Þjóðviljinn - 03.12.1961, Blaðsíða 10

H3IHE1 rífstióri: Sveinn Kristinsson
•t i
i
f hópí útvaldra
Jal, íyrrverandi heimsmeist-
j ari, heiur nú skorið úr um það
I hverjir séu 11 sterkustu skák-
■menn í heimi. A£ þessum hópi
eru átta
i ríkjunum. Hér fara á eí'tir nöfn
þessara 11 manna talin eftir
i stafrófsröð: .
Botvinnik, Fischer, Geiler,
Gligcric, Keres, Korshnoj, Pet-
rosjan, Reshevsky, Smyslov,
Spassky, Tal.
Ef einhverjir lesendur hafa
eitthvað við þessa upptalningu
Tas að athuga, þá tekur þátt-
urinn fúslega við slíkum at-
hugasemdum. Gera má ráð fyr-
ir, að ekki séu allir á einu
máli um þettá, fremur en svo
margt annað.
Við munum nú líta á skák
milli tveggja af þessum út-
völdu mönnum.
Báðir hafa þeir áður oftar
en einu sinni komið við sögu
hér í þættinum og þarf hvor-
ugan að kynna. Skákin, sem
er næsta fjörug og viðburðarík,
er ekki alveg ný af nálinni,
tefld á skákþingi Sovétríkjanna
1954.
Svart: Geller
Hvítt: Korschnoj
Sikileyjarvörn.
1. e4 c5, 2. RÍ3 Rc6, 3 d4 cxd4,
4. Rxd4 Rf6, 5. Rc3 d6, 6. Bg5 _
eS, 7. Dd2 Be7, 8. 0—0—0 0—0,
9. Í4 e5.
Þessi leikur Gellers er tví-
eggjaður. Algeng leið er hér
9 — Rxd4 10. Dxd4, Da5. 11.
e5 d.xe5. 12. Dxe5 Dxe5 13. fxe5
Rd5. 14. Bxe7 Rxe7. 15. Bb5
eða 15. Bd3 og staðan er um-
deild. Leið sú, sem Geller vel-
ur færir þó allavega meira líf
í tuskurnar.
10. Rf3.
Karshnoj mundi ekki græða
á 10. Rxc6 bxc6. 11. Bxf6 Bxf6.
12. Dxd6 Db6. 13. fxe5 Hd8
og svartur stendur betur.
10 — Bg4, 11. h3 Bxf3, 12. gxf3
Rd4, 13. fxe5 dxe5.
Ekki mundi svartur hagnast
■ þáma á millileikrtum 13 —
Bxf3, því hvítur gerir sér þá
lítið fyrir og „fómar“ drottn-
ingunni: 14. exf6!, Rxd2, 15.
fxe7 og niðurstaðan verður sú,
að hvítur fær hrók og tvo létta
. menn fyrir drottninguna, sem
er geipiverð.
Stöðumynd:
Svart: Geller
ABCDEFOH
Hft M ®
- m i m i m
.ts m m
- m' ■ ■ ■
■ mm m
WA W, h W h
- m a m ®r —
m wm m*
i§ M ** M i ■ w
Atooapan
Hvítt: Korchnoj
alþingi
Efri dcild mánudag kl. 1.30 m.d.
Alþjóðasamjþykkt um varnir gegn
óhreinkun sjávarins, frv. 2. umr.
Innflutningur á hvalveiðiskipum,
frv, 3. umr.
Neðri deild mánudag kl. 1.30 m.d.
Skráning skipa og aukatekjur
ríkisstjóðs, frv. Frh. 2. umr. Ráð-
stafanir vegna ákvörðunar um
nýtt gengi, frv, Frh. 1. umr.
Dómsmálastörf, lögreglustjórn,
gjaldheimta o,fi., frv. l.umr. Vega-
Oög, frv. 1 umr. Sala eyðijarðar-
innar Lækjarbæjar, frv. 1 umr.
Bráðabirgðabreyding og fram-
lenging nokkurra laga, frv. 2.
umr. Lausaskuldir bænda, frv. 2.
umr.
