Þjóðviljinn - 12.12.1962, Side 2

2 SIÐA
ÞJÓÐVILJINN
Miðvikudagur 12. desember 1962
Kafli úr „leyndarplagginu

Á-
rekstur
Nokkrum dögum eftir að
Morgunblaðið hafði skýrt svo
frá að Eiríki Kristóferssyni
skipherra hefði verið „siglt“
til Bretlands birti það rúm-
málsfreka og myndskreytta
frásögn af vist hans þar. Náði
fyrirsögnin yfir fjóra dálka
og var rauðletruð: „Við gerð-
um munnlega einkasamninga
í landhelgisdeilunni." 1 meg-
inmálinu var skýrt frá því
þegar Eiríkur Kristófersson
hitti Barrie Anderson, sem
á sínum tíma var yfirmaður
brezka árásarflotans á Is-
landsmiðum: „Ekki höfðu þeir
ræðst við í fimm mínútur
þegar leyndarmál þeirra kom
í ljós. — Meðan ríkisstjómir
þeirra beggja deildu um lög-
fræðileg atriði fiskistríðsins,
leystu Eiríkur Kristófersson
og Barrie Anderson ágrein-
ingsatriði milli brezku tog-
aranna og íslenzku varðskip-
anna á staðnum yfir bolla af
kaffi.“ Og til frekari sann-
indamerkja hafði Morgun-
blaðið þessi . ummaeli eftir
Barrie Anderson: „Smám
saman vöndumst við á að
kalla hvorn annan upp í tal-
stöð og mæla okkur mót yfir
bolla af kaffi. Ég sagði ekki
Whitehall (brezku yfirvöldun-
um) frá þessu og Kristófersson
skipherra lét ekki íslenzk yf-
irvöld vita. Þegar vandamál
urðu óyfirstíganleg og ekki
mögulegt að vísa þeim til rík-
isstjóma okkar, gripum við
til okkar eigin ráða og gerð-
um munnlegan einkasamning.
Og þegar Kristófersson skip-
herra hafði á annað borð gef-
ið samþykki sitt, var það
sama og skuldbindingarskjal,
jafnvel þótt við höfum stund-
um orðið að samþykkja að^
vera ósammála.“
Þjóðviljinn vakti þegar í
stað athygli á þessari maka-
lausu frásögn, einkanlega
þeim staðhæfingum að ís-
lenzkur embættismaður hefði
gert leynisamning við yfir-
mann brezka árásarflotans án
þess að láta ríkisstjóm sína
vita og að þeir hefðu meira
að segja komið sér saman um
það hvemig þeir ættu að
þykjast vera ósammála.
Morgunblaðið brá við hart og
sagði að einmitt þessir leyni-
samningar og slík framkoma
bæri vott um „þjóðhollustu“
og „afrek“; með þeim hefði
Eiríkur Kristófersson hvorki
meira né minna en komið í
veg fyrir áform kommúnista
um „að þær aðstæður gætu
skapazt, að hér yrði hægt að
24. sfarfsár
Vetrarhjálpar
Hafnarfjarðar
Vetrarhjálpin í Hafnarfirði er
tú að hefja 24. starfsár sitt
'yrir jólin í fyrra úthlutaði
tefndin alls 90,600 kr., aok fatn-
ðar, til heimiia og einstaklinga,
Us í 180 staði. í ár er þörfin
yrir aðstoð ekki talin minni en
►á.
Skátar munu fara um Hafnar-
jörð eftir nokkra daga og leita
íjá bæjarbúum stuðnings við
ætrarhjálplna. Er þess vænzt að
kátunum verði nú vel tekið
áns og scrtíð fyrr. Þess er ósk-
ið að umsóknir um aðstoð og
tbendingar um hjálparþurfandi
terist stjómamefnd Vetrar-
tjálparinnar sem fyrst. Stjóm-
na skipa: Sr. Garðar Þorsteins-
on prófastur, sr. Kristinn Stef-
.nsson, Gestur Gamalíelsson
árkjugarðsvörður, Guðjón
dagnússon skósmiður og Elín
ósefsdóttir bæjarfulltrúi.
koma á byltingu . . svo að . .
