Þjóðviljinn - 20.02.1962, Blaðsíða 6

þlÓÐVlUINN
fttcatandl: BamelnlnBarflokknr alÞíBn - Sóslallstaflokkurlnn. - Rltetlörari
Masnúa KJartansson (&b.). MaKnúa Torfi Olafsson. Slguröur Guömundsson. —
Fréttarltstiórar: fvar H. Jónsson, Jón Biarnason. — Auglýslngastjórl: Guögsir
Maœnússon. — Bltstiórn. afgreiösla. auglýsingar. prentsmlöla: Skólavöröust. 1».
Biml 17-500 (5 línur). Askriítarverö kr. 55.00 & mán. - Lausasöluverð kr. 3.00.
PrentsmlöJa ÞlóövlUans hJ.
Samstillt átak þjóðariiinar
- eða uppgjöf og innlimun?
ft getur þeim fundizt, sem fylgjast daglega með störfum
Alþingis, að þar fari fuHmikill tími i smámunasemi og
tnálfundalegar umræður, að meiri reisn mætti vera í mál-
flutningi og málin meiri háttar. Alþingi er sú stofnun með
þjóðinni, sem Islendingar vilja eiga viturlegasta og framsýn-
asta. Og segja má að þar eigi háttvirtir kjósendur við sjálfa
sig að kljást. Það er á valdi þjóðaiinnar að láta Alþingi verða
mynd af því bezta sem þjóðin á til, og ekki er annað lílclegt
en Alþingi verði langtíf stofnun, sem eigi úrslitaþátt í þvi að
beina sókn íslenzku þjóðarinnar tíl framfai’a og velmegunar,
til fyllsta efnahagslegs og stjómmálalegs sjálfstæðis, — ef fóikið
þorir.
• • •
Ijtn svo koma dagar þegar Alþingi rís upp úr hversdagsleik
J og dægui'þrasi og safnað er í brennldepil því sem mestu
varðar fyrir sókn þjóðarinnar og framtíð. Svo var á dögunum
þegar Einai- Olgeirsson flutti framsöguræðu um áætiunarráð
rílkisins, en Þjóðviljinn hefur birt ýtarlegan útdrátt úr þeirri
ræðu. Hennar hefur lítið verið getið í öðrum blöðum. Það gæti
verið af varkárni og lífsreynslu. Stjómmálaandstæðingar Ein-
ars kunna að muna hvemig fór, þegar Einar hóf sams konar
áróður fyrir því a fyrsta ári lýðveldisins, 1944, að sameina hin
ótíikustu öfl tíl glæsilegrar sóknar í atvinnutífi og þjóötífi ís-
lendinga. Þá var ekki sparað að reyna að gera hlægilegar til-
lögur Einars um stórfellda nýsköpun atvinnuveganna. Aðrir
reyndu að sannfæra þjóðína um hver „launráð og iokaráð“
væri verið að brugga þjóðinni! _
Iþessi öskur og læti þröngsýnna og glámskyggnra aftui’-
haldsmanna hefur oft verið vitnað og um langan aldur
munu þau höfð áð dasmum. Það kam í ljós, að „skýjaborgim-
ar“, sem andstæðingar sósíatísta töluðu og skriíuðu mest um,
vom reyndar raunsannur veruleiki, að stórhugur og framsýni
Einars Olgeirssonar óg Sósíalistaflokksins var þess megnugt að
ryðja færa leið fyrir íslenzku þjóðina, og bera ríkaii árangur
í atvinnulífi íslendinga og þjóðtífi, árangur sem íslenzka þjóð-
in býr að enn í dag. Og það enda þótt ekki tækist að gera
nýsköpunina ad stefnu íslenzkrar ríkisstjórnar nema í tvö
ár, og samstarfsflokkar Srisíaiistaflokk.sins í þeirri ríkisstjórn
væru ekki heitíi en svo, að við þá þurfti að berjast um hvert
skref nýsköpunarinnar.
