Þjóðviljinn - 29.01.1959, Síða 6

Þjóðviljinn - 29.01.1959, Síða 6
G) ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudag'ur 29. janúar 1959 ÞlÓÐVILJINN ÓtEefandl: Samelninearflokkur albýSu - Sósiallstaflokkunnn. ttltstiörar: Magnús KJartansson, SigurSur GuSmundsson (ib.). - Fréttarttstjórt: Jón BJarnason. - Blaðamenn: Ásmundur SiKurJónsson, GuSmundur VlBfússon. Ivar K Jónsson. MaEnús Torfl Olafsson, Sigurjón Jóhannsson. Sigurður V FriSbJófsson. - Auglýsingastjóri: OuSgetr Magnússon - Bitstjórn. af- Kreiosla. auglýsingar. prentsmiSJa: SkólavörSustíg 19. - Síml: 17-500 (5 linur. — Askriftarverð kr. 30 á ménuSi - Lausasöluverð kr. 2.00. Prentsmiðja Þjóðviljans. Hernámið Pjegar fyrrverandi ríkisstjórn var mynduð hét hún því í Etefnuyfirlýsingu sinni að íramkvæma ályktun Alþingis írá 28. marz 1956 um brott- ;or Bandaríkjahers. Hræðslu- bandalagsflokkarnir, Fram- sóknarflokkurinn og Alþýðu- ílokkurinn, höfðu sjáifir sam- :ð þá ályktun Alþingis eem 'ieitið var að framfylgja, og þeir höfðu cspart notað hana á kosningunum þá um sumarið cg hlotið að launum fylgi :nanna sem áður höfðu snúið ■>ið þeim bakinu vegna svika beirra í hernámsmálunum. Fyrirheitið um brottför hers- ins virtist því hví'a á hinum Ixaustustu forsendum, enda hefði rikisstjórnin aldrei ver- :'ð mynduð án þes's að því •>æri treyst að við loforð þetta yrði staðið. TJn loforðið var ekki efnt. Framsóknarflokkurinn og Alþýðufl. notuðu fyrstu á- tyllu, sem þeir töldu sér bjóðast, til þess að „fresta“ efndum á fyrirheitinu um brottför hersins, og hlutu að 3aunum hávaðasamar þakkir Sjálfstæðisflokksins. Þessi frestun“ revndist síðan end- anleg ákvörðun; kröfur A!- býðubandalagsins um efndir, : ormlegar jafnt sem óform- tegar, báru engan árangur. 3kki gátu ráðamenn Fram- eóknarflokksins og Alþýðu- ílokksins þó fært nein rök íyrir sinnaskiptum sínum, og er eú skoðun óhjákvæmileg að loforð þeirra 1956 hafi ■;erið visvitandi, kaldrifjaðar jygar og ætlunin hafi aldrei ■'erið að stania við neitt. Saga hernámsins öll er vörðuð slík- ;im loforðum og svikum; þannig hefur Alþýðuflokkur- :nn verið hernámsandstöðu- ílokkur fyrir allar kosningar tíðan hernámsmálið bar fyrst á góma en ákveðinn hernáms- ílokkur eftir þær. Svipað er að segja um Framsóknar- ílokkinn og Sjálfstæðisflokk- :'nn; nægir að minna á hin aátíðlegu loforð sem gef- n voru fyrir kosningar 1949 'um að aldrei skyldi erlend herseta heimiluð á Islandi þrátt fyrir aðildina að Atlanz- lafsbandalaginu og hin al- geru svik að kosningum af- stöðnum. 17n þóþt þannig hafi til tek- ■*-J izt um efndir á loforð- iim fyrrverardi stjórnar hafa hernámsandstæðingar sízt af öllu ástæðu til svartsýni, og enda þótt fullur sigur ynnizt ekki urðu mikilvæg straum- ivörf í hernámsmálum 1956. Fram að þeim tíma höfðu jandarísk stjórnarvöld lagt allt kapp á að stækka og full- ■tomna herstöðvar sínar á Is- andi, einmitt þá var nýbúið ið gera samning um mikla íernámshöfn í Njarðvík, vitað var að bandaríska herstjórnin hafði mörg önnur áform á prjónunum og kom það fram í því að hún hafði mælinga- menn og sérfræðinga á þönum um land allt til að leita að nýjum stöðvum sem vel hent- uðu styrjaldarfyrirætlunum Bandaríkjanna. Töldu ýmsir að ætlun bandarískra herforingja væri sú að gera Island að einu helzta víghreiðri sínu, stöð sem hernaðaráætlanir Banda- ríkjanna væni að verulegu leyti tengdar við. En þetta