14. Hgl!?
Peðsfórn sem hefur óhjá-
kvæmilega í sér fólgna skipta-
mun.síórp, teí: hún á uö,.kpma
að nokkru gagni. Hvort fórn-
in á fullan rétt á sér, er erf-
itt að dæma um, en í fram-
kvæmdinni leiðir hún þó hvit-
an til fyrirheitna landsins.
14 — Rxf3.
Geller er svo sem ekki
neyddur til að þiggja fórnina,
og kom 14 — Hc8 til dæmis
sterklega til greina.
En það væri ekki líkt Gell-
er að sneiða hjá leik, sem
stuðlar að því að hvessa og
herða átökin.
15. Df2 Db6.
15 — Rd4 mundi Korschnoj
svara með 16. Dg3 og hafa þá
uppi hinar margvíslegustu hót-
anir: Dxe5, Rh6, Rd5 o.s.frv.
16. Be3 Rd4, 17. Hxd4.
Þetta virðist eina leið hvíts
til að ná einhverri sókn.
17 — cxd4, 18. Bxd4 Dd8.
önnur varnarleið var 18 —
De6. 19. Rd5 Re8.
Svartur verður að tefla af
nákvæmni til að forðast bráð-
an bana. 19 — Kh8 gekk t.d.
Hxg7!, Kxg7, 22. Dg3f og síð-
ekki vegna 20. Rxe7 Dxe7, 21.
Vél Spalti 2
an Dg5 méð vinningi.
20. Dg3 f6?
Þetta er tapleikurinn. 20 —
g6 gekk að vísu ekki vegna
21. De5, en hins vegar átti
svartur varnarleikinn 20 —
Bh4!s Þá getur han'n svarað
21. Dg4 með 21 — g6 og 21.
De5 með 21 — f6. Drottning-
arfórnin á g7 væri einnig ó-
fullnægjandi fyrir hvítan a.m.
k. til vinnings, eins og lesendur
munu geta gengið úr skugga
um með fljótlegri athugun.
Korshnoj hefði því þurft á
allri sinni hugvitssemi að
halda, til að finna framhald
á sókninni.
21. Bc4!
Nú er Geller skyndilega
varnarvana. 21 — Kh8 gengur
t.d. ekki vegna 22. Rf4, hót-
andi Rg6f og máti á h4.
21 — Hf7, 2. Rf4!
Korshnoj teflir lokin í sínum
bezta stíl.
22 — Bd6.
Ef 22 — Dxd4, þá verður
svartur mát eða tapar drottn-
ingunni: 23. Bxf7f Kxf7, 24.
Db3t KÍ8, 25. Re6t o.s.frv.
23. Bxf7t Kxf7, 24. Db3f Ke7,
25. Bxf6t!
Skemmtileg lok á snjallri
skák. Ef svartur tekur biskup-
inn, sama á hvern hátt, mátar
hvítur í öðrum leik í hæsta
lagi. Geller gafst því upp.
Minnispen-

Jáns Signrðs-
son^r
kosta kr. 750.00.
Fásí í bönkum,
pósthúsinu og hjá
ríkisíéhirði.
Hannes Hafstein
1861 „ 1961
Aldarininning
í Háskólabíói í dag, sunnudaginn 3. dcsember kl. 2 eftir
hádegi.
DAGSKRA:
Ræía: Bjarni Benediktsson forsætisráðherra,
Einsöngur: Kristinn Hallsson, óperusöngvari.
Ræða: Tómas Guðmundsson, skáld.
Upplestur: Ævar Kvaran, leikari, Róbert Amfinnsson,
leikari, Hjörtur Pálsson, stúdent.
Kórsöngur: Félagar úr Karlakórnum Fóstbræður.
Aðgöngumiðar kosta kr. 20.00 og fást við innganginn frá
kl. 1. í dag.
STÚDENTARÁÐ HÁSKÓLA ÍSLANDS.