ægar Einar Olgeirsson flytur nú enn á ný tillögur um áætí-
unarbúskap á íslandi, mótast þær af sömu eiginleikunum
og tillögur hans 1944 um nýsköpunarmálin, af trú á þjóðina
og landið, af stórhug og raunsæi, af þekkingu á þjóðai’högum,
af stórum framtíðarsýnum um íslenzku þjóðina sem alfrjálsa
velmegandi menningarþjóð, um útrýmingu fátæktar og þræl-
dóms. Og Einar hefur kannski aldrei lagt þyngri áherzlu á
nauðsyn hins víðtækasta samstarfs stjómmálaflokka og stétta
til að koma á þeim örlagaríku breytíngum að tekið verði að
búa áætíunarbúskap á íslandi, né lýst eindregnai-a trú sinni
á að stíkt samstarf ætti að vera mögulegt. í þeim málflutn-
ingi koma að sjálfsögðu ekld fram noinar bamalegar hug-
myndir um afnám stéttarbaráttunnar, eða að hægt sé með
nokíkurs konar samningum að gera að engu dýpstu andstæðu
auðvaldsþjóöfélagsins, andstæðu auðvalds og verkalýðs. Bn með
sannfærandi rökum hefur Einar sýnt fram á sameiginlega hags-
muni allra stétta hins famenna íslenzka þjóðfélags eins og nú
er ástatt, af því að hefja áætlunarbúskap, og stillt þeim lausn
sem andstæðu við tilhneigingu íslenzka afturhaldsins að af-
sala efnhagslegu og stjórnmálalegu sjálfstæði landsins. Því er
það, að síðar meir kann að verða vitnað til þingræðunnar um
áætlunarráð ríkisins, líkt og greina Einars og ræðna frá sumri
og hausti 1944, sem nú þegar etw orðin merk skilríki um ís-
Landssögu. — s.
Samband íslenzkra
sam-
vinnufélaga sextíu dra
Afmælisbarnið í dag, Sam-
band íslenzkra samvinnufélaga,
er þingeyskt að uppruna, enda
var það kallað á stofnfundi
þess 20. febrúar 1902 Sam-
bandskaupfélag Þingeyinga, og
kaupfélögin, sem tóku þátt í
stofnun þess, voru öll til he.m-
ilis í Þingeyjarsýslu — Kaupfé-
lag Þingeyinga, Kaupfélag
Norður-Þingeyinga og Kaupfé-
lag Svalbarðseyrar. Þessi þrjú
þingeysku kaupfélög urðu stofn
að voldugustu viðskiptasamtök-
um íslands, SÍS, sem taidi í
árslok 1960 57 sambandsfélög,
en tala félagsmanna var rúm-
lega 30.000. Þessi þróun Sam-
liðalausa sauðasölu til Englands
og verið skipaður í nefnd til
að sjá um framkvæmdir. Þeir
frændur. Benedikt á Auðnum
og Jakob Hálfdanarson, biðu
milli vonar og ótta eftir svari
frá 'hinum brezka sauðakaup-
manni. 1 júlí barst þeim bréf
frá honum og tók hánn vel í
málaleitun þeirra.
f septembermánuði kom gufu-
skipið ,,Cumberland“ til Húsa-
víkur að sækja sauðina og þeg-
ar kaupunum yar lokið gekk
Jakob Hálfdanarson af skipi og
hafði í hendi kút fullan af gull-
peníngum, um 30 þús. krónur.
Þingeyskir bændur höfðu hafið
Málverk Karen Agnete Þórarinsson af síofnfundinum í Yzta-Felli
20. febrúar 1902. Frá vinstri: tSteingrímur Jónsson sýslumaður frá
Kaupfélagi Þingeyinga, Beneðikt Jónsson á Auðnum ritari fund-
arins, Sigurður Jónsson í Yzta-felli frá Kaupfétlagi Þingeyinga,
Fétur Jónsson á Gautlönðum frá Kaupfélagi Þingeyinga og fyrsti
íormaður Sambanðsins, Helgi Laxdal í Tungu frá Kaupfélagi
SvaJbarðseyrar, Friðbjörn Bjarnason á Grýtubakka frá Kaupfélagi
Svaibarðseyrar og Árni Krtstjánsson |í lLóni frá Kaupfélagi Norð-
ur-Þingcyinga.
