Þjóðviljinn - 20.08.1961, Blaðsíða 11

Budd Schulberg:
tm
O O
! (The harder
18. DAGUR
sýti'ií' 'sig hér.“
Úánn leiddi mig af stað með
ser. „Látið bara eins og þér
séuð heima hjá yður og ef yð-
ir vantar eitthvað. þá bara
I’Hringið. Látið endilega eins bg
þér væruð heima.“
,:Já, þökk fyrir, röltið þið
jbara, drengir," sagði Beta.
“,,M4'r leiðist ekki.“
| Ég horfði- sem snöggvast á
•eftir henni þegar hún sneri
:við mér bakinu og gekk aftur
hiður í garðinn. Hún var í gul-
i.brunu strigapilsi og handlegg-
íir hennar og fætur voru næst-
]um samlit því. Jafnvel í New
•York þar sem fólk fær tæpast
þaðra hreyfingu en hlaupa á
ieftir strætisvagni eða teygja
; 'út handlegginn og húkka leigu-
jtoíl, fer hún að minnsta kosti
; tvisvar í viku í gönguferð um
f skemmtigarðinn þegar veður
! leyfir. Þaðan sem við stóðum
jsýndist hún umfram allt skýr-
! leg, hún var alls ekki ímynd
t kvenleikans, heldur var hún
andi, því að hún var svo létt
í hreyfingum og ég sagði við
sjáifan mig að það þyrfti ég
að segja henni seinna.
Ég áttaði mig aldrei almenni-
lega á henni. Hún var ein
þeirra stúlkna sem ég ætlaði
alíta'f að segja eitthvað fallegt
við seinna. Það sem kom í veg
fyrir það, var ef til vill það
að hún tryði sennilega ekki
nema helmingnum af því sem
ég segði henni og tæki því
með mestu stillingu. Ef til vill
átti uppeldið sinn þátt í því,
því að hún hafði alltaf full-
komna stjórn á sér. Eí til vill
var það gamli púrítaninn í
henni. Eða þá illur arfur, of-
stækissjónarmið. En hver svo
sem orsökin var, þá var) Beta,
þessi myndarlega stúlka af
góðu, virðingarverðu fólki, vel
menntuð og skýr, mér enn eins
og spurningarmerki. Jafnt
hlutfall af ástríðum og fálæti
hlýtur alltaf að enda með
jafntefli.
..Þetta er fín stelpa,“ sagði
Nick. „Þarna hefurðu náð í
það rétta. Það er stíll yfir
henni.“
Við gengum gegnurn risa-
stóra setustofuna og yfir-
skreytt anddyri fullt af spegl-
um — það var eins og enginn
byggi í húsinu — og út í sól-
skýlið. Um leið og litli arg-
entínumaðurinn kom auga á
okkur, stóð hann snöggt upp
og sýndi tennurnar í stirðlegu
og margæfðu brosi. Hann var
lítill og feitlaginn, nefstór og
dökkur á hörund og með fá-
ein hár sem hann strauk aftur
frá enninu eftir þrauthugsuðu
kerfi til að hylja skallann,
sem honum tókst þó engan
veginn. Hann var í hvítum
öklahlífum, í hvítkö.flóttu vesti
og sportjakka með fjórum
hnöppum og spæl í bakinu,
flík sem ekki hefur sézt í Ame-
ríku í heilan mannsaldur. Á
snubbóttri hendinni hafði hann
steinhring, ef til vill með roða-
steini.
„Þetta er Acosta," sagði
Nick án þess að hafa fyrir
því að kynna mig. „Nú getur
þú talað við hann og ég skrepp
burt é meðan.“
útvarpið
| fullmjðf og ef til vill ekki eins
; bústin að ofanverðu og æski-
j legt væri. En göngulag henn-
! ar var samt sem áður aðlað-
Svar við myndagetraun
3. Myndin er á’f ..................
Nafn sendánda ...................
Heimilisfang .....................
Fastir' liðir éins' Og véhjulega.'
8.30 Létt morgunmúsík.
9.10 Morguntónleikar: Þaettir úr
„Þýzkri sáiumessu" eftir
Brahms (Elisabcth Griimmer,
Dietrich Fisoher-Diska.u og k'ór
St. Hedwigs-kirkjunnar syngja
með Filharmoníusveit Ber'.inar.
Stjórnandi: Rudoln Kempe.