íslendingar byggju nú við
sælu „kúbansks" stjómar-
fars.“.
Nú er Eiríkur Kristófersson
kominn heim aftur, og Morg-
unblaðið birtir viðtal við
hann í gær. En nú er engin
rauðletruð fyrirsögn og engar
hlemmistórar myndir, því
blaðið vill auðsjáanlega ekki
vekja athygli á því sem skip-
herrann segir. Hann kemst
svo að orði: „Loks vil ég
gjarnan leiðrétta misskiln-
ing, sem fram kom í viðtali
við Anderson, og birtist i
Mbl. Ég vil taka það fram að
við Anderson hittumst aðeins
tvisvar á meðan hann var hér
við land. 1 fyrra skiptið var
það er við settum mennina
um borð í Northem Foam, og
það sem okkur fór á milli þá
er til á segulbandi í útvarp-
inu. en fréttamaður þess var
með okkur. Síðari fundurinn
var snemma í janúar. Þá bað
Anderson mig að koma um
borð til sín til þess að ræða
um hvemig afstýra ætti veið-
arfæraskemmdum hér við
land. Þau loforð sem hann
gaf mér í því sambandi hélt
hann með prýði, enda hafa
aldrei orðið jafn litlar veiðar-
færaskemmdir af völdum út-
lendra togara og þennan vet-
ur.“
Þetta er allt og sumt, hið
litla tilfelli hins mikla reyf-
ara um leynisamningana sem
björguðu Islandi frá kommún-
istískri byltingu. Ritstjórar
sem lifa í heimi bernskra
draumóra og ana áfram eftir
tilvísun þeirra reka sig stund-
um harkalega á veruleikann.
En eflaust ná Morgunblaðs-
menn sér, fljótt-, og . búa til
nýjar sögur þar sem þeir birt-
ast sjálfir í gervi Tarzans
eða mannsins með stálhnef-
anna. — Austri.
„Sósíalistaflokkurinn berst af
alhug fyrir hvers konar umbót-
um innan auðvaldsskipulagsins
allri alþýðu til handa. En honum
er fullljóst, að árangri þeirrar
baráttu eru tiltölulega þröng tak-
mörk sett, meðan ekki er hrófl-
að við undirstöðu auðvaldsskipu-
lagsins sjálfs, og þeim lögmálum,
er það hlítir. Eins er jafnan mikil
hætta á, að það sem áunnizt
hefur í slíkri baráttu, glatist aft-
ur, meðan alþýðan hefur ekki
tryggt sér úrslitavöld í þjóðfélag-
inu. Það hefur því jafnan verið
og er höfuðtakmark Sósíalista-
flokksins að skapa og tryggja al-
þýðuvöld á íslandi, afnema auð-
valdsskipulagið og koma á sósíal-
isku þjóðfélagi. Allt starf hans
verður að þjóna þessu markmiði
og öll stefnumið hans í einstök-
um málum að miðast við þetta
lokatakmark.
Skilyrði slíkrar vaidatöku cr
atfylgi mcirihluta hins vinnandi
fólks, eins og nánar mun verða
gerð grein fyrir hér á eftir.
Vopn alþýðunnar í hinni dag-
legu stéttabaráttu eru félagssam-
tök hennar, pólitísk, fagleg og
menningarleg. Og með þeim
vopnum berst hún einnig til valda.
Sósíalistafiokkurinn lítur svo á,
að sú valdataka eigi að geta
farið fram með friðsamlegum
hætti á þingræðisvísu. Og að því
vill hann vinna af fremsta megni.
Hvort þetta tekst er hinsvegar
mjög komið undir úrslitum þeirr-"
ar stjórnmálabaráttu, sem nú er
háð á Islandi. Sérstaða Islands
ætti að stuðla að þessu. Hér hef-
ur aldrei verið neinn fastaher
innlendur, menn hafa ekki borið
vopn hverjir á aðra öldum sam-
an og þjóðin hefur yfirleitt and-
úð á hermennsku og ofbeldi.