breyttist 1956 eftir að Al- þingi gerði samþykkt sína og vinstri stjórnin var mynduð. Bandaríkin töldu þá horfur hér svo ótrygga r, að þau end- urskoðuðu áfonn sín, hættu við áætlun sína um herskipa- höfn í Njarðvík og aðrar nýj- ar stórframkvæmdir og hafa mestmegnis látið sér nægja að fullgera og fullkomna þær. stöðvar sem fyrir voru í land- inu eða byrjað var á. 1 stað- inn beindi bandaríska her- stjórnin athygli sinni að öðr- um stöðvum, og eru það ekki sizt stöðvarnar á Grænlandi sem hlotið hafa þá fullkomn- un sem íslenzku herstöðvun- um var fyrirhugað ujn skeið. Þessi umskipti eru að sjálf- sögðu mjög mikilvæg, og munu auðve’da til múna sókn hernámsandstæðinga að því marki að losna við herstöðv- arnar að fullu og öllu. Einn- ig hafa minnkandi umsvif Bandaríkjamanna haft mjög liagstæð áhrif í íslenzkum efnahagsmálum; árið 1953 voru gjaldeyristekjur Islend- inga af hernámsvinnu og „gjöfum“ 372 milljónir en út- flutningstekjurnar 706 millj- ónir, en á síðasta ári voru hernámstekjurnar komnar nið- ur í 150 milljónir og útflutn- ingstekjurnar upp í 1100 milljónir. Það hefur þannig tekizt að styrkja til muna efnahagslegt sjálfstæði Islend- inga, og er það einnig mjög veigamikið atriði í baráttunni gegn hernáminu. essi þróun hefur komið mjög illa við íslenzka her- mangara, og hefur það komið einkar g'öggt fram í skrifum Morgunblaðsins um hernáms- málin. Það blað klifaði mjög á því, að þar sem loforðið um brottför hersins hefði ver- ið svikið bæri Alþýðubanda- laginu að segja sig úr ríkis- stjórn. Allir vissu að ástæðan var ekki umhyggja fyrir mannorði ríkisstjórnarinnar og Alþýðubandalagsins, heldur fíkni hermangara í að endur- heimta fyrra ástand með sí- vaxandi umsvifum bandaríska hersins á Islandi. Og nú þeg- ar Alþýðubandalagið er ekki lengur í ríkisstjóm mun ef- laust verða lagt allt kapp á að styrkja hemámsfjötrana. Hernámsandstæðingar þurfa: flokksins á Ítalíu á enda Fall rikisstjórnar Fanfanis taliS boÓa þáttaskil i itölskum stjórnmálum TTm síðustu helgi gaf ríkis- stjórn Amintore Fanfani á Ítalíu upp öndina eftir langt dauðastríð. Undanfarna mán- uði beið ríkisstjómin hvað eft- ir annað ósigur við leynilegar atkvæðagreiðslur á þingi, en skrimti þegar atkvæðagreiðsl- urnar voru endurteknar opin- berlega. Þingmenn í hægra armi kaþólska flokksins, flokks Fanfani, notuðu hvert tækifæri til ,að hrella foringja sinn, þeg ar tryggt var að þeir yrðu ekki staðnir að verki. Persónúlég óvild i garð forsætisráðherrans réði nokkru um gerðir þeirra og nokkru andstaða við stefnu stjórnar hans. Fanfani hefur verið valdamesti maður Ka- Palmiro Togllatti þóiska flokksins síðan De Gasperi leið Fyrst í stað not- aði hann völdin sem fylgja framkvæmdastjórastöðu flokks- ins til að deila og drottna, lét aðra, menn eitns og Segni, Pella og Zoþ, fara með for- sætisráðherraembættið, en felldi þá svo þegar honum sýndist. Eftir kosningamar í fyrra bætti Fanfani forsætis- ráðherraembætitinu við fram- kvæmdastjórastöðuna, og þá fengu fórnarlömb hans tæki- færi til að hefna sin. Sam- steypustjórn kaþ.