Þjóðviljinn - 16.01.1963, Blaðsíða 7

MiðvSwa<i*g>»r Í6. Ja«#ar S96S-
naémmsms
SÍÐA l
Leiðtogar stjórnarflokkanna
hafa verið að fegra og gyíla
fyrir siálfum sér árangur „við-
reisnarinnar” um þessi áramét.
En sú gylling er ekki ekta. Það
er sannkölluð svikagylling.
Allir ræða þeir mikið um
verkalýðssamtökin og kenna
þeim yfirleitt um allt hið iUa
í þjóðfélaginu. Þeirra sök skal
það vera, að loforðið um að
stöðva verðbólgu og dýrtíð í
eitt ski-pti fyrir öll með rót-
tækum aðgerðum í efnahags-
málum og engu káki — hefur
verið svo herfilega svikið sein
raun ber vitni.
En í þessu efni verður verka-
lýðshreyfingin vissulega ekki
sek fundin. Sú flóðalda dýrtíð-
ar og verðbólgu, sem nú er í
þann veginn að færa allt heil-
brigt atvinnulíf í kaf, er bein
afleiðing rangrar stjórnarstefnu.
Hún er eins og allir vita af-
leiðing tveggja gengislækkana,
okurvaxta og söluskatta og uvo
ákveðnum vilja sjálfra stjórn-
arherranna til að láta gæðinga
sína maka krókinn með óhóf-
legri álagningu og hverskonar
auðsöfnunarbrögðum á kostnað
almennings.
Þessa stjórnarstefnu hetði
auðvitað enginn meðlimur
verkalýðssamtakanna átt að
styðja. Og sízt af öllu hefði
hinn gamli forustuflokkur
verkalýðsins, Alþýðuflokkurinn.
átt að ganga í þjónustu íhalds-
ins, til að koma þessari aftur-
haldsstefnu í framkvæmd.
En það er bláköld staðreynd,
að án stuðnings Alþýðuflokks-
ins gat íhaidið engu fram kom-
ið af þeim óheillavcrkum, scm
núverandi ríkisstjórn er sck um
gagnvart öllum launastcttum
landsins, svo og sjómannastétt-
inni og þá ekki sízt bænda-
stéttlnni.
Án atbeina Alþýðuflokksins
og forustu hefði íhaldið aldrei
þorað að lækka kaup með lög-
gjöf. Það hefði ekki eitt sér
þorað eða getað bannað með
lögum, að kaup hækkaði ars-
fjórðungslcga cftirá í samrænii
við hækkandi verðlag. Það hefði
aldrei eitt sér árætt að banna
með lagasetningu löglcga boðað
verkfall.
íhaldið hefði aldrei eitt sér
getað komið fram liinni stór-
felldu gcngislækkun 1960 og
enn síður hinni tilefnislausu
hefndarráðstöfun vegna hóf-
legra og réttlátra kauplagfær-
inga, gengislækkuninni 1961.
En nú skilur þjóðin það betur
en áður, að gengislækkanir eru
stórvirkustu tæki gróðastétt-
anna til að lækka kaup laun-
þeganna og færa aukinn hiut
framleiðsluverðmætanna yfiriil
sinna gæði.nga. — Einmitt þetta
hefur íhaldið nú getað gert tvi-
vegis á einu kjörtímabili í skjóli
Alþýðuflokksins.
Ihaldið hefði aldrei eitt sSr
þorað að hleypa Bretum aftur
inn í M landhelgi, sem þjóðin
hafði hclgað sér á traustum
grundvelli lífshagsmuna sinna.
ihaldið hefði ekki eitt getað
haldið uppi og lögverndað það
vaxtaokur, sem nú liggur eins
og farg á öllu heilbrigðu at-
vinnulífi, en beinir fjármagn-
inu í enn ríkari mæli til hvers-
konar taumlausrar fjárplógs-
starfsemi, sem skilar einstakl-
ingum ofsagróða.
íhaldið eitt hefði aldrei getað
komið fram lækkun á stig-
hækkandi sköttum í hátekjum
og stóreignum og fært þessa
skattabyrði yfir á almenning í
formi söluskatta á lífsnauðsynj-
ar fólksins, eins og nú hefur
verið gert.
Og íhaldið hefði aldrei eitt
sér þorað að beita gerðardómi
til að skeröa og skera niður
áður umsamin kjör íslenzkra
sjómanna.
En allt þetta hefur íhaldinu
tekizt vegna þess vinnukonu-
hlutverks, scm Alþýðuflokkur-
inn hcfur tekið að sér „i stáss-
stofu Jensenssona”.
íhaldið á heldur ekki neitt
á hættu. Þetta allt er góð og
gild íhalds- og auðflokkapólitik.
