Þjóðviljinn - 02.12.1962, Page 10

10 SIÐA
ÞJOÐVILJINN
CHARLOTTE
ARMSTRONG:
að hafa verið foreldralaus í þrjá-
tíu ár.
Jósep þekkti móður sína og
tilbað hana, en hugmyndir henn-
ar voru stundum . . . Nú reyndi
hann að malda i móinn: — Þetta
er ekki hægt ...... mamma!
— Það er bam þarna sem er
alveg frávita af skelfingu, sagði
Parthenia. — Þetta er svolítið
telpukorn. Hún á heima í her-
bergi 809 og foreldrar hennar
í næsta herbergi. Ég talaði við
þau í dag. Þetta er ósköp indæl
stúlka. Og ég get ekki annað,
Jósep, svo að það þýðir hreint
ekkert fyrir þig að segja neitt.
Bústinn líkami hennar vagg-
aði af stað niður ganginn. — Ef
foreldrar hennar eru ekki heima,
þá ætti einhverr að hugga hana.
Hún hefur ekki gott af því að
vera svona hrædd.
— Mamma, hlustaðu nú á
mig
— Já, já, Jósep. Pabbi henn-
ar spurði mig, hvort ég þekkti
nokkra barnfóstru, og ég veit
að þau ætluðu út. Ef móðir
nennar er heima, þá gegnir öðru
máli. En ég verð að spyrja. Ég
get ekki annað. Mér stendur al
veg á sama um. hvað þú segir.
Jed reis á fsetur og horfði á
ógegnsæja gluggarúðuna í bað-
herberginu. Svo opnaði hann
gluggann. Svalt loftið lék um
andlitið á honum.
Það virtist mjög rólegt miðri
í djúpu partinu. Hann stakk
höfðinu út til að sjá niður. Hann
sá auðvitað ekki alla leið niður
í botn. Hann sá ekki heldur
gluggann á herbergi Bunnýar,
því að hann sneri í sömu átt og
böðglugginn.
Hann sá gömlu konuna hinum
megin í húsinu og hún gekk
fram og aftur. Hún gekk að stól,
greip í stólbakið báðum hönd-
um, ýtti stólnum síðan frá sér
og gekk aftur til baka. Og síð-
an aftur að stólnum. Hann sá
aðeins miðbikið á kroppnum og
eirðarlausar hendurnar.
Öttin sem hann hafði ekki einu
sinni orðað í huga sínum. hvarf
aftur og hann velti fyrir sér af
hverju hann væri eiginlega að
horfa út um gluggann. Hann
braut heilann um, hvort konan
þarna fyrir handan væri tauga-
óstyrk út af einhverju sem hún
hefði heyrt. Hann hugsaði og
meðan hann hugsaði, vissi hann
að einhver hlaut að hafa heyrt
hávaðann.
Farðu burt héðan, Jed Towers,
sagði hann aðvarandi við sjálfan
sig, meðan þú hefur ennþá tæki-
færi til þess, hálfvitinn þinn. Nú
er fjandinn laus. Þessi maður
deyr ekki. Hann jafnar sig. Nú
sefur hann vært. Það er Jed
Towers sem þú þarft að bjarga
núna!
Jed skildi, að nú var raun-
verulega tækifæri til að sleppa
burt. Meðan viljikötturinn var
inni í herbergi númer 809 gæti
Jed Towers horfið útum dym-
ar á herbergi 807, tekið til fót-
anna og hlaupið eins og hann
ætti lífið að leysa.
En þess í stað steig hann yfir
Eddie og tautaði upphátt: .,Hvern
fjandann er hún að gera þarna
inni hjá baminu?
Hann hrökk við, þegar barið
var að dyrum. Var nú allt um
seinan? Hann stundi Hann
mældi fjarlægðina að herbergi
809. Hann varð að komast inn
í herbergi Bunnýar. en hann
mundi að hann hafði séð lykil-
inn þar standa i skránni ........
hann þurfti að komast út þá
leiðina, fyrst einhver barði að
dyrum í herbergi 807 — og það
yrði eflaust mikið uppistand.
