Þjóðviljinn - 05.05.1960, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 5. maí 1960
ÞJÓÐVILJINN — (7
aðra að gera það.“
Að lokum ræðir Hermann
um ráðstefnuna í hei'd og
kemst svo að orði í lokin:
„De’lan á þessari ráðstefnu
var um hernaðarlega hags-
muni og fiskveiðar. Annars
vegar stóðu stóru, gömlu rík-
in, sem vilja hafa rúmt um
lierflota s'nn og herflugvél-
ar, og sem einnig eiga vold-
ugan fiskiskipaflota, er hefur
fiskað upp að landsteinum
hjá öðrum þjóðum. Hins veg-
ar stcðu þjóðir Tsem hafa ver-
ið að treysta sjálfstæði sitt
að undanförnu. — Þessar
þjóðir margar vilja halda
herskipum sem lengst burtu
frá ströndum sínum og eiga
f'skveiði1 andhelgi sína einir
og sem stærsta.
í átökum um þetta reynast
ungu þjóðirnar misjafnar.
Sumar riða á fótunum,stjórn-
arfarslega og fjárhagslega.
Þær verða gjarnan gömiu
ríkjunum að bráð á svona
ráðstefnum. Aðrar þjóðir þótt
lítlar séu eða ungar flytja
mál sitt með festu og einurð
—• og hvika hvergi. Rússar
drógu tillögu sína til baka
og fylgdu, ásamt öðrum
kommúnistaríkjum, þessum
nýju ríkjum að málum. Þetta
var sá brimbrjótur, sem
bjargaði málunum, braut á
bak aftur 6 mílna regluna og
hinn söguiega rétt. Það valt
á atkvæði Tslands, að svo fór,
— en það valt einnig á at-
kvæðum og forystu. 27 ann-
arra ríkja. Forysta margra
þessara rikja og má’.færsla
vár frábær. Lagni þeirra við
að koma í veg fyrir brellur
andstæðinga okkar reyndiat
alítaf vandanum vaxin. Alveg
sérstaklega var þó forusta
Méxicos frábær.
— Vitanlega er það rétt, —
eins og menn að yfirlögðu
ráði, tala mikið um, — að
þe&si ríki eru að sækja og
verja sína e'gin hagsmuni. En
sagan er eltki öll sögð með
þessu. Hún er lengri. Milli
hinna yngri ríkjá, sem nú eru
að sækja rétt sinn í járn-
greipar göm’.u ríkjanna,
myndast æði oft samstilling
og hugarhlýja í hinni sam-
eiginlegu baráttu. — Rikin
fara því stundum að taka til-
lit til hagsmuna baráttufélag-
anna, jafnvel þótt ekki fari
alveg saman við þeirra eigin.
Ég hygg að við íslenzku
nefndarmennirnir munum all-
ir viðurkenna, að hinn ís-
lenzki málstaður fór ekki var-
hluta af þessari t'llitssemi
og hugarhlýju ýmsra annarra
sendinefnda. — Ég held t.d.
að þegar nefndir greiddu at-
kvæði gegn tillögu íslands,
hafi þar fleiri orðið til þess
að gera grein fyr;r því í ræð-
um hvers vegna þær sæju sér
ekki annað fært, — en átti
sér stað í Pestum öðrum at-
kvæðagreiðslum.
Það er m’kils virði, að eiga
vináttu þessara þjóða — því
að baráttan í landhe’.gismál-
unum heldur áfram, og enn
Framhaid áslO. síðu-
11111111111111111f 111111111111111111111111111111111111111111(11111II■ I ■ 1111111111■ 111111111■ 1111111111111111111111111111!1111111111111111111iLi
FJALLKONAN
Leikrit’
f •
i einum
þœtti
Sviðið: Genfarborg, tindar
Alpafjalla gnæfa í baksýn. Þjóð-
irnar standa í þyrpingu á svið-
inu, gular, svartar. og hvítar, en
uti í horni situr mister Dean
méð viskýsjúss.
Fjalikonan (tekur sig út úr
hópnum og nálgast mr. Dean):
Viltu mig mr. Dean?
