Þjóðviljinn - 27.10.1962, Blaðsíða 2

2 SͻA
ÞJÓÐVILJINN
Laugardagur 27. október 1962
Fáein orö um
Kúbumyndina
Magnús Á. Árnason
sýnir í Bogasalnum
Málgögn lýðræðissinna
minntust sautjánda afmælis-
dags Sameinuðu þjóðanna af
alvöru og festu, svo sem sæm-
ir blaðakosti tryggustu tals-
manna frelsis og mannrétt-
inda um heim allan
En því miður fór minna
fyrir hátíðagreinunum en
vert væri. Það var lítið pláss
í blöðunum þessa daga. Þau
voru nefnilega önnum kafin
við að mæla hnefarétti bót
sem hinni ágætustu stefnu i
samskiptum þjóða. afsaka
hann og sýna fram á hver
nauðsyn það er hinum frjálsu
þjóðum. að þeir ..tæknivæddu
villimenn“, amerikanar. grípi
til frumskógasiðgæðis ef þeim
mætti eitthvað hægiast móð-
ursýkin sem aldrei leikur þá
verr en á þeim trúð’eiks- os
pípara tímum (showbusiness)
sem þarlendir kalla kosning-
ar.
Einkum var þó skrítið að
sjá Tímann, blað íslenzkra
bænda. sem eru þekktir að
sjálfstæðri og heiðarlegri
•hugsun. að sjá þetta málgagn
þeirra smána sjálfstæði og
sjálfsákvörðunarrétt lítillar
eyþjóðar og það vegna þess
að þar eru herstöðvar.
En hér mun þó frekar gæta
áhrifa Varðbergsseggja sem
vilja nú sýna djörfung og
dug þegar eyríkið Kúba hygg.
ur nú á (svo sem sannað hef-
ur verið með Ijósmyndum úr
lofti) landvinninga og ætlar
sér »ekki minna (svo sem
eínnig hefur verið sannað
með Ijósmyndum úr lofti) en
heimsálfuna Ameríku. Og
munu lýðræðissinnar í gjör-
vallri Suður-Ameríku fagna
þessu vinarþeli þvi alltaf er
munur að mannsliðinu.
En nú vill svo vel til að
sýnd verður heimildarkvik-
mynd frá Kúbu ; Háskóla-
bíói á morgun, sunnudag, og
geta þá allir lýðræðissinnar
séð með eigin augum siði og
háttu þessarar eyþjóðar. ógn-
valds frelsisunnandi Amer-
íkuríkja
Mynd þessa gerði einhver
snjallasti kvikmyndari Ráð-
stjórnarrikjanna. Roman
Karmen. Hann dvaldi á Kúbu
í þrjá mánuði haustið 1960
og var annan eins tíma að
klippa myndina og fullgera
Þvi höfuðverkefni og vandi
kvikmyndarans (við heimild-
arkvikmyndir) er að velia
þau atriði sem hann sýnir.
þannig að þau gefi sem bezta
og sannasta mynd af þvi sem
hann siálfur sá Og eðli’ega
velur hann þær myndir sem
skírast tala máli kvikmynd-
arinnar KvikmV^dir eic"> sér
nefnilega sitt eigið mál og
þetta mál verðum við að
Skilia til að geta notið mynd-
arinnar.
Þegar við sjáum t.d. stúlku
ljúka við að púðra sig og
stvnoa núðurdósinni piður í
skúffu og siáurn þar skamm-
byssu skilium við að þetta
er ekki hótfyndni en mál
kvikmyndarinnar. í einni
mynd svnir hann okknr djúpt
inn i ákveðnar aðstmður.
Þegar þeir sem áður hírð-
ust í hrevsum fella bessi
hrevsi er þeir flvtia i nýjar
íbúðir skilium við pð þett.a er
ekki bamalegur áróður he’d-
ur mikil’ sannleikur einföld
mvnd sem rís og verður að
islandi ber að
stuðla að sáttum
A fundi í fyrradag gerði
Islenzka friðamefndin eftir-
farandi ályktun:
fslenzka friðarnefndin lætur
í ljós ótta sinn við það hættu-
ástand sem skapazt hefur í
alþjóðamálum með hafnbanni
Bandarikjanna gagnvart
Kúbu og skorar á Bandaríkin
og Sovétrikin að forðast vopn-
uð átök sem leitt geta til
kjamorkustyrjaldar.
