Þjóðviljinn - 30.03.1961, Page 4

— ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 30. marz 1961
Sjálfstœðisbarátta
Um þessar mundir er verið
að saína undirskriftum kjús-
enda til stuðnings þeirri kröíu
að herstöðvasamningnum við
Bandaríki Noi'ður-Ameríku
verði tafarlaust sag't upp, her-
stöðvar allar hér á landi nið-
ur lagðar og lýst yfir ævar-
andi hlutleysi íslands í hern-
aðarátökum. Helztu formæl-
endur erlendrar hersetu í hópi
íslenzkra stjórnmálamanna
hafa að sjálfsögðu nokkurn
beyg af undirskriftasöfnun
þessari, fara um hana hörðum
J Eítir
I Ólaí lóh. Sigurðsson
orðum í dagblöðum sínum,
kalla hana þjónkun við stór-
veldi í áu,stri og impra jafn-
vel á því. að hún sé í raun
réttri myrkraverk.
Nú vita allir að myrkraverk
brjóta ætíð í bóg við heil-
brigða siðgæðisvitund og eru
langoftast glæpsamleg. Það
getur því naumast verið ágizk-
un tóm, að formælendur er-
lendrar hersetu, sem margir
hverji.r gegna valdamestu
embættum þjóðíélagsins og
bera ábvrgð á rekstri þess,
velti mjög fyrir sér þeirri ráð-
gátu að þúsundir og aftur þús-
undir manna úr öllum flokkum
■og stéttum skuli fagna því að
íá tækifæri til að bendla sig'
við myrkraverk. í annan stað
verður að telja líklegt, að þeir
grafi heilann seint og snemma
um einhverjar heppilegri að-
gerðir en illyrðaflaum til að
stemma , stigu fyrir slíkum
háska. Vegur þeirra er uiidir
þvi kominn. þeim takist að
sameina þjóðina í þessu máli,
vekja hrifningu hennar af her-
stöðvum á ættjörð sinni, kenna
henni að bera fram orðið varn-
arlið á réttan hátt, innræta
henni ástúð á þeim gestum,
sem færa sig jafnt og þétt
upp á skaftið, heimta ný og ný
svæði undir vígvélar sínar og
sprengjur.
Ráðgátan um myrkraverkin,
fjrrrnefnda undirskriftasöfnun.
mundi skjótt taka að greiðast
sundur fyrir sjónum ritvöðla
þeirra, sem ákafast gylla
bandaríska hersetu, ef þeim
hugkvæmdist að glugga í
stjómarskrá íslands og'
fræðslulöggjöf. í stjórnar-
skránni eru skýlaus ákvæði,
sem heimila hverjum þegni
þessa þjóðfélags að heyja lýð-
ræðislega baráttu fyrir skoð-
unum sínum. Fræðslulöggjöfin
vejdur því hinsvegar að sér-
hver íslenzkur unglingur veit
nokkur deili á sögu þjóðar
sinnar og hefur auk þess not-
ið kennslu í mannkynssögu.
Slík kennsla hlýtur að leiða
í ljós þá staðreynd, að smá-
þjóðum hefur frá öndverðu
orðið hált á því að gerast
stórveldunum eftirlát, rétta
þeim litlafingur og treysta
þeim í blindni. Víðsvegar á
spjöldum mannkynssögunnar
blasa við dæmi um ófarnað
smáþjóða, lægingu og bölvun
af völdum erlendrar hersetu,
sem einatt virtist meinlaus í
jfyrstu, jafnvel hagkvæm. Þessi
yitneskja efiir sömu hugmynd-
ir og saga íslendinga á liðn-
úm öldum. eins og hún birtist (
i viðurkenndum námsbókumý
Það hefur djúprætt áhrif á sér-
hvern ungling. að skuggi sekt-
ar og fyrirlitningar hvílir þar
á islenzkum skósveinum er-
lendra stjórnarvalda, hversu
miklir höfðingjar sem þeir
þóttust vera, en tiginn bjarmi
leikur um nöfn hinna, sem risu
geg'n ásælni og kúgun, þorðu
að berjast fyrir frelsi og sjálf-
stæði þjóðar sinnar.
Formælendum bandarískrar
hersetu á íslandi er auðvitað
Ijóst, að þrotlaus illyrðaflaum-
ur þeirra um andstæðingana
kemur þeim að litlu haldi þeg-
ar fram líða stufldir. En hvað
eiga V''sir oddvitar að taka
til bragðs, svo að hér mynd-
ist sú eining um herstöðvarn-
ar, sem þeir þarfnast svo mjög?