Hins er þó að gæta, að yfir-
stéttir afsala sér ekki völdum og
auði af fúsum vilja og því rík
nauðsyn á, að alþýðan beiti fullri
varúð og sé við öllu búin.
Ef Island yrði opnað fyrir út-
lendu auðmagni og landið inn-
limað í „Efnahagsbr>talag” auð-
valdsríkja og ef afturhaldssam-
asta hluta auðmannastéttarinnar
tækist í skjóli erlendra auð-
hringa að koma á í vaxandi
mæli stjórnarháttum, þar sem
stjórnað yrði með bráðabirgða-
lögum og þingræðinu vikið meir
og meir til hliðar, en alþýðunni
og öðrum framsæknum öflum
tækist ekki að koma í veg fyrir
slíka óheillaþróun, þá gæti svo
farið, að endurtaka yrði þjóð-
frelsisbaráttuna að nýju: losa
landið úr nýrri ríkisheild og
þjóðina við einræðisstjóm inn-
lends og erlends auðvalds. Ef
lýðræðið á Islandi yrði afnumið
og harðstjóm innlendra umboðs-
manna erlends valds tæki við, þá
breyttust viðhorfin. Þá væri ís-
lenzkri alþýðu vamað að heyja
baráttuna eftir leikreglum borg-
aralegs lýðræðis og þingræðis.
Þessu vill Sósíalistaflokkurinn
afstýra til þess að tryggja frið-
samlega og þingræðislega Ieið til
sósíalismans.
Meðan Island er í Atlanzhafs-
bandalaginu og meðan bandarísk
hersjöð eða herstöð á vegum
Atlanzhafsbandalagsins er í land-
inu, vofir hættan á afskiptum
erlends hervalds jafnan vfir, ef
íslenzk ríkisstjórn tæki að fram-
kvæma sósíalismann.
Koma verður þvi í veg f' » ’
að Island verði aðili að Efna-
hagsbandalaginu, bandaríska her-
námsliðinu verður að vísa úr
landi og Island jafnframt að
segja sig úr Atlanzhafsbandalag-
inu. Það er nauðsynlegt til þess
að þjóðin geti öðlazt fullt sjálf-
stæði og fullan sjálfsákvörðunar-
rétt um það, hvaða þjóðskipulag
hún velur sér, enda vitað, að ís-
lenzk yfirstétt lítur ekki á her-
námsliðið sem vöm gegn utan-
aðkomandi árás eða eingöngu
sem tekjulind fyrir innlenda fjár-
plógsmenn, heldur sem vernd
gegn íslenzkri alþýðu, tryggingu
fyrir áframhaldandi arðráni sinu
og völdum.
Sósíalistaflokkurinn og öll al-
þýða verða að vera vel á verði
og sporna gegn því, að auðstétt-
inni takist að efla hér fasískt
ríkisvald eða koma á innlendum
her í einhverri mynd til vamar
hagsmunum sínum. • auðsynlegt
er að hrinda jafnóðum hvers
konar kúgunarráðstöfunum eða
þvingunarlögum, sem sett kunna
að verða til að hefta framsókn
alþýðunnar. Vinna verður gegn
því eftir mætti, að lögreglunni
sé beitt í átökum milli stétta og
skapa sem sterkast almenningsá-
lit I þeim efnum.
Sé öllum þessum skályrðum
fullnægt, ætti íslenzk alþýða að
geta tekíð völdin á friðsamlegan
hátt og notað meirihlutavald sitt
á Alþingi til að Ieggja grunn að
sósíalísku skipulagi á Islandi.
Alþingi Islendinga er fom lýð-
ræðisstofnun og sögufræg og hlut-
deild þess í frelsis- og framfam>
baráttu þjóðarinnar hefur verið
geysimikilvægt. En með valda-
töku alþýðunnar fær Alþingi rík-
ara inntak og veigameira hlut-
verk en nokkru sinni fyrr. Það
verður þá skipað að meirihluta
fulltrúum íslenzkra vinnustétta,
það verður tæki alþýðunnar til
að koma á efnahagslegu lýðræði,
sósíalískum framleiðsluháttum.