ALMENNA BÓKAFÉLAGIÐL
STÚDENTAFÉLAG REYKJAVlKUR. '
A ferð um IFœreypr
Bazar
Bazar verður haldinn á morgun mánudag kl. 3 í Félags-
heimili prentara Hverfisgötu 21.
Margir góðir munir til jólagjaía.
KVENFÉLAGIEt E D D A.
Framhald af 4. síðu.
hefur samband við lóranstöð-
ina. á Reynisfjalli, Stöðin stend-
ur á klettabrún, og fcrum við
þangað í bílum eftir malblkuð-
um vegi. Þegar við höfðum
skoðað lóranstöðina og fengið
útskýringar á leyndardómum
h.ennar hjá færeyskum gæzlur
manni, gengum við fram á
bjai’gbi'únina. Þarna rís hver
findurinn af öörum, hver bjarg-
brúnin við aðra svo langt sem
augað eygir út með ströndinni,
' allt þverhnípt í sjó fram —
þrjú hundruð metra bjarg.
Þarna er auðvitað allt krökt af
fugli á hinum rétta árstíma.
Þessi staður minnti mig á
Látrabjarg. Þarna uppi á fjall-
inu voru víðlendar grasílat-
neskjur og virtist vera vel
ræktanlegt land. Að þessu búnu
fórum við í annað ferðalag og
skoðuðum rafstöð þá, sem Suð-
urey fær að mestu raforku sína
írá. Hún er byggð árið 1921.
Þessi vatnsaflsstöð er háfjalla-
virkjun: fallhæðin ér hátt á
3ja hundrað metrar og uppi-
staðan eru tvö vötn þarna inni
í fjalllendinu á eynni.
o í boði horgarstjór-
ans — eða póstsins
— Þegar við höfðuin skoðað
þessi mannvirki Suðureyjar, —
segir Eðvarð — var okkur boð-
ið á heimili borgarstjórans í
Vogi, en hann var með okkur
í báðum þessum ferðum og
stjórnaði þeim. Þar var stadd-
ur útgerðarmaðurinn Dal, en
hann er eiginlega einn af þeim
fáu, sem hafa lifað af erfið-
leika útgerðarinnar þarna i
Vogi. Okkur var sagt, að þar
hefðu orðið mörg gjaldþrot og
ýmiskonar útgerðarrekstur
stöðvazt.
— Bærinn ber þess líka
merki, — segir Hannibal —
hann minnir mest á Seyðis-
fjörð, — staður gamallar
frægðar. Það er margt glæsilegt
í þessum bæ, en virðist vera
stöðvun í bili. Þarna á heimili
borgarstjórans var okkur tek-
ið af miklu.m höfðingsskap, —
þetta er myndarheimili. Hann
er póstmeistari á staðnum.
Pósthúsið er á neðri hæðinni,
en í ríkmannlegri íbúð á efri
hæðinni býr borgarstjórinn og
raunar lögþingsmaður líka, því
lögþingsmaður er hann og hef-
ur verið á Islandi sem fyrirliði
knattspyrnuliðs og boðinn til
Bessastaða — og var státinn af.
— Han» korr> hér í fyrra —
segir Eðvarð, — með knatt-
spyrnuflokk til Sandgerðis. Bað
fyrir kveðjur frá flokknum til
þeirra Sandgerðinga — sem
þeir höfðu barizt, við.
— Hvað heitir hann?
— Ja, — hvað heitir hann nú
/aftur, segir Eðvarð. — Andrés
heitir hann, þeir kölluðu hann
Andrés póst.
— Já, einmitt.
® Og brimið svellur...
— Þarna í Vogi kvaddi okk-
ur einn af sýsluformönnum
Fiskimannafélagsins, — segir
Hannibal —. Hann flutti hjart-
næma kveðjuræðu og ekki
hvað. sízt til okkar Islending-
anná ög ég svaraði með nokkr-
úm orðum. Síðan voru hús-
. ráðendur kvaddir með virktum.
