Þjóðviljinn - 13.11.1962, Blaðsíða 9

1\YVWY\VVVWYVVVVVWW/VW\VVV\/WVVVYVVIVVYVVVVVVVVWVVVVWWVVVVWVVVYV\\\VVVWVWVY/W\

Þriðjudagur 13. nóvember 1962
ÞJÓÐVILJINN
SlÐA 9
FISKIMÁL -
HiHi
Jóhann J. E. Kúld
Norskt og íslenzki
fiskverð
Norskt síldarverð
Þau tíöindi hafa gerzt í Nor-
egi, að; fiskimenn og útvegs-
menn krefjast 20% hækkunar
á fiskverði á næstu vetrarver-
tíð, miðað við gildandi verð á
síðustu vetrarvertíð. Ef þetta
verð verður ekki tryggt í tæka
tíð, er talað um að stöðva vetr-
arvertíðarflotann. Að þessari
kröfu standa sjómenn og út-
vegsmenn í öllum stærstu ver-
stöðvum Noregs.
. Þá gekk í gildi nýtt fersk-
fiskverð hjá Norges Ráfisklag
15. októher s.l. og gildir það til
áramót#, Verðlagssvæði þessara
samte,ka ná frá nyrztu útgerð-
arstöðýum. N.oregs og allt suð-
ur um. Norðmæri, en á þessu
svæði eru höfuð útgerðarstöðv-
ar norska útvegsins. Þegar
kemur suður fyrir þetta svæði
er verðið talsvert hærra, enda
er þar að stórum hluta stuðzt
við verð sem hægt er að fá fyr-
ir ferskan fisk til neyzlu inn-
anlands og á erlendum mörk-
uðum.
Wvwwwvwvwwwvvwvwwwvwwwvv
Arekstrar auk- i
ast ískyggilega í
í Képavogi í
Kópavogi 10/11 — Mikil ;
aukning hefur orðið á á- ;
rekstrum í Iögsagnarum- S
dæmi Iíópavogs sem af cr í
þessu ári. í gær voru þeir ;
orðnir 68 og þó að það sé ?
ekki ýkjahá tala á Reykja- í
víkurmælikvarða er það f
þegar 24 árckstrum flcira ;
en urðu á öllu árinu í fyrra. í
Arið 1960 varð alls 41 á-?
rekstur í Kópavogi, 1961 ;
urðu þeir 44, svo ljóst er |
að hér hefur orðið stórt ?
stökk uppávið. $
Flestir árekstranna hafa ;
orðið á Reykjanesbraut og S
á gatnamótum við hana. í
Sagði iögreglan hér í gær ;
að varla hefði liðið sá dag- ;
ur það sem af er þessum í
mánuði að ekki hafi orðið ;
árekstur í umdæminu. -G.O. ;
vwvwwwvvwwvwvvwvwwvwwwwvw
Tafla um gildandi verð á
nýjum þorski hjá Norges Rá-
fisklag.
I. verðlagssvæði. Til niðursuðu
frystingar og ísunar
........ N. kr. 1.07 Kg
II kr. 1.07.
III kr. 1.07.
IV kr. 1.07.
V. .... kr. 1,08.
VI ........kr. 1.09.
VII kr. 1,09.
VIII .... kr. 1.10.
IX kr. 1.11.
Þegar talað er um verð á
nýjum fiski í Noregi, er alltaf
miðað við slægðan og hausaðan
fisk, og svo er einnig hér. En
þegar ég hef umreiknað norska
verðið í íslenzkar krónur, miða
ég við slægðan fisk með haus,
því það er algengast hér.
Fyrir nýjan fisk í alla aðra
vinnslu gildir eftirfarandi verð.
I. verðlagssv. .. . ...N. kr. 0.99
II 1.00
III 1.01
IV 1.02
V 1.04
VI 1.05
VII 1.06
VIII 1.07
IX 1.08
1 íslenzkum krónum verður
verðið þetta: .
I. verðlagssv. ísl. kr. 5,14 og
4.74 kg. slægður með haus
II ............. kr. 5.14 og 4.80
III ............. kr. 5.14 og 4.85
IV. ............. kr. 5.14 og 4.90
V................ kr. 5.18 og 4.99
V*f.............. kr. 5.23 og 5.04
VII ........... kr. 5.23 og 5.09
VIII ........... kr. 5.28 og 5.14
IX ........... kr. 5.33 og 5.18
Nýtt norskt verð á Norður-
sjávarsíld til manneldis. Gild-
andi frá 16. okt. til 31. des. n.k.