Þegar Alþingi verður breytt í
valdatæki alþýðunnar, hlýtur
einnig að verða mikil breyting á
starfsháttum þess. Það verður
tengt miklu nánar við vinnandi
stéttir, en þingmannakjörið eitt
segir til um. Nauðsynlegt er að
koma á skipulögðum tengslum
milli þings og stjómar annars
vegar og helztu félagssamtaka al-
þýðunnar í landinu hins vegar:
verkalýðssamtakanna, bændasam-
takanna, samvinnuhreyfingarinn-
ar o. s. frv. Gæti það gerzt með
þeim hætti, að samtök þessi ættu
sína sérstöku fulltrúa í áætlunar-
ráði ríkisins og öðrum mikilvæg-
um opinberum stofnunum og ráð-
um og eins þeim deildum þeirra,
sem bundnar eru við einstaka
landshluta eða staði. Þá verður
og mikilsvert, að samtök þessi
fjalli á þingum sínum eða ráð-
stefnum um einstök veigamikil
viðfangsefni Alþingis og ríkj§-
stjómar, og að stjórnarvöldin
geti haft sem nánast samráð við
þau. Með því móti yrðu tengsl
landsstjómar og alþýðu traustari
og þátttaka almennings í stjóm
landsins og framvindu mála virk-
ari og samstilltari en ella.
Þegar alþýðan er setzt í valda-
stólinn, hlýtur hún að sjálfsögðu
að móta stofnanir ríkisvaldsins
samkvæmt heildarhagsmunum
sínum og því hlutverki sem þess-
um stofnunum er ætlað og tryggja
það, að starfsmenn þeirra stofn-
ana séu trúir fulltrúar fólksins
og dugandi menn, sem standi
fast gegn hverskonar skemmdar-
verkum fyrrverandi yfirstéttar og
leggi sig alla fram í þágu hins
nýja þjóðfélags.
Pólitískir andstöðuflokkar al-
þýðunnar á þingi eða utan þess
munu að sjálfsögðu njóta fullra
lýðræðisréttinda meðan þeir
fyigja scttum ieikregium og starf-
semi þeirra brýtur ekki í bága
við stjórnarskrá og lög landsins.
Sósíalistafiokkurinn vill viðhalda
frelsi þeirra til félagslegrar starf-
semi.”

anpiaft
Á morgun, fimmtudaginn 13.
desember, heldur Húsmæðrafé-
lag Reykjavikur sinn árlega
iólafund i Lidó kl. 8.30 síðdeg-
is. Þar talar sr. Jónas Gislason
og einnig verður þarna margt
til fróðleiks í sambandi við jóla-
undirbúninginn: Biómaskreyt-
ingamaður frá Alaska sýnir og
segir frá einföldum skreyting-
um. Borð verða dúkuð og þakin
iólamat frá Veizlustöðinni og
Síld og Fisk Þá verða til sölu
uppskriftir af hverskonar mat,
kökum og ábætisréttum. Aðgang-
ur að fundi þessum er ókeypis
og heimill öilxxm húsmæðrum.
íslenzkur bókmenntaviðburður,
sem vekur athygli víða um heim
ÍSLENZKAR BÓKMENNTIR
í FORNÖLD
eftir dr. Einar Ólaf Sveinsson prófessor
imenna bókafélaginu er það mikil ánægja að geta nú tilkynnt að fyrsta bindi þessa stórmerka ritverks e>
omið út. Bók dr. Einars Ólafs Sveinssonar, íslenzkar bókmenhtir í fornöld, er íslenzkur bókmenntavið-
burður sem vekur athygli — ekki einungis um öll Norðurlönd - heldur allsstaðar þar sem fslenzkar fornbók-
menntir eru þekktar. Höfundurinn dr. Einar Ólafur Sveinsson er þekktur víða um heim fyrir rannsóknir sínar á
íslenzkum fombókmenntum. Hann er í senn mikill visindamaður og listrænn rithöfundur. íslenzkar bók-
menntir í fornöld er eitthvert veigamesta rit um bókmenntir sem komið hefur út á Norðurlöndum í mörg
ár, rit.sem allir unnendur íslenkrarmenningarverða aðeiga.
ALMENNA BÓKAFÉLAGIÐ
4