Þjóðviljinn - 23.08.1959, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 23. ágúst 1959
rr' ■... ... '■ .------
N
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn. — Ritstjórar:
Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson. — Fréttaritstjóri: Jón
Bjarnason. — Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Eysteinn Þorvaldsson.
Guðmu.ndur Vigfússon,, ívar H. Jónsson, Magnús Torfi Olafsson, Sigurður
V. Friðþjófsson. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn, af-
greiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Sími 17-500 (5
línur). — Áskriftarverð kr. 30 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 2.
Prentsmiðja Þjóðviljans.
t... ■,... ■ .. ■ ........ .........' ' 7-—--;-----rJ

Afturgöngur að verki
rpvær afturgöngur eru að
verki í Evrópu í dag, —
í heilum tveggja voldugra
1 stjórnmálamanna — í hugum
' tveggja hnígandi yfirstétta.
1 Sjúk’egir vaidadraumar Napo-
1 leors og Hitlers skapa reim-
1 leika í Frakklandi og Vestur-
■ Þýzkalandi. Hefndarþorsti
' Hit’ers-manna gerir kalkað
1 gámalmennið Adenauer að of-
1 stæksmanni og einræðissegg,
1 sem engu tauti verður við
komið, af því endurreist ofur-
1 vald stóriðjuhöldanna Krupp
' & Co. stendur á bak við hann.
' Dýrðarljómi herfrægðarinnar
' töfrar gamla de Gaulle og
1 lætur hann halda áfram
' ■„skíhiga rtríðinu" við þjóð-
fret-ishrevfingu Serkja, af því
hann þor'r ekki að ganga
vægðariaust gegn þeirri hálf-
fasistísku herforingjaklíku,
sem kom honum til valda.
' A uðmannastéttir Þýzkalands
-t*- og Frakklands hafa svar-
izt í sitt jokkalega „fóst-
bræðrala.g“ til þess að sitja
yfir hlut smærri Evrópu-
þjóða og ný'enduþjóðanna. En
vat iadraumar þessara yfir-
stétta, sem e:tt sinn voru
heimsveldi, e:ga sér enga stoð
lengur í veruleikanum. Því
hættulegri eru ógnarvopn nú-
tímans í höndum óraunsærra
ofstækismanna, — verri en
eldur í höndurn óvita.
■freimurinn hefur áður séð
-*-* hvernig þýzka auðvaldið
tef cli ö’lu lífi mannkynsins í
VoCa með því að fá glæpa-
mömum, brjáluðum af of-
stælii, það ógnarvald í hendur,
eer,- stóriðja Ruhr og hemað-
arr->'ttur Þýzkalands er. Og
þe' sar?- er nú að endur-
tak"' ' ’"T í Hrsnn. Hershöfðingj-
a.r JTltJers r'ða lögum og lof-
um í Vestur-Þýzkalandi.
,.F ■ ■ •:■' ■ • dauðans",
K r> e-ftur orðinn einn
• rík. •í} ív ’rottinn Evrópu.
.Of» ? p"'*....'vsta þýzka auð-
hr'--' hefur þegar náð
ún- '■ á atvinnulífi
Fr' ' ’-'t'-'1 • r-r Rene’ux-land-
ann” með r■•?'■■■ -’ngasamsteyp-
ii" ■’ -;rri 1 "'’nð er „sameig-
inlv' r-rr’ *rinn“.
Cj>g I '■ ■•’:•-> er sökin? Það val
í stríðslok að
þj-i t kif'fmámur og stór-
iðj -i ”, c-,vo þýzkt auðvald
féng’ c’tki í þriðja sinn tæki-
f$ei til r.o steypa heiminum
út í bif'ibo.5. Það var svikið.
Þr. v f f. v'ir aðvaranir verk-
lyðvíhreyfiugar Þýzkalands og
BreiAnds og mótmæli sósíal-
istí !;u rikiánna var auðvald
Vevf r-Þýzka’ands endurreist
, rr.eö þeim aíloiðingurn, sem nú
bJasa við. England og BanvJa-
rík'n mættu eitthvað af því
læra - áðuh í etí > það er of séint,
en aiþýða Evrópu þó fyrst og
freivjst.