10.30 Prestvígsla í Dómkirkjunni:
Biskup Islands vígir Árna Páls-
son cand. theol. til Miklaholts-
prestakal’s i Snæfellsnespró-
fastsdæmi. Séra Þorsteinn L.
Jónsson. í Vestmannaevjum lýsir
vígslu; séra Magnús Guðmunds-
son í Óla.fsvik þjónar fyrir alt-
ari. Vígsluvottar auk þeirra:
Séra Helgi Sveinsson i Hvera-
gerði og séra Rögnvaldur Jóns-
son. Hinn nýv gði prestur pré-
dikar. Organleikari: Dr Páll Is-
ólfsson.
14.00 Miðdegistónleikar: Frá tón-
listarhátiðinni í Chimay í Belg-
iu 1961; — Parisar kvartettinn
og Pierre Fournier selló’eikari
flytur verk eldri og yngri tón-
skálda: a) Svita ifyrir kvartett
eftir Gautier. b) Sónata eftir
de Rosicr. c) ..Musette de
Choisi et de Taverni" eft.ir
Couperin. d) Sv;t,a nr. 6 í D-dúr
fyrir einleiksselló eftir Bach. e)
Sónata i A-dúr eftir Frank. f)
g) Kvartétt í mismunandi
hraðastigum cftir Smitih.
! Tvö millispil eftir Ibert.
15.30 Sunnudagsiögin.
17.30 Barnatíminn (Anna Snorra-
dóttir): a) Dýrasögur og dvra-
vísur (Annn. Guðmundrdóttir,
Steindór Hiör'eifsson og Stef-
anía Sieurðardóttir lesa og
segja frá). b) Verðlaunaget-
mínútur með Chopin. h) Ævin-
tvraskáldið frá Óðinsvéum:
Kynning á verkum H.C. And-
ersens (Þorsteinn Ö. Stephensen
les eitt af ævintýrum skálds-
ins).
18.30 Miðaftantónleikar: Jascha
Heifetz leikur vinsæl fiðlulög.
20.00 Kvöld i óperunni (Sveinn
Einarsson).
20.40 Erindi: Sænska stórveldið
og endalok þess (Jón R. Hjálm-
arsson skólastjóri).
21.05 Tónlcikar: Pianósóna.ta í As-
dúr op. 110 eftir Beetþoven
(Myra Hess leikur).
21.25 Með segulband í sig’ingu;
III. Haldið heim á Jeið (Jónas
Jónasson).
22.05 Danslög. — 23.30 Dagskrár-
■ lok.
Útvarpið á mánudag;
Fastir liðir eins og venjulega.
8.00 Morgunútvarp.
12.55 „Við vinnuna".
18.30 Tónleikar; Lög úr lÁ’ik-
myndum.
20.00 Um daginn og veginn (Guð-
mundur' Thoroddsen prófessor).;
29.20 Einsöngur: Guðrún Ágústs-'
dóttir .•syngur.. <. ■ .,
20.40 Erindi: Alþjóðakjarnorku-.
málastofnuh'ín 5 Viriarborg (Pét-
ur Eggerz sendiherra).
21.00 Tónleikar: Tveir Branden-
borgarkonsertar eftir Joh. Seb.
Bach. Hljóðfæraleikarar undir
stjórn Jascha Horenstein leika.
21.30 Útvarpssagan: „Gyðjan og
uxinn" eftir Kristmann Gu'ð-
mundsson.
22 20 Búnaðarþáttur: Um kjöt-
, framleiðslu af nautgripum
(Ólafur E. Stefánsson ráðunaut-
ur).
22.40 Kammertónleikar: Samleikur
á fiðlu og píanó: Wolfgang
Schneiderhan og Carl Seemann
leika,: a) Sóriata : C-dúr eftir
Hindemith. b) Sónata nr. 2 eftÍEf
Béla Bartók.
23.15 Dagskrárlok.
M
Jt
Afmælisútvarp Revkjavikur:
ö’dulengdir: Miðbylsrjur: 217 m
(1440 Kr/sec.). FM-útvarp á
metrabylgjum: 96 Mr. (Rás 30).
Sunnudagur 20. ágúst
20 00 Ræða: Bjarni Benediktsson,
ráðherra, fyrrverandi borgar-
stjóri, minnist afmælis Reykja-
víkur.
20.20 Revkjavík — höfuðstöð at-
vinnulifsins. Högni Torfason
ræðir við forustumenn í sjáv-
p.’Titvegi, iðnaði og verzlun.
