Þjóðviljinn - 12.04.1960, Blaðsíða 7

G) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 12. apríl 1960
Þriðjudágur 12. apríl 1960 — ÞJÓÐVILJINN — (7
S^i£í»ií55Rl£taöffi®SÖ5iSffÍi5n
Ktr
T-tf:

«71
VILII
TJtsef&ndi: Satneinimrarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn. —
RitstJórar: Magnús Kjartansson (áb.), Magnús Torfi Ólafsson. Sig-
urður Guðmundsson. — Préttaritstjórar: ívar H. Jónsson, Jón
Bjarnason. - Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn,
afgreiðsla, auglýsingar. prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Simi
17-500 (5 línur). - Áskriftarverð kr. 45 á mán. - Lausasöluv. kr. 3.00.
Prentsmiðja t»jóðviljans.
¥iðreisn einkabrasksins M
A ndstæðingar ríkisreksturs og bæjar á atvinnu-
**■ fyrirtækjum hafa um skeið taiið sig í nýrri
herferð gegn því rekstursfyrirkorhulagi, með gg
ríkisstjórnina i fararbroddi. Undrar það engan
um Sjálfstæðisflokkinn, sem lengst =af hefur bar- tg
izt með kjafti og klóm gegn slítkum rekstri. Hitt
,er mönnum enn nokkurt undrunarefni að Al- Sjj
þýðuflokkurinn skuli mynda ríkisstjórn með þá
yfirlýstu stefnu að hætt skuli ríkisafskiptum af
atvinnuvegunum. En það er af Alþýðuflokknum
að segja, að á Alþingi eru það einmitt hinir
yngri menn þess flokks sem boða- stefnu ríkis-
stjórnarinnar sem fagnaðarerindi, viðreisn henn-
ar á ekki einungis að reisa við allt efnahagslíf
landsins og marka leiðina til bættra lífskjara
heldur á hún að eiga veigamikinn hlut að við-
reisn hins illa komna siðgæðis íslendinga. Var
ekki annað að heyra a ungum Alþýðuflokks-
þingmanni sem lét ljós sitt skíná siðasta dag
þingsins fyrir páskafrí en a6 efrtahagsráðstafan-
ir ríkisstjórnarinnar mættu teljast eins konar
siðvæðingarherferð, líkleg til að milda og hreinsa
hugi manna af skattsvikum og öðrum ávirðing-

um.
■pkki er á'stæða til að ala á þeirri röngu hug-
mynd, sem oft skýtur upp. að ríkis-
rekstur eða annar opinber rekstur í auð-
valdsþjóðfélagi sé .sama og þjóðnýting, og
því fer fjarri að opinber rekstur atvinnufyrir-
tækja sem oft er lagður undir stjórn ofstækis-
fu.llra andstæðinga slíks reksturs, sé alltaf til
fyrirmyndar eða gefi rétta mynd af því hvernig
hann gæti þjónað fólkinu í landinu. Hinu verð-
ur ekki neitað, að með auknum áhrifum verka-
lýðshreyfingarinnar á stjórnmálasvi'fjinu getur
hún fengið aukin áhrif á slí'kan opinberan rekst-
ur og hagnýtt hann meir og meir í þágu fjöld-
ans. En íslendingar hafa ekki átt annars kost
en koma upp stærstu fyrirtækjunum, síldar-
verksmiðjunum, raforkuverunum, áburðarverk-
smiðjunni og sementsverksmiðjunni, og heldur
ekki togaraflotanum, bátaflotanum og fiskiðnað-
inum, eftir stríð, nema með beinni aðild ríkis-
valdsins og hjálp, þar hefur íslenzkt einkafram-
tak standandi á eigin fótum verið alls ómegn-
ugt og sumpart ekki haft skilning á þörfum þjóð-
arinnar né vilja til að sinna þeim.