Það yrði þeim skammgóður
vermir að breyta stjórnar-
skránni í samræmi við mál-
stað sinn og málflutning. Það
bryti ekki heldur sókn and-
stæðinganna á bak aftur að
láta ritvöðla semja nýjar
kennslubækur í ísiandssögu
og mannkynssögu, þ'ar sem
kaþpkostað yrði að frægja þá
eina, sem hneigðu sig þannig
fyrir erlendum yfirgangsseggj-
um að nef nam við tær. Efti.r
sem áður mundi menn-
ingarafur þjóðarinnar, bók-
menntir hennar að fornu og
nýju, Ijóð og sagnir. annálar
og ævintýri, fylkja henni til
baráttu gegn herstöðvum og
hermangi, eggja hana lögeggj-
an að endurheimta óskoruð
yfirráð í landi sínu. Hvern
dag og hverja stund mundi
landið sjálft halda áfram að
krefjast. hollustu og knýja á
börn sín, að þau sættu sig
ekki Jengur við morðtól og
mútur útlendinga, — slík er
fegurð þess og hreinskiftni,
slíkar eru minningarnar, sem
runnið hafa saman við fjöll
þess og dali, hraun þess og
kjörr. Engin bannfæring, ekk-
ert öþrifaráð stjórnmálamanna
í sjálheldu getur skorið sundur
svo rammar taugar. Þessvegna
mun þeim aldrei takast að fá
meiri hluta þjóðarinnar til að
fajlast á sjónarmið bandaríska
herforingjaráðsins né kenna
öðrum en dindlum sínum að
bera fram orðið varnarlið með
Jotningarfullum hreimi. Þess-
vegna munu þeir komast að
raun um að þúsundir og aftur
þúsundir fslendinga, sem unna
ættjörð sinni, tungu og sögu,
eru þega.r búnir að slíta flokks-
viðjar þeirra og bendla sig við
myrkraverkin svoneíndu, undir
myrkraverkin svonefndu, undir-
hafin, hina nýju sjálfstæðis-
baráttu.
Á vorjafndægrum 1961
Ólafur Jóh. Sigurðsson.
Huseigendur
Nýir og gamlir miðstöðvarkatl-
ar á tækifærisverði. Smíðum
svala- og stigahandrið. Við-
gerðir og uppsetning á olíu-
kynditækjum, heimilistækjum
og margs konar vélaviðgerð-
ir Ymiss konar nýsmíði.
Látið fagmenn annast verkið.
FLÓKAGATA 6, slmi 24912.
Þegar ég kom í Lista-
mannaskálann nú að þessu
sinni cg sá sýningu Jóhann-
esar komu mér í hug liðnir
dagar, þegar Septembersýn-
ingin stóð með blóma liér í
húsi. — Þá var Listamanna-
skálinn nýr og fagur og fögn-
uður meðal listamanna og list-
vina yfir ágætum saiarkynn-
um fyrir málverkasýningar.
Það var á þessum dögum
að nýir straumar myndlistar
bárust hingað norður, hlýir
straumar menningar frá sól
og birtu suðrænna landa og
var fögnuður og eftirvænting
í lofti. Nýir menn með nýjar
stefnur voru löngu komnir
fram á sjónarsviðið. Cezanne
var að hverfa, Picasso kominn
í hans stað og hinum nýja
foringja fylgdi mikill og fríð-
ur hópur traustra drengja.
En það voru vcrhret á ís-
landi þá eins og oft fyr og
síðar — bæði í veðurfari og
þjóðlegri innteHigensíu ■—•.
Þessir ungu íslenzku lista-
menn nýkomnir utan úr
lönöum, með sina drauma um
nýjar stéfnur og ný viðfangs-
efnj — og nýtt vor i listum,
voru stundum illa séðir á
finni stöðum. — Það var sagt
um það að þeir væru lélegir
borgarar sem máluðu slæmar
myndir aðallega í þeim til-
gangi að stríða saklausum
manneskjum.
Svona fór um vorið sem
listamemi komu með — sunn-
an úr löndum.