21.15 Ælskulýðskvö’d i umsjá séra
Braga Friðrilcssonar.
22.00 Da cskrárauki: Létt tónlist
af plötum.
Má’)uda<rurinri 21. ágúst.
20.09 Lögreglu- og dómsmál í
Revkjavik. Þór Vilhjálmsson
lögfræðingur ræðir við embætt-
isnjenn í Reykjavik.
29.30 Heilbrigis- og fé’agsmál.
Viðtöl í umsjá Magnúsar Ósk-
arssonar lögfræðings.
21.00 Erindi: Reykjavík i a.ugum
erlendra ferðamanna. Þórður
Björnsson bæiarfulltrúi.
21.20 Svipmyndir frá fyrstu ár-
um Reykjavíkur. Þáttur i um-
siá Ævars Kvarans.
21.40 — Þar fornar súlur —.
Ljóðakvöld. Kvæði ort til
Reykiavikur.
22.00 Dagskrárauki: Lúðrasveit
Revkjavíkur leikur. Paul Pam-
pichler stjórnar. Utvarpað frá
sviði.
ískalt raunsæi á sumardegi — þreyttur vagnhestur í Banka-
stræti — hin miklu æki í lífinu — lítil dæmisaga norðan úr
Þinge.vjarsýslu — konan meö stóra hjartaö — hin pólitíska
margföldunartafla — sóknarprestur herðir upp hugann —
sósíaldemókrat kominn í spilið — livað bór framtíðin í skauti
sínu.
í fyrradag keifaði ungur mað-
ur upp Bankastrætið með
pípu í öðru munnvikinu og
baklínan var undarlega bogin
og andlitið sigið og' langt
eins og á þreyttum vagnhesti
og litlir reykjarbólstrar
sveimuðu í kjölfarinu.
Þarna hillti undir ungan
vin. sem ég hafði ekki séð í
.áravís og hvarf sjónum fyrir
íimm árum, þegar öll lífs-
orkan beindist að húsbygg-
ingu einhverstaðar í út-
hverfinu. Hann hafði verið
gripinn tiltölulega snemma af
þessari ratvísu eðlisgreind
kvenna. þegar þær velja sér
duglegan vagnhest, til þess
að draga eykið í gegnum lífið
og sogast þannig inn í kröfu-
hörku reykvískrar millistétt-
ar með húsið, bílmn og Véla-
kostinn í eldhúsmenningu
höfuðborgarinnar.
Tvö börn höfðu séð dagsins
. )jós sem aukaatriði í kapp-
hlaupinu og stilltur stjórn-
málaþroski hafði útvegað
hqnum peninga í lánastofn-
unum og hann var skuldurh
,,, t,yafinn eins og skráttinfi
skömmunum og mæddur nið-
ur í endaþarm af lotlausum
göngum mihi fjármálamanna
og reikingsglöggra spekinga
í viðreisnarholskeflum líðandi
stundar.
En mikið lifandis ósköp
var maðurinn þreyttur og
þeg'ay við skildum uppi á
miðjum Laugaveg'i tók hann
þétt i höndina á mér og döp-
ur augu tjáðu trega hins
lífsþreytta hests í enskum
kolanámum og' hann hvíslaði
að mér:
„Gamli vinur, *— þetta er
helvíti á jörðu.“
ÞETTA rifjaði upp fyrir mér
söguna um konuna með stóra
hjartað sem býr norður í Þing
eyjarsýslu og flutti í kaup-
staðinn fyrir nokkruiíi ''ár'um.
Bóndi hennar gerðist dag-
launamaður, en konan skynj-
aði kröfur reykvískra stall-
systra sinna og er næmjur
konuhugurinn.
tannig varð til draumur-
inn um húsið, bílinn og hinn
mikla vélakost eldhúsmenn-
ingarinnar. Frúin stillti upþ
verkefnum fyrir bónda sinn.
En maðurinn stundi undan
eykinu og vann myrkranna á
milli og dugði eigi að heldur
og þetta varð aldrei annað
en lítið piss samanborið við
það vatnsmikla fljót, sem
konan þarfnaðist á stundinni.
Hvernig snúast Þingeyingar
við vandræðum?
Frúin settist niður og fór
að hugsa.