ltleð hinni nýju herferð einkabrasksins undir
forystu rikisstjórnarinnar virðist svo sem
auðmenn og verðbólgubraskararnir hafi fullan
hug á því að hrifsa til sín þessi stórfyrirtæki rík-
is og bæja. Kjörin virðast þeir ætla að skammta
sér alveg feimnislaust, ef miða má við þá hug-
mynd sem ekki hefur enn fengizt með öllu kveð-
in niður á Alþingi, að einkaaðilar sem fyrir
nokkrum árum lögðu fram fjórar milljónir í
hlutafélag til reksturs áburðarverksmiðjunnar
séu nú með einhverjum dularfullum hætti í
trássi við lög og rétt orðnir eigendur hennar að
tveim fimmtu hlutum, ríkisfyrirtækis Sem nú
er talið um 300 milljón ikróna virði! Það þóttu
stór orð hér á dögunum á Alþingi er Einar 01-
geirsson taldi þessa ósvífnu hugmynd stærsta
þjófnaðarmál sem komið hefði til kasta Alþing-
is. En því verður ekki móti mælt að það varðar
sóma Alþingis að það kveði niður í eitt skipti
fyrir öll þá hugleiðingu um misnotkun pólitísks
valds til að framkvæma stórþjófnað. — s.
mi
tsa
Félag járniðnaðarmanna var 40 ára
í gær, en raunar eru fyrstu samtök
íslenzkra járnsmiða allmiklu eldri.
Félag járniðnaðarmanna er nú eitl
þróttmesta verkalvðsfélagið í Reykja-
vík og hefur styrkur þess margsinnis
komið fram í hörðum stéttaátökum.
Félag járninðaðarmanna var
40 ára í gær, en raunverulega
eru fyrstu samtök íslenzkra
járnsmiða töluvert eldri. en það
var Járnsmiðaféiag. Reykjavík-
ur, stoínað 7. febrúar 1899. Það
voru meistararnir sem stóðu að
því félagi og starfaði það fyrst
af miklu kappi, en veslaðist
síðan upp.
Það var svo ekki íyrr en í
marz 1920 að nokkrir járn-
smiðir komu saman uppi á lofti
í litlu húsi við Lindargötuna.
(þá nr. 19, nú 41) hjá Einari
Bjarnasyni, er. síðar varð verk-
stjóri í Landssmiðjunni, en
hann var einn írumkvöðlanna að
stofnun járnsmiðaíélags. Uppi á
lofti i litla húsinu við Lindar-
götu undirbjuggu þeir félags-
stofnunina, en stofnfundinn
héldu þeir sunnudaginn 11.
apríl 1920 í litlum timburkofa
við Hverfisgötuna, þar sem nú
er Alþýðuhúsið. Stofnendur fé-
lagsins voru 17 að tölu og af
þeim eru nú aðeins 5 á lifi —
allir heiðursfélagar í Félagi
járniðnaðarmanna.
Félagið hlaut nafnið Sveina-
félag járnsmiða, og svo hét það
til ársins 1931 að naíninu var
breytt til þess er það heitir
nú. Við félagsstofnunina komu
mjög við sögu danskir og
sænskir járnsmiðir, sem voru
félagsvanir úr heimalöndum
sínum, og munu lög járn-
smiða í þessum löndum hafa
verið höfð til fyrirmyndar að
lögum Sveinafélags járnsmiða.
Félag járniðnaðarmanna er eitt þeirra
íáu verkalýðsíélaga sem eignazt haía
eigið húsnæði, það á nú efstu hæð-
ina í Skipholti 19, 320 fermetra hæo
með 12 herbergjum, og hefur þar nú .
aðsetur sitt, ásamt nokkrum öðrum
verkalýðsfélögum er þar hafa íeng-
ið inni.
keri og Sigurhans Iiannes.sön
varagj aidkeri.
Sá maður sem mestan þátt
átti í því að gera Félag járn-
iðnaðarmanna að því sterka fé-
ur herbergium, er smiðirnir.
hafa innréttað mjög til fyrir-
rnvndar. Hafa ekki önnur
verkalýðsfélög glæsilegri hú'sa-
. kynni i dag en járniðnaðar-
menn: . .