Hann hikaði. Hvemig átti hann
að komast framhjá þeim sem var
fyrir utan hver svo sem það
var? Jæja. honum tókst það
sjálfsagt, hugsaði hann ■— það
var eina leiðin,
Þá uppgötvaði hann að Nell
stóð í vegi ‘ fyrir honum. Hún
horfði S hann og lyfti vinstri
hendinni eins og til að gefa til
kynna að hann ætti að vera
rólegur. Jed hristi höfuðið og
spennti vöðvana, reiðubúinn til
að hlaupa. En Nell gekk í skyndi
gegnum herbergi númer 807 —
svo hratt að Jed varð ; skyndi
að hörfa inn í felustað sinn
aftur um leið og hún opnaði
dyrnar fyrir því sem hlaut að
koma.
— Já ......, Jed gat séð hana
og bölvaði henni i hljóði ......
bölvaði því sem hann gat séð
— bakinu á dökka kjólnum
(Hún var búin að skipta um föt)
og ögrandi hökunni.
Hann hafð; von á að
heyra karlman d. rólega og
einbeitta, En röddin var mjúk
og hljómfögur. — Ég heyrði að
litla stúlkan grét svo vo.ðalega,
sagði röddin. — Er ekki neitt
sem ég get gert?
— Nei, sagði Nell kuldalega
og undrandi.
— Gætið þér telpunnar fyrir
frú Jones?
— Já.
— Jæja, það er ágætt. Ég hef
nefnilega talað við litlu stúlk-
una og mömmu hennar ........ hún
man kannski eftir mér. Ég mætti
víst ekki líta inn til hennar og
hugga hana.
— Það er ekkert að henni
nánar, Neil byrjaði að loka dyr-
unum. En Parthenia hafði sett
annan stóra fótinn á þröskuld-
inn.
— Ég þekki böm svo vel. Og
mér semur alltaf vel við börn.
Var hún hrædd. litla skinnið?
Ég heyrði það?
— Hún var með martröð, sagði
Nell kæruleysislega.
— Komdu nú mamma, sagði
Jósep — Nú ertu búin að spyrja.
Komdu nú.
— Hver eruð þér? sagði Nell
hvasst og horfði á hann.
— Þetta er næstelzti sonur
minn, sagði Parthenia hreykin.
Ég á þrjá drengi og tvær stúlk-
ur. Já, það er stór fjölskylda
en hún hefur dafnað vel. Og ég
get ekki afborið að heyra bam
gráta svona skelfilega. Ég finn
beinlínis til Veslings litla stúlk-
an ..... o.g allt var svo ólíkt
bví sem hún á að venjast .......
Rödd hennar lét í eyrum eins og
söngur. eins og vöggulag.
— Ég get ekki séð að það
komi yður neitt við, sagði Nell
kuldalega.
— Nei. það getur vel verið,
sagði Parthenia. En fóturinn var
kyrr þar sem hann var, stór fót-
ur.afmyndaður af því að bera
alltof þungan kropp hnýttur og
breyttur ..... stór, sterkur,
brjózkur fótur. — Nei, það get-
ur vel verið. sagði fallega röddin
dapurlega. — En ég verð eitt-
hvað að gera til að lina þennan
sársauka minn. Ég get ekki að
mér gert að spyrja, hvaða bam
sem grætur
— Hún er ekkert að gráta
núna, sagði Nell afundin: — Það
er leiðiníegt að þér skuluð finna
svona mikið til. Má ég svo fá
að loka þessum dyrum?
— Mamma ........
— Kunnið þér gott ráð við
martröð? spurði Parthenia með
óbugandi alúð.
— Ef þér farið ekki héðan. þá
kalla ég á einhvem.
— Mamma ........ þér verðið að
afsaka ..... mamma, komdu
núna.
— Tja ég er nú ekki alveg
ánægð. sagði Parthenia lágt og
dapurlega. — Það er alveg satt.
Ef ég gæti bara verið alveg viss
um að hún sé ekki lengur
hrædd? sagði blíð röddin biðj-
andi, — Maður verður alltaf að
fara varlega þegar lítil böm
verð hrædd á næturnar Þau
geta haft svo illt af Því ef mað-
ur huggar þau ekki,
— Ég er búin að hugga hana,
hvæsti Nell. Svo skipti hún um
fas: — En þakka yður fyrir að
þér spurðuð, sagði hún með læ-
víslegum, smeðjulegum hreim,
sem var ógnandi á sinn hátt.
