Þjóðviljinn - 12.08.1960, Blaðsíða 5

Föstudagur 12. ágúst 1960 — ÞJÓÐVILJINN — (S
Hvernig verða fiskiskipin 1975 Þeir deyja ungir í USA
VerSur fiskaS með kafbáfum, eða
verSa tvibolungar vinsœlusfu skipin?

Fiskiskip ársins 1975, hvort sem um veröur að ræða
ofansjávarskip eða kafbáta útbúna með sjónvarpstækj-
um eða kjarnorkuhitun, munu verða geysiiega afkasta-
rnikil, ef áætlanir um aflaaukningu eiga að standast.
í nýútkomnu 2. bindi ritsins „Fiskiskip heimsins“ er
gert ráð fyrir að eftir 15 ár verði landað 60 milljónum
lesta af fiski árlega, eða helmingi meira en nú er gert.
Þetta nýja rit er grundvall-
að á niðurstöðum „Annarrar
alþjóðlegu fiskiskiparáðstefn-
unnar", sem haldin var í Róm
í aprílmánuði í fyrra. Ritstjóri
bókarinnar er Jan-Olaf
Traung, forseti fiskiskipadeiid-
ar Matvæia- og landbúnaðar-
stofnunar Sameinuðu þjóðanna
(FAO). Ritið er rúmlega 800
blaðsíður með 800 myndum
og 190 samanburðartöflum. Það
er byggt á umræðum og skjöl-
um ráðstefnunnar og hefur
einnig að geyma upplýsingar
um þróunina síðan ráðstefnan
var haldin.
Misjöfn fiskveiðitækni
Sérstakur kafli í ritinu fjall-
ar um „Fiskiskipin 1957“. Þar
fullyrð’r aðalskipaverkfræðing-
ur FAO, að enn sé gifurlegur
mismunur „milli hinna góðu
Bannað að minn-
ast Hirosima í
Vesfur-Berlín
Lögreglan í Vestur-Berlín
handtók 21 mann síðastliðinn
laugardag. Handtökuorsökin
var sú, að fólkið hafði tek-
ið Þátt í fjöldagöngu til að
minnast þess að 15 ár voru
liðin frá kjarnorkuárásinni á
Hirosima.
fiskimanna, er hafa góð veiði-
tæki og veiða allt upp í 100
iestir á ári, og fiskimanna
vanþróuðu landanna, er veiða
aðeins hálfa lest á ári á hvern
starfandi sjómann.
„Fiskveiðitækninni hefur
fleygt fram, og gerðar hafa
verið margar vel heppnaðar
ti’raunir með ýmiskonar nýj-
ungar, sem enn hafa ekki verið
teknar til almennrar notkunar
við f:skveiðar“, segir verk-
fræðingurinn ennfremur.
„Við getum nefnt nokkrar
af þessum nýjungum: með
stökum ljósaútbúnaði er hægt
að lokka fiska í veiðarfærin,
— með rafmagni, sveiflum og
bergmálsáhrifum í sjónum er
hægt að stórauka veiðina, —
stórvirkar dælur, sem dæla
fiskinum upp úr sjónum, hafa
verið fundnar upp, — Hægt
verður að sjónvarpa legu veið-
arfæra í djúpinu, og síðan má
hagræða þeim í samræmi við
stefnu fiskitorfanna, sem einn-
ig siást í sjónvarpinu, — þá
verðiir hægt að stunda veiðar
á kafbátum undir heimskauta-
ísnum, — hægt verður að auka
uppstreymi í sjónum með
kjarnorkuhitun, lengja má
geymslutíma fisks með þvi að
nota kældan sjó, með geislun
o.£l.“
TvífcMungur sem fisldskip
Til þess að geta nýtt þess-
ar nýju aðferðir, er nauðsyn-
V erklýðssaoiböndín í Bretlaudi
vilja afnáni kjarnorkuvopna
Ganga í berhögg við hina nýju stefnu
Verkamannaflokksins í varnarmálum
Þeim verkalýðssamtökum fjölgar nú stöðugt í Bret-
landi, sem krefjast þess að Bretland afsali sér kjarna-
vopnum, hvað sem önnur ríki gera í þeim efnum.
Þetta kemur fram í ályktunum hinna ýmsu verkalýðs-
sambanda, en ályktanirnar eru samdar til að leggja fyrir
þing allsherjar-verkalýðssambandsins, sem kemur saman
í september.