En hvað segja fylgjendur al-
þýðuflokks við slíkri og þvi-
líkri .verkalýðspólitík”? Sú
spurning hiýtur að sækja að
ckkur um þessi áramót. — Hef-
ur þú alþýðumaður við sjó eða
í sveit stutt þessa pólitík? Og
ætlar þú að stuðla að því, að
henni verði haldið áfram á
næsta ári — næsta kjörtíma-
bil?
Islenzk verkalýðshreyfing hef-
ur talið sér skylt og lítur á
það scm hclga skyldu sína að
reyna að verja umbjóðendur
sína fyri.r ránskap þessarar
stjórnarstefnu.
Og víst tel ég það nokkra
viðurkenningu, er formaður
Sjálfstæðisflokksins, Bjarni
Benediktsson, segir í áramóta-
spjalli sínu, að kaupgjaldsþar-
áttan sé sá einasti vettvangur,
þar sem stjórnarandstæðingar
hafi verið í sókn. — Fullyrð-
ingin er að vísu röng, en nún
sýnir þó, hvernig ráðherranum
er innanbrjósts.
En þessi sókn hefði getað
verið miklu skarpari og árang-
ursríkari, ef enginn úr röðum
alþýðunnar hefði svikið mál-
stað sinn með þjónkun við i-
haldsmálstaðinn. Já þá væri
vissulega bundinn endir á þá
stjórnarstefnu, sem nú þjáir'
bændur og búalýð, sjómenn og
allar launastéttir lar.dsins.
Við höfum undanfarin ár
búið við einstakt góðæri írá
náttúrunnar hendi. Vegna vís-
indalegra tækniíramfara er
síldveiðin orðin árs atvinnu-
\egur. Tekjurnar af síldveiðun-
um einum saman fara á liðnu
ári yfir 1000 milljónir. Slíkt
hefur aldrei áður gerzt. Þjóðar-
tekjurnar hafa vaxið stórlega.
Sjálfur forsætisráðherrann við-
urkennir, að vöxtur þjóðar-
teknanna síðan í stríðslok nemi
21% á mann. En á seinustu
Hannibal Valdimarsson.
árum hafa samt engar kaup-
hækkanir fengizt fram nema
með harðvítugri verkfallsbar-
áttu.
Þá fullyrðir Ólafur Thors, að
verkamenn, sjómenn og iðnað-
armenn hafi fengið nokkurn-
veginn sinn réttmæta hlut úr
þessari aukningu þjóðartekn-
anna. Gefur hann þannig til
kynna, að hlut þessara stétta
sé óþarft að leiðrétta.
En þetta er hin mesta fjar-
stæða. Með stjórnarstefnunni i
heild, gengisfellingunum og
verðlags- og skattapólitíkinni
allri, hefur stórkostleg mis-
skipting þjóðartckna átt sér
stað. Og þessi misskipting er
svo stórfelld, að hana vcrður
að leiðrétta.
Vegna þessarar misskiptingar
er ólga í öllum launastéttum.
Eða hver man ekki kennara-
deilu, verkfræðingadeilu og
læknadeilu? Fæst þessara deilu-
mála eru leyst. En þau krcfj-
ast lausnar.
Eða hvaða sögu segja nin
tíðu verkföll, sem urðu á ár-
inu 1962? Er hægt að skýra
þau sem pólitískt brölt nokk-
urra kommúnista? Ef svo er,
þá koma þeir a. m. k. víða við
sögu.
Nei, sannleikurinn er sá, að
réttlætislilfinningu manna hef-
ur verið misboðið. Afstaða
manna í verkalýðshreyfingunni
til launamála fer nú ekki eftir
stjórnmálaskoðunum. Þar era
allra flokka menn á einu má'i.
Þessu til sannindamerkis mú
benda á, að á öllum þeim
verkalýðsrúðstefnum, sem kall-
aðar hafa verið saman til að
ákveða stefnuna í kjarabarátt-
unni hin seinustu misseri hafa
menn verið algerlega sammá'a
um hvaða kröfur bæri að gera
tfl að hnekkja þeirri kjara-
skerðingu, sem orðin væri. Og
á seinasta alþýðusambands-
þingi voru lika allir á einu
máli um það, að kaupið yrði
að hækka verulega, vegna hinn-
ar stórfelldu dýrtíðaraukningar,
sem orðið hefði, síðan samið
var seinast. — Sú launaleið-
rétting stendur nú fyrir dyrum
cg verður engan veginn um-
flúin. Það er bezt að segja það
eins og er:
AUt Iaunakcrfið er sprungið,
vegna rangsleitni núvcrandi
ríkisstjórnar í garð launastctt-
anna.