— Yður gengur sjálfsagt gott
eitt til. En ég get bara ekki bo.ð-
ið yður inn fyrir. Ég þekki
hvorki yður né manninn þaima.
Jósep dró móður sína hrana-
lega frá dyrunum.
— Jæja, góða nótt, sagði
Parthenia niðurdregin, og þegar
Nell lokaði dyrunum, bætti hún
við: — Ef ég hefði verið hvít.
hefði ég ekki ....
— Uss! sagði sonur hennar.
— Flýttu þér nú. Komum að
lyftunni .... og heim. Hún er
hættuieg!
— Hættuleg? tautaði móðir
hans.
— Þú ættir að vita betur,
mamma, það er ég svo oft búinn
að segja Við getum ekki verið
með afskiptasemi við þessa hvítu
stúlku, þvi máttu treysta —
ekki þessa stúlku.
— Ég var ekki með afskipta-
semi. Það er eitthvað að Jósep.
Móðir telpunnar er ekki heima.
Mér er ekki um þetta.
— 'Heyrðu mig nú, mamma,
þú verður ,að sætta þig við þetta,
því að þetta er alveg tilgangs-
laust. Þú getur ekki skipt þér
af málefnum þesarar hvítu
stúlku, þótt þú hefðir þúsund
sinnum rétt fyrir þér. Með titr-
andi fingrum ýttí hann á lyftu-
hnappinn.
— Börn eru ekki fljót að jafna
sig eftir martröð, sagði Parthen.
ía alvarlega, meðan þau biðu. —
Það gera það engin börn, Jósep.
— Þú getur eggert gert í
þessu, mamma. Þú verður að
gleyma því.
Lyftan stanzaði. Dymar opn-
uðust. Parthenia hikaði andar-
tak, En loks steig hún innfyrir
og Jósep andvarpaði þegar þau
sigu niður á við.
Hann heyrði hana tauta: —
Nei, ef ég'hefði verið hvjt, þá
hefði ég ekki farið burt ....
— Eigum við að fara inn og
fá okkur matarbita? sagði hann
hressilega. — Ertu svöng,
mamma? Hún svaraði ekki. —
Mamma?
•— Ég held mig langi ekki til
þess í kvöld, drengur minn.
— Ertu ekki svöng? Hann tók
undir handlegg henni og ýtti
henni út ár lyftunni, fyrlr hom-
ið og að bakdyrunum.
Parthenia leit upp til stjam-
anna og sagði: — Nei, þá hefði
ég ekki látið reka mig burt. Þá
hefði ég ekki linnt iátum, fyrr en
mér hefði verið hleypt inn
Hve f ramsýnn ertu
Forvitrar voru þeir menn
nefndir áður fyrr, sem sáu fyr-
í óorðna atburði. Það varsjald-
gæfur hæfileiki en góður, þótt
ekki entist hann öllum til ham-
ingju og langlífis, sbr. t. d.
Njál. Gallinn var oft sá, að
þótt menn sæu fyrir óæskilega
atburði, þá var ekki á þeirra
valdi að sporna við þeim, því
forlögin höfðu endanlega af-
greitt málið, svo engu varð um
þokað. Frá því sjónarmiði sé-ð
gat raunar oft orkað tvímælis,
hvort skyggni á óorðna atburði
var æskilegur hæfileiki fyrir
þá, sem yfir honum réði.
Vafalaust má þó telja, að
framsýni í skák sé mjög heppi-
legur eiginleiki fyrir iðkendur
þeirrar listgreina. Gundvallast
það einkum á því, að almennt
er talið, að menn séu sinnar
eigin gæfu smiðir í skák og
þurfi ekki að lúta afarkostum
duttkmgafullra og óaftur-
kræfra forlaga. Að vísu er oft
talað um heppni og óheppni í
skák, en með því mun yfirleitt
ekki átt við að heppnin eða ó-
heppnin sé ákvörðuð af skapa-
nomunum, áður en setzt er að
taflii. Auk þess er vafasamt, að
rétt sé að nota þessi hugtök
um skáktafl yfirleitt.