Við héldum þurt af staðnum
'í bifreiðum. fyrét ,^il smáþorps,
sem heitir Porkeri, síðan um
bæ, sem heitir Hof, það er um
2000 manna bær. Og nú vorum
við komnir í námunda við
Trangisvog, en áður en við
héldum áfram þangað lögðum
við leiðina yfir fjallið, vestur
yfir eyjuna að smáþorpj — bvf
einasta . sem er á vesturströnd
Suðureyjar, — og heitir
Fámjin. Um nafnið er til sú
bjóðsaga, að tveir af íbúu.m
bygððarin.nar, faðir og sonur,
tæbu til. sín í bátinn tvær kon-
ur af frönsku skipi. sem kom
bar upp undir land, o.g hurfu
með bær í þokuna, Þær urðu
siðan k.onur þeirra, en eftir
orðu.nu.m, sem skipver.iar hróp-
it’”. í þok”na var byggðin
],■ ■'],,„1, en gamla ,'■ a f u < ð iagð-
ist niðu.r. Svo. vel hafði' nafn-
j* pA atv^ív. com bgrria
vori 1. np«ri c-fq'-lrlij’ hvað
þovpið b.af'í heiti'' -'ur. Það
var ekki fvrt en sír'ar í þess-
nrt terð. að Peter Mohr Damm,
okk”r að -bað hefði hesbð Vest-
n.rv’k. — Fém-'n pr einjcenni-
lomir sta?”r V'ð hr"”ga v’k og
brimið sveUur yið ströndina al-
ves inn að ■horr’inn og úr Jend-
inp'i varð að renna bátunum á
braut —
— draga bátana ianaar ^leið'r
ef+ir' sl.éttri br?”t, sem beir
b.öfðu gert með hiimnana fasta
í k.lettana, segir Eðvarð.
— í Fámjin var okkur ákaf-
lega vel tekið, — segir Hanni-
bal, og boðið þar inn á heim-
ili. Gamli maðurinn, sem tók
á móti okkur hafði oft verið
a íslandi og þekkti islenzku
strönd.i.na, — þarna voru synir
hans, fullorðnir og þreknir og
myndarbragu.r á mannfólkinu,
en við gátum ekki tafið lengi,
því myrkrið var að skella á.
® Til mmningar um...
— En við gleymum einu,
segir Eðvarð, — því sem við
byrjuðum á þarna í Fámjin. —
við gengu.m í kirkju —
— já, allu.r heiðingjaskar-
inn, — segir Hannibal, — af
því tilefni að þar er varðveitt
fyrsta frumeintak af færeyská
fánanu.m. En það var einmitt
ungur stúd.ent í Kaupmanna-
kölluö, en gamla nafnið lagð-
íánann í þeirri mynd sem hann
er í dag. Frumeintakið er þarna
í kirkjunni, og ég má segja að
það var í nóvember 1919, sem
fáninn var fyrst dreginn að
höfn frá Fámjin, sem teiknaði
varð ekki langlífur og hann er
jarðaður þarna- rétt. framund-
an kirkjudyrunum og minnis-
varði hans er þar. Fære.yska
stúdentaféagið hefur reist hon-
um varðann. —
St.
Hannes Hafstein
Framhald af 7. síðu.
form- og stíleinkenni kvæða
Hannesar eru miög á sömu.
lund og efniseinkenni þeirra.
Ljóð hans einkennast hið ytra
af skýrleika í framsetningu,
léttleika og næmu eyra fyrir
hljóðfalli, enda flest sönghæf
í bezta lagi. Tyrfni og orðskrúð
er.u honum .. fjarri .Jagi, þau
voru andstæð eðliseigindum
hans.
Hannes Hafstein var mikið
glæsimenni, bæði að andlegu
atgervi og vallarsýn. hafa fá
skáld eða stjórnmálaforingjar
okkaT fslendinga komzt þar til
jafns við hann. Hann setti mikr
inn svip á samtíð sína og átti
djúpan þátt í framsókn þjóð-
arinnar á merkilegu viðreisn-
artímabili í sögu hennar. Þéss
vegna er hans nú minnzt með
virðingu og þökk af eítirkom-
endun.um. Og svo mun lengi
enn.
UQJ — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 3. desember 1961