Þjóðviljinn - 15.02.1961, Síða 10

10) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 15. febrúar 1961
Msrkið stendur..
Framhald af 7. síðu.
yfir með afar hæpinni lögskýr-
ingu að Lúmúmba væri vikið
úr embætti. og ýt'irstjórn liðs
SÞ i Kongó tók það til greina.
Móbútú oíursti l'ramdi siðan
valdarán í Leopoldville i
samráði við bandariska sendi-
ráðsstarfsmenn og embættis-
menn SÞ. Þegar hér var komið
var Bunche kallaður heim og
Indverjinn Dayal varð fulltrúi
SÞ í Leopoldville. Hann tók
brátt aðra afstöðu en Banda-
ríkjamaðurinn, en gerðir hlut-
ir urðu ekki aítur teknir. Day-
al birti öllum heimi skýrslu
um viðieitni Belga til að seil-
ast til valda í Kongó á ný, en
Hammarskjöid yfirboðari hans
heimilaði honum ekki að gera
þær ráðstafanir sem þurft heíði
með til að ónýta fyrirætlanir
Belga og leppa þcirra. Meðan
Lúmúmba hafðist við í for-
sætisráðherrabústaðnum í Leo-
poidville gættu sveitir SÞ hans
fyrir mönnum Móbútús, en það
var látið afskiptalaust að hann
væri handtekinn og honum
misþyrmt, þegar hann yfirgaf
höfuðborgina og hélt til heim-
kynna sinna i Stanleyville.
'J»etta gerðist snemma í des-
'*■ ember. Mánuði síðar var
Móbútú orðinn svo skelkaður
við fanga sinn að hann þorði
•ckki að geyma hann lengur og
Lom honum af sér til Tshombe
og Belga í Katanga. Það haíði
sýnt sig að stjórnmálahugsjón-
ir Lúmúmba og stefna hans
urðu ekki sigruð með því að
hneppa hann sjálfan í fjötra.
Antoine Gizenga, aðstoðarfor-
sætisráðherra í stjórn Lúm-
úmbaj hefur ásamt fjeiri ráð-
herrum hans tekið sér aðset-
ur í Stanleyville og lýst yfir
að stjórn sín sé sú eina lög-
íega í landinu. Gizenga og
menn hans ráða yíir hartnær
helmingi landsins, Austurfylk-
inu og Kívú öllum og hjutum
af Miðbaugsfylkinu, Kasai og
Katanga. Fjöldi hermanna hef-
ur hlaupið undan merkjum Mó-
bútús og gengið í íið með
stjórninni í Stanleyvillé. Þegar
svona var komið tók nýja
stjórnin í Washington að íhuga
sitt ráð. Móbútú hefur fengið
fé til að greiða her sínum
Happdfættið
Framhald af 4. síðu.
E2729 52814 52841 52873 53079
53167 53188 53205 53295 53319
53357 53379 53528 53624 53693
53719 53731 53778 53800 53813
53823 53850 53896 53925 54017
54020 54033 54046 54108 54111
54171 54177 54368 54399 54425
54519 54597 54603 54692 54766
54898 54908 55020 55028 55035
55070 55152 55185 55300 55334
55344 55414 55464 55472 55629
55709 55730 55735 55759 55798
55805 55831 56025 56043 56045
56130 56238 56285 56310 56460
56579 56634 56660 56699 58791
56894 56987 57030 57053 57156
57210 57223 57362 57457 57507
37683 57800 57865 57933 57976
57985 58007 58098 58233 58267
58407 58453 58494 58596 58616
58644 58710 59182 59227 59288
59370 59503 59572 59636 59661
C9667 59739 59762 59954 59955
(Birt án ábyrgðar).
mála úr sjóðum bandarísku
leyniþjónustunnár. Nú var tek-
ið fyrir þær greiðslur i bili
og Charies Timberlake. sendi-
herra Bandaríkjanna í Leo-
poldville. kallaður heim. Brátt
bárust frá Hvita húsinu frétt-
ir um að Kennedy íorseti hygð-
ist taka upp nýja stefnu gagn-
vart Kongó, stuðla að þvi að
Lúmúmba yrði látinn laus,
þing landsins kaljað saman og
mynduð samsteypustjórn allra
aðila sem deilt hai'a um völdin.
