Þjóðviljinn - 05.12.1958, Blaðsíða 5

Föst’idagur 5. desember 1958 — ÞJÓÐVILJINN — (5
Vísindamenn á vesturlöndum dást a
síðasta tækniafreki Sovétrikjanna
Kjarnorkuflugvélin sýnir aS þau eru mörgum árum á
undan vesfurlöndum á þessu sviÖi vhinda
Frásögn bandaríska flugmálatímaritsins Aviation Week
af hinni kjarnorkuknúðu flugvél sem ritiö segir aö
smíöuö hafi veriö og reynd í Sovétríkjunum hefur vak-
iö fádæma athygli og eru sérfræöingar á Vesturlöndum
sammála um aö lýsa aCdáun sinni á þessu nýjasta
tækniafreki Sovétríkjanna, sem mönnum dettur ekki í
hug aö draga í efa, enda þótt frásögn hins bandaríska
xits hafi enn ekki verið staöfest opinberlega.
Aviation Week gaf ýmsar: lega 'athygli, ekki einungis í
hákvæmar upplýsingar um: Bandaríkjunum, heldur um all-
gerð hinnar nýju sovézku flug-J an heim. Ritið segir að banda-
vélar og þykir það benda til | rískir herforing jar og kjarn-
þess að ritið hafi góðar heim- ■ orkufræðingar hafi orðið miður
ildir fyrir frásögn sinni. Það sÝníþegwr'-fréttisé af
skýrði frá því að flugvélin
væri 58.5 metra löng, vængja-
haf hennar 23.5 metrar, en
þungi 135 lestir. Flugvélin á
að geta haldizt á lofti að heita
má ótakmarkaðan tíma, eða á
meðan vél hennar endist og á-
höfnin sættir sig við dvölina
upp í háloftunum. Þá er frá
því skýrt að flugA'élin hafi ver-
ið smíðuð þegar fyrir hálfu ári.
farið mörgum sinnum umhverf-
is jörðina, en þeir vilja ekki
leyfa henni að lenda utan
landamæra Sovétríkjanna“
Brezku vísindamennirnir ef-
ast um að sovézkum starfsfé-
lögum þeirra hafi tekizt að gera
flugvélina svo úr garði að ekki
stafi mikil geislaverkunarhætta
frá henni, einkum við flugtak
og lendingu. Þeir halda því
fram að ef algerlega ætti að
fyrirbyggja þá hættu myndi
það gera fíugvélina svo þunga
• að hún myndi aldöh -gglg Jiom-
ium ,,skjöldum“ má þó koma i
: veg fyrir -geislaverkun í þeim
hlutum flugvélarihnar sem á-
j höfnin dvelst í. Hins vegar
verður erfiðara, og að heita
1 má útilokað, að koma í veg
I fyrir að geislaverkun-berist út
rneð útblástursloftinu sem hit-
: að er upp í kjarnorkuofnum.
iFlugvélin hlýtur þannig að
’ ski'ja ' eftir sig eitraða slóð í
' loftinu.
Bent er á að samkvæmt frá-
| sögn hins bandaríska blaðs er
sovézka flugvélin 135 lestir og
hina sovézku flugvél að hita-
framleiðsla kjarnorkuofna
hennar samsvari orkufram-
leiðslu kjarnorkuversins i Cald-
er Ha’l, sem er mesta kjarn-
orkusf'ð Bretlands.
Þetta segja þeir að sýni hve
snilldarlega hinum sovézku vís-
inlamönnum hafi tekizt að
sigrast á hinum miklu erfið-
leikum, þar sem þeir hafi orð-
ið að gera kjarnorkuofnana
mjög fyrirferðarlitla og tiltölu-
lega mjög létta, eða varia meira
en eina lest á þyngd.
Þrýstiorka hverflanna í
kjarnorkuflugvélinni er áætluð
35.000 kíló eða nærri því fjór-
um sinnum meiri en mesta
þrýstiorka öflugasta hverfilsins
sem smíðaður hefur verið í
Bretlandi.
Bandavíkjastjórn berast svo
núivg bréf með þeifnum um
laridskika á tunglinu, að s.nnið
hsfur verið fjölritaá sérstakt
svarbréf við slíkum 'erindunu
Þar segir:
„Hingað til liafa Bandaríkin
Getur íarið umhverfis
jörðina í einni lotu
Sovézka kjamorkuflugvélin
er því sem næst eins og blý-
antur í laginu, löng og mjó,
knúin fjórum hreyflum sem
komið er fyrir í deltalaga
vængjum.
Ytri hreyflarnir tveir eru
venjulegir þrýstiloftshreyflar,
en þeir innri eru kjamorku-
knúnir þrýstiloftshreyflar. Ytri
hreyflarnir eru notaðir við
flugtak og lendingu og eru
hafðir af öryggisástæðum fyrst
og fremst. Kjarnorkuhreyflarn-
ir eru af mjög einfa’.dri gerð,
þannig' byggðir að í stað eld-
hólfsins kemur kjarnorkuofn
sem hitar upp loftstrauminn.
Tímaritið telur að búast megi
við að innan skamms muni gerð
tilraun til að fljúga slíkri flug-
vél umhverfis j 'rðina án milli-
lendingar og án þess að bæta
á hana eldsneyti.
Elm þá einu sinni
Frásögn Aviation Week hef-
ur sem áður segir vakið gífur-
Rríistjdf til
i\'or ðurlanda
Forsætisráðherra Sovétríkj-
anna, Nikita Krústjoff, mun
að öllum líkindum koma í
heimsókn til Norðurlanda ein-
hverntíma á næsta ári, segir
Arbeiderbladet, málgagn
Verkamannafiokksins norska.
