Þjóðviljinn - 16.09.1960, Blaðsíða 10

10) — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 16. september 1960
Afglöp síldarutvegsnefndar
Framhcdd af 7. síSú.
vegna þess, að S'ldarútvegSr'
nefnd hefir bannað söltun á
bessari snemmveiddu síld. En
nefndin virðist ekkert hafa
Iært af reynslunni. Nú í sumar
kastaði fyrst tólfunum. Aðeins
hefir verið saltað í 125 þús.
tunnur, en samið hefir verið
um sölu á 260—280 þús. tunn-
vim af Norðurlandssíld. Kunn-
ugir telja, að salta hefði mátt
60—80 þús. tunnum meira á
Norðurlandi. ef söltun hefði
verið ieyfð um viku fyrr en
gert var.
Rök þeirra Erlendar og Jóns
L„ sem sátu i Reykjavík með-
an verið var að kasta beztu
söitunarsíld sumarsins í „gú-
anó“, fyrir söltunarbanninu
voru þau; að fitan í síldinni
væri svo laus, að hún myndi
renna út í pækilinn í tunnun-
um og síldin því missa íitu-
magn eftir söltun. Töldu þeir,
að síldin hefði snöggfitnað og
íitan væri því ekki komin inn
í fiskinn. Virðast þeir hafa
byggt þessa skoðun á þvi, að
í nokkrum fyrstu sildarförm-
unum. 17.—20. júní, var síld,
Uppruni Islend-
inga
Framhald af 4. síðu.
vesturnorræn, og sé hægt að
draga nokkra ályktun af ís-
lenzku Saurbæjunum, þá
foendá þeir eindregið til þess
að landnámsmennirnir, sem
reistu þá, hafi verið hánorsk-
ir. Nöfn, sem enda á bær,
eru talin til orðin að mestu
á víkingaöld. Goðnöfn eru
aldrei forliðir bæjarnafna,
sem enda á -hær; þannig er
enginn Freysbær til í Noregi,
en margt um Freyshof,
Freysiönd, Freysnes, Freys-
setur o.s.frv. Saurbæjarnöfn
eiga því ekkert skylt við forn-
an átrúnað og frjósemisdýrk-
un.
Hér verður ekki fjallað
frekar um ritgerðir Barða um
Uppruna íslendinga og ís-
lenzkar skáldmenntir. Krist-
ján Eldjárn hefur rakið í
bókinni Kuml og haugfé, að
bollaleggingar hans um forn-
gripi og grafsiði eru reistar
á vanþekkingu og misskiln-
ingi, og Sigurður Nordal hef-
ur sýnt fram á staðleysi
þess, að öll skáld hafi hlaup-
izt úr Noregi til Islands á
landnámsöld. Það var engum
greiði gerður með því að gefa
þessar ritgerðir út að nýju,
og sízt eru þær útgefeniium
til sóma. Menn skrifa alls
konar fræði oft í blöð og
tímarit einungis til þess að
hrella menn og skjóta á arf-
helgar skoðanir. 'Barði var
uppreistarmaður og stórbrot-
inn á ýmsan hátt, og hann
var vísindamaður eins og rit-
gerðir hans um tímatal
fornra íslenzkra rita votta.
Hann sér réttilega, að Land-
náma og aðrar fornar bækur
eru alleinhæfar heimildir um
uppruna þjóðarinnar og um
margt er leyfilegt að efast,
en honum fór sem öðrum,
sem hafa ráðizt í þá víking
að vefengja fornar íslenzkar
sagnir, hann hafði ekki er-
indi sem erfiði.
sem aðþins var 8- - l'Ócl ffeitl En
nokkrum dögum seinna véidd-
ist 18—20% feit síld. Sér hver
heilvita maður, að þar var um
aðra síldargöngu að ræða.
Ilvaðan kemur þeim Erlendi og
Jóni L. sá vísdómur. að þessi
feita síld haíi snöggíitnað? Er
ekki einmitt líklegt, að hún
haí’i vikurnar áður en hún
veiddist verið í átu og fitnað
hægt? Hafa þessir heiðursmenn
leitað álits fiskifræðinga og
efnafræðinga um þessi efni?
Eða telja þeir e.t.v. ekki ó-
maksins vert að leita álits sér-
fræðinga, áður en þeir taka á-
kvarðanir, sem varða þjóðar-
búið tugum milljóna í erlend-
um gjaldeyri?