Otevenson, fulltrúi Banda-
rikjanna hjá SÞ, tók upp
viðræður um Kongó við Sórín.
fulltrúa Sovétríkjanna. Pierre
de Wigny. utanríkisráðherra
Belgíu, varð ókvæða við, og
mótmælti að sögn New York
Times uppástungum Bandaríkj-
anna við Bretland og Frakk-
land, og reyndust stjórnir
beggja nýlenduveldanna gömlu
á bandi Belga. Við það óx Wig-
ny móður, og hann lýsti yfir
að Belgíustjórn myndi gera
allt sem i hennar valdi stæði til
að hindra að Lúmúmba fengi
völd í Kongó á ný. Reyndi
hann að hræða Bandarikja-
menn með því að uppmála fyr-
ir þcim að Lúmúmba myndi
eftir reynslu sina af stórveld-
unum í austri og vestri snúa
baki við Vesturveldunum en
leita trausts og halds hjá Sovét-
ríkjunum. Meðan Vesturveldin
deildu kom svo tilkynning frá
Katanga um að Lúmúmba og
félagar hans væru sloppnir.
Flesta grunaði strax að hér
væri um að. ræða tilraun morð-
ingja til að leyna glæp sínum,
eins og nú hefur sannazt.
Tlfljorðið á þeim þremenning-
um er örþrifaráð vitstola
manna. Gerviríki Tshombes lif-
ir á náð Belga, og Belgir hafa
einnig getað farið s:nu fram
þar og víðar í Kongó vegna
þess að Bandaríkin styðja þá.
Bandaríkjastjórn ræður þvi
hvað SÞ aðhafast, þvi að hún
greiðir mestallan kostnaðinn af
aðgerðum þeirra i Kongó. Nú
er svo komið að ríki i Afríku
og Asíu sem lagt hafa til þriðj-
ung liðsafla SÞ í Kongó neita
að taka lengur þátt i þessum
leik, neita að gera hersveitir
s.'nar skálkaskjól íyrir belgiska
nýlendustefnu undir banda-
rískri vernd. Jaíníramt eflist
stóra Gizenga í Stanleyville, og
má búast við að ýmis riki í
Asíu og Afriku og sósíalistisku
rikin viðurkenni hana á næst-
unni sem löglega stfórn Kongó.
Þar með væri öllum heimi
ljóst að starf SÞ í Kongó væri
farið út um þúfur og Hamm-
arskjöld yrði að láta af emb-
ætti með smán eða sjá samtök-
in leysast upp í höndum sér.
Þegar þessar horfur blöstu við
kom hik á Bandaríkjaforseta
og Hammarskjöld; morðingj-
arnir í Katanga og ráðunautar
þeirra í Brussel ætla að reyna
að tryggja það með ódæði sínu
að þeir fái ekki snúið við, blóð
Lúmúmba á að tengja þá
Tshmobe, Eyskens forsætisráð-
herra Belgíu, Kennedy og
Hammarskjöld í órjúfandi
fóstbræðralag, því að ekki
verður á móti mælt að hver j
þeirra um sig á sina sök áj
Á móti fæóingarorlofi
dauða hans. þó með mismun-
andi hætti 'sé.
essi fyrirætlun ber í sér
feigðina. Fors^ti Banda-
ríkjanna og framkvæmdastjóri
SÞ geta ekki látið það um sig
spyrjast að þeir geri félag með
ótíndum Jaunmorðingjum. Ó-
vinurinn sem Tshombe, Kasa-
vúbú. Belgar og allt þeirra lið
á í höggi við er ekki einstakur
maður heldur ákveðin ríkis-
hugsjón, sem þegar hefur fest
djúpar rætur í Aírikurikjum
eins og Ghana, Gíneu og fleir-
urn, og' á firnasterk ítök í
kongósku þjóðinni, eins og við-
gangur , stjórnar Gizenga i
Stanleyville ber vitni. Það er
auðvelt að sýna þjóðernissinn-
um Afríku framá að því að-
eins geta hin ungu ríki þeirra
haldið hlut sinum i heiminum
og dregið á eldri .ríki í stað
þess að dragast enn lengra
aíturúr. að þar sé komið á öi'l-
ugri miðstjórn, ríkiskerfi sem
megnar að beina mannafla og
fjármagni að þeim verkefnum
sem brýnust eru. Lúmúmba er
i'allinn, en stjórnmálastefna
hans er þrátt fyrir þr.ð i fullu
fjöri. M.T.Ó.