Fyrir síld 1—7 st. í kg n. kr.
0.60 kg. í ísl. kr. 3.60. 1 þessum
verðflokki má þó 10% af síld-
armagninu vera smærra eða
uppí 8 st. í kg. ÖU sild sem er
smærri en þetta greiðist með
n. kr. 0.50 pr. kg. í ísl. kr. 3.00
fyrir kg. Síldin á að afhendast
ísuð í kössum þegao komið er
með hana að landi. Ef sjó-
menn eða útgerð fer fram á,
að kaupandi landi síldinni, þá
er hann skyldur að gera það
fyrir 1 eyri norskan á kg. eða
6 aura íslenzka.
Skortir Íslandssíld
Það hefur komið fram í við-
tölum við sænska síldarkaup-
menn, að búast megi við
vöntun á Islandssíld á sænsk-
um markaði. 1 ritinu Fiskets
Gang er birt frétt sem tekin er
úr Svensk Fiskhandel no. 9.
Þar er sagt að Svíar hafi orðið
fyrir vonbrigðum í sambandi
við kaup á saltsíld frá Islandi
1961, þar sem sumt af síldinni
hafi ekki uppfyllt kröfur
sænskra neytenda um gæði.
Af þessum sökum hafi Svíar
ætlað að auka kaup sín á ís-
landssíld frá Færeyjum og
Noregi í ár, en þaðan muni nú
koma mikið minna af sáltsíld
en reiknað hafi verið með. Er
beinlínis talað um fyrirsjáan-
legan skort á saltsíld í Svíþjóð,
þegar kemúr fram á vetur.
Þess er rétt að geta í þessu
sambandi að Norðursjávarsíld-
veiðin brást svo að segja alveg
sl. sumar, og hefur sænski
markaðurinn sem kaupir mikið
af léttverkaðri Norðursjávar-
síld svo að segja ekkert feng-
ið þaðan.
Þegar maður heyrir slíkar
fréttir sem þessar, þá getur
varla hjá því farið, að maður
undrist hve Islendingar sem
fást við síldarsölu virðast fylgj-
ast illa með gangi þessara
mála í næstu löndum. Það er
enginn vafi á því, að með því
að fylgjast með fisk- og JÍld-
veiðum annarra þjóða, á að
vera möguleiki að geta. hag-
nýtt markaði umfram það
venjulega, þegar veiði bregzt
eins og í Norðursjónum á sl.
sumri.
Norðmenn kaupa
saltfisk
Sökum þess hve fiskafli
Norðmanna verður mikið
minni heldur en reiknað var
með á þessu ári, vantar norska
saltfiskútflytjendur talsvert
magn af þurrum saltfiski til að
geta annað eftirspurn í mark-
aðslöndunum. Það hefur því
orðið að ráði, að kaupa salt-
fisk á Nýfundnalandi og flytja
til Noregs til verkunar. Fyrsti
farmurinn, 800 smálestir, var
á leiðinni austur yfir hafið um
s.l. mánaðarmót.
Norðmenn standa nú í hópi
fremstu þjóða í verkun og
þurrkun á saltfiski, en á því
Síldarkaupmenn í Gautaborg stýfa Islandssíldina úr hnefa beint
upp úr tunnunni þegar fyrsta sending þessa árs kom á hafn-
arbakkann.
sviði hefur orðið mikii bylting
í allri tækni síðasta áratug.
Samkvæmt norskum tollskrám
nam útflutningur Norðmanna
á þurrum saltfiski 20.958 smá-
lestum frá áramótum til 18.
október s.l. Mikil eftirspurn er
nú eftir þurrum saltfiski í hin-
um gámalgrónu saltfisklönd-
um og markaðsútlit fyrir salt-
fisk á komándi vetrarvertíð
talið gott, segja norskir salt-
fiskútflytjendur.
Betri nýtingf síldar
Nýlega fóru frám umræður
í norska .Sfórþinginu urri nauð-^"
syn betri hagnýtingar á síld-1
inni sem bérst á land i Noregi,!
Framsögu í þessu máli háfði
Johannes Olsen stórþinfsmaður
form. sjávarútvegsmálanefnd-j
ar þingsins.
