Þjóðviljinn - 10.05.1958, Blaðsíða 3

Laugardagur 10. mai 1958 — ÞJÓÐVILJINN — (3
I^okadagnrinst ei* á iiiorgun
THIögur um nýtt fyrirkomulag
skattaálagningar á fyrirtœki
Bornar íram af sænskum prófessor
er rannsakað hefur þetta mál
Á vegum Iðnaðarmálastofnunar íslands hefur dvalizt
hér um mánaöarskeið sænskur prófessor, Nils Vásthag-
en, þeirra erinda aö kynna sér skattlagningu fyrirtækja
og félaga.
Lokadagurinn er á morgun.
Sú ■ var tíðin, að þessi dagur
var mikill hátíðisdagur í ver-
stöðvum landsins. Þeir, sem í
útverið fóru hlökkuðu til þessa
dags, að mega hverfa aftur
heim til ástvina sinna, oft með
góðan feng og byrja síðan vor-
og sumarstörfin heima. Á heim-
ilunum var líka mikil tilhlökk-
ún, þegar faðirinn, sonurinn,
bróðirinn, eða unnustínn kornu
heim eftir langa fjarveru.
Bn áður fyrr var lítið um
slysavarnir í verstöðvum lands-
ins og þvi var fögnuður loka-
dagsins oft sorgum blandinn
hjá þeim, sem ekki fengu ást-
vini sína heim.
Nú eru breyttir tímar að
þessu leyti. Öflug slysavarna-
starfsemi er í flestum verstöðv-
um, og björgunartæki og sælu-
hús með ströndum frarn, þar
sem hættan er mest, enda hef-
ur sjóslysum fækkað mjög sem
betur fer. En stöðugt þarf að
vinna að bættum slysavörnum,
bæði á sjó og landi. Lokadag-
urinn er fjársöfnunardagur
slysavamadeildanna víða um
lattd. Allir viðurkenna, að ein-
hverstaðar frá verði að koma
fé til þessarar starfsemi, og
Slj’savaraafélagið treystir því
að þetta fé komi frá almenn-
Jngi fyrst og fremst.
Á landsþingi Slysavarnafé-
Bæitadagur-
lnn á morgun
Næsta sunnudag, hinn 11. maí,
jer balnádagur ialenzku þ'jóð-
kirkjunnar. Fyrir nokkrum ár-
um tók þáverandi biskup, dr,
Sigúrgeir Sigurðsson, upp þann
sið, að hinn 5. sunnudag eftir
páska' skyldi jafnan efnt til al-
menns bænadags í kirkjum
landsins, þar sem þjóðin sam-
einaðist um ákveðið bænarefni.
Þessi venja hefur haldizt síðan
og þátttaka- þennan dag jafnan
verið mikil
Að þéssu sinni er ákveðið, að
beðið skuli fyrir æskulýð lands-
ins og uppvaxandi kynslóð alira
þjóða. Æskan á að erfa landið.
Undir hennar afstöðu til lífsins,
hennar þegnskap og starfi, henn-
ar siðgæði og trú, er það komið,
hvemig svip framtíðin ber.
Áhrif og kraftur etniægrar
bænar eru staðreyndir, sem ekki
verður á móti inælt. Og því
sterkari em áhrif hennar og
meiri hennar kraftur, sem fleiri
taka :með einum huga og einni
Sal þátt í henni. Er því þess
áð vœntá, að mikil og almehn
þáUtaka safnaðanna um allt
lahd verði i bænadeginum næsta
sunrmdag, svo að hann megi
verða þjóðinni til sannrar bless-
unar.
lags íslands, sem haldið var í
s.l. mánuði var gengið endan-
lega frá samþykkt, varðandi
byggingu björgunarstöðvar við
Reykjavíkurhöfn. Er hinu
væntanlega húsi ætlað að vera.
miðstöð slysavarnastarfseminn-
ar í landinu og líka geymslu-
staður fyrir björgunarbátinn
„Gísla J. Johnsen", sem stað-
settur er á félagssvæði ING-
ÓLFS, en nauðsynlegt er að
báturinn sé í góðri geymslu og
alltaf til taks, þegar þörf 'kref-
ur.
Reykjavíkurbær hefur sýnt
Slysavsrnafélagi íslands þá
velvild, að láta því í té dýr-
mæta lóð við höfnina, fyrir
björgunarstöð og félagshús og
unnið er nú að nauðsynlegum
undirbúningi, áður en fram-
kvæmdir hefjast. En nú kemur
til kasta allra áhugamanna um
slysavarnamál, að efla svo
fjáröflun deildanna, að húsið
komist upp, sem allra. fyrst.