Sanibandshúsið og gamli Sölvitólsbærinn.
bandsins er ævintýri líkust, en
upphaf l>ess var ekki síður æv-
intýri á sinni tíð og þessa upp-
haís er að leita til árs ns 1881.
Það var á útmánuðum á því
ári, að Jakob Háifdanarson
gisti um nótt hjá Benedikt
Jónssyni á Auðnum. Á þessari
nóttu samdi Benedikt bréf „á
einskonar ensku máli“ tii Slim-
ons, brezks sauðakaupmanns,
og var í'ar'ð þess á leit við
hann, að haim sendi skip til
Húsavíkur tii að kaupa sauðíé
af Þingeyingum og var honum
heitið fullum farrni. Bréfið var
ritað í nafn Jakobs Hálfdanar-
sonar og skrifaði hann undir
það. Hafði Jakob áður haldið
fundj með sýslubúum um milli-
bein viðskipti við útlönd og
sn'ðgengið hina fornu selstöðu-
verzlun á Húsavík, Örum &
Wulf. Nokkru eftir að sauða-
skipið iét í haf var boðað til
fundar að Grenjaðarstað, 26.
sept. 1881, og sóttu hann flest-
ir forgöngumenn héraðsins milli
Kinnarfjalla og Jökulsár í Ax-
arfirði. Á fundi þessum var
ráð'ð að stofna verzlunarfélag
þingeyzkra bænda, en regluleg-
ur stofnfundur þess var hald-
inn 20. febrúar 1882. Þá var
féiaginu gefið nafn o.g kallað
,,kaupfé!ag“ „og var það ný-
mæll eins og félagið sjálft“,
seg' r Benedikt á Auðnum í rit-
gerð sem hann skriíaði um
upphaf félagsins í elli .sinni.
Tuttugu árum síðar var á sama
degi hald.n stofnfundur þeirra
verzlunarsamtaka, er nú heita
Samband íslenzkra samvinnufé-
laga.
Á þeim tuttugu árum sem
liðu frá stofnun Kaupfélags
Þingeyinga t.'l upphafs Sam-
bandsins höfðu margir af for-
ráðamönnum kaupfélagsins velt
fyrir sér verzlunarmálefnum ís-
lands, Þeir Bened'kt á Auðnum
og Pétur Jónsson á Gautlönd-
um, sem báðir voru á stofn-
fundi Sambandsins 1902, höfðu
á þessum árum túlkað í ri.tí
þá hugmjmd, að innlend kaup-
mannastétt værj óþörf og skað-
leg á fslandi. Kaupfélög gætu
tekið að sér það hlutverk að
hrekja hina dönsku selstöðu-
verzlun af landl brott qg haft
ein alla verzlun landsins á
hendi. f Ófeigi, sem var inn-
anfélagstímarit Kaupfélags
Þingeyinga og hóf göngu sína
1890, skriíar Pétur á Gaut-
löndum um Kaupskap og kaup-
félagsskap og kemst að J>eirri
n'ðurstöðu, að fslendingum sé
hollast að kctmast hjá gönu-
hlaupum annarra þjóða og
íorðast þá misskiptingu auðs-
ins, er sigla muni í kjölfar
innlendrar kaupmannastéttar.
Og nokkru síðar skr.far Bene-
dikt á Auðnum grein um sama
efni og leggur til að ísiending-
ar taki a£ sér krókinn og hlaupi
,,yfir þetta kostnaðarsama
menningarstig (þ; e. kaup-
mannastétiina, S.K.), taka tvær
rimar í st'ganum £ senn og rita
á „prógramm“ vort, — ekki
kaupmenn, heldur kaupfélög“.
Þeir menn, sem fremstir stóðu
að stofnun Sambandsins, Pétur
á Gautlöndum og .Benedikt á
Auðnum,- reistu frá upphaíi
merkið hátt. Þeir ætluðu sér
ekki minni hlut en ])ann að
sameina alla verzlun í kaupfé-
lögum, hlaupa yf.'r „kaup-
mannastigið“ í þróuninni. Við-
skiptahugmyndir þessara þ.:ng-
eysku bænda undir lok 19. ald-
ar bera vott um óvenjulega
djöríung og hugmyndaflug.