Mr. Dean: Ég vil heldur jap-
anska. Segðu henni að fara að
undirbúa baðið.
Fjailkonan: Ó kei, mr. Dean
(Fer, döpur í bragði, kemur síð-
an fleðuleg) Sú japanska segir,
að geymarnir á Öskjuhlíð hafi
tæmzt í frostunum.
Mr. Dean: Ó, kei, come on, þó
þú sért á sauðskinnsskóm. mjöll Alpanna skal hún koma við í Keflavík. (Hún
Þjóðirnar (slá hring um fjall- svifa til norðurheims. lýftir sér til flugs. Tind-
konuna); Það má aldrei henda. Fjallkonan (fnæsir og ar Alpafjalla hverfa inn í
Bjarni Thorarensen skal ekki stappar niður sauðskinns- móðuna).
þurfa að skammast sín fyrir skónum): Ég læt ykkur
fjallkonu sína. Hrein eins og bara vita það, að ég skal Tjaldið.
iiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiinitiHU iiiiiiiiuiiiiiiiiiiiuiiiiniiiiiiiiimiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiciiiiiiiiiiiiii
hinn dugmikli stjórnandi að
lúta í lægra haldi, fæstir leik-
endanna réðu við hlutverk sín
að neinu ráði þótt þakklát
séu og skemmtileg á ýmsa
lund. Innantóm hávaðasemi
kom í stað sannrar kimni,
gamanið oftlega grófgert,
hráslagalegt og ótamið, og
þótt hlegið væri að hnittileg-
um tilsvörum varð tíðast lít-
ið úr auðugu skopi leiksins.
Segja má með nokkrum rétti
að grínleikir' séu lítt bundnir
þjóðerni, stétt og stað, og
fáir munu til þess ætlast að
íslenzkir áhugaleikarar og
viðvaningar geti til hlítar
lýst enskum broddborgurum
og heliira fólki, og hefur þó
öðru framar orðið hlutskipti
þeirra fyrr og síðar. En hér
virtist flestu snúið öfugt,
helzt mátti ætla að gaman
þetta gerðist á einhverjum út-
kjálka við nyrzta haf.
Kunnust og vinsælust leik-
endanna er Nína Sveinsdótt-
ir og glensi.ð vettvangur henn-
ar, en hún leikur hjúkrunar-
konuna' röggsömu mannlega,
hressilega og oft skemmtilega
og hrökkva stundum smellin
orð af munni, þótt auðvelt sé
að finna að framsögn hennar
og tækni. Þá kemur Elín Ing-
varsdótt'r fram á sviðið eftir
sex ára fjarveru og leikur
hina umdeiidu og þráðu eigin-
konu — fallega vaxin sem
fvrrum og mjög skýr í máli.
En hún túlkar* hlutverk sitt
fremur af krafti en. lagni og
skortir alveg þá ísmeygilegu
léttu khnni sem hér skiptir
mestu máli. Hún er þó of góð
hánda e’ginmönnum sínum
sem reynast henni lítil stoð;
bæði Jón Kjartansson og
Baldur Hólmgeirsson virðast
fráleitir menn á þessum stað.
Keppinautar þessir eiga að
vera greinilegar andstæður:-
Humpy kumpánlegur og góð-
látlegur kjáni, Clive slunginn
og kaldhæðinn veraldarmaður,
en hér var ekki um neinar
mannlýs;ngar að ræða. Jón
Kjartansson hefur mikla rödd
og góða og hlífir henni ekki,
en virðist skorta alla leikgáfu,
það er ógerlegt að- fá nokk-
urn áhuga fyrir orðum hans
og gerðum. I annan stað ræð-
ur Baldur Hólmgeirsson yfir
nokkurri tækni, dálítið kát-
broslegur þegar svo ber und-
ir og ætti að geta orð’ð rösk-
ur le'kari á vissu sviði. En í
þessu hlutverki er útlit hans
og framkoma grófgerð úr
hófi fram og leikurinn öfug-
mæli: Clive má sízt af öllu
bera óþokkaskapinn utan á
sér, hann á þvert á móti að
blekkja samvistarmenn sína
unz yfir lýkur. Loks býst
kornungur nýliði í gerfi hót-
elstjórans franska, Jakob
Möller, geðfeldur laglegur
og • tápmikill piltur, en ekki
heldur meira.