Slysatryggingar
Framh. af 3. síðu
telja sig sfofna sér í meiri
hætlu um lillekinn tíma en að
jafnaði annars t.cl. vegna ferða-
Jaga, kaupa iðulega sérstaka,
háa ferðalryggingu, meðan sú
hætta varir, Sjómenn eru að
staðalclri í meiri hættu við
sförf sín en um er að ræða við
venjuleg ferðalög og því eðli-
legt, að trygging þeirra sé
hærri en almennt gerist.
Yfirmenn á ("gurum og far-
skipum hafa tryggt sér 200000.
00 kr. líftryggingu, en aðrir
sjómenn eru ekki sérslaklega
tryggðir vegna starfa sinna
umfram s'ysatryggingu al-
mannatrygginganna.
Frumvarp þetfa er fram
borið til þess að fryggja, að
enginn sjómaður verði lægra
tryggður en yfirmenn á skip-
um eru nú, enda er á allan
hált óviðeigandi og lil van-
sæmdar, að ekki séu allir sjó-
menn jafnhátt fryggðir.
í viðræðum samninganefnda
sjómannasamtakanna og Lands-
sambar.ds íslenzkra úlvegs-
manna nú fyrir skemmstu
báru fulllrúar sjómannasam-
takanna fram kröfu um örorku-
og dánarbætur sjómanna. Sam-
komulag náðist ekki um að
taka ákvæði um slíkar bætur
inn í kjarasamninga. En báðar
samninganefndirnar undirrituðu
yfirlýsingu þess efnis, að með
tilliti fil þeirra mikilvægu
starfa, sem sjómannaslétlin
innir af höndum fyrir þjóðar-
heildina, og 'þeirrar áhættu,
sem slörfum hennar er sam-
fara., sé nauðsynlegt að endur-
skoða þau ákvæði laga, er
gilda um örorku- og dánar-
bætur sjómanna. Hétu báðar
nefndirnar að vinna að breyltri
löggjöf til að fryggja betur
viðurkenningu á þessari sér-
stöðu sjómanna. í þeim til-
gangi er frumvarp þetta flutt.
Framhald af 12. síðu.
maöur nefndarinrar (Gísli
Jónsson) hefði átt tal við for-
stjórann og haft eftir honum
að hann væri mjög andvígur
frumvarpinu. Forstjcrinn teldi
það ekki rétt e.ftir sér haft,
en viður'kenndi að hann hefði
frekar lagt á móti frumvarpir.iu.
(Vegna þessara ummæla ósk-
aði Gísli ectir því að málinu
yrði frestað þar til liann kæmi
úr utanförinni.)
Hannibal ber.ti á. að nú þeg-
ar nytu konur í þjcnustu rik-
isins fæðingarorlofs og tvö
stéttarfélög, Sókn og Fóstra,
hefðu komið þv'í í samninga
sína. Benti hann á ósamræmið
í málflutningi Gísla sem í öðru
orðinu teldi frumvarpið um
fæðingarorlof gangá of skammt
en miklaði um leið fyrir sér þær
byrðar sem með því væru
lagðar á atvinnurekendur og
þjóðfélagið. Með samþýkkt
frumvarpsins væri náð veru-
legum áfanga í þá átt að all-
ar konur nytu fæðingarorlofs.
Sé þingvilji fyrir því að
ganga lengra nú þegar, yrði
ég fyrstur manna til að fylgja
því, sagði Hannibal, en þeg-
ar minnzt var á samlcomulag
um sl'ikt í nefndinni reyndist
viljinn ekki ýkjamikill hjá
stjórrarsinnum.
Hannibal vitnaði til reynslu
annarra þjóða um fæðingar-
orlof, og hefðu Svíar t.d. lög-
fest fæðingarorlof í allviðtæku
formi og einmitt mjög svipuðu
og lagt væri til í þessu frum-
varpi, með iðgjaldagreiðslu af
hendi atvinnurekenda og mót-
framlagi frá ríkinu.
1 Tékkóslóvakíu hefðu allar
konur sem börn ala, fjögra
mánaða fæðingarorlof á full-
um launum, og í tryggingar-
löggjöf stæðu Tékkar sízt að
baki hinni margrómuðu Norð-
urlandalöggjöf. Hér fengju
menn ellilifeyri 67 ára gamlir,
karlar og konur. En þar fá
konur full ellilaun 55 ára og
karlmenn 69 ára. Ein heilbrigð-
isráðstöfur: þar í landi væri að
í öllum meiri háttar verksmiðj-
um eru starfandi tr.nnlæknar,
og er gert við tennur hvers
einasta verkamanns og verka-
konu. Myrdi það þykja rausn-
arlegt hjá atvinnurekendum á
íslandi. Minnast mætti á enn
eitt um þessar þjóðir austan-
tjalds að þar er ungum náms-
mönnum ekki einungis veittur
réttur til lána. Þar eru náms-
menn viðureknndir starfsmer.n
þjóðfélagsins og eru á náms-
launum.