Varla var við öðru að búast
en að fyrstu ár Sambandskaup-
félags Þingeyinga yrðu æði
frumbýl'ngsleg. Lifandi sauðir
og saltkjöt voru helzta verzi-
unarvara sambandsins til út-
flutnings, en fyrstu árin tókst
þvi ekki að skipuleggja inn-
flutríng til landsins. Árið 1907
gengu þrjú félög í Sambandið
og yar nafni bess bá breytt
í Sambandskaupfélag fslands. Á
aðalfundi á Sauðárkróki 1910
var nafninu enn breytt og var
nú kallað „Samband íslenzkra
samvinnufélaga“, og hefur það
he'tið því nai'ni síðan. Árið
1914 var Hallgrlmur Kristins-
son ráðinn erindreki Sambands-
ins erlendis og íór hann utan
um sumarið og seldi kjöt og
keypti inn varning. Þá var selt
á vegum þess um 20% af öll-
um kjötútflutningi landsmanna.
Segja má að með árinu 1915
hefjist nýtt ske'ð í sögu Sam-
bandsins. Á bví ári var opn-
H llgrímur
K. fstinsson
uð fyrsta s-krifstoía þess er-
lendis, í Kaupmannahöfn, og
ári siðar hófst innkaupastarf-
semj þess að marki. Aðalskrif-
stofa sambandsins var flutt til
Reykj.avikur 1917 og sama ár
var skrifstofa opnuð í New
York, er fslendingar hófu sigl-
ingar til Ameriku vegna tálm-
ana á sjóleiðum til Evrópu.
Þegar fyrri heimsstyrjöld lauk
hafði öll starfsemi sambands-
ins færzt mjög í aukana svo
að taka varð upp deildaskjpt-
ingu í útflutningsdeild og inn-
flutningsdeild. Það komst stór-
slysalaust út úr viðskiptalegum
eftirköstum styrjaldarinnar og
eftir því sem leið á áratuginn
1920—'30 batnaði hagur þess
og það gerðist æ umsvifameira
í utanríkisverzlun landsins. Ár-
ið 1927 flutti Sambandið út
80% af útflutningskjöti lands-
manna, einnig tók það á þess-
um árum að flytja út fisk og
nam íiskútflutningur þess árið
1931 6.400 lestum, eða tíunda
hluta af ársframle'ðslunni. Á
þessum sömu árum tók Sam-
bandið einnig að flytja inn vél-
ar og timbur og annaðist að
mestu timburverzlunina utan
Reykjavíkur.
Eftir 1930 'skal! heimskreppan
yfii’ ísland og galt Sambandið
að sjálfsögðu mikið afhi-oð
vegna hennar. Mikið verðfall
varð á útflufningsvörum Sam-
bandsins. einkum ull og gærum,
en bó er það á þessum áratug
milli hei.mskreppu og síðari
heimsstvrialdar. að Sambandið
hóf ailfjöibreyttan iðnrekstur og
má þar einkum nefna ullai’-
yerksmiðjuna Gefjun á Akur-
eyri, Þegar leið á áratuginn
sótti Sambandið enn á í utan-
ríkisviðskintunum. Árið 1937
nam innflutningur þess 46.000
smálestum, þar af 21.000 lestir
af kolum og salti og 8.500 lest-
ir af .timbri. Ári síðar varð
freðk.iötsútflutnimnirinn mesfur
í sögu þess, 178.000 skrokkar. en
fiskútflutningur 7000 lestir ng
var það þá orðin slærsti þ;'itt-
takandi í Sölusambandi ís-
lenzkra fiskframleiðenda.
Heimsstyrjöldin síðari re.vnd-
ist Sambandi íslenzkra sam-
vinnuielaga mikil lyftistöng,
svo sem raunar öllum atvinnu-
rekstri í landinu. og hefur sá
vöxtur haldið áfram nnor óslit-
ið síðan. Sambandið seildist inn
á svo ti! öll svið efnahagslegra
athafna. Samvinnutrygeingar
voru stofnaðar 1946 og Olfnfé-
lagið sama úr og hefur það
flutt inn um helming allrar
olíu, sem keypt er til landsins
en refcur auk þess fliúgvélabenz-
ínsödu ú Keflavíkurflugv. Það
eignaðist eigin flota árið 1946
og á nú sjö haffær skip. Ullar-
verksmiðja þess, Gefjun, er sú
stærsta í landinu,, sömuleiðis
sútunar- og skóverksmiðja þess.