Eg vil alveg sérstaklega
skora á alla félagsmenn í ING-
ÓLFI, og Reykvíkinga yfirleitt,
að styðja þetta mál vel og
drengilcga, nú á sunnudaginn.
Slysavarnafélag Íslands er
rúmlega 30 ára. Það hefur enn
ekki átt neinn varanlegan
Mynd þessi er líkan af fyrir-
luigaðri björgunarstöð Slysa-
vainafélagsins á Grandagarði.
samastað fyrir starfsemi sína,
og- þó hefur það verið draum-
ur forastumanna félagsins um
langt skeið.
Nú er þessi draumur að ræt-
ast og með því verður stigið
mikið heillaspor í starfsemi fé-
lagsins.
Reykvíkingar! Leggið
stein í hina nýju byggingu, og
það strax á morgun.
Ö.J.Þ.
Sölumerki Slysavamadeildar-
innar INGÓLFS verða afhent
á eftirtöldum stöðum:
Skrifstofu Slysavaraafélags-
ins, Grófin 1, Verzlunin
Straumnes, Nesveg 33, Sæl-
gætisbúðin, Sólvallagötu 74,
Skátaheimilinu, Snorrabraut,
Verzlunin Krónan, Mávahlíð 25,
Sælgætisbúðin, Réttarholtsvegi
1. Sælgætisbúðin, Langholts-
vegi 131.
Þá verður hafður í til-
efni dagsins gúmmíbjörgun-
arbátur á Tjöminni, Gisli J.
Johnsen á siglingu í höfninni
lúðrasveit drengja spilar á
Austurvelli kl. 3 e.h. stjórn-
andi Karl Ö. Runólfsson og
gluggasýning verður í Aðal-
stræti 4, þar sem sýnt verð-
ur líkan af hinni fyrirhuguðu
björgunarstöð.
Prófessor Vásthagen er dokt-
or í hagfræði frá Gautaborg-
arháskóla og er nú prófessor
í þeirri grein við Verzlunarhá-
skólann í Stokkhólmi. Hingað
til lands kom hann á vegum
Iðnaðarmálastofnunarinnar, en
nokkur félagasmtök höfðu
skorað á hana að fá hingað
erlendan sérfræðing til þess að
rannsaka skattamál fyrirtækja
hérlendis. Prófessorinn hefur
dvalizt hér mánaðartíma og
kynnt sér þessi mál og hefur
lagt fram skýrslú' þar sem
hann greinir frá niðurstöðum
sínum og tillögum. Eru helztu
atriði þeirra þessi:
Veltuútsvar og eignaútsvör
fyrirtækja verði afnumin og
útsvör þeirra lækkuð um helm-
ing frá því sem nú er. Hins
vegar verði hert mjög á eftir-
liti með framtali til skatts.
Jafnframt verði tekjuskattur
lagður á hlutfallslega, t.d.
25% skattur, og eignaskattur
á fyrirtæki afnuminn.
Skattur ríkis og bæja verði
samræmdir, þannig að sömu
tekjur yrðu skattlagðar í báð-
um tilfellum og skattarnir
lagðir á sameiginlega.
Þá leggur prófessorinn til að
ýmsar bi’eytingar verði gerðar
á núgildandi'skattaákvæðum í
sambandi við endurbyggingu
véla og húsa, vörubirgðir, frí-
hlutabréf o.s.frv. Einnig legg-
ur liann til, að hlutaféiög,
samvinnufélög og ríkis- og
bæjarfyrirtæki verði skattlögð
með sem líkustum hætti.
Prófessorinn telur einnig, að
öll fyrirtæki á landinu, bæði
stór og smá, ætti að skatt-
leggja af sama skattyfirvaldi.
Ennfremur bendir hann á, að
til greina komi í stað tekju-
skatts algerlega nýtt skatta-
kerfi, t.d. að leggja skatt á
útgjöld fyrirtækja í stað þess
að skattleggja tekjurnar. Telur
hann, ; að slíkt væri æskilegt
frá framleiðslusjónarmiði, en
þurfi að rannsakast ítarlega.
Björgunarafrek-
ið við Látrabjarg
S)'nt í dag
Slysavarnafélaginu hafa oft
borizt fýrirspurnir um hvort
kvikmyndin Björgunarafrekið
við Látrabjarg verði ekki sýnd
á næstunni. Myndin verður sýnd
í Gamla bíói í dag kl. 3, og jafn-
framt verður sýnd kvikmynd um
notkun gúmmíbjörgúnarbáta. —
Sala aðgöngumiða hefst kl. 2
Aimenitur íundur um launamál kvenna
Skorar á ríkisstjórnina að skipa nú
þegar jaínlaunanefnd
Kvenréttindafélag- fslands, Alþýðusamband íslands,
Bandalag starfsmanna ríkis og bæja og Verzlunarmanna-
félag Reykjavíkur gengust fyrir almennum fundi um
launamál kvenna þann 5. þ.m. í Tjarnarkaffi.