■í bepsu húsnæði bafa nokkur
öSnúr' félög skrifstofur sinar.
þeirra á meðal Félag bifvéla-
■virkja, Iðja. íelag • verksmiðiu-
fólks, Flugvirkjaíélag íslands.
Féiag blikksmiða og Sveina-
íél ag "skipasm iða.
Það var ekki ætlunin að rita
hér sögu Félags járniðnaðar-
manna, hér- hefur aðeins
Eitt fyrsta verk íélagsins var
að birta vélsmiðjueigendum
kauptaxta og var það gert með
bréfi dags. 4. mai 1920. Sam-
kvæmt honum skyldi kaup
vera kr. 1.80 á klst. í dagvinnu,
fyrir eítirvinnu skyldi það vera
50% hærra og næturvinna
greidd 100% hærra en dag-
vinna. Þessi kauptaxti gilti í
rúmlega 6 Vs ár. eða þar til at-
vinnurekendur sögðu honum
upp.
í janúar 1927 var fyrsti
samningur félagsins um kaup
og kjör gerður milli félagsins
og vélsmiðjueigenda. og var þá
þegar í þes.sum fyrstu samn-
ingum félagsins gert ráð fyrir
að kaup skyldi breytast sam-
kvæmt vísitölu Hagstofunnar.
Fyrstu stjórn félagsins skip-
uðu þessir menn: Loítur
Bjarnason formaður. Einar
Bjarnason varaformaður, Árni
Jónsson ritari, Guðmundur El-
ías Guðmundsson vararitari,
Sigurður Sigurþórsson g'jald-
lagi sem það er nú og hsfur
verið, er Loftur Þorsteinsson.
Hann var einn af stoínendun-
um og var formaður félagsins
í 9 ár og var formaður þess
er hann lézt fyrir aldur fram.
— Lengst hefur verið formaður
í félaginu, Snorri Jónsson. nú-
verandi formaður þess.
Núverandi stjórn i félagihu
skipa þessir ménn: Snorri Jóns-
son formaður, 'Hafsteinn Guð-
mundsson varaform., Tryggvi
Benediktsson ritari, Þorsteinn
Guðmundsson vararitari. Ingi-
mar Sigurðsson gjaldkeri og
Guðjón Jónsson fjármálaritari
og starísmaður félagsins.
Starfsemi Félags járniðnaðar-
manna hefur orðið margþættari
með hverju ári, en í því eru
nú um 450 félagsmenn. Á síð-
asta ári keypti félagið efs'tu
hæðina í Skipholti 19. Þar er
320 ferm. hæð og urrí 1000
rúmmetrar. Á henni eru 12
herbergi óg hefur Félag járn-
iðnaðarmanna aðsetur í tveim-
verið stiklað ó nokkrum
stærstu atriðunum. Þeir stofn-
endur félagsins sem enn eru
lifandi eru þessir: Filippus
Ámundason. Þórarinn Bjarna-
son. Sigurhans Hannesson,
Ágúst Friðriksson og Björa
Stephensen. Þeir eru nú allir
heiðursfélagar.
Þegar einn stofnendanna,
Filippus Ámundason, varð átt-
ræður fyrir tæpum þrem árum
rabbaði "ég örlítið við hann og
fórust honum orð á þessa leið:
— Já, íélagið var planlagt
á Lindargötu 41. Einar Bjarna-
son bjó þar þá í tveim litlum
loftherbérgjum. Hann kallaði
fyrst á mig og þar ræddum
við félagsstofnunina. Þar
þrengdum við okkur svo saman
og stofnuðum félagið.
— Hvað voruð þið margir?
•— Mig minnir að við værum
11 eða 12 sem byrjuðum, en
við samþykktum að þeir sem
gengju í féíagið fram að næsta
fundi sk.vldu teljast stoi'nend-
ur (þeir urðu 17).
Það voru margir góíir karl-
ar reiðubúnir til stofnunarinn-
ar, Sigei í Haínarsmiðjunni.