Það rekur silkivefnaðarstoíu og
íataverksmiðju, sápugerð og
ha’aðsaumsstofu. Það hefur
einnig lagt út í bókaútgáfu.
Þegar Sambandið var 50 ára
nam . heildarútflutningur þess ú
landbúnaðarvörum 86.1%, það
flutti út allt freðkjöt landsins,
71.7% af ullinni. 76.7% af gær-
um, 15.1% af freðfiskinum og
8.6% af saltíiskinum.
Um tíu árum síðar nam
heildarsala landbúnaðaraíurða,
innan lands og utan, rúmlega
279 millj. króna, en útflutning-
ur sjávaraíurða um 234 millj.
kr. I sama mund var heildar-
sala innflutningsdeildar um 258
JaJtob Frimannsson,
i’onnaOur stjórnar S.I,S.
forstjóri S-í-S.
millj. kr., en verksmiðjur Sam-
bandsins seldu vörur fyrif um
118 millj. kr.
Þegar Samband íslenzkra
samvinnufélaga lítur yfir sex-
tíu ára sögu sína getur það
hrósað sér af því að vera orð-
ið eitt mesta stórveldi í efna-
hagslífi þjóðarinnar. Um fveir
þriðju hlutar landsmanna eiga
höfuðviðskipti sín við þetta
stórveldi og einhverja aðild að
því. Hinn gamli draumur þeirra
Péturs á Gautlöndum og Bene-
dikts á Auðnum um að Islend-
ingar gætu losað sig við kaup-
mannastéttina hefur að vísu
ekki i’ætzt, en þróun Sambands-
ins hefur þó farið fram úr
djörfustu vonum flestra þeii-ra,
sem lögðu grundvöll að sam-
vinnúhreyfingunni. Þótt ég geti
ekki sannað það með tölum, þá
er grunur minn sá, að Samband
islenzkra samvinnufélaga skipi
stærra rúm í viöskipta- og at-
vinnulífi þjóðarinnar en sam-
vinnuhreyfingin að tiltölu í öðr-
um löndum. Það hefur sannaö
með dæmi sínu. að hægt er að
reka stórrekstur í verzlun og
iðnaði utan endimarka hins
marglofaða einkaframtaks. Sam-
bandið hefur á mörgum svið-
um orðið frumherji í nýjum at-
vinnurekstri, gengið ótroðnar
slóðir, skapað nýjar fram-
leiðslugreinar, sem einstaklingar
og framtak þeirra hafa ýmist
ekki hirt um eða skort afl og
getu til að hrinda af stokkun-
um. Margar iðnaðarvörur Sam-
bandsins eru til fyrii-myndar,
brautryðjandastarf þess í ís-
lenzkum iðnaði veröur ekki
fullþakkað.
Samvinnuhreyfingin er upp-
i-unnin hér á landi sem annars
staðar meðal hinna mörgu og
smáu í þjóðfélaginu. Vefararn-
ir ensku í Rochdale og bænd-
urnir í Þingeyjarsýslu reýndu
hver á sína vísu að leysa efnu-
hagsleg vandamál sín með sam-
tökum. En þeir urðu að sjálf-
sögðu að gera það innan ramma
þjóðfélags, sem er selt undir
vald einkafjármagnsins, sam-
taka þess bg stofnana. Sam-
vinnuhreyfing í auðvaldsþjóðfé-
lagi lýtur auðvitað eínahags-
lögmálum þess|. kreppum þess
og sveiflum. Henni er einnig
stöðug hætta búin af fjarmála-
siðgæði þessa þjóðfélags, svo
som saga Sambands íslenzkra
samvinnufélaga ber vitni um.
Þegar samvinnuhreyfmgin er
orðin að miklu skrifstofubákni
og hefur mikil umsvif, þá er
einnig hælt við, að hún losni
úr tengslum við uppruna sinn
og tilgang óg svífi óháð á þeim
þróunarbrautum, sem henni
verða markaðar af þjóðfélags-
legu umhverfi auðvaldsins.