Þetta æki hennar reyndist
of þungt í taumi fyrir einn
og talan tveir kom upp í
hugann. Þannig er hugsunin
fyrst til allra hluta og síðan
kemur framkvæmdin með
þeirri lempni, sem konum er
gefin með stórt hjarta og
hugprýði lundarfarsins.
Tveir voru spenntir fyrir
og konan veifaði svipunni
syngjandi kát og glöð o.g var
hrókur alls fagnaðar á
mannamótum.
ÞETTA var á tímum helminga-
skiptareglunnar. ef einhver
man svd langt. Konan gerðist
pólitísk og sló upp ramman-
um og tók nú að vef.a hina
fíngerðu þræði áhrifa og
hlutgengis af svo pólitízkri
snilld og innsæi stjórnmála-
| mannœns á j |ramjjróunarrás
híutanha^ margur komst
við norður þar.
Sá sem togaði í tauminn
vinstra megin fauk allt í
einu inn í stjórn kaupfélags-
ins og beið þar eftir frekari
skipunum.
Hinn setti upp svarta bíl-
st'órahúfu með glansandi
skyggni og var rokinn suður
á land og settist þar allt í
einu inn á lands.fund Sjálf- ’
stæðisflokksins.
Eftir annrikistímabil í hús-
móðurstörfum byrjaði hún
nú að ýta á ýmsa lands-
stólpa o.g fjórir féllu i net
hennar fyrr en varði.
Griparmar þingeysku hús-
freyjunnar lengdust og sner-
ust að styrkleika og smugu
inn um gáttir og dýr í gild-
um lánastofnunum og gripu
þar allt í einu í fast.
NÚ gerðist margt í senn
Stórt einbýlishús reis upp
með fögru útsýni yfir sund-
ið og' einn daginn voru
komnir tveir bílar á hlaðið
og vélakostúrinn blómgaðist
í eldhúsmenningunni.
Og litlar anganlúrur uxu
úr grasi, sem öllum þótti
. vænt um og brún augu eða
blá skiptu ekki máli í stór-
um hóp.
Tveir kaffibrúsar voru í
gang'i og tveir brauðpakkar
lágu á eldhúsborðinu og yf-
irleitt tvennt af öllum sköp-
uðum hlutum og konan spil-
aði dúett syngjandi kát og
glöð.
Þeir unnu kannski hlið vi5
hlið með kvíslar í hönd og
buðu hvor öðrum í neíið og
jöguðust soldið um pólitík í
kaffitímanum og litlir angar
komu. með kaffibrúsann og
brauðpakkánii til pabba síns
og brúnu augun rötuðu allt-
af öðru megin og bláu aug-
Un hinu megin og farsáeldin
óx með árunum.
Það tók sjö ár fyrir sálu-
sorgara staðarins að átta sig
á hlutunum og einn daginn
saug hann upp í nefið og
gékk á fund -konunnar.
„Ja, — hérna“, sagði kon-
an.
,,Nú er að duga eða drep-
ast, maður minn.“
Og þetta snerist upp í
hug'gun fyrir fátækan sókn-
arprest í lífsbaráttunni.
Árin líða í aldanna skaut.
ENNÞÁ streymir kjarkur og
hugprýði frá þessari þing-
eysku uppsprettulind lifsins,
en konan er næm fyrir póli-
tískum efnahagssveiflum og
vel á sig komin.
Þegar ég ók þarna um í
sumar‘ skömmu eftir síðari
gengisfellinguna var kominn
upp elskhugakvittur í þorp-
inu og konan var byrjuð að
tala tungum sósíaldemókrata.
Þannig standa málin í dag.
Þörfin fyrir fleiri fyrir-
vinnum eykst í viðreisnar-
holskeflum stundarinnar.
Þingeyingar hafa áður gef-
ið tóninn í /pólitískum efnum
og hér á götunum spranga
viðamiklir kvenkostir og'
gustmiklar áætlanir skína út
úr fasir.u s'.ílaðar upp á
framt'ðir”.
•Kvenhióðiri er ákaflega
næm fvrir velmegunarþróun
nágrannalandanna og aflvaki
til dáða í þeim efnum og úr-
elt stjórnmálaform, sem
daga uppi á þróunarbraut-
inni geta haft sínar afleið-
ingar.
Þannig getur afturhalds-
stjórn um áratugaskeið skap-
að hér eina kostulegustu
ringul reið á norðurhveli
jarðar.
Sunnudagur 20. ágúst 1961 — ÞJÓÐVILJINN — (11