Þjóðviljinn - 31.12.1961, Blaðsíða 7

Útgefandl: Bameiningarflokkur alþý5u -, Sósiallstaflokkurinn. - Rltstiórar:
Masnús Kjartansson (áb.), Maanús Torfi Ólafsson, Sigurður Guðmundsson. —
Fréttaritstiórar: fvar H. Jónsson, Jón Bjarnason. — Auglýsingastjóri: Guðgeir
Magnússon. - Ritstjórn. afgreiSsla, auglýsingar, Drentsmlðja: Skólavörðust. 19,
Siml 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 50,00 á mán. — Lausasöluverð kr. 3.00.
PrentsmiðJa Þjóðvlljans h.f.
Á krossgötum
m áramót geta menn sezt á krossgötur að því er
fornar sagnir herma. „Þá koma álfar úr öllum
áttum og þyrpast að manni og biðja hann að koma
með sér en maður má engu gegna, þá bera þeir að
manni allskonar gersimar gull og silfur, klæði mat og
drykk, en maður má ekkert þiggja. Þar koma álfakon-
ur í líki móður og systur manns og biðjia mann að koma
og adra bragða er leitað. En þegar dagur rennur þá
á maður að standa upp og segja: „guði sé lof, nú er
dagur um allt loft“. Þá hverfa allir álfar, en allur þessi
álfaauður verður eftir, og hann á þá maðurinn. En
svari maður eður þiggi boð álfa, þá er maður heillað-
ur og verður vitstola og aldrei síðan mönnum sinnandk'.
Jslenzka þjóðin situr nú á þvílíkum krossgötum.
Ókennilegt lið þyrpist að úr öllum áttum og býð-
ur landsmönnum með sér í Efnahagsbandalag. Og ekki
vantar að góðir kostir séu í boði; þar eiga að vera
óþrotlegir markaðir fyrir afurðir landsmanna, feikn-
arleg auðæfi sem hver þegn geti hagnýtt sér, og fram-
undan á að blasa við þjóðfélag velsældar og lífsham-
ingju. Ekki skortir heldur á að þeir sem kostina bjóða
bregði sér í líki nákominna ástvina; þeir segjast vera
bræður okkar og samherjar, og bandalagið sé stofnað
til 'þess að hjálpa okkur á óeigingjarnasta hátt á efna-
hagssviðinu eins og Atlanzhafsbandalagið verndar okk-
ur hernaðarlega; við eigum að njóta þar sömu hlýju
og umönnunar og kornabam hjá móður sinni eða
systur.
• • •
Cá einn er ljóður á þessu góða boði að við verðum að
sætta okkur við að heillast og láta stela, frá' okkur
vitlnu. Við eigum að afsala okkur sjálfsákvörðunar-
rétti og fullveldi, bjóða erlendum fyrirtækjum inn í
land okkar og landhelgi, gefa erlendum verkalýð jafn-
rétti til starfa 'hérlendis,. breyta alþingi í hreppsnefnd,
hætta við þann baslbúskap að vernda hér íslenzka
menningu og sjálfstæða tungu en láta í staðinn hug-
fallast niður í „erlenda menningarstrauma‘!. Okkur er
boðið að gangast annarlegum öflum á hönd og verða
aldrei framkr mönnum sinnandi.
J^n þjóðsagan kennir okkur að við hreppum hvorki
gersemar, gull né silfur, maf né drykk, með því að
bregðast sjálfum okkur. Ef við látum glepjast hverfa
öll þau verðmæti um leið og dagur rennur, en það sem
virtist vera álfaborg reynist þrældómskista. Leiðin til
að hreppa -alla hina góðu kosti er sú að afneita gýli-
gjöfum en velja sér þau verðmæti ein sem felast í
ator-ku-og húgviti sjálfstæðrar og óháðrar þjóðar.
yíst eru ýmsir af valdamönnum þjóðarinnar ólmir í
að grípa þær sýndargjafir sem hampað er framan
í okkur. „Sjaldan hefi ég flotinu neitað“, sagði Fúsi,
beit bita sinn úr flotskildinum og trylltist og varð vit-
laus. Engu að síður munu flestir íslendingar kunna
að velja sér rétta leið á krossgötunum, þannig að menn
geti að lokum lofað hver /Sinn guð og séð dag um
allt loft. í trausti þess árnar. Þjóðviljinn landsmönnum
öllum árs og friðar. — m.