Eri þó við færum ekki að miða
breytingar á félagsmálalöggjöf
okkar við þessar f.yrirmyr.dir,
mættum við gefa auga t.d.
frændum vorum Svíum því að
fæðingarorlof þykir sjálfsagður
liður í félagsmálalöggjöf þeirra.
Ég fullyrði það, sagði Hanni-
bal að lokum, að eins og það
var rétt af ríkinu að tryggja
þeim konum, sem í þess þjón-
ustu vinna, fæðingarorlof, þá
er það einnig rétt, að þjóðfé-
lagið og atvinnurekendur taki
saman höndum um það að
tryggja þeim konum, sem við
minna atvinnuöryggi búa og
eru starfandi í þjónustu at-
vinnuveganna., fyrir beggja
tilverknað, atvinnurekenda og
ríkis, fæðirgarorlof á meðan
þær missa tekjur vegna barns-
burðar. Og mestur sómi Alþ.
væri sá að ganga hér ek.ki
hálft til verks, fullnægja rétt-
lætistilfinningu Gísla Jónsson-
ar og Slutla Guðmundssorar
og koma hér á algeru fæðingar-
orlofi, sem næði til allra
kvenna, hvort sem^ þær eru í
þjónustu annarra eða eru hús-
mæður á heimilunum og vinna
þar sin verðmætu, þýðingar-
miklu störf, og létu sem sé
þessi mannréttindi, sem þetta
frv. vildi þoka lengra áleiðis,
ná til nllra kvenr.a, sem börn
ala á Islandi.
HeiraiIdöEmeim
Frarnh. a! 12. siðu
byggisl á leikreglum hins póli-
tíska ofstækis.
Yfirlý* ing
l'ramkvænidarncfndar
Framkvæmlarnefnd Sósíal-
istaflokksins sendi Morgun-
blaðinu efiirfarandi yfirlýsingu,
sem blaðið birli:
„Síðaslliðinn sunnudag bir1-
ist i Morgunblaðinu algjöríega
lilhæfulaus ósannindi um „fjár-
drátt“ og ,,fjármálaóre'.ðu“ í
Sósíalistaf.okknum og auk þess
ærumeiðandi aðdróltanir um
framkvæmdastjóra flokksins. I
tilefni af þessum skrifum Morg-
unblaðsins óskar framkvæmda-
nefnd Sósialistaflokksins þess,
að eftirfarandi leiðréttiugar
verði birtar:
1. Umrædd skrif blaðsins eru
með öllu tilhæfulaus ósannindi.
2. Ingi R. Helgason er fram-
kvæmdastjóri flokksins eins og
hann hefur verið undanfarin ár
og hefur engin breyting verið
gerð í þeim efnum.
'3. Guðmundur Vigfússon
gegnir sama starfi hjá floklcn-
um cg hann liefur gert um all-
langan tíma og hefur engin
breyting orðið á.
4. Aðdróttanir um „fjárdrátl"
og „fjármálaóreiðu“ era tilefn-
islausar og rangar frá rótum,
enda hefur enginn eyrir horfið
úr sjóðum Sósíalistaflokksins
og engin alhugasemd komið frá
ondurskoðendum né öðrum inn-
an flokksins vegna reikninga
hans.
Framkvæmdastjórn Sósíal-
istaflokksins lýsir undrun sinni
og fyrirlitningu á slíkum skrif-
um sem þessum. Og þar sem
hún gerir sér ljóst, að ritstjórn
Morgunblaðsins veil full vel, að
umræddar aðdróttanir og full-
yrðingar blaðsins eru ósannar
með ö’lu. þá væntir hún þess,
að blaðið birti framanritaða
J.eiðréltingu.
Reykjavík, 13. febr. 1960.
F.h. Framkvæmdanefndar Só-
síalistaflokksins.
Einar Olgeirsson (sign)
Brynjólfur Bjarnason (sign)“
SaumavélaviðgeKðir
fyrir þá vandlátn.
Sylgja,
Laufásvegi 19. — Sími 1-26-56
Leikfangaviðgeiðir
gerum við alls konar barna-
leikföng — Teigagerði 7 —
Sími 32101. Sækjum —
Sendum.