Tíu sérsambönd, þar á með-
al hið fjölmenna Flutninga-
verkamannasamband, hafa
sent frá sér ályktanir um ein-
liliða kjarnorkuafvopnun. Enn-
þá hefur ekkert verkalýðs-
samband samþykkt ályktun,
þar sem fallizt er á hina nýju
stefnu Verkamannaflokksins í
hermálum.
í hermálastefnuskrá Verka-
mannaflokksins er að vísu lagt
til að Bretar hætti framleiðslu
kjarnavopna, en hinsvegar er
því ekki hafnað að Bandarík-
in búi brezka herinn slíkum
vopnum.
Ef afvopnunarstefnan verð-
ur ofáná á þingi verkalýðs-
sambandsins í næsta mánuði,
mun forysta Verkamanna-
flokksins lenda í miklum vanda
á flokksþinginu, sem hefst
mánuði síðar. Verkalýðssam-
böndin eru meðlimir í Verka-
mannaflokknum og ráða því
yfir geysimiklu atkvæðamagni.
Fulltrúar þeirra verða því
mikils ráðandi á flokksþinginu.
Samband námuverkamanria
hefur tilnefnt formann sinn,
kommúnistann Will Peynter, í
eitt þeirra sæta, sem nú eru
laus í stjórn allsherjarverka-
lýðssambar.dsins. Ekki er tal-
inn neinn vafi á því að Peynt-
er nái kosningu, og verður
stjórnin skipuð kommúnista
í fyrsta sinn síðan árið 1949.
legt að gjörbreyta gerð fiski-
skipa, segir Traung. „Tvíbol-
ungar, þ.e. skip er fljóta á
tveim flotholtum, hafa undan-
farið náð mikilli hylli meðal
skipaverkfræðinga og fiskveiði-
fræðinga. Byggingarlag þeirra
gerir þeim kleyft að ná mjög
miklum hraða, og þilfarið, sem
er eins og brú milli flotho.lt-
anna, verður hlutfallslega
stórt, en byggingakostnaður
tiltölulega litill. Fiskiskip
framtíðarinnar þurfa nauðsyn-
lega að hafa mikið þilfarsrými
fyrir hin nýju veiðarfæri, og
þess vegna er líklegt að skip
með þessu byggingarlagi verði
mikið notuð til fiskveiða í
framtíðinni“, segir skipaverk-
fræðingurinn ennfremur.
Kafbátar hafa undanfarið
siglt undir heimskautaisinn, og
ef eins mikið er af fiski í
köldum • sjó, eins og álitið er,
þá eru fyrirsjáanleyar ff-’i-
veiðar á kafbátum ur.;I:r :::n-
um.
„Rússar hafa þ"gar toI:’“ i
notkun hafrannsóknar-kafbát,
og önnur ríki hafa á prjó....v
um fyrirætlanir ur ’íði
slíkra skipa. Kaftrt"’" c”u
mjög gagnlegú til að
saka lifnaðarhætti f’=k" i út-
höfunum, t.d. í hit?.be,*,',hö.c-
um. Einnig eru þeir ’T’uðr”:’-
legir til fiskileitar undir heim-
skautaísnum, og til þess að
kanna hvort það muni borga
sig að stunda fiskveiðar á kaf-
bátum í framtíðinni.“
Önnur þróunaratriði í al-
mennum skipasmíðum munu
einnig geta haft áhrif á gerð
fiskiskipa ársins 1975, segir
Traung. Miklar framfarir eru
einnig nauðsynlegar í geymslu
fiskjar. í framtiðinni verður
hægt að skipa afla skipanna
upp með miklum hraða í ílát
sem farið verður með rakleið-
is til smásölukaupmannanna,
þannig að fiskurinn velkist
ekkert í meðförum og engin
ólykt myndist í fiskihöfnum.
Skuttogarar
í ritinu er einnig fjallað um
nýju skuttogarana, sem leysa
munu gömlu hliðartogarana
af hólmi. Birtar eru skrár með
niðurstöðum um rannsóknir,
sem gerðar voru með þýzkan
skuttogara. Þær sýna að veiðar
á slíkum togurum - eru mun
fljótvirkari og arðbærari en
með gömlu aðferðinni.
Þá er skýrt frá því í 'bók-
inni, að flest fiskiskip nú á
dögum séu ennþá lítil — eða
milli 80 og 90 fet á lengd, og
smiðiskostnaður þeirra um
100.000 dollarar. En jafnframt
eru þessi fiskiskip of þung.