Árni í Slippnum, og útlending-
arnir Westerlund, Hedelund og
Strange, þeir voru strax reiðu-
búnir. Við höfðum mikið gagn
af þeim, þetta voru allt félags-
vanir menn frá heimalöndum
Stjórn og trúnaðarmannaráð Félags járniðnaðarmanna, talið frá vinstri, freinri röð: Þorsteinn
Guðnnindsson vararitari, Tryggvi Benedikbssoil ritari, Snorri Jónsson formaður, Hafsteinn Guð-
mundsson varaformaður, Guðjón Jónsson fjármálaritari o.g starfsmaður félagsins. Aftari röð
frá vins*iri: Hannibal Helgason, Ingimundur Bjarnason, Ingimar Sigurðsson gjaldkeri, Einar
Siggeirsson, Hörðu,- Hafliðason.
Sltipholt 19. Félag járniðnaðarmanna á nú efstu hæð þess og
liefur aðsetur sitt þar, — það er gengið inn til þess frá Skip-
boKi
Þetta var fyrsta félagsstofn-
un járniðnaðarmanna?
— Nei, það var ekki fyrsta
félagið. Gömlu karlarnir höfðu
líka stofnað félag áður. Það
voru meistaramir. En það dó
hjá þeim. Helgi Magnússon
(& Co.) var með gamla félag-
ið. Það átti tvær fundargerða-
bækur. Fyrri bókin var þunn og
útskrifuð, sú seinni þykk, og
aðeins lítið skrifað í hana.
Helgi Magnússon var duglegur
smiður. Hann kunni allar lagn-
ir utanað í bænum, þannig að
ef upp kom eldur var hann
alltaf vakinn upp því enginn
vissi um lagnirnar (vatnsleiðsl-
urnar) eins og hann.
Áður en lengra er haldið í
uppriíjun á rabbinu við Filipp-
us skal bess getið að hann
var formaður félagsins í 7 ár
og í stjórn þess milli 10 og 20
ár. — Síðar í viðtalinu. þegar
Filippus fór að rífja upp gaml-
ar baráttuminningar fórust hon-
um orð á þessa leið:
—- Já, ég minnist þess einu
sinni á samningafundi þegar
Héðinn var formaður (Dags-
brúnar — en Filippus var á
s'num tíma í „rauðu stjórn-
inni“ í Dagsbrún og ritari
Dagsbrúnar 1918—1922) að at-
vinnurekendur svöruðu því til
að þeir héldu að verkamenn
þörfnuðust ekki kauphækkun-
ar, því „verkamenn þekkjast
ekki lengur frá embættismönn-
um“. Og löngu seinna sagði
einn af foringjum atvinnurek-
enda: „Verkamenn eru bara
orðnir svo fínt klæddir að þeir
þekkjast ekki lengur frá okkur
hinum“!
Já, það er gaman að hafa
lifað þessa breytingu. Það er
ánægjuleg-t að þurfa ekki lengv
ur að horfa á börniu í fötutn
sem gerð voru upp úr eiil-
hverjum útslitnum druslum,
sinni með hverjum lit, til þéss
að hylja nekt krakkanna. Slíkt
sést nú ekki lengur.
Og svo lieUlur fólkifl að
þetta hafi komið af sjálfu sér!
*
Fleira verður ekki rifjað upp
að sinni aí bessari frásögn
Filippusar. En því- miður voru
þau orð rétt að nógu margir
hafa haldið að bætt kjör hafi
komið af sjálfu sér, og þvi
hefur fólkið kosið yfir sig
stjórn sem nú ætlar auðsjáan-
lega að reyna að framkvæma
hinn gamla draum atvinnurek-
enda og auðmanna, þann; að
verkafólk og börn þess þekkist
á fötunum frá fína fó'kinu,
^ramhald á 10 siðu,-
iiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiii iiiimimiiiiiiiiiiiiiiiiiittiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiii ...........
Erum við ekki frjálsir Islendingar?