Blaðið hefur spurzt fyrir hjá
Hans Engen í utanríkisráðu-
neytinu í Osló og hann segir:
— Verið er að athuga hve-
nær heppilegast sé að boðið
eigi sér stað, en engin ákvörð-
un hefur verið tekin og verð-
ur varla á næstunni
Forsætisráðherrar Noregs,
Danmerkur og Svíþjóðar gistu
Sovétríkin fyrir nokkrum ár-
um. Endurgjaldsheimsókn var
frestað eftir uppreisnina í
Ungverjalandi í hitteðfyrra.
Þessi teikning af hii
ézku flugvél. Blaðið segi:
„Enn einu sinni liafa Rússar
sigraff okltur á tæknisviðinu,
enda þótt hægt hefði verið að
koma í veg fyrir það. Það
liggur í augum uppi að við er-
um a.nl.k. fjórum árinn á eftir
Rússunum á þessu mikilvæga
sviði“.
Annars hefði þessi frétt ekki
átt að koma Bandaríkjamönn-
um svo mjög á óvart. Fyrir
réttu ári skýrðu fréttaritarar í
Moskvu frá því að í Sovét-
ríkjunum væri unnið að smíði
kjarnorkuknúinnar flugvélar og
væri talið að hún myndi full-
smíðuð 1959—60.
„Eíast ekki eitt andartak“
Fréttaritari sænska blaðsins
Stockholnis-Tidningen í Lond-
on, Bertil Askelöf, ritar all-
ýtarlega um viðbrögð brezkra
vísindamanna við fréttinni um
sovézku kjarnorkuflugvélina,
en þe3si fregn hefur vakið sér-
stalca athygli í Bretlandi. Aske-
löf segir:
„Brezkir flugmála- og kjam-
orkusérfræðingar eru fullir að-
dáunar og efast ekki andartak
um að Rússar hafi smíðað
kjarnorkuflugvél sem getur
ni sovézku kjariiorkuílugvél bir
zt á loft. Þetta er a.m.k. sú
reynsla sem Bretar hafa fengið
af tilraunum sínum á þessu
sviði, því að bæði þeir og
Bandaríkjamenn hafa um skeið
unnið að slíkum tilraunum.
Miklir erfiðleikar
Það eru de Havilland-verk-
smiðjurnar (þær sem smíðuðu
Comet-flugvélina) sem hafa
unnið að þessum tilraunum í
Bretlandi. Starfsmenn þeirra
hafa komizt að þessum niður-
stöðum:
Kjarnorkuknúin flugvél myndi
verða að vera um 100.090 kíló
ef koma á fyrir í henni full-
komnum útbúnaði til að halda
geislaverkuninni í skefjum.
Eina leið’n til þess er að koma
fyrir ,,hlífiskj"ldum“ umhverf-
is kjarnorkuofnana, og þar sem
slíkir „skildir" verða helzt að
vera úr blýi, er skiljanlegt að
þeir verða þungir. En með s’ík-
ist í Aviatton Week
þungi hennar er því meiri en
Bretarnir hafa talið nauðsyn-
legt til að veita áhöfninni fulla
vernd gegn geislaverkuninni.
Jafnmildl orka og í
Calder Ilall
Þó að brezku vísindamenn-
irnir láti í 1 jós efasemdir um
að hægt verði að gera ltjarn-
orkuflugvél svo úr garði að
ekki stafi af henni mikil geisl-
unarhætta fara þeir ekki dult
með aðdáun sína á vísinda-
mönnum Sovétríkjanna, segir
Askelöf. Þeir segja að þetta síð-
asta afrek þeirra sýni að þeir
hafi þegar fyrir fimm—sex ár-
um byrjað á undirbúningi að
smíði flugvéiar af þessari gerð,
eða löngu áður en m.'mnum kom
það til hugar í Bretlandi og
Bandaríkjunum.
Brezku vísindamönnunum telst
til á grundvelli þeirra upplýs-
inga sem eru fyrir hendi um
ekki gert kröfu til yfirráða yf-
ir neinu lamlsvæði utan jarðar-
innar. Vér vitum ekki til að i
lögum þjóðar.na né alþjcðarétti
séii n:in fyrirmæli sem varða
gciminn. . . Meðan enei’tn laga-
grundvöllur er til að Iífa á slík
landsvæði sem eign Bandaríkja-
stjórnar, eru ekki tiik á að sl.t
eign sinni á l>au né gera kröfu
íil þeirra mcð neinu móli“.
----------------------—1
Myrti koou sína
og son vegna trú-
málaágreinings
Mjðaldra rennismiður í Wat*-
enschreid í Vestur-Þýzkaianc i
kyrkti í síðustu viku konu sín
og tvítugan son og reyndi síða .
að ráoa sjálfan sig af dögum. I
bréfi sem hann hugðist lála efí-
ir sig segir, að sambúð þeiri
hjóna hafi verið orðin óbaerile i
vegna trúmálaágreinings.
Líkskoðunardómari brezki
nýlendustjórnarinnar i Fama
gusta á Kýour kvað upp þant’
úrskurð í gær, að ]2 ára grísk
telpa hefði dáið af losti vegna
ótta kvöídið sem brezkir her
menn fóru myrðandi og mis-
þyrmandi um borgina fyrir
nokkrum vikurii. Ekki kvaðst
dómarinn hafa getað komizt
að raun, um það, hvað það
hefði verið sem skelfdi telp-
una.
Þota rakst á járnbrautarlesL
Fyrir nokkrum dögum hrapaði orustupota
til jaröar í Kaliforníu og rakst á farþega-
lest sem var á leiö til San Diego Þótt furöulegt kunni aö virðast bsiö enginn farpeg-
' anna í lestinni bana.