Allar þessar hættur hafa steðj-
að að Sambandi íslenzkra sam-
vinnufélaga, enda getur jafnvel
þingevskt sakleysi fallið fyrir
freistingum véraldarinnar. En
þrátt fyrir þetta má íslenzk al-
þýða til sjávar og sveita fagna
þeirri grózku, sem orðið hefur
í samvinnuhreyfingunni á ís-
landi á þessari öld. Það er stað-
reynd, sem ekki verður á móti
mælt, að kaupfélögin og sam-
vinnuhreyfingin hafa haldið
kaupmannaokrinu í skefjum frá
því þau komust á legg. Sam-
vinnuhreyfingin vann sér ekki
eingöngu það til ágætis að
svæla burt hina gömlu selstöðu-
verzlun. Hún bjó einnig svo um
hnúlana, að arftakar hennar.
bin inn'enda kaimmannastétt,
. fékk ekki að erfðum óskorað
vald fyrirnennara sinna. Þó ekki
væri fyrir annað er skylt að
óska Sambandi íslenzkrn sam-
vinnufélaga til hamingju á þess-
um merki.sdegi.
Sverrir Kristjánsson.
MARGR ÉT AUÐUNSDÓTTIR
Guðjón og
launajafnréttið
Guðjón Sv. S:gurðsson skrif-
ar grein í Morgunblaðið sl.
sunnudag og reynir að svara
fáeinum línum sem ég skrif-
aði hér í blaðið á föstudagnn
var. Ég bar þar saman samn-
inga sem A.S.B. gerði við Al-
þýðubrauðgerðina og bakara-
meistarafélag.ð í fyrrasumar og
samninga sem Guðjón gerði
hálfum mánuði síðar og sýndi
fram á að Guðjón notaði ekki
e:nu sinni árangur sem honum
var þó færður á silfurbakka.
Ekki reyn:r Guðjón að vefengja
þessar tölur, heldur notar í
staðinn kaup sem greitt er nú
eftir að launajafnaðarnefnd
hefur breytt samningum.
Launajafnaðarnefnd hækkaði
kaup Iðjukvenna meira en ann-
arra. vegna þess að bilið milli
þeirra launa og karlakaupsius
var meira en í öðrum félögum.
En ég var að bera saman þá
samninga sem Guðjón gerði
sjálfur, o.g sem hann þottíst
vera svo ánægður með i síðasta
Iðjublaði, Er hann ekki eins
ánægður °S hann lætur? Ég
vil rrí'nna hann á að ýms fé-
lög gerðu samninga fyrir kon-
ur á sl. ári. Almenna kvenna-
kaupið h.iá A.S.B. hækkaði Um
15;5 til 22,9 eða um 19.2% að
jafnaði. Almemit kaup hjá
Sókn hækkaði um 17,9%. Al-
ínenirt kvennakaup hjá vest-
fjarðafélögunum hækkaði um
17*7%. Almennt kaup hjá Fram-
sókn liækkaði um 17,4%. En
almennt kvennakaup í Iðju
hækkaði aðeins um 16%. Ég
spyr enn: Vildi Guðjón ekki
meira eða var lionum ekki
skammtað meira?
Eins og ég sagði í fyrr; grein,
samdi A.S.B. um aðeins þrjá
alm. launaflokka; Launajafnað-
arnefnd hefur nú bætt tveimur
við, og mun ástæðan vera sú
að til samanburðar voru tekn'r
laúnaflokarnir hjá flokksbræðr-
um Guðjóns í Verzlunarmanna-
féíagi Reykjavíkur! Þá vitnar
Guðjón í launaflokka unglinga,
sem hann telur mjög góða hjá
Iðju og er helzt að heyra sem
á þá flokka ætti að leggja
mesta áherzlu. En í samning-
um A.S.B. við Mjólkursamsöl-
una er miðað við 16 ára aldilr,
og 1 samningum við bakara-
meistara og Alþýðubrauðgerð-
ina segir svo; ,Stúlkur yngri
en 18 ára og sem starfað hájfa
samtals 12 mánuði skulu þó,
ef þær hafa náð 16 ára ald:i,
fá greitt kaup samkvæmt taxjta
fyrir stúlkur 18 ára og eldii“
og er þá stúlka. sem byrjaði 15
ára komin í launaflokk satn-
kvæmt taxta 18 ára og eldri.