Annars er fróðlégt • að bera
saman fitúmaelingar síðustu
vikuna áður en söltun var
leyfð annars vegar, og fitu-
mælingar eftir að söltun var
leyfð hins vegar, Söltun var
leyfð 27. júní sl. Dagana 21.—
26. júní reyndist fitumagn sld-
ar,- sem fitumæld var á Siglú-
firði 18,2—20,7%. Hér var um
að ræða meðalíitumagn í heil-
um förmum, en að sjálfsögðu
er lélegustu síldinni kastað úr
við söltun og má teija ugg-
laust, að meðalfita þeirrar síld-
ar, sem söltuð hefði verið,
heíði reynst 20—22%. Eftir að
söltun var leyfð, reyndist fitu-
magnið sízt meira og jafnvel
minna. T.d. var meðalfitu-
magn dagana 29. júní til 7. júlí
14,7—20,5% og dagana 23. júlí
til 2. ágúst 9.5—19,7%.
í>á er rétt að vekja athygli
á því, að síld sú, er söltuð
var í banni nefndarinnar vik-
una áður en söltun var leyfð,
var fitumæld um það bil mán-
uði eftir að hún var söltuð
og reyndist fitumagn hennar
allrar yfir 20%. Er þar með
sannað, að kenning þeirra Er-
lends og Jóns L. um það, að
fita myndi renna út í pækilinn
og síldin missa fitu, er alger-
lega út í bláinn.
/
• TJÓN ÞJÓÐARBÚSINS
Sennilegt er að tjón þjóðar-
búsins af ráðslagi Síldarútvegs-
nefndar, að banna söltun í vor,
hafi numið 35—40 millj. króna
í erlendum gjaldeyri. Útflutn-
ingsverðmæti hverrar tunnu er
um kr. 800,00, og 60—80 þús.
tunna söltun hefði þýtt a.m.k.
50—60 millj. króna í erlendum
gjaldeyri. Gjaldeyrisverðmæti
sama magns af bræðslusíld er
hins vegar aðeins um 13 millj.
króna, og auk þess er mikil ó-
vissa um sölu síldarmjöls og
síldarlýsis.
• TJÓN SALTENDA OG
VERKAFÓLKS
Því miður hefir alltof lítið
verið saltað á flestum söltunar-
stöðvum norðanlands og fyrir-
sjáanlegt er, að margir salt-
endur munu verða fyrir stór-
töpum í sumar vegna ráðs-
mennsku Síjdaryitvegsnefndar.
í>á hefir atvinna verkafólks
verið mjög rýr og bæði konur
og karlar munu bera skarðan
hlut frá borði eftir sumarið.
60—80 þús. tunna meiri söltun
hefði hinsvegar þýtt góða af-
komu flestra söltunarstöðva og
sæmilegar tekjur fyrir verka-
fólk. Tjón saltenda og land-
verkafólks af völdum Síldarút-
vegsnefndar mun nema 15—
20 millj. króna. , ■.
e T.IÓN SJCMANNA OG
ÚTGERÐARMANNA
Verð á uppmældri tunnu af
síld til sjómanna og útgerðar-
manna var í sumar kr. 180.00.
en verð á bræðslusíld kr.
110,00 málið. Verðmunurinn á
60—80 þús. uppsöltuðum tunn-
um og samsvarandi magni af
bræðslusíld. mun nema 8—9
millj. króna. sem er beint tjón
sjómanna og útgerðarmanna af
völdum S.'ldarútvegsnefndar.
• IIVAÐ GERIR RÍKIS-
STJÓRNIN?
Nú er mönnum spurn: Hvað
segir ríkisstjórnin og efnahags-
málasérfræðingar hennar? Láta
þeir sér í léttu rúmi liggja,
þótt þjóðarbúið verði fyrir 35
—40 millj. króna tjóni? Sjá
þeir enga ástæðu til að krefja
þá Erlend Þorsteinsson og Jón
L. Þórðarson um skýringar á
athæfi þeirra? Ef ekki, þá
hljóta afglöpin einnig að skrif-
ast á reikning' ríkisstjórnarinn-
Skipaðir full-
trúar á þingi S.Þ.