Mér kom þetta alit í hug er
ég sá sýningu Jóhannesar,
því mér hefur alltaf fundizt-
hann hafi á sinum tíma verið
einn þeirra ungu manna, sem
settu sinn svip á September-
sýninguna. .— Myndir hans
voru þó hrjúfar og stirðar en
sterlcar cg með ákveðnum
dráttum. Einhverra h'uta
vegna man -ég nú betur eftir
þessum verkum, heldur en
ýmsum öðrum myndum á
þessum sýningum, og má vera
að lvn stórbrotnu og hrjúfu
einkenni, hafi orðið mér eftir-
minnilegri, en sumt annað
sem þar var að sjá. Yfirleitt
virðist mér að undirstraumar
í list hinna yngri manna hér
heima Jiafi átt upptök sín, og
borið frá grcskumiklum og
villtum upptökum og í átt
Skákþing íslands hófst í
Breiðfirðingabúð laugardag-
inn 25. marz og stendur yfir
um bænadagana og páskana,
Keppt er í t.veimur, flokkum,
landsliðsfl. og meistaraflokki.
vægi í byggð landsins.
Keppendur í landsliðsflokki
eru þessir, taldir eftir töfiu-
röð:
1. Björn Þorsteinsson
2. Ólafur Magnússon
3. Lárus Johnsen
4. Gunnar Gunnarsson
5. Haukur Sveinsson
Frá Skákþingi íslands
Þátttaka má teljast góð, því í
landsliðsflokki eru 14 kepp-
endur, en 18 í meistaraflokki.
Keppendur eru víða að af
landinu: frá Akureyri, Siglu-
firði, Húnaþingi, Hafnarfirði,
Keflavík, Laugarvatni, Sel-
fossi o. s. frv. 'Er það ánægju-
leg þróun, hve skáklíf virðist
glæðast ört út um lands-
byggðina, en um t.íma var það
svo, að nær allir beztu skákj
menn landsins voru búsettir
í Reykjavik. Nú er að verða
á þessu breyting, og ætti hún
ásamt fleiru að geta stuðlað
að hinu margrómaða jafn-
6. Jónas Þorvaldsson
7. Páll G. Jónsson
8. ' Friðrik Ólafsson
9. Jónas Halldórsson
10. Jón Ingimarsson
11. Magnús Sólmundarson
12. Freysteinn Þorbergsson
13. Ingvar Ásmundsson
14. Halldór Jónsson
Þarna ætti Friðrik að vera
öruggur með sigur, en hættu-
legustu andstæðingarnir verða
væntaniega Freysteinn og
Lárus Johnsen. Ingvar Ás-
mundsson hefur farið illa af
stað og mun vera æfingarlít-
iU. Þrír skákmeistarar Norð-
til meiri menningar og still-
ingar í listinni, en þó jafn-
framt. til hcgværari átaka.
Þessi orð mín eru frá minni
hendi hvorki lof né last, þetta
kemur mér aðeins svo fyrir
sjónir. ,
Þegar ég sé nú þessa síð-
ustu sýningu Jóhannesar koma
mér í hug áðurnefndar breyt-
ingar í hinni ungu list okkar,
og mér finnst hvað Jóhannesi
viðkemur sé um mikla fram-
för að ræða. Litir myndanna
eru stórum betur samstilltir
en áður var, myndbygging og
öll tilhögun verksins örugg-
ari og meira sannfærandi og
mér finnst að sú hógværð
sem er einkenni þessara síð-
a.ri verka búi yfir traustari
mvndlægri uppistöðu en hinn
ótamdi kraftur hiima fyrri
verka. —• Beztum árangri
finnst. mér málarinn nái í
myndum eins og ,,í hrauni“
— „Vetur“ og „Sof þú bald-
ursbrá". Það er fallegur
heildarblær yfir sýningunni.
Frágangur allur og uppheng-
ing myndanna til fyrirmynd-
ar.
Gurnlaugur Scheving.
anlands eru i þessum hópi, 2
fyrrverandi þeir Hdlldór
Jónsson og Jónas Halldórsson,
og svo núverandi skákmeistari
Norðurlands Jón Ingimarsson.
Verður fróðlegt að vita,
hvernig þessum norðlenzku
meisturum reiðir af, ekki sízt
Jónasi Halldórssyni, sem mun.
ekki liafa teflt hér syðra áð-
ur._
í meistaraflokki em eftir-
farandi keppendur, taldir eft-
ir töfluröð:
1. Guðjón Jóhannsson
2. Egill Valgeirsson
3. Jóhann Sigurjónsson
4. Leifur Jósteinsson
5. Björn Karlsson
6. Jóhann Þ. Jónsson
7. Ágúst Ingimundarson
8. Grimur Ársadsson
9. Eiríkur MareLson
10. Ólafur Einarsson
11. Magnús Gunnærsson
12. Sigurður Jónsson
Framhald á 10. síðu.