Fyrst eftir að þingið kom
saman að nýju held ég að yfir-
leitt hafi verið búizt við að
því lyki f.vrir páska. Nú hafa
þingmenn hinsvegar tekið sér
páskafrí og fyrirsjáanlega er
allmikið eítir af störíum þessa
þings, svo ekki er líklegt því
ljúki fyrr en í maí.
Vikuna fyrir páskahléið bar
enn mest á umræðunum um
tekjuskattsbreytinguna, út-
svörin og jöfnunarsjóð sveitar-
félaga. Tvö þessara mála fengu
fullnaðarafgreiðslu, breytingin
á lögunum um tekjuskatt og
eignaskatt var lögíest á föstu-
dag og frumvarpið um jöfnun-
arsjóð sveitarfélaga einnig.
Samkomulagsmáli um iánasjóð
íslenzkra stúdenta erlendis var
rennt gegnum þingið fimmtu-
dag og föstudag, og svo kom
í vikulokin landhelgismálið til
sögunnar. en þó með þeim
hætti að þess verður ekki getið
í alþingistíðindum þessarar
viku, þó á þau verði minnzt
hér að gefnu tilefni. Einnig
urðu fjörugar og hvassar um:
ræður af jafn sakleysislegu til-
efni og athugun á síldariðnaði
á Vestfjörðum og enn á ný um
mál . sem alltaf er jafn við-
kvæmt, eignarréttinn á Áburð-
arverksmiðjunni.
★
Um þessi mál flest og um-
ræðurnar hefur allýtarlega ver-
ið rætt hér. í blaðinu og skal
það ekki endurtekið. Ástæða er
til að benda á vandað og rök-
fast nefndarálit Björns Jóns-
sonar í efri deild um tekju-
skattsfrumvarpið og ágæta
framsöguræðu þar við 2. um-
ræðu. Vakið hefur athygli hve
rækilega Björn hefur gert skil
ýmsum aðalmálum þingsins, en
í eíri deild hefur Alþýðubanda-
iagið ekki nema jrrjá þingmenn
og mæðir því mjög á hverjum
einstökum nefndastörí og fram-
koma aí hálfu bandalagsins í
umræðum. Yfirsýn yíir þjóðl'f-
ið, ekki sízt atvinnumálin, rök-
föst, skýr bygging ræðna og
álita einkenna þingstörí Björns
Jónssonar, svo til fyrirmyndar
er, og hefur vakið eins og
fyrr segir sérstaka athygli nú
á jjinginu í vetur.
Við meðferð tekjuskattsmáts-
ins skýrðist þar enn betur en
áður, hversu ósvífnislega ríkis-
stjórnin notar einnig þetta mál,
sem átti að. verða. sárabót til
hinna fátæku, til þess, að hygla
hátekjumönnum og gróðasöfn-
urum, eins og rækilega hefur
verið sýnt hér í blaðinu frá
því málið kom íram á Alþingi.
Um hitt stjórnarfrumvarpið
sem afgreitt var, Jöfnunarsjóð
sveitarfélaga, var ekki ■ mikill
ágreiningur, ýmis smærri at-
riði sem Alþýéubaridalagið taldi
ókost á írurnvarpinu fengust
leiðrétt af nefrid í neðri deild.
Meginefni frumvarpsins’ er það,
að fimmtungur söluskattsiris
skuli renna í sérstakan sjóð,
Jöínunarsjóð sveitarfélaga, bg
um úthlutun þess fjár til ein-
stakra bæjar- og sveitarféiaga
eftir vissum reglum. Þingmenn
voru sammála um nauðsyn þess
að sveitarfélögunum væri ferig-
inn annar tekjustoín' en út-
svörin, svo hefði hlaðizt á þau
af útgjöldum fyrir tilstuðlán
löggj aíarvaldsins.