Utanríkisráðuneytið hefur til-
kynnt að fulltrúar íslands á 15.
allsherjarþingi Sameinuðu þjóð-
anna, sem hefst í New York í
næsu viku, hafi verið skipaðir
þessir; Hannes Kjartansson að-
alræðismaður, Kristján Alberts-
son rithöfundur, Sigurður
Bjarnason ritstjóri, Stefán Pét-
ursson þjóðskjalavörður, Thor
Thors senaiherra og Þórarinn
Þórarinsson rftstjóri.
Veðurhorfurnar
í dag er spáð suðaustan átt og
rigningu — hiti 8—10 stig.
Vörubílstjórar
Framhald af 3. síðu. •;;
R'áðningarst'öíu Revkj'ávíkOifbæl-1
*R v'/f i, - ,.j ‘ j,
ar skúli falið'að éndurskoða þær
reglur' sem stofnunin hefur far-
ið og fer eftir við ráðningu bif-
reiðarstjóra og skuli við þá
endurskoðun haft samráð við
stéttarfélag vörubil'reiðarstjóra.
Auður Auðuns borgarstjóri
tók til máls og var mjög æst en
ekki að sama skapi mælsk. Gekk
konunni bersýnilega illa að verja
mábtað sinn og ekki örlaði í
ræðu hennar á rÖkum gegn til-
lögu Guðmundar J. Guðmunds-
sonar í einu né neinu.
Ósvífnustu ósannindin
Einn þeirra manna. sem íhald-
ið hefur hossað hæst í verka-
lýðssamtökunum, Magnús Jó-
hannesson, trésmiður, vakti sér-
staka athygli í umræðunum
vegna ósvífinna ummæla sinna.
Ilélt hann því frani að aðeins 7
vörubílstjórar haíi látið skrá-
setja sig atvinnulausa í sumar
og væri þó vitað að ýrnsir létu
skrá sig þó að fulla vinnu hefðu.
Einnig sagðist þessi „verkalýðs-
foringi" ekki vita betur, en þeir
bifreiðarstjórar, sem væru í
lausavinnu frá stöðinni. hefðu
jaíngóðar, ei' ekki betri tekjur,
en þeir sem fastráðnir væru hjá
bænum. eins og bezt sæist af
því að margir stöðvarbílstjórar
væru nú að kaupa sér nýja bíla,
atvinnutæki upp á 300—400 þús-
undir króna.
Biíreiðarstjórar munu vafa-
laust festa sér þessi orð íhalds-
fúlltrúans í minni.
Gamla fyrirkomulagið
áfram
Að umræðum loknum var
samþykkt frávísunartillaga Auð-
ar borgarstjóra svohljóðandi:
„Með vísun til umsagnar stjórn-
ar Ráðningarstofunnar, dags. 23.
júní þ.á. um erindi vörubílstjóra-
félagsins Þróttar og með því að
bæjaryfirvöldin ráðstafa ekki til
annarra ráðningu á vinnu hjá
bænum, telur bæjarstjórn ekki
tímabag^t að samjiykkja Jram-
..kiomna tillögpog. tekpr,. fyrir
nleiita mál á' dágskrá"-: 'Þessari
i'rávísunartillögu greiddu at-
kvæði 10 íhaldsfulltrúar, en 3
fulltrúar Alþýðubandalagsins
gegn. 2 sátu hjá.
Síðan var samþykkt að vlsa
tillögu Magnúsar Ástmarssonar
til bæjarráðs með 10 atkvæðum
gegn 5.
Sambandsráð
Framhald af 3. síðu.
héraðssamböndunum leiðbein-
endur í starfsíþróttum til und-
irbúnings keppninnar á lands-
mótinu að Laugum.
Sambandsráðsfundurinn fagn-
ar því að samvinna hefur tek-
izt milli Ungmennafélags ís-
lands og annarra landssam-
banda, sem aðilar eru að fé-
lagsheimilum, um athugun á
auknu menningarstarfi í fé-
lagsheimilunum.
Fundurinn telur þetta svo
mikilsvert og merkilegt mál að
það verði nákvæmlega að at-
ihuga. Því heitir fundurinn á
nefnd þá, sem þetta mál hefur
til meðferðar, að halda starfi
sínu áfram og leggja síðar fram
athuganir sinar
Hvernig vissi Hersteinn... ?
Framhald af 12. síðu
unblaðið segðu frá áletruninni
og birtu mynd af.