Vér styðjum frumkvæði
þeirra ríkja á þingi Samein-
uðu þjóðanna sem leitast við
að eyða styrjaldarhættunni og
vinna að þvi að deilan um
Kúbu verði leyst á friðsam-
legan hátt og að æðstu leið-
togar stórveldanna komi sam-
an til fundar.
Vér skorum einnig á Ind-
verja og Kínverja að hætta
vopnaviðskiptum og leysa
deilumál sín með samningum.
Vér itrekum kröfuna um
bann við kjarnorkuvopnum
og um algera afvopnun og
afnám herstöðva og skorum
á Sameinuðu þjóðimar að
fylgja þessum kröfum eftir
og létta af mannkyninu ótt-
anum við yfirvofandi kjam-
orkustyrjöld.
Jafnframt beinir friðar-
nefndin þeirri áskorun til rík-
isstjómar Islands og Alþingis
að fela sendinefnd sinni á
þingi Sameinuðu þjóðanna að
beita sér fyrir sáttum milli
stórveldanna og að aflétt
verði hafnbanninu á Kúbu.
tákni. tákni sem segir okk-
ur meira en margar ræður.
Höfundur myndarinnar hef-
ur sjálfur lýst því yfir, að
það sem snart hann hvað
mest er hann dvaldi á Kúbu
við gerð myndarinnar var
opnun stálhurðar í þjóðbank-
anum. Hann skynjaði í þessu
verki tákn sjálfrar bylting-
arinnar og leitast við að
koma þeim tilfinningum sín-
um yfir til okkar áhorfend-
anna.
Höfundi er mjög gjarnt að
bregða upp sterkum nærmynd-
um Hann er ekki einungis
að sýna okkur fólk heldur
vill hann að við lesum þetta
fólk — lesum i augu þess.
Til dæmis nærmyndir af fólki
með blóm við minningarat-
höfp um byltingarhetjuna
Camillo Hann sýnir okkur
ekki aðeins alvörugefin and-
lit með blóm, hann reynir á
þennan hátt að vekja meö
okkur skynjun á þvi hve fög-
ur og hve sár þessi sorgar-
athöfn var.
Við gerð kvikmyndarinnar
hefur hann forðast að setja
nokkuð á svið — láta leika.
Allt verður að verg eins og
hann sá það sjálfur. Þetta
kemur vel í ljós þegar hann
segir frá atburðum sem löngu
eru liðnir, t.d. í atriðinu þeg
ar byltingarmennirnir 82
komu að landi og voru murk-
aðir niður þannig að aðeins
tólf stóðu eftir. Þá sýnir hann
okkur aðeins umhverfið. síð-
an sjáum við bát koma að
landi og við förúm í gegnum
sömu mýrarfenin og þeir
brutust forðum.
Höfundur auðgar myndina
með gömlum fréttamyndum.
jafnvel- frétt.amyndum sem
sjálfir andstæðingarnir hafa
tekið.
Þetta eru aðeins sundur-
leitir þankar svona rétt til
að minna ó að heimildarkvik-
mynd talar sinu %iei.n má1’
og við verðum að leitast við
að skilja sannleikann oe til-
finningarnar i einföidum
myndum með djúpri merk-
ingu.
Annað er það, að margt
kann að koma okkur spánskt
fyrir sjónir Saga og örlög
bessarar þjóðar eru okkur ó-
kunn og framandi. Og við
getum ekki skilið nútið henn-
ar ef við bekkiivm ekki for_
tíðina. en við höfum lítil tö-k
á því að skilja hana. þ.e.a.s.
að skvnja hana, því við höf-
um ekki lifað neitt svipað.
sem betur fer. Oe kannski
verður okkur erfiðast að
skilja þetta fólk því umskipt-
in i lífi þess og brennandi
byltingarhugur gerir það
nefnilega töluvert öðruvísi
við eigum að venjast í vel-
sælu viðreisnarþjóðfélagi.
— M.J.
Magnús Á. Árnason opnar i
dag málverkasýningu í Boga-
sal Þjóðminjasafnsins. Á sýn-
ingunni eru 54 mélverk og tvær
höggmyndir. Ár er liðið síðan
Magnús hélt síðustu sýningu
sína, og eru myndirnar á þess-
ari nýju sýningu frá því í sum-
ar.
Mest ber á landslagsmyndum:
þama eru flokkar mynda frá
Þingvöllum, úr Hnappadal:
Magnús hefur farið víða um
suðvesturland í leit að viðfangs-
efnum. Myndunum svipar flest-
um mjög saman; yfir þeim er
andrúmsloft rósemi og hófsemi.