Ráðherrarnir hafa mjög
haldið því á lofti að vegna
þessa framlags til sveitarfélaga
af söluskattinum yrði þeim
kleift að lækka útsvör að
miklum mun. f hinu fræga
dæmi Gunnars Thóroddsens .,af
því hve i mjög alþýðuheimilin
græddu á ráðstöíunum ríkis-
stjórnarinnar, var þannig reikn-
að með. talsverðri útsvarsiækk-
un. Við meðferð málsins í neðri
deild sýndi Karl Guðjónsson
fram á hve stórkostlega bæjar-
og sveitarfélögunum er íþyngt
með efriahagsráðstöfunum ríkis-
stjórnarinnar, svo hluti þeirra
úr jöfnunarsióði yrði ekki
nema lítili hluti aukinna út-
gjalda. Gunnar Thóroddsen
sagðist þá reyndar eiga annað
dæmi í fórum s'num, er sýndi
hve mjög bæjar- og sveitarfé-
lög högnuðust á efnahagsráð-
stöfunum ríkisstjórnarinnar. En
hrennt barn forðast eldinn. Nú
hafði Gunnar vit á að segja
einungis að dæniið væri til með
þessari útkomu, en reyndist al-
veg ófáanlegur til að sýna það
alþingismönnum, eins og hann
gerði í efri deild með dæmið
um gróða alþýðuheimilanna,
sem írægt er orðið. Og upp
úr einum stjórnarþingmanna
skauzt1 bað að sveitarstjórnir
hefðu nú frjálsari hendur með
útsvarsóiagningu, þegar búið
væri að aflétta tekjuskattin-
uni.
Um þriðja stjórnarfrumvarp-
ið • 'sem fylgdi tekjuskattinum
og Jöfnunarsjóðnum, breytingu
á útsvarslögunum, eiga sjálf-
sagt eftir að verða mikil átök,
ekki sízt vegna árásarinnar á
samvinnuhreyfinguna, sem í því
- felst. 'Endg yar ekki reynt. að
ljúka þvi fyrir páska, og mun
það rætt síðar í þessum þætti.
★
Sjálfsagt hefur engum komið
það meir á óvart en Sigurði
Bjamasyni að tillaga hans og
Birgis Finnssonar og Hermanns
Jónassonar að ríkisstjórnin at-
hugi um framtíð síldariðnaðar
ó Vestfjörðum, yrði tilefni al-
mennra stjórrimálaumræðna, og'
ríkisstjórnin ætti vegna þess-
arar tiliögu í vök að verjast á
tveim þirigfundum. En þannig
fór, ekki sízt vegna þeirra um-
mæla í greinargerð tillögunnar
að reynslan hefði sýnt að ríkið
eitt væri þess megnugt að reka
síldarverksmiðjur í öllum
landshlutum, og þeirra niður-
lagsorða Sigurðar í framsögu-
ræðu að þeir ílutningsmenn
teldu það einu von um viðhald
og framtíð síldarverksmiðjanna
á Ströndum að ríkið styrki ein-
.staklinga til að halda þeim við
og reka þær eða að ríkið tæki
þær hreinlega í ríkisrekstur.
Einar Olgeirsson notaði þetta
mál til að benda ó haldleysið
í stefnu ríkisstjórnarinnar. sem
vildi láta skefjalaust einka-
framtak ráða í atvinnulífi ís-
lendinga, framtak einstaklinga,
standandi á eigin fótum, ón
alira ríkisstyrkja og ríkisaí-
skipta af rekstrinum. Þegar
þingmenn ..stjómarliðsins sem
þekktu atvinnulíf og hagi fólks-
ins hygðust tryggja atvinnulíf-
ið í kjördæmurp sínum, sæju
þeir hins vegar ekki aðra leið
en ganga þvert á móti þessari
stefnu ríkisstjórnar sinnar.
Hannibal Valdimarsson og
Gunnar Jóhannsson styrktu
þessa ádeilu á framhaldsfundi.