Nýju leikhúsi óska ég lang-
lífis og gengis, en einu má
það ekki gleyma: það verður
að heimta annað og meira af
leikflokkum sem starfa 1
hjarta Reykjavíkur en hinum
sem halda uppi nokkru gamni
í sveitum og . sjávarþorpum,
fámennum og fjarri almanna-
leiðum. A. Hj.
Jón, Nína o.g Elín j hluíverkuni.
I greinum þeim sem Tan’.i-
læknafélag íslands hefur sent
dagblöðunum í vetur, hefur
oft verið vikið að sambandi
sælgætis og tannskemmda. Til
þess að sýna fram á hve náið
þetta samband er, skulu til-
færð fáein dæmi. Þegar e'.n-
hver kemur til tannlæknis
með sérstaklega margar
skemmdir, sem komið hafa á
skömmum tíma, að sögn við-
komandi, þá er það fyrsta
sem tannlækninum dettur í
hug: „Hér hefur sælgætið
verið að verki“. Þegar spurt
er nánar um sælgætisneyzlu,
þá er ^grunur tannlæknisins
oftast staðfestur.
Ung stúlka, 15 ára, úr
Reykjavík, á að fara í skó’a
út á land. Um haustið áður
en hún fer, lætur hún tann-
lækni skoða tennur sínar. Seg-
ist vita um 3-4 holur, en þeg-
að skoðað erf eru 12 tennur
skemmdar, en annars eru fá-
ar tennur viðgerðar. Tann-
læknirinn spyr hvort hún
borði mikið sælgæti. „Ekki
•sérstaklega" segir hún, „Ja
í sumar hef ég borðað dálít-
ið, ég vann nefnilega við sæl-
gætisafgreiðslu“. Þetta var þá
orsökin.
Fað'r kenuir meíF son sinn
16 ára til' tannlæknis, og bið-
ur tannlaikninn að skoða
| _ tonnur drengsins og athuga
i hvað hægt sé að gera fyrir
i hann. Tennumar eru mjög
i illa farnar og þeim feðgum
: er báðum ljóst, að hér er
: komið á síðustu stundu. Tann-
: læknirinn skoðar tennurnar,
: næstum hver einasta er
skemmd, sumar svo ekki er
hægt að gera við þær. Tann-
læknirinn seg'r álit sitt, sem
er að viðgerð á tönnum
drengsins taki langan tíma
og verði kostnaðarsöm og að
í raun og veru bíði drengurinn
þess aldrei bætur, sem - skeð
hefur með tennurnar. Þegar
minnzt er á sælgætis-i
málið, þá segir faðirinn „Ég
held að þessar skemrrdir hafi
byrjað fyrir alvöru þegar
hann var sendisveinn í mat-
vörubúð".
Það er von að unglingur,
sem daglega hefur sæ'gæti í
h'öðum fyrir framan sig,
freistist.
En fullorðið fólk getur líka
freistast.
Maður nokkur um 40 ára
gamall kemur til tannlæknis
síns. Hann hafði góðar tenn-
ur og hafði alltaf látið skoða
þær éinu sinni á ári. Skemmd-
ir höfðu alltaf verið litlar,
stundum engar. En nú bregð-
ur svo v'ð að það finnast 7
skommdir í tönnum hans.
Maðurinn og tannlæknirinn
eru báðir jafn undrandi yfir
þessum skemmdum.
Tannlækn'rinn spyr margs
um mataræði, sælgætisát og
lifnaðarháttu mannsins. Þá
kemur Voð í ljós að maðurinn
hafði verið að reyna að venja
s'g af að rcvkja sígarettur
og scr til afþreyingar hafði
hann haft ýmsar smápillur,
svartar pil’ur, svokalláðar
brennitöflur og þess háttar.
Þessar pi'lur og töflur hafði
hann Ját'ð renna í munni scr
Framhald A 10. aíðu.