Það er ekki auðvelt að gefa
heilli sýningu eitt einkunnarorð;
kannski það mætti samt kalla
þessar myndir vingjarnlegar.
Eða réttara sagt: það hugarfar
sem stýrir pensli mólarans.
Á sýningunni eru einnig and-
litsmyndir. Hún verður opin dag-
lega klukkan 2—10 til fjórða
nóvember.
AsgerSur Búadóffir opnar
sýningu á myndvefnaéi

Ásgerður Búadóttir opnar í
dag sýningu á myndvefnaði í
vinnustofu sinni Karfavogi 22.
A sýningunni eru 15 myndir og
eru þær allar frá tveim síðustu
árum.
Á sýningunni er sléttur vefn-
aður, og einnig er þar nokkurs-
konar rya-vefnaður. Og það
kemur fyrir að þetta tvennt
Nýi Þjóðviljinn
Það var ánægjulegur morg-
unn, þegar nýi Þjóðviljinn
birtist í dyragættinni í fyrsta
sinn. Það þurfti ekki nema
rétt að líta á blaðið til að
sjá að þarna hafði verið gerð
formbreyting, sem var veru-
lega vel heppnuð. Það er oft-
ast fljótséð þegar eitthvað er
fullkomlega' heppnað eða þá
fullkomlega misheppnað. Það
er t. d. jafnaugljóst að Þjóð-
viljinn nýi er glæsilegt blað.
eins og það var auðséð að
Mynd var ómynd.
Síðan þennan ágæta laug-
ardagsmorgun fyrir rúmri
viku hefur það verið dagleg
ánægja að skoða nýja blaðið
okkar. Blaðamennimir hafa
einnig gefið innihaldi þess
nýjan svip. mér hefur fund-
'zt efni þess vaxa upp í form-
ið — en þar er einmitt verk-
efni okkar — allra meðlima
Sósíalistaflokksins, ekki að-
eins blaðamannanna, að
tryggja að efni blaðsins hæfi
hinum ágæta búningi. Við
eigum að sjá til þess, að
blaðið hafi alltaf fréttir að
segja af jákvæðu, markvissu
starfi, hvort sem það er á
Alþingi, i sveitarstjórnum,
verkalýðshreyfingunni, i
flokknum sjálfum eða á hverj-
um þeim öðrum vettvangi sem
við látum okkur varða. Við
verðum að hugleiða fordóma-
laust allan pólitískan vanda
sem á okkur leitar, og þó að
Við komumst ekki ávallt að
sameiginlegri niðurstöðu um
fjarlægari atburði, á blaðið
að vera nógu stórt til að rúma
sjónarmið okkar allra, ogvera
þannig verðugur spegill þess
flokks, sem engum er háður
nema meðlimum sínum, ís-
lenzkri alþýðu.
Okkur ber einnig að koma
til blaðsins með áhugamál
úr daglega lífinu, og benda
því á hvar forvitnilegra tíð-
inda er að leita. Nú þegar
blaðamönnum hefur verið
fjölgað eru áðstæður betri til
að vinna úr slíku efni og á-
bendingum.
Með slíku starfi í stóru og
smáu, er hægt að gæða bók-
stafi blaðsins meira lífi og
gera það eftirsóknarverðara
blað einnig i augum annarra.
en á þvi ríður öllu öðru
framar að afla Þjóðviljanum
samtímis fjölmargra nýrra á-
skrifenda og trausts þeirra.
Takist okkur það ekki, tekst
ekki heldur að forða landi
okkar frá því að verða út-
sker sem „sterkir” menn suð-
ur í Evrópu drottna yfir, og
þá tekst ekki heldur að af-
stýra því að fslendingar verði
búnir að tapa þjóðemi og
tungu eftir 100 ár.
Við gerum okkur Ijóst hvað
í húfi er, ef sama stjórnar-
stefna fær að ráða hér enn
um árabil. — Það er verk-
efni okkar í dag og á morgun
að gera öðrum það Ijóst með
því að koma nýja blaðinu
okkar í hendur þeirra.
Adda Bára Sigfúsdóttir.
vinnur saman. Einföld, stór,
hrein form byggja upp þessar
myndir .
Ásgerður minntist á það, að
myndvefnaður er enn tiltölulega
sjaldgæfur hér á landi. Sýning
her.nar mun til dæmis vera hin
fyrsta hérlendis á myndvefnaði
eingongu. Hinsvegar gerðist nú
á okkar dögum erlendis mikil
endurfæðing myndvefnaðar sem
tengd væri hreinum, köldum
veggjum þeirrar mónúmentölu
byggingarlistar sem heimurinn
býr við.