/Vg ekki nóg með það. End-
^ urreistu auðhringaveldi
Vestur-Þýzkalands var hleypt
inn í Atlánzhafsbandalagið,
þrátt fyrir ítrekaðar áskoranir
og áheit meira að segja
þýzku sósíaldemókratanna um
að taka það ekki inn. Og nú
er Speidel, hershöfðingi Hitl-
ers, er stóð að morðinu á Al-
exander konungi og Barthon
fyrir aldarfjórðungi, orðinn
yfirhershöfðingi í Atlanzhafs-
bandalaginu; — Hitlershugur-
inn leiðtogi „lýðræðisins“. Og
þessir vitfirrt.u valdadrauma-
menn keppast nú við að fram-
leiða kjarnorkusprengjur til
þess að geta ógnað heiminum,
— einmitt þegar augu mann-
kynsins eru að ' opnast fyrir
ógninni, sem því er búin, ef
ekki er tafarlaust stöðvaður
eá ómhugnanlegi leikur með
„eld helvítis“ svo notuð séu
orð Einsteins.
1 fið fslendingar erum í_ hern-
* aðarbandalagi við þessa
fanta, sem einskis svífast, —
við þessa ofstækismenn, sem
hatast við frið- og sátt. Hvað
höfum við að gera í bandalagi
við slíka? Annarsvegar er
faútaskapur þessara aftur-
gangna, blóði drifinna band-
itta, sem myrða Serki fyrir að
vinna að frelsi lands síns.
Hinsvegar er fúlmennska
brezka auðvaidsins, sem hót-
ar að drepa okkur, ef við
stöndum á rétti okkar. Ilvað
höfum við íslendingar að gera
lengur í hernaðarbandalagi við
þessi heimsveldi, sem syngja
að vísu sitt síðasta vers, en
hafa engu gleymt af níðings-
skap þeim, er þau hafa sýnt,
á öllum KÍnum langa og i jóía
heimsveldisf erli ?
★
17 n það er ekki nóg með að
>~j! afturha’dsöfl landsins
vilji halda íslandi í þessu
þokkalega hernaðarbandalagi.
Afturgöngurnar í Evrópu
skapá og reimleika hér: Örg-
ustu afturhaldssinnarnir hér
heima vilja líka láta íslend-
inga táka sér ofstæki Aden-^>
auers' til fyrirmyndar í ís-
lenzkri póiitík. Adenauer
heimtar: engan frið í heimin-
um; -— undirbúning undir
landvinningastríð! Birgir
Kjaran, — nazistinn, sem nú
hefur tökin á áróðurs- og
skipulagsvél Sjálfstæðisflokks-
ins, — bergmálar kröfu þýzka
auðvaldsins hér: engan frið
við verkalýðshreyfinguna, slá-
um hana niður!
ýzkir nazistar svifust þess
ekki að misnota lalend-
ingasögurnar yfirdrottnunar-
herferð sinni til framdráttar.
Birgir Kjaran fetar í fótspor
þeirra. Hann reynir að bendla
Njálu við hernaðarstefnu
Sólin skein og hlýtt var í
veðri laugardaginn 27.
ágúst 1859 þegar Drake ofursti
setti borinn sinn enn einu sinni
í gang í Titusville í Pensylv-
aníuríki í Bandaríkjunum.
Hann komst niður á 69V2 feta
dýpi, en hin þráða olía gerði
enn ekki vart við sig. Fólkið
þarna í grenndinni hristi höf-
uðið og brosti góðlátlega að
þessum „ofursta", sem hafði
aldrei í annan einkennisbúning
komið en föt járnbrautarvarð-
ar.
Hann reis snemma úr rekkju
á sunnudagsmorguninn og bjó
sig til að hlýða á messu, en á
leiðinni í kirkjuna brá hann sér
sem snöggvast til að líta eftir
borturninum. Dásamleg sjón
blasti við honum. Borholan var
full af olíu svo að flóði út af,
ilmandi þykkri jarðolíu. Drake
ofursti hélt hvíldardaginn heil-
agan, en strax morguninn eftir
tók hann til óspilltra mála við
að ausa olíunni í fötur. Verkið
sóttist seint, því að jafnan
seytlaði upp úr holunni, en þá
var náð í dæiu og nú gekk allt
eins og í sögu. Daglega var
dælt upp úr holunni þremur
lestum af olíu og innan skamms
stóð hver borturninn við annan
eins og þéftur skógur. Hið
mikla ævintýri var þyrjað.
Ævintýramenn streymdu að
frá öllum iandshornum og
baráttan um hið fljótandi gull
hófst.
Jack London hefur gefið okk-
ur ógieymanlegar lýsingar á
Klondyke gullgrafaranna í Al-
aska, en hann hefði sannariega
haft frá enn meiri og st.órfeng-
iegri atburðum að segja ef
hann hefði verið uppi þegar
olíuæðið ríkti í Pensylvaníu.
