töfra og anda, launspeki, trúi á töfra og anda, vitranir og drauma. „Kötturinn og máninn" varð til þá er skáldið hafði hrifizt af jap- önskum leikjum fornum og reynt að skapa nýtt form i austrænum anda, hann notar grimur, kynlega búninga, frum- stæða tónlist, annarlega fram- sögn og eigi sízt táknræna dansa. Þátt þennan mun flest- um okkar ofraun að skilja, en þar ber tvo flakkara, annan blindan og hinn lamaðan, að heilsubmnni heilags Kolmans. Þeir eiga að tákna líkama og sál, hold og anda, og i raun og Á himnum 1 Þú spyrð mig vinur hvað vilji sál min til himna —- ég veit ekki svarið, en mér er hlátur i brjósti. Sem persíkiblómin berst ég áfram með straumnum, burt í þá veröld sem ennþá er hulin þér. ; Hætfi Li Kuei-Hien á fljófinu Ég mœtti þér oft í höfðingja höllum, 4 hörpuna lékstu fyrir þá ríku. A förum er vorið — á fljótinu breiða finn.ég þig einmana er laufblöðin detta. Lí Kuei-Nien var hljómlistar- maður við hirð keisarans I Hsúan-tsung. Ásfin beisk Svo undurfnð er hún opnar tárhreman gluggann og útum hann lýtur — þó er skuggi um brár. Tár hennar geturðu séð um hvarmana hnlga en hvergi manninn sem hún svo beisklega ann. Andvarp í sfiga úr jaðe Kœlt heftír döggin 'loennar hvíta stiga, hennar sem kom að utan í rennvotitm skóm Hví mun htín bíða enn við luktan Ijóra í Ijórans kristal skyggna hanstsins mána? Hegrinn Líkt og falli stuer lækkar hegrinn flug að svalri sœvar strönd. Hugsað tii bræðra minna á fungískinsnóffu Ferðamaður heyrir trumbumar kalla til striðs. Villigcesir emja haustlega við landamærin, þá veit hann að döggin verður að hélu í nótt. — O hversu tunglsljósið er nú bjartara heimaf Utlegðar brceður mínir, hvers virði er mér lífið án yðar? Þegar skilaboð misfarast á friðartímntn — , hvers hef ég þá að vœnta í striðinu? Við sfröndina Ungár stúlkur róa litlum léttum báti. Ekki vilja þcer ennþá stíga sínum fœti á mannanna hjörtu. En þcer lúta yfir borðstokkirm' og seilast eftir hvítum vatnaUljum. Blómin víkja sér nndan og áin vaggar þeim heim. Halldóra B. Björnsson þýddi.

x

Þjóðviljinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.