Hannibal rakti þar með nöfn-
um og ártölum hvernig kjör
einkaframtakið hefði búið fólk-
inu á Vestfjörðum. Sjálfur
hafði Sigurður Bjarnason dreg-
ið inn í umræðurnar dæmið
um verksmiðju ólafs Thórs á
Hesteyri, er lögð var niður þeg-
ar Ólafur og bræður hans
héldu að beir gætu skóflað
upp meiri gróða handa sér með
rekstri verksmiðju á miðju
Norðurlandi. En afleiðing þessa
,,framtaks“ Ólafs Thórs og
bræðra hans urðu að þrjú litil
kauptún tóku að veslast upp
og eru nú ekki lengur byggð, og
svo fór að allur Sléttuhreppur
lagðist í eyði.
Óiafur Thórs og Emil Jóns-
son reyndu með fáum og vand-
ræðalegum orðum að malda í
móinn, sögðu báðir að ríkis-
stjórnin vildi ríkisstyrki og
ríkisrekstur engu síður en
einkaframtak. Hinsvegar er nú
kominn á þing sá riddari einka-
íramtaksins sem ekki hikar við
að draga réttar afleiðingar,
a.m.k. fræðiiega, af stefnu rík-
isstjórnarinnar. Það er vara-
þingmaður ihaldsiris úf Aust-
urlandi (hvers á Austurland að
gjalda?), Einar Sigurðsson.
Hann var ekkert feiminn við
lýsinguna á afrekum einka-
framtaksins á Hesteyri eða í
öðrum bæjum landsins. Ekkert
væri eðlilegra en að fjárafla-
menn flyttu sig og atvinnu-
rekstur sinn til á landinu eft-
ir því hvar gróðavænlegast
væri. Og ekkert væri við því
að segja þó fólkið flytti líka!
Erúm við ekki frjálsir, íslend-
ingar? spurði Einar Sigurðs-
son, og brá bannig með skýrum
hugtengslum dálítið miskunnar-
lausri birtu á frelsishugsjón
Sjálfstseðisflokksins og ríkis-
stjórnarinnar. Hins vegar þagði
hann við bví. er Hannibal benti
honum a, að sjálfsagt hefði
verið auðveldara og sársauka-
minna fyrir Óiaf Thórs að
ílytja atvinnurekstur sinn frá
Hesteyri en fólkið í Sléttu-
hreppi að berjast við atvinnu-
leysi og loks að yfirgefa átt-
haga sína og skiija þá eftir í
eyði.
★
Síðasta dag þingsins greip
landhelgismálið inn í þing-
störfin, þó umræður um þau
fséru fram „bak við tjöldin“.
Einmitt bess vegna birti hvork'i
Þjóðviljinn né Tíminn frétt um
viðræðurnar ‘ó laugardaginn, og
mönnum kom nokkuð á óvart'
að blöð ríkisstjórnarinnar
skyldu flenna frásagnirnar yfiri
forsíðurnar þann dag. Enn und-
arlegra var þó að AiþýðublaÁ-
ið skyldi blanda fréttina skæt-
ingi vegna frumkvæðis Alþýðu-
bandalagsins.
Með því frumkvæði sem
skýrt var frá sagt í sunnudag's- '
blaði Þjóðviljans, gerði þingt
flokkur A1 þýð u b a n da !a g s i ris
einbeitta tiiraun að . hindra
aivarleg mistölc af hálíu ráð-
herranna í Genf og ríkisstjónf-
arinnar. Hér skal engu spájS
um úrslit, né málið rætt frek-
ar að sinni. En ’mjög íáum ís-
lendingum mun það sársauka-
laust að vita einn lakasta maon
fslenzkra stjórnmála konta
fram í Genf á úrslitastundum
af íslands hálfu. Með hliðsj&i
af spurningum Alþýðublaðsins
nýlega skal varpað fram spurn-
ingu hér í greinarlok: Skyidi
nokkur sá íslendingur að hann
treysti Guðmundi í. Guðmunds-
syni fyrir isienzkum málstað
á örlagastundu? .
10. — 4. — lOBO.r
S.G.
Þingsjó Þjóðviljans 3.-9. opríl 1960