Formaður Kvenréttindafélags
íslands, Sigriður J. Magnússon
stjórnaði fundinum og flutti
ávarp. Framsögu höfðu fjórar
konur.
Herdís Ólafsdóttir frá Al'-
þýðusambandi íslands. Talaði
hún um þann mun, sem væri
enn á laumim karla og kvenna
í erfiðsvinnu og sagði, að þótt
bilið milli Iauna karla og
kvenna hefði minnkað mikið
vantaði enn töluvert á að kon-
ur hefðu launajafnrétti á við
karla, nema í sárafáum grein-
um, hefðu þiær þó sýnt bæði
fyrr og síðar, að þær væru
engir eftirbátar karla við erfiði
og vosbúð.
Valborg Bentsdóttir frá
Bandalagi starfsmanna ríkis og
bæja. Benti liún á, að þótt
launajafnrétti ætti lögum sam-
kvæmt að ríkja í opinberri
þjónustu, vantaði enn töluvert
á að framkvæmd þeirra laga
væri á. þann veg, að konur
byggju við fullkomið launajafn-
rétti. Taldi hún að endurmeta
-þyrfti allmörg störf, sem lent
hefðu í Iágum Iaunaflokkum,
vegna þess að þau hefðu verið
metin „kvennastörf“ í byrjun.
Anna Borg frá Verzlunar-
mannafél. Reykjavíkur. Skýrði
hún frá því, að ekki væri liðin
nema þrjú ár síðan Verzlunar-
mannafélag Reykjavíkur varð
eingöngu Iaunþegafélag. Og
þótt ein kona væri í samninga-
nefnd félagsins væri róðurinn
erfiður að ná nokkram árangri
við það að jafna laun karla
og kvenna. Taldi hún, að með
samþykkt jafnlaunasamþykkt-
arinnar myndi málið verða
betra viðureignar.
Hulda Bjamadóttir frá Kven-
réttindafélagi íslands. Sagði
hún að þótt hálf öld væri liðin
siðan kvenréttindahreyfingin
lét fvrst til sín taka hér á landi
létu konur sér enn lynda að
vera í skugga karla og þiggja
lægri laun, þótt þær legðu fram
vinnu á borð við þá. Hvatti hún
konur til að hrista af sér slen-
ið og láta launamál og opinber
mál meira til sin taka.
Framhald á 10. síðu.
María Ámundadóttir
Minningarorð
Það verður ekki neinn héraðs-
brestur þótt háöldruð alþýðu-
kona ' falli í valinn og hverfi
sjónum; þetta er lögmál lífsins,
að heilsast og kveðjast, svo er
lífsins saga, og það er gleðilegt
að fá hvíld þegar heilsan er
biluð, kraftarnir, heyrn og sjón
farin að dvína og dagsverkinu
virðist lokið.
Margs er að minnast og margt
að þakka og margs að sakna, en
það er gott að eiga margar
bjartar minningar frá samveru-
stundum okkar. Þú varst alltaf
svo rík af þeim auði sem er var-
anlegastur og hvorki mölur né
ryð fær grandað. Þegar öll sund
virtust lokuð þá kom bjartsýn-
in þín og krafturinn að góðu
haldi, og þú sigraðist að lokum
á öllum erfiðleikum.
Maria Ámundadóttir var fædd
að Árbæ í Holtum 1. apríl 1864,
en ó'st upp á Bjólu hjá afa sín-
um, Filippusi. Þorsteinssyn:.
Langt innan við fermingu fór
htin að vnna fyrir sér, eins og
þá var siður. Hún giftist aldrei,
en eignaðist 3 börn með unn-
usta sínum: Ingvar, Markús og
Jóhönnu.
Þegar dóttir hennar léfet frá 2
ungum börnum gerðist Maria
ráðskona hjá tengdasyni sínum,
Pétri Þórðarsyni og gekk börn-
unum í móðurstað, og þar hefur.
hún dvalið síðan óslitið um 4Ö
ára skeið. Ævidagurinn var orð-
inn langur og starfið oft strangt,
en hún fékk að sjá góðan árang-
ur verka sinna, — Eg trúi því að
þú haldir áfram að starfa og
stríða handan við móðuna mikli;,
því ég trúi því sannleiki að sie-
urinn þinn að siðustu vegir.a
jafni
M.