Hvað sérðu marga leiki fram
í tímann? — Þe1' "■ spuming,
sem oft er t tii skák-
manna. Ymsir fræg.r meistarar
hafa gefið klassisk svör við
þessari spurningu í gamni og
alvöru. Capablanca sagðist
stundum reikna allt að 100
leiki fyrirfram, að vísu ekki
beina línu, heldur tæki hann
þá öll aukaafbrigði með. Ann-
ar frægur stórmeistari sagðist
aðeins reikna einn leik fram í
tímann, en það væni alltaf
bezti leikurinn. Enn annar
meistari sagðist ávallt sjá ein-
um leik lengra en andstæðing-
urinn. Lílklega hefur Botvinnik
verið næst raunvemleikanum,
en hann svaraði spumingunni
á þann veg, að yfirLeitt hugsuðu
menn ekki nema 3-4 leiki beint
fram fyrir sig; meginhluta um-
hugsunartíma síns eyddu þeir
í að meta stöðuna, gera strate-
giskar áætlanir varðandi þróun
. hennar og hernaðarreksturinn
í stórum dráttum í náinni
framtíð.
Þetta segir heimsmeistarinn.
Mörgum kann að virðast það
órómantísk staðréynd, að sjálf-
ur heimsmeistarinn skuli ev’-'
að jafnaði hugsa nema fj, .
leiki fram i tímann. En líklega
er þessu svona farið með vel-
flesta skákmeistara, þótt þá
kunni að skorta hlutlægni og
raunsæi Botvinniks til að við-
urkenna þessa staðreynd fyrir
NYK0MIÐ
Fallegt og mikið úrval aí
GÓLFTEPPUM
GANGADREGLUM
ullar og hárdreglum.
H0LLENZKU
GANGADREGLARNIR
sem allir þekkja, í öllum breiddum.
GÓLFM0TTUR, alls konar.
TEPPPAM0TTUR, mjög fallegar.
Aldrei eins fallegt úrval.
Geysir hf.
Teppa- og dregladeildin.
Botvinnik.
EllEUifflTTO
Kristinsson
Sveinn
sjálfum sér eða öðrum.
Skák reynir minna á reikn-
ingshæfileika manna en hæfni
þeirra ti'l að meta og vega hin-
ar óllíkustu stöður og hafa góða
almenna yfirsýn yfir kosti og
galla ákveðinna afbrigða og t.
d. þá áhættu sem hvert og eitt
þeirra kann að hafa í för með
sér. Hæfileikinn til að reikna
út eftir sterkum líkum þá
leiki, sem væntanlegir eru á
næstunni, er að vísu æskileg-
— Sunnudagur 2. desember 1962
ur, en hann hlýtur þó ávallt
að takmarkast af þeirri stað-
reynd, að hver skák er tefld
af tveimur aðilum og ávallt
verður að reikna með þeim
möguleika, að andstæðingurinn
komi með óvænta leiki, sem
mönnum hefur láðst að gera
ráð fyrir. Þá er oft betra að
hafa varið tímanum til að kom-
ast í sem bezta snertingu við
sál og eðli stöðunnar með ;
heildarmati á henni, heldur en
reikna út leikjaraðir, sem
koma svo ef ti'l vill aldrei til
framkvæmda.
3
En þótt svar heimsmeistar-
ans, Botvinniks, fari líkL næst
sanni af svörum þeim, sem
nefnd voru, þá má segja, að
það sé ekki að ófyrirsynju, að
sumir hinna meistaranna hafa
ekki kosið að taka spuming-
una alvarltega, heldur svarað
henni á gamansaman hátt:
Spumingin er nefnilega frem-
ur bamalieg og sýnir, að spyrj- :
endumir gera sér ekki fulla
grein fyrir hvað skáktafl er ’
yfiriieitt. Það veltur nefnilega
á hinum ólíkustu atvikum hve
nauðsynlegt og hve mögulegt
er, að sjá langt fram f skák
eftir beinum leiðum. Sumar
leikfléttur krefjast þess t.d.
að menn sjái a. m. k. 10 leiki
fram í tímann. í öðrum tilvik-
um nægir að sjá 1—4 leiki
fram fyrir sig. Og svar meist-
arans sem sagðist sjá 1 leik
fram fyrir sig. en það væri
alltaf bezti leikurinn, þarf
ekki eingöngu að fela lí sér
gamansiemi. Því ef maðurinn
væri það glöggur í stöðumati
sínu, að hann fyndi ávaht á
sér bezta leibinn án beins út-
reiknings, þá mimdi hann
auðvitað ná tilætluðum á-
rangri. Þannig kunna öll svör-
in að hafa til síns ágætis
nokkuð.