Ásgerður Búadóttir stundaði
framhaldsnám við Konunglega
Akademíið í Kaupmannahöfn
1946—’50, en að námi loknu tók
hún að leggja megináherzlu á
myndvefnað. Myndvefnaðir
hennar hafa komið fram á
nokkrum sýningum erlendis, á
alþjóðlegu listiðnaðarsýningunni
í Múnchen 1956, þar sem henni
voru dæmd gullverðlaun sýning-
arinnar, á norrænni sýningu í
Louvresafninu i París 1958—’59
og enn á alþjóðlegri sýningu i
Munchen 1961. Hér heima hefur
hún sýnt á nokkrum sýningum.
Auk þess hefur hún gert mynd-
skreytingar í ' bækur, teiknað
mynzturgerðir fyrir verksmiðju-
vefnað og gert skreytingar i
byggingar (m.a. fyrir félagsheim-
ilið í Njarðvíkum).
Sýningin verður opin daglega
milli kl. 2 og 10 fram til sjötta
nóvember.
N
Á MÁNUDAG verða póstlagð-
ar happdrættisblokkir til
allra áskrifenda Þjóðviljans
og eru mcnn beðnir að taka
vinsamlega á móti þessari
sendingu og af fullum skiln-
ingi á þörf blaðsins fyrir fjár-
hagslegan stuðning nú á
þessum tímamótum í sögu
þess.
AÐ ÞESSU SINNI verður fyr-
irkomulag happdrættisins
með allt öðru sniði en síðast.
Hér verður um skyndihapp-
drætti að ræða og fei- dráttur
fram 23. desember n.k. eða
eftir aðeins tæpa tvo mánuði.
VINNINGAR í happdrættinu eru
mjög glæsilegir. Aðalvinning-
urinn er Land-Rover jeppi að
verðmæti kr. 123.000.00, en
Land-Rover er nú einhver
eftirsóttasta og vinsælasta
bifreiðategund, sem flutt er
til landsins. Aðrir vinningar
í happdrættinu eru góðhestur
með hnakk og beizli, sérstak-
lega glæsilegur og eftirsóttur
vinningur, verðmæti 25.000.00
ltr., sófasett frá Húsgagna-
verzlun Austurbæjar, vcrð-
mæti kr. 17.000.00, segul-
bandstæki (Nordmende), verð
kr. 11.000.00, 3 ferðaviðtæki
(Nordmende), hvert á kr.
4.400.00 og 3 ferðaviötæki
(Nordmende), hvert á kr.
3.600,00. Samtals eru þetta 10
vinningar að verðmæti 200.000
krónur.
ÞAÐ ER VISSULEGA með mik-
illi tregðu, sem Þjóðviljinn
leggur út í þessa fjáröflun, en
hjá því verður hins vegar
eklri komizt af knýjandi
nauðsyn. Á undanförnum
mánuðum hafa flokksmenn
og áskrifcndur blaðsins svo
og aðrir velunnarar þess orð-
ið fyrir miklum og fórnfrek-
um útlátum í sambandi við
Afmælishappdrætíið og
hlutaf jársöfnunina til prent-
smiðjunnar og enn verður að
höggva í þann sama knérunn
þótt þungt sé. Stækkun blaðs-
ins, aukinn og bættur véla-
kostur og endurbætur á hús-
næði þess hafa kostað ærið
fé og er blaðið stórskuldugt
vegna allra þessara fram-
ltvæmda. 1 trausti þess að
lesendur hafi þegar séð nokk-
urn árangur fórnfýsi sinnar í
stærra og betra blaði snýr
Þjóðviljinn sér nú til þeirra
og Ieitar eftir stuðningi til
þess að gera það fært að
halda áfram á þeirri braut
scm mörkuð hefur verið.
Leggjumst öll á eitt um að
gera Þjóðviljann að öflugu
og skelcggu málgagni alþýð-
unnar í baráttu hennar fyrir
bættum lífskjörum og frjálsu
og óháðu íslandi. Aldrei hef-
ur börfin fyrir slíkt málgagn
albýðunnar verið brýnni en
nú.
Fulltrúarráðsfundur á mánu-
dag kl. 8,30 f Tjarnargötu 20.
Nýtt verkefni flokksins á da'-
skrá. — Sósíalistafélagið.
*