Sú almenna endurskoðun,
sem nú er að hefjast í launa-
málum opinberra starfsmanna
og kemur til framkvæmda á
miðju þessu ári, er stórviðburð-
ur, sem hlýtur að hafa víðtæk
áhrif á allt viðhorf manna lil
launamála i landinu. .........
Engin þjóðfélagsstétt hefur
orðið fyrir jafn hörðum árásum
á liðnu ári af hendi atvinnu-
rekenda — og ríkisvalds, og
sjómannastéttin. Þar hefur
þrisvar verið höggvið í hinn
sama knérunn á árinu.
Togarasjómenn höfðu fyrir
meira en hálfu öðru ári sagt
upp samningum sínum og vildu
fá svipaðar kjarabætur og aðc-
ar stéttir höfðu knúið fram á
þeim rösklega þremur árum,
sem þeir þöfðu búið við óbreytt
kjör. Hefði mörgum sýnzt, sem
þetta væri sjálfsögð lagfæring.
En við þetta var ekki kom-
andi. Ekki nóg með. að kröfum
þeirra væri harðlega neitað,
heldur var þess krafizt, að
brotin væri niður dýrmætasta
mannréttindalöggjöf togarasjó-
manna — vökulögin.
En þessi óbilgirni þjappaði
togarasjómönnum saman í ó-
rofa heild. Þeir vörðu kjör sin
og rétt i 130 daga verkfalli —
lengsta verkfalli, sem sjómenn
hafa npkkru sinni háð hér á
landi. Þá loks fengu þeir fram
20% kjarabætur.
En togaraverkfallinu var ekki
lokið, þegar Landssamband 's-
lenzkra útvegsmanna krafðist
þess, að áður um samin kjör
síldveiðisjómanna yrðu rýrð um
8—24%. 1 stað þess, sem eðii-
legast verður að teljast, að auk-
inn ágóði nýrra vísinda- og
tækniframfara skiptist milli
vúnnu og fjármagns, skyldi
vinnuaflið í þessu tilfelli fá
að borga með tækninni.
Á þetta vildu sjómenn auð-
vitað ekki fallast. Og útgerðav-
menn komu lækkunarkröfum
sínum ekki íram við samninga-
borðið. En þá kom í ljós, að
útgerðarmannavaldið átti bak-
hjarl gegn sjómönnum: Uíkis-
stjórn Islands. Emil Jónsson
sjávarútvegsmálaráðherra hafði
nú snör handtök, gaf út bráða-
birgðalög. þar sem sjómönmim
var fyrirskipað að hefja strax
síldveiðar. En kjör þeirra skyldu
ákveðin síðar af 5 manna gerð-
ardómi. 1 þonum áttu sjómenn
aðeins einn fulltrúa.
Gerðardómurinn skerti með-
alhlut sjómannsins á sumar-
síldveiðunum a. m. k. um 13—
14000 krónur, en á hæstu afla-
skipunum milli 20 og 30 þúr,-
und krónur. Þannig voru nokkr-
ir milljónatugir færðir yfir lil
útgerðarmanna með einu penna-
striki ríkisvaldsins.
Sama daginn og kjaraskerð-
ingardómur gerðardómsins var
v.pp kveðinn, dæmdi félagsdóm-
ur uppsögn L.I.Ú. á síldveiði-
samningunum á ýmsum út-
gerðarstöðum ólöglega. Þar
skyldu því gömlu kjörin gilda.
Þannig myndaðist algert ósam-
ræmi milli kjara síldarsjó-
manna, þar sem gerðardómur-
inn náði til og hinna staðanna,
sem bjuggu við óskert kjör. En
við þetta bættist enn fremur,
að L.l.Ú. hafði heldur ekki tek-
izt að koma fram löglegri upp-
sögn á samiiingum skipstjóira
og stýrimanna. Þannig komst
gerðardómsranglætið inn fyrir
borðstokkinn á nálega hverju
síldarskipi. Yfirmennirnir með
óskert kjiir, hásetarair með hin
skertu kjör Emils Jónssonar. —
Enn standa sjómennirnir, þegar
þetta er ritað, í málaferlum
út af því, hvort hinir gömlu
samningar þeirra hafi verið
m'ddir af þeim með gerðar-
dómnum, eða hvort þeir haidi
óskertum rétti.
Og með haustinu hófst þriðja
sjómannadeilan á árinu.
Góðu heilli var gerðardómur-
inn tímabundinn. Hann náði þó
aðeins til sumarsíldveiðanna.
Þess vegna þurfti að hefja
samninga við sjómenn, áður en
vetrarsíldveiðar hæfust á öllum
þeim stöðum sem gerðardóm