I
I
I
I
I
I
I
1
I
I
I
I
I
I
TiSindl af íslendingum sem sfunda nám i Múnchen
Sunnudagur 31. desember 1961 — ÞJÓÐVILJINN —
Vélsetjari sem lengi hef-
ur starfað við Þjóðviljann,
Þprólfui' Daníelsson, stund-
ar nú framhaldsnám í
prentlist í skóla í þýzku
borginni Miinchen. Hann
hefur sent blaðinu eftirfar-
andi lýsingu á lífsháttum
og félagsskap íslenzks náms-
fólks þar suðurfrá.
í borginni Munchen í SuSur-
Þýzkalandi er lítil íslenzk ný-
lenda, samtals tuttugu og þrir
landar. Þetta eru námsmenn,
komnir af öllum landsho'rnum
ís’ands. Ókunnugir gœtu þó
haldið að þetta fólk hefði alizt
upp saman, svo vel heldur það
hópinn. Það blandar lítt geði
við aðrar þjóðir, og það er ekki
nema með töfrum ástarinnar
sem hægt er að sprengja múra
þessarar litlu, sjálfstæðu ný-
l'endu.
Mig langaði til að. forvitnast
um lif íslendinganna hér í
borginni og sótti því heim
fyrrverandi formann Félags
íslendinga í Múnchen (F.I.M.).
Jónas Bjarnason cand. chem,
og konu hans Krstínu Hjartar-
dóttur. Þar var fyrir harðsnúið
lið til að koma í veg fyrir að
fréttamaðurinn færi á brott án
þess að hafa allt orðrétt eftir.
Auk þeirra hjóna voru þarna
stödd núverandi formaður F.í.
M. Gjdfi ísaksson cand ing.,
Pétur Stefánsson cand ing. og
frú Sigurbjörg Snorradóttir
Geirdal.
Þegar við höfðum drukkið
marga bolla af kaffi húsmóð-
urinnar og rabbað um hitt og
annað merkilegt, spurði ég
Jónas, sem hér var elztur ís-
Gylfi ísaksson cand. ing., nú-
verandi formauur F.Í.M.
lenzkra námsmanna, um fé-
lagsjiíf íslendinganna í Mun-
chen.
— Félag íslendinga í Mun-
chen var stofnað 1. desember
1953 og var fyrsti formaður
þess Bjarni Magnússon hag-
fræðingur. Stofnendur voru
þrettán. Það sem vakti aðallega
fyrir stofnendum var að fé-
lagið sæi um skemmtanahald
íslendinga, og þá sérstaklega
þjóðhátíðardagana, stæði vörð
um réttindi þeirra og æfði
menn í fundarreglum og ræðu-
mennsku. Félagið stendur fyr-
ir hátíðahöldum 17. júní og
heldur skemmtun 1. desember.
Einnig heldur það þrjá eða
fjóra skemmtifundi á ári. Aður
var einnig sameiginlegt borð-
ha’d á aðíangadagskvöld, en
það hefur lagzt niður síðustu
ánin Vegna þess hve mörg hjón
eru hér í íslendingahópnum
sem vilja halda jólin á eigin
heimilk í staðinn hafa þeir
sem ekki fara heim um jólin
holað sér niður hjá þeim fjöl-
skyldum sem eiga kost á að
taka að sér gesti yfir jólin.
Þar eru menn þá á aðfanga-
dagskvöld og jóladag. Þá hafa
og verið haldnar jólakvöldvök-
ur milli jóla og nýárs. Auk
þess er svo kvöldvaka á
Fasching-Dienstac:.
— Hvað er þetta Fasching?
— Þetta er heljarmikil kjöt-
kveðjuhátíð. Hún byrjar á
þrettándanum og stendur til
sprengidags. Örðið Fasching
þýðir fasta. Þessi hátíð byrjar
hægt og rólega með hægri
stígandi. Um helgaí' éru haldnar
kvöldvökur' í flestum veitinga-
húsum. Kosihn er Fasching- ■
prins sem stjornar allri hátíð-
inni. Hann fær lykil að borg-
inni og er þyí raunar borgar-
stjórinn meðari þessi ósköp
ganga á- Þegar nær dregur
lokum' áukasf ' ’iKemmVanirnar
og kátínan magnast. Menn
ganga á milli veitingahúsanna
í allskonar gfímúbúriirigum og .
láta feiknlega. Hátíðin nær há-
marki sí'ðasta daginn, þegar
Fasching-prinsinn er bórinn til
grafar. Þá fara allir sém vett-
lingi geta va’dið út á 'götuna
og í veitingahúsin til að dansa
og láta öllum illum látum.