Olsen, sem nýkominn var;
heim úr ferð til Danmerkur tili
að kynna sér viðhorf til þessa
máls þar í landi, sagði að Dan-
ir hagnýttu sinn síldarafla í
vaxandi mæli til manneldis, og
hefðu þeir stórlega aukið riið-
ursuðuiðnað í þjónustu þeirrar
hagnýtingar. Taldi Olsen stór-
þingsmaður, að geysilega miklir
möguleikar lægju ónotaðir á
þessu sviði, og hvatti landa
sína til að stórauka niðursuðu
og reykingu á síld, því þannig
væri hægt að margfalda verð-
mæti aflans miðað við það sem
nú er. Þegar þetta er sagt í
Noregi af einum mesta áhrifa-
manni um sjávarútvegsmál
innan Stórþingsins, og vitað er
að Norðmenn standa mjög
framarlega í niðursuðu og hag-
nýtingu sildar til margskonar
sérverkunar, hvað mættum við
íslendingar þá segja sem
stöndum á algjöru frumstigi í
þessum efnum og hvenær verð-
ur gerð að því gangskör að
hagnýta okkar möguleika á
þessu sviði?
S a! tf iskf ramleiðsla
Þjóðverja
Með tilkomu hinna stóru,
laýzku togara hafa Þjóðverjar
hafið saltfiskframleiðslu í stór-
um stíl, sem fer vaxandi með
hverju ári. Fiskveiðisvæði þess-
ara skipa eru nær eingöngu við
Grænland og Nýfundnaland.
Sjálfir segja Þjóðv. að þessi
útgerð hafi ekki gefið þeim
neinn ofsagróða, þó útgerðin
hafi hinsvegar borið sig. Á ár-
unum sem liðin eru síðan stríði
lauk, hafa Þjóðverjar flutt út
saltfisk til Miðjarðarhafslanda
í vaxandi mæli, og segjast nú
hafa náð slíkri þjálfun við
þessa framleiðslu, að þeirra
framleiðsla standi nú í það
minnsta jafnfætis þvi bezta á
þessu sviði. Fyrstu árin og
reyndar ennþá hafa Færeying-
ar verið að kenna Þjóðverjum
töki'n á þessari framleiðslu, og
árangurinn sagður eins góður
og sagt er hér að framan. Sið-
ustu árin hafa þýzku saltfisk-
togararnir farið að vinna með
Bader hausinga- og flatnings-
vélum í vaxandi mæli og segj-
ast Þjóðverjar þar hafa náð
mjög góðum árangri til aukinn-
ar vöruvöndunar í saltfisk-
framleiðslunni.
Þá hafa Þjóðverjar gert tiV—
raunir með þýzkt jarðsalt ann-
arsvegar og sjávarsalt hinsveg-
ar í saltfiskframleiðslunni, og
segja hiklaust eftir þá reynslu
að jarðsaltið þýzka gefi mikið
betri og blæfallegri saltfisk.
Nú tala þýzkir saltfiskfram-
leiðendur um að auka þurfi
saltfiskframleiðsluna þýzku,
með það fyrir augum að
flytja fullþurran þýzkan salt-
fisk til SuðUr-Ameríku, þar
sem þeir segja að skilyrði séu
til stóraukinnar saltfisksölu í
framtíðinni. Það er mikill mis-
skilningur að saltfiskfram-
leiðsla sé orðin úrelt, segja
Þjóðverjar, Svo bæta þeir við:
„Ýmsir töldu fyrir fáum árum
að saltfiskur væri aðeins fæða
fyrir fdtækt fólk, en við vitum
betur. „Þurrkaður saltfiskur í
háum gæðaflokki er fæðuteg-
und, sem hægt er að framleiða
úr dýrindis rétti“.
f tl ö N A S M1Í3ER8SSÖN
, . 4.V*'
Jónas Þorbergsson, fyrrverandi ufvarpsstjóri
LÍF ER AÐ LOKNU
ÞESSU
Aldarfjórðungs miðilsævi og
störf Hafsteins Björnssonar
Bókin fjallar að verulegum hluta um fræðslu úr öðrum heimi, —
næsta tiíveruskeið okkar mannanna eftir líkamsdauðann. Fara þar
saman frásagnir miðilsins, Hafsteins Björnssonar, sagnir af sálför.
um hans og fræðslu stjórnenda hans að handan. Þar ber hæst
„MINNINGAR FINNU LÍFS OG LIÐINNAR“. en Finnu þekkja
allir, sem fund hafa setið hjá Hafsteini miðli.