Þessi skip eru flest byggð úr
tré og samkvæmt lögmálum
um að skipið sé þeim mun ör-
uggara, sem viðurinn er þykk-
ari. Gerð hefur verið rannsókn
á þykkt byggingarefn-
isins og öryggi slíkra báta.
t ljós kom, að 40 prósent
danskra fiskibáta og 30 pró-
sent sænskra báta eru mun
þyngri en nauðsynlegt er.
I ritinu eru einnig upplýs-
ingar og teikningar af fiski-
höfnum, vélaútbúnáði, veiðar-
færum o.m.fl.
Víða í Bandaríkjunum eru f jölskrúðugir bílakirkjugarðar. Mynd-
iu sýnir einn slikan, og hafa dauðsföll bíla verið býsna tíð á
þeim slóðum, því menn hafa gripið til þess ráðs að hrúga
„líkunum“ hverju ofan á annað (í nxörg lög. Það er athyglisvert,
að fjöldinn af þessum „líkum“ eru tiltölulega ný módel. Þeir
deyja ungir bílarnir í USA.
Versnandi efnahagsástand
í Mið- og Suður-Ameríku
Minnkandi framleiðsla á hvern íbúa
Efnahagsþróunin í löndum Mið- og Suður-Ameríku var
enn mjög hægfara árið 1959, segir í nýútkominni skýrslu
Efnahagsnefndar S.Þ., fyrir Mið- og Suður-Ameríku.
Efnahagsástandið hefur stöðugt farið versnandi í þess-
um löndum síðan 1955, nema árið 1957.
Efnahagsþróunin í Mið- og
Suður-Ameríku á árunum 1955
-59 var aðeins örlitlu broti ör-
ari en fólksfjölgunin, og með
tilliti til framle;ðslu á hvern
íbúa hefur aukningin minnkað
úr 3,6 og 1,8 af hundraði ár-
in 1955 og 1956 niður í 1,3 og
0,3 af hundraði árin 1958 og
1959. Við bætist að verð á út-
flutningsvörum þessara landa
hefur lækkað.
Árið 1959 einkenndist efna-
hagsástand;ð á svæðinu í heild
—- og einnig í flestum hinna
einstöku ríkja — af sívaxandi
halla í vöruskiptaverzluninni
við útlönd og minnkandi land-
búnaðarframleiðslu á hvern
íbúa. 1 báðum tilfellum koma
til greina staðreynd’r sem gera
baráttuna við dýrtíðina mjög
erfiða. Landbúnaðarframleiðsl-
an árið 1959 var á öllu svæð-
inu aðeins 1,9 af hundraði
meiri en árið 1958. Framleiðsl
an fyrir, heimsmarkað jókst
um 1,7 af hundraði og útflutn-
ingsframleiðslan um 2,2 af
hundraði. Á sama tíma nam
fólksfjölgunin 2,6 af hundraði,
þannig að framleiðslan á hvern
íbúa var næstum 1 af hundraði
minni en árið áður.
í iðnaðinum er hins vegar
annað upp á teningnum, en
hann hefur allt frá stríðslokum
verið sú atvinnugrein sem ör-
ast hefur þróazt í Mið- • og
Suður-Ameríku. Sama máli
gegndi um síðasta ár. Argen-
tina ein var undantekning, og
var þar um að kenna langvar-
andi vinnudeilum. Þær iðnað-
argreinar sem örast hafa þró-
azt eru framleiðsla olíu, stáls
trjákvoðu, pappírs, málmiðnað-
urinn og loks bílaiðnaður í
Argentinu.
(Frá upplýsingaskrifstofu SÞ.)
39000 nýjar
skólastofur
39.000 nýjar skólastofur
verða byggðar í Mexíkó, og er
það liður í stórfelldri skóla-
áætlun fræðslumálayfirvald-
anna sem mun kosta alls
35.000 pesos (2800 dollara).
Skólarnir verða byggðir um
land allt — einn’g á svæðum
sem eru mjög torkvæmileg og
þangað sem flytja verður allt
byggingarefni lengar leiðir á
burðardýrum. Þar sem leiðin
liggur um torsótt kjarr eða
frumskóga hafa íbúarnir boð-
izt til að gerast burðarmenn og
taka þannlg beinan þátt í
framkvæmd áætlunarinnar.
(Frá upplýsingaskrifstoifu SÞ.)