Þetta eru fjölbreytt og
skemmtileg hátíðahöld, sem á-
stæða væri til að segja meira
frá.
— Meira um félagslífið?
— Þegar Heinrich Bossert
Meðal skcmmtiatriða á skemmtun F.Í.M. 1. desem ber var kappát það sem hér er myndað. Með hend-
ur aftur á baki nöguðu menn hörð rúnnstykki sem héngu í spottum.
var gerður að íslenzkum kon-
súl árið 1969, bauð hann félag-
inu aðgang að kaffistofu
starfsfólks síns til afnota hve-
nær sem félagsmenn vildu til
fundahalda. Þetta var auðvit-
að þegið með þökkum, og höf-
um við nú ágætt félagsheimili
með útvarpi og sjónvarpi auk
þægilegrar veitingaaðstöðu.
Konsúllinn hefur undanfar.in
tvö ár boðið okkur í ferðalag,
og hafa þau bæði verið farin
til Austurríkis og ríkt almenn
ánægja með ferðirnar. Hann
býður og öllum Islendingum sem
hér eru til kvöldverðar rétt
fyrir jólin. Þar veitir ■ hann
höfðingiega, bæði mat og
drykk. Hann les jólaguðspjall-
ið og spilar þýzka jóiasálma.
Stórt iólatré síendur á góifinu.
Það er reglulega jólalegt hjá
okkur.
— Mér skilst að Múnchen sé
mikil gleðiborg, en hvernig er
að iæra hér?
— J á, ’þotia ér góð borg. Hún
er gjarnan kölluð París Þýzka-
lands. Hér eru mörg leikhús
og sönghallir. Hér eru færð
upp gömul klassísk verk og
nútímaverk, svo úr nógu er að
velja. Óperuhöllin nýja, sem
a?S öllum, líkindum verður opn-
uð á næsta ári, er ein sú full-
komnasta í Evrópu ef ekki í
heimi, Hér þekkist það ekki
að letkið sér fyrir hálfu húsi.
Öll leikhús eru yfirfull og
langar biðraðir eftir aðgöngu-
miðum. Munehen er mikil
lista- og vísindaborg og stend-
ur menning hennar á gömlum
merg. IJvorki Þriðja ríkið né
héimsstyrjöld gátu breytt þar
nokkru um. Heimsfrægir vís-
inda- og listamenn leggja
gjarnan leið sína hingað. í
rauninni má segja, að ekki
þurfi annað en rétta út hend-
ina, eftir því sém maður heizt
vill. Námsstofnanir eru hér
góðar og'margskonar og
námsíns frábær.
undif hverjum og
hvaða árangri
■harin nær.
— Hyernig enaist yfirfærsl-
án? ■ :
•— Siðustu tvær- gengisbreyt-
ingar ísienzktí:- kfónunnar hafa
orðið þess vaiCHUidi ;>ð margir
stúdéntar, sem -jmgsaS hafa til
iangs náms erlend's, hafa orðið
fi'á að hv'erfap toili og jafnvel
hætf 'álveg. Því má segja að
nógu .gfjitt sé- <ið ievsa út úr
ban.ka ]'ý. -i ééO' merk á mán-
uói pom.j'ýfirfærsían .nemur, en
mtöaö' vjjttí það afffæði, húsnæði
og:. y£-rk|æ;fi til námsins er allt
■ >■ rt ' ■ ■ þá er ’Akki hægt að
seg;i(i á?á:’ý|5.rfærsÍ8,n sé rausn-
arlég. I^jnsmennhér geta
v.aitshugsaö, sér að þeir gleymi
15Æ0Qc.; niátkum í skyrtuvasan-
um;'*einsýog Islendingurinn í
I-Iariýp.ófg', ;■-- ý
— Mér var. sagt þegar ég
fór frá íslandí f iiaust, að ís-
vetv'..
lendingar í Múnchen drykkju
mikið. Er það rétt?