ólskra og sósí- aldemókrata hafði mjög naum- . an þingmeirihluta, studdist yið 300 þingrhenn af 596 í neðri deildinni. Keppinautar Fan- fanis um völdin í kaþólska flokknum áttu því auðvelt með að halda uppi skæðum skæru- hernaði gegn stjórn hans, ekki sizt vegna þess að hægra armi flokksins þótti forsætisráðherr- ann hafa látið sósíaldemókrata hafa abtof mikil áhrif á stjórn- arstefnuna. Ofundarmenn og andstæðing- ar Fanfanis í hans eigin flokki vildu þó ekki ganga svo langt að fella stjórnina, þess vegna skiluðu þeir sér aftur við opinberar atkvæða- að vera við þvi búnir, vernda af alefli það sem þrátt fyrir allt hefur áunnizt í þessu efni isíðan 1956, og stefna ótrauð- ir að brottför hersins með rökum sem eru óvefengjan- legri nú en nokkru sinni fyrr. greiðslur. Það sem loks varð stjórninni að fótakefli voru afleiðingar flokksþings eins stjórnarandstöðuflokksins, Sósí- alistaflokks ítaliu, Á þingi í Napólí um fyrri helgi fékk Pietro Nenni, foringi flokksins, samþykkta stefnuyfirlýsingu um að endurnýja ekki sáttmál- ann við kommúnista um sam- starf flokkanna á öllum svið- um, en lýsti jafnframt yfir að samstarfi þeirra yrði haldið áfram í bæja- og sveitastjórn- Giuseppe Saragat ýmsa smáflokka. Sömu menn hafa gegnt ráðherraembættum til skiptis hvað eftir annað og á Ítalíu hafa menn gert sér tíðrætt um að kaþólskfr væru að gróa við valdastólana. Við þessu varð ekki ger.t meðan kaþólski flolckuunn hafði hreinan meirihluta. á þingi, en eftir síðustu kosningar hefur hann ekki nema 2Í3 þingsæti af 596. Næstöflugastur er þing- flokkur kommúnjsta með' 140 þingmenn, þá sosíalistar með um og verkalýðsfélögum. Úrslit flokksþingsins sannfærðu vins'iri 'arra sósíaldemókrata- flokksins um að kominn væri tími til að ggra alvöru úr nokk- urra ára tilraunum til að sam- eina flokkana. Sósíaldemókrata- flokkurinn var stofnaður 1947 af mönnum sem fóru úr sósíal- istaflokknum vesna þess • að þeir vildu ekki sætta sig við samvinnuna við kommúnista. Frá upphafi hefur Giuseppe Saragat verið foringi flokksins og lengst af starfað með kaþ- ólska flokknum. Vinstri menn í sósíaldemókrataflokknum undir forustú Matteo Matte- otti kenna Saragat um að ekki hefur orðið af því að sósial- demókratar og. sósíalistar sam- einuðust á ný. Eftir flokks- þingið í Napolí braust út upp- reisn gegn Saragat í 22 manna þingflokki sósíaldemókrata. Nokkrir þingmenn kröfðust þess að teknar yrðu upp við- ræður um sameiningu við sósí- alista, og í þeim hópi var einn af ráðherrum flokksins, Vigor- elli verkalýðsmálaráðherra. Þegar hann baðst iausnar féll stjórn Fanfani. Giuseppe Pelia Tljargt bendir ti! að þessi 84_ nýfasistar hafa 25> tvö if■*■ stjórnarkreppa boði þátta- flokksbrot konungssinna 23 til skil í ítölskum stjómmálum. samans og frjálslyndir ■ 16. Við þessar aðstæður verður klofn- ingurinn í kaþólska . flokknum greinilegri en áður. Vinstri armurinn vill reyna. ,að ná samstarfi við , sósíalista cn hægri menn renna hýru auga til konungssinna og jafnvel ný- fasista. Margir sem. vel fylgjast með ítölskum 'stjójmmálum telja að kabólski fiokkurinn væri löngu klofnaður, eí ekki hefði komið tjl íhlutun páfa- stólsins, en Píus héitinn páfi og nánustu samstarfsmenn hans lögðu megináherzlu á að hatda flokknum saman. Ýmis- legt þykir benda til að Jóhann- es páfi sé ekki sama sinnis. k ndstæðingar Fahfanis í kaþ- ólska flokknum stefna að Frá árinu 1946 til þessa dags því að mynda hægrisinnaða hefur kaþólski flokkurinn mátt mi'nnihluliastjórn flokks síns, heita einráður, enda þótt hann sem lifa myn.di-á hiutleýsi kón- haíi liaft stjórnarsamvinmi við Framhald á-1(J. síðu. Pietro Nenni

x

Þjóðviljinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.