Vi ssu ekkert
Séra Eiríkur kvaðst hafa
farið frá Þingvöllum á áttunda
tímanum á laugardagskvöld og
ekki komið aftur fyrr en á
mánudagsmorgun. Á þriðjudag
kom í ljós að fólk á Þingvöll-
um hafði ekkert vitað um
áletrunina í Almannagjá, en á
sunmijagsmorgun varð þess
vart að „Ami go home“ hafði
verið má’.að á bakdyrahurðina
í Vaihöll og eitthvað merki
dregið upp í flaggstöng. Seg-
ir forstöðukona gistihússins,
að það hijóti að hafa verið
gert eftir klukkan eitt til tvö
á sunnudagsnótt, þegar fólk í
Valhöll var gengið til náða.
Á þeim tíma voru allir sem
að Þingvallafundi stóðu löngu
farnir af staðnum, síðasti mað-
urinn sem flutti farangpir
vegna fundarins fór klukkan
átta á laugardagskvöld.
Lítið bar á
Séra Eiríkur skýrði Þjóð-
viljanum frá því að sér væri
kunnugt um að ýmsir hefðu
farið um Almannagjá meðan
áletrunin var þar án þess að
verða hennar varir. Málað
hafði verið á sléttan klett
nærri veginum á hægri hönd
þegar ekið er niður gjána.
Steinninn er í botni dældar í
bergið og bar lítið á áletrun-
inni.
Á þriðjudag gerði séra Eirík-
ur ráðstafanir til að áletrunin
væri fjarlægð. Málað hafði
verið með ljósum lit, að því er
virtist olíumálningu.
Þjóðgarðsvörður kvað sér al-
gerlega ókunnugt um hverjir
orðið hefðu áletrunarinnar var
ir strax á sunnudag.
Kæra send sakadómara
Þegar í gær kærði Guðgeir
Magnússon skrif Vísis um sig
til sakadómara. Krefst hann
þess að málið verði tekið til
opinberrar rannsóknar, þar
sem á hann em bomar sak’r,
mjög móðgardi, auk þess sem
um refsivert athæfi væri að
ræða ef rétt væri.
Krefst Guðgeir þess að
ábyrgðarmanni Vísis verði
refsað fyrir rangar sakarg'ft-
ir og hann dæmdur til að
greiða miskabætur. Auk þess
verði allar aðdróttanir Vísis
dæmdar dauðar og ómerkar.
Kann ekki
íslenzku
Frarnhald af 12. síðu.
Vinnubrögð af þessu tagi eru
móðgun við íslenzkan almenn-
ing.
Ástæðan fyrir þessum endem-
islegu vinnubrögðum er fyrst og
fremst sú að enginn maður tek-
ur lengur neitt mark á Jónasi
Haralz og Jóhannesi Nordal;
þeir þurfa því að fara króka-
leiðir til að koma speki sinni á
framfæri. En önnur ástæðan er
sú að norski hagfræðingurinn er
starl’smaður hjá Alþýðusam-
bandi Noregs. Þarna er verið að
reyna að misnota Alþýðusam-
band Noregs, gefa í skyn að það
beri einhverja ábyrgð á þessari
einstæðu skýrslugerð og
beita því gegn Alþýðusambandi
íslands. „Verkalýðsmálasérfræð-
ingar“ stjórnarflokkanna hér á
landi vita íullvel að enginn tek-
ur lengur mark á þeim, og því
reyna þeir nú að skjóta sér bak
við norsku verkalýðssamtökin í
fullkomnu heimildarleysi.
Enginn...
Framhald af 7. síðu.
‘hluta að gefa sérstakan
gaum. Og nú eftir Þingvalla-
fundinn er ég sannfærðari um
að þátttaka þess í andstöð-
unni við hernámssjónarmiðin
er mjög veigamikill og nauð-
synlegur þáttur.
Og að lokum þetta: Enginn
þjóðhollur einstaklingur get-
ur horí't aðgerðalaus á að
land hans sé hersetið og líi'i
og hagsmunimi þjóðarinnar
fórnað á altari hernaðarvilli-
mennsku. Það trúir því eng-
inn lengur að okkur sé vörn
í herstöðvum, og þess vegna
hefur stefnu herstöðvaand-
stæðinga vaxið mjög fylgi um
allt land. Og nú ber að fylgja
þeim sigri eftir.