öryggið færast yfir þessa
kvæntu menn og séð .hvílíkum
'breytingum þeir taka við nám-
ið, þá hika ég ekki við að ráð-
leggja mönnum að taka konur
sínar með til námsdvalar erlend-
is, þeim sem þær eiga. Ég vil líka
meina að það sé nokkurn veg-
in víst að kvæntir menn ljúki
námi, hafi þeir aðstöðu til að
hafa konurnar hjá sér. Því
teldi ég æskilegt að ríkisvaldið
létti undir með þeim mönnum
sem vegna fjárhagsvandræða
verða að skilja þær eftir
heima. (Pétur bætir við seinna,
að eftir að hafa heimsótt Jónas
og frú í litlu íbúðina beirra,
langi sig mest til að fara
snögga ferð heim til Islands,
gagngert þeirra erinda að tæla
einhverja veikgeðja stúlku út
í hjónaband og koma svo með
hana hingað út).
®
Það brá svo við á síðasta
aðalfundi F.í M. 8. d.esember
í vetur, að formaður þess var
kosinn einróma og með lófa-
taki. Þessi einróma kosni for-
maður heitir Gylfi ísaksson og
stundar nám í byggingarverk-
fræði. Ég spurði hann um fyr-
irætlanir félagsins á starfsár-
inu.
— Ég vil ekki lofa neinu
upp í ernvna á mér, til að láta
ekki hanka mig á næsta aðal-
fundi, svarar Gylfi. En ég
myndi vilja álíta að starfið
yrði ekki minna en undanfarið,
og ég veit ekki hversu æsk’legt '
er að auka það. Því sannleik-
urinn er sá að betra væri að
Islendingar blönduðu meira
geði við Þjóðverja, bæði vegna :
námsins á þýzkunni og svo til '
að öðlast betri þekkingu á ;
þýzku þjóðinni. Það er auðvit-
að gott að halda vel saman, en
þó getur það valdið því að
menn fari héðan að loknu námi
án nokkurrar þekkingar á
lifnaðarháttum Þjóðverja. ;
Norðmenn og ísiendingar eru
Framhald á 10. síðu. j
Fullveldisræðuna á sam-
komu. íslendinga í Munchen 1.
desember í veíur flutti Jónas
Bjarnason cand. chem.. þá
formaður Féiags íslendinga í
Munchen. Ræðan er á þessa
leið:
Kæru iandar og gestir!
Við erum hér saman komin
á gleðistundu og ætlurn því
að gleðjast. En áður en við
gefum gleðinni lausan taum-
inn, ber okkur áð minnast
þeirra atburða, er gáfu okk-
ur túefni til dagamunar og
hafa þau atvik hugföst, er
mörku'ðu þáttaskil í sögu ís-
lands.
Þann 1. deseiriber 1918 sam-
þykkir Donaþing og konung-
ur fullveidi íslands. Má þá
segja, að einskis haíi lengur
notið af yfirráðum Dana á
ís’:andi, þótt að nafninu til
væri þeim danski konung-
úrinn sameiginlegur. Var þá
og lokið yfirráðum útlendra
manna á íslandi er staðið
höfðu rúm 650 ár, eða frá
árinu 1262. Á þeim tíma
hafði mikið gengið vf'r ís-
lendinga. Harðstjórnir og
vanstjórnir ásamt með eld-
gosum, dreppeslum og alls-
kyns volæði sem heltóku
landið. Glöggt má sjá afleið-
ingar þessa. Mannfólki !ands-
ins hafði sáralítið fjölgað á
öllum þessum óratíma er-
Jónas Bjarnason cand. chem.,
íyiTverandi formaðuv F.Í.M.
lendrar kúgunar og spilling-
ar. En mjór er mikiis vísir.
Mannstofninn var sterkur,
og þeir, sem af lifðu, voru
gagnteknir eldmóði og hug-
rekki og settu sér markið
hátt. Sjálfstæði Islands og
ekkert minna. Þeir vörðuðu
veginn. Takmarkið kostaði
allt að 100 ára styrjöld, en
barizt var á vísu íslendings-
ins. Mörg ferskeytlan og vís-
an var beittari en bezti örv-
aroddur, en skáld og mælsku-
menn voru hershöfðingjar ís-
lands og blésu þeir herlúðr-
um sínum landsmenn til or-
ustu. Samstaða manna var
frábær og sérhver lagði sitt
til málanna og sjálfsforráða-
réttur ís’endinga óx stöðugt.