Bókin fjallar ekki einvörðungu um sannreyndir fyrirbæranna.
heldur og um sjálfa miðilsgáfuna, eðli hennar og hvaða skilyrð5
þurfa að vera fyrir hendi, til þess að haldbær árangur náist.
Þetta er nýstárleg bók, sem vekja mun mikla athygli, — bók, seir
tæpast á sinn líka. Því aldrei fyrr hefur verið ritað um þessi má!
á sama hátt og Jónas Þorbergsson gerir i LÍF ER AÐ LOKNI
ÞESSU, en ritsnilld Jónasar, samfara einlægni hans, þekkingu og
áhuga á sálarrannsóknum, er landskunn.
-SKUGGSJÁ
Tónleikar Sinfón
íusveitarinnar
Þriðju tónleikar Sinfóníu-
sveitarinnar á þessum vetri
fóru fram í samkomusal Há-
skólans síðastliðið fimmtudags-
kvöld.
Að afloknum snjallt og fjör-
lega fluttum forieik eftir Ber-
lioz kom konsert fyrir píanó
með undirleik nokkurra blást-
ur- og strengjahljóðfæra, op.
49, eftir Hindemith. í þessu
verki glampar á meira af raun-
verulegri tónlist en oft er í
verkum þessa mikla kunnáttu-
manns. Gísli Magnússon fór
með píanóhlutverkið og leysti
það ágætlega af hendi, skýrt
og skilmerkilega.
Þessu næst kom svo hið elek-
trónska tónverk Magnúsar^
Blöndals Jóhannssonar, er hann
nefnir „Punkta“. Um slfk tón-
verk sem þetta er kannski bezt
að hafa sem fæst orð, því að
ella yrðu þau helzt að vera
nokkuð mörg. En segja má, að
hefði verkið átt að vera skop-
stæling á tónlist, þá hefði
manni þótt það nokkuð gott í
þeim skilningi, og þannig mun
það reyndar líka hafa verkað
á mikinn hluta hlustenda.
Helmingur „tónlistarinnar“ var
fluttur af segulbandi. Manni
verður að spyrja, hvaða nauð-
ur hafi rekið til að setja auk
þess í gang milljónafyrirtæki
eins og heila sinfóníusveit til
þess að flytja mönnum þennan
sirkusþátt, þar sem segulbands-
tækið eitt gat gert sama gagn.
Hins vegar er ekki nema gott,
að hérlendum hlustendum sé
ööru hverju gefinn kostur á
að heyra tónverk eins og þetta,
svo að þeir geti ímyndað sér,
hvemig nú er tónað úti í Köln
og víðar.
Um tónverk bað sem - ■
kom. „Flökt" r ■’■ •■ori-.-'
'••b'’«rnsson m -Ejlfi arí hni’i
>ar hvergi nærri eins afkéra
legt og tónverk Magnúsar.
En mikið var það blessunar-
lega hressandi eftir þessi tvö
síðastnefndu tónverk, þegar
hljómsveitin tók að leika þátt-
inn „Moldá“ úr tónverkinu
„Föðurland mitt“ eftir tékk-
neska tónskáldið Smetana. Það
var eins og að koma úr spé-
speglasal í Tiuoli út í Guðs
græna náttúruna. Sannarleg
tónlist, ilmur, líf og litur og sá
ferskleiki, sem enn í dag er
samur og þá er verkið varð til
fyrir nærfellt einni öld. Og
Strickland hljómsveitarstjóra
tókst undravel í samvinnu við
hljómleikara sveitarinnar að
seiða fram anda þessa fagra
tónaljóðs. B. F.
Akfært orðiS
til ísafjarðar
Isafirði, 9/11. — f gaer komu
Gunnar og Ebenezer hingag til
ísafjarðar frá Reykjavík með 2
stóra vöruflutningabíla. Var
færð sæmileg á leiðinni nema
yfir Breiðdalsheiði, sem varð að
moka. í dag kom hingað maður
á jeppa frá Flateyri og var hann
3 tíma á Ieiðinni, Byrjað er nú
að moka á leiðinni til Súganda-
fjarðar.
Tregur afli vestra
ísafirði, 9/11. — Aflabrögð hafa
verið fremur treg að undanfömu
en þó hafa sumir bátar fengið
'PP 13 tonn. Bátarnir eru
,rn:r að beita smokkfiski,
'n*"»n var hingað frá Nor-
egi.
\