Á örskömmum tíma risu þar
námamannabæir með öllu til-
Hitlers og Adenauers. Njáia
er fegursíi boðslcapur ís-
lenzkra bókmennta um frið og
sátt rneðal mannanna, harm-
saga þéss samfélags, sem við-
heldur hefndarhug og ofstæki
en yfirvinnur það ekki.
k
■fslenzk a5þýða þarf að vernda
* þjóðfélag vort, dýrmæt-
an þjóðararf Islendinga, —
frelsi það og farsækl, sem vér
getum notið, ef vel er á hald-
ið, — gegn þeim afturgöng-
um, sem ógna nú alþýðu
manna jafnt út heimi, sem
hér.
heyrandi, ölkrám og skyndikon-
um, slagsmálum og brennivíni,
morðum og öðrum afbrotum.
Það voru úrhrök mannlífsins
sem mæltu sér mót við fyrstu
borturnana í Pennsylvaníu.
Á einni nóttu gat offjár safn-
azt á eins manns hendur, en
það fé eyddist oft jafnharðan
við spilaborðin. Drake ofursti
féll fljótt í gleymsku, hann
missti allt sem hann átti, en
fékk „sem umbun fyrir starf
sitt“ 125 dollara í lífeyri á
mánuði frá Pennsylvaníuríki.
Sun nudagaskólakenn-
ari kemur til sögunnar
En þeir menn voru til sem
höfðu vit á því að láta von um
fljóttekinn gróða ekki hlaupa
með sig í gönur. Þeir sáu að
þarna var meiri auð að fá en
nokkurn tíma í gullnámum Al-
aska. í þeirra hópi var ungur
meinlætamaður sem vissi hvert
hann var að fara, John D.
Kockefeller, gjaldkeri sóknar-
félags síns og kennari í sunnu-
dagaskóla þess. Rockefeller hóf
ekki feril sinn á sama hátt og
aðrir bandarískir auðkýfingar,
hann byrjaði hvorki á því að
selja blöð eða bursta skó. Faðir
hans var fésýslumaður og son-
urinn var fastráðinn í að feta í
fótspor föður síns, Hann ætlaði
sér að verða fjármálamaður
svo að um munaði og hvað sem
það kostaði, og það varð æði
mörgum dýrt að bregða fæti
fyrir hann á leiðinni til auðs og
valda. Þessi trúrækni maður
var jafnframt óbilgjarnastur
allra, sem einskis skirrðist til
þess að ná bví marki sem hann
hafði sett sér. Honum tókst
það, en það.kostaði hann mann-
orðið: Hann var kallaður „rnest
hataði maður Bandaríkjanna11.
Rockefeller hafði engan á-
huga á því að bora eftir olíu,
kostnaðurinn var of mikill og
áhættan ekki minni. Honum
skildist að gróðann var að
finna annars staðar, í hreinsun •
olíunnar og flutningi hennar.
Hann setti því á fót olíu-
hreinsunarstöð og með mútum
og hvers kyns bolabrögðum
tókst honum að fá sérsamninga
við þrjú stærstu járnbrautar-
félögin sem fluttu olíuna til
strandar. Þeir samningar voru
einstaklega hagstæðir fyrir
hann. Taxtinn fyrir flutning á
einu fati af olíu til New
York var 2,56 dollarar en hann
fékk 1,06/dollara afslátfc á fat.
En hagstæðasta ákvæði samn-
inganna var þó að hann fékk
Hið fljótandj
sem ráðið haf
ekki aðeins afslátt á eigin
framleiðslu, heldur einnig á
olíuflutningum annarra hreins-
unarstöðva sem hann keppti
við. Að sjálfsögðu vissu eig-
endur þeirra ekkert um það.
Á þennan hátt græddi Rocke-
feller fyrstu milljónir sínar.
Næsta fjáraflabragð hans var
ekki síður athygliSvert. í Cleve-
land voru 26 hreinsunarstöðvar
auk þeirrar sem hann átti.
Rockefeller gekk nú á milli
þeirra og sagði eigendum
þeirra hverjum fyrir sig í trún-
aði, að hann einn fengi hinn
mikia afslátt hjá járnbrautar-
félögunum og honum yrði því
ekki Iskotaskuld úr því að
ganga af þeim dapðum. Hins-
vegar bauðst hann til þess að
kaupa af þeim stöðvar þeirra.
Árangurinn varð enn betri en
hann hafði gert sér vonir um.
21 félag af 26 gafst upp fyrir
hótunum hans og seldi honum
hreinsunarstöðvar sínar. Fyrsti
auðhringur heimsins var stofn-
aður. Standard Oil var kómið
til sögunnar.
John D. Rockefeller eldri sem
og varð auðugas