Síðan kom að því 1. des.
1918, að íslendingar gerðust
sjálfs síns herrar. Þá var
takmarkinu náð.
Kæru landar, við minnumst
þessara atburða með fögnuði
og hugsum til íslands sona
og clætra, sem með einurð,
dugnaði og drengskap náðu
hinu eðla takmarki, sem við
n.ú búum að. En með því er
ekki er allt fengið. Ég minn-
ist gamals .máltækis: Meiri
vandi er að gæta fengins fjár
en að afla þess. Já, það eru
orð að sönnu. Okkar verk-
éfni er að halda sjálfstæði
íslands, og megum við aldrei
rnissa siónar á því takmarki,
hvað sem yfir dvnur. Við
horfum álengdar á vígbún-
aðarkapphlaup og valda-
græðgi stórvelda, sem á allan
hátt reyna að sýna mátt sinn
og megin. Beita þau óhrein-
ustu brögðum til að lokka
smáríkin til fylgTags við sig,
við það vaxa þau cg éiv’fnin
eftir því. Við íslendingar
megum ekki láta glepjast af
tunguliprum fagurgölum,
sem kvnnu að hafa ágirnd á;
landi voru. Við verðum að/
sigla milli skers og báru og
aldrei vanvirða málstað lands.:
vors. Við trúum á íslenzkan
þjóðarstofn, menningu hans
og land vort. Til samheldni
okkar ber okkur að varoveita
menningu ís1ands og auka,
svo og halda þjóðareinkenn-
um okkar. Annars erum við
hauslaus her, 02 er þá hætta
búin. Gerðumst við þá brátt
einseyringur í buddu ríka :
mannsins. Við eigum að :
kunna að vei+a erlendum
straumum viðtöku, án þess 1
þó að skerða menningu vora.
Við íslendingar, sem er-
lendis búum verðum sérstak-
lega að hafa þetta hugfast,
svo við missum ekki sjónar
á velferð íslands, hér, í öldu-
róti stórþjóðanna. ;
Vil ég að lokum vitna í ;
snillinginn Stephan G. Step-
hansson.
Þótt þú langförull legðir
sérhvert land undir fót,
bera hugur og hjarta
samt þíns heimalands mót.
Frænlta eldf.ialls og íshafs,
sifji árfoss og hvers,
dóttir langholts og lyngmós
sonur landvers og skers.
— Sá orðrómur að íslend-
ingar hér I: Múnchen drekki
mest aTra ísienzkra stúdenta
erlendis er algerlega á m;s-
skilningi býggður. Hinsvegar
er Munchen mesta bjórj
drykkjuborg í heimi, og hafa
íslendingar hér' gjarnan gortað
af gæðum bjórsins, enda er
hann góður. Þykir ókunnugum
því sjálfsagt að þeir svolgri
hann óspart. Svo er og hitt, að
í þetta stórum hóp eru oft
nrsjafnir sauðir, og er harla
csanngjarnt að dæma alla eftir
þeim. Hitt er svo annað mál
og óskylt, að ís'endingar láta
ógjarna Þjóðverja drekka sig
undir borðið.
— Segið þið mér eitt. Er
betra að hafa konu sína með
sér, þegar menn eru við nám
feiT'éridis?
'— Ég er búinn að reyna
hvort tveggja, segir Jónas, og
ég líki því ekki saman hversu
mildu betra er að hafa eigin-
konuna með. Maður er meira
heima og er rólegri við námið.
Maturinn smakkast betur og
auk þess lifir maður ódýrar.
En þar sem ég imyndaði mér..
að ég sæi skugga af kökukefli
í augunum á hinum gifta
manni, þá spyr ég. Ííka hina.
Pétur Stefánsson svarár:
— Ég héf að vísU ekki eigin
reynslu af hvorutveggja, en
eftir að haía séð sálarróna og
Fegurðarsamkeppni í U.M.S.Þ. Þátttakendur talið frá vinstri: Ungfrú Raufarhöfn (Ólafur Mixa),
Ungfrú Húsavík (Jónas Bjarnason) og Ungfrú Kópasker (Böðvar Guðmundsson). Fegurðarsamkeppn-
in var skemmtiatriði á skcmmtun Féiags íslcndinga í Munchen í desember í vetur.
0) — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 31. désember 1961