Þar sem Guðjón getur qér
til afsökunar um kostnað ^t-
vinnurekenda við lífeyrissjóð
má geta þess að Starfsmannja.
félag Mjólkursamsölunnar héí-
ur lífeyr.'ssjóð og eru stúlkþr
A.S.B. í honum og greifjir
Mjólkursamsalan í sjóðinn 6%
af þeirra launum.
Guðjón spyr mig hver sé sú
braut sem ég hafi rutt í kjara-
málum kvenna? Það var eiis
með Sókri og Iðju s.l. sum: r,
að v!ð hirtum það sem aðrir
voru búnir að berjast fyrír.
Ef þau félög hefðu ekki verið
búin að heyja baráttu sína þyjk-
ir mér eins víst að við sætum
með það kaup sem við höfðum
áður. Þess vegna var barátta
félaganna sem háðu verkföll
l
í fyrra einnig okkar barátta.
Þetta vitum við í Sókni og reýn-
um ekki að blekkja okkur eða
aðra með því að halda því
gagnstæða fram.
Ég skal nú snúa roér að
öðrum bætti í baráttu Guðjóps
fyrir kjaramálum kvenna. ^8.
og’ 29. maí 1960 hélt A.S.f. ver-k-
lýðsráðstefnu, og bar Guðjón
þar fram eftirfarandi till.ögu
ásamt Jóni Ingimarssyrí:
„Verklýðsráðstefna Alþýðusai n-
bands fslands haldin 28. pg
29. maí 1960 skorar á sam-
bandsstjórn að vinna að því
eftir mætti, er nýir samningar
verða gerðir um kaup og kjör
verkafólks, að kaup kvenna
verði fært meira tíl samrærrís
við laun karla og sama kaiip
verði greitt fyrir sömu v!nnu
hvort sem hún er unnin af kö}-i-
um eða konum“. Guðjón þótt-
ist þá hafa miög mikinn áhuga
á launajöínuð; og nefndi til
dæmis veinaðinn. En eftir að
Framhald á 10. siðu.
töf oq vaxandi andstööu
LONDON — Vonir áhangenda
Efnahagsbandalagsins í Brel-
landi um að aðild Brcta að
bandalaginu verði klöppuð og
klár fyrir næstu áramót mega
heita að engu orðnar.
Fylgismenn aðildar að Efna-
hagsbandalaginu töldu að um
mitt sumar. þegar þingið fer
í sumarleyfi. yrði að fullu ljóst
hvaða skilmála bandalagsríkin
settu Bretum. Ætlunin var að
leggja málið síðan fyrir fund
forsætisráðherra samveldisland-
anna og láta aðild Bretíands
koma til framkvæmda 1. janú-
ar 1963.
Þessi dagskrá er nú öll að
ganga úr skorðum. Frakkar
taka ekki í mál að ræða af-
stöðu Efnahagsbandalagsin s til
viðskípta Breta og samveldis-
landanna fyrr en gengið hefur
verið frá sambandi fyrrveraridi
Afríkunýlendna Frakklands yið
bandalagiö.
Stjórnmálamenn og embæk-
ismenn í London höföu vonazt
ti.;l að fá að vita í þessum mán-
uði, hvaöa kosti Efnahagsbanda-
lagið gerði Brellandi. Það rriál
er enn í algerri óvvssu. Nú er
rætt um að samingaviðræðurjri-
ar geti dfegizt fram á mitt ár
1963.
Þessi dráttur veldur brezkum
áhangendum Efnahagsbanda-
lagsins milclum áhyggjum. Þeir
telja að andstæðingum inn-
göngu' 'BretíartdiS í bandalag-
ið aukist. fylgi eftir því sem
lengra líður. '
0) — ÞJÓÐVILJINN — T>riðjudagur 20. febrúar 1962
Þriðjudagur 20. febrúar 1962 — ÞJOÐVILJINN —