Najdorf: Unzkker
Sem kunnugt er þá stóð
argentínski stórmeistarinn Naj-
dorf sig með ágætum a ÓÍ-
ympíuskákmótinu f Bú'lgaríu.
Þótt hann sé þegar tekinn að
klífa upp sjötta áratuginn, þá
varð hann efstur þeirra fyrsta
borðs manna, sem tefldu í efsta
riðli úrslitanna. Verður það að
teljast frábært afrek.
Hér fer á eftir ein af vinn-
ingsskákum Najdorfs á Ol-
ympíuskákmótinu. Andstæðing
hans, Unzicker, þarf ekká að
kynna. Hann mun ásamt Uhl-
mann vera sterkastur skák-
manna á Þjóðverjalandi um
þessar mundir.
Hvítt: Najdorf.
Svart: Unzicker.
DROTTNIN G ARIND VERSK
VÖRN
1. d4, Rf6 2. c4, e6 3. Rf3,
(Eftir 3. Rc3, Bb4, kemur
fram Niemzoindversk vöm sem
kunnugt er. Najdorf er líklega
ekkert um hana gefið, enda er
Unzicker mikill kunnáttumað-
ur í þeirri vörn).
3. — — b6
(Unzicker grípur þá í stað-
inn til drottningarindversku
varnarinnar. Hún er ekki talin
síður traust, en minna könnuð
en sú Nieemzindverska).
4. e3
(Fyrr var .oftast leikið 4. g3
og síðan Bg2. En reynslan hef-
ur leitt í ljós, að svartur nær
oft tafljöfnun með fremur auð-
veldu móti f því kerfi).
4.-------Bb7 5. Bd3, c5 6.
0—0, Be7 7. b3, 0—0 8. Bb2,
cxd4 9. exd4, d5
(Þung stöðubarátta er í
vændum. Hvítur hefur frjáls-
ara tafl, en sfaða svarts er
traust og ekki auðvelt að
sundra henni).
10. De2, Rc6 11. Rb—d2, Ilc8
12. Ha—cl, He8 13. Hf—dl
(Rýmir fyrir riddaranum og
gerir hrókinn virkari. Najdorf
teflir ská þessa af mikilli
markvísi).
13.------Bf8 14. Bbl, g6
(Þessi og næsti leikur svarts
gefa hvitum í sameiningu góð
árásarfæri eftir svörtu homa-
línunni. Betra virðist því að
leika 14. — — dxc4 og síðan
— — Re7. Staða svarts væri
þó allavega heldur erfið. en
hvítur hefði samt ekki hand- ’
hægan átakspunkt tU. úrslka-
atlögunnar).
15. Rfl, dxc4 16. bxc4, Bg7
17.Rg3, Dc7 18. Bc3, Re7
Hvitt: NajdorL
~ mfm
ABCDEF'GH
Svart: Unzieker.
19. d5!
(Skyndilega opnast aHar
flóðgáttir himinsins yfir höfði
svörtum. Leikflétta Najdorfs
byggist á því, hve reiturinn f6
er veikur).
19. ---exd5
(Ekki er gott að benda á
viðunandi leiki fyrir svaTtah.
19. — — Dxc4 strandaði á
20. Db2).
20. Dh2!
(Þar lá hundurinn grafinn.
Svartur reynir nú á örvænt-
ingarkenndan hátt að forðast
liðtapa, en tekst þó eigi).
20.----d4 21. Rxd4, Ile—d8
22. Hel, a6
(Gerir við hóbuninni Rb5, en
hvíti riddarinn er þá ekkert
upp á slfka útkjálkareiti kom-
inn).
23. Re6!
(Eins og skriðdreki, sem rið-
ur fótgönguhði braut, mylur
hann svörtu stöðuna í nokkr-
um leikjum).
23.----Dc6 24. Be4! Rxe4
25. Rxd8, Hxd8 26. Rxe4, ÍS
27. Bxg7, fxe4 28. Bf6, He8
29. Bxe7
(Najdorf einfaldar stöðuna.
Tafl'ið er létt unnið).
29.----Hxe7 30. Hc—dl,
e3 31. fxe3 He8 32. He2 Dxe4
33. Hd7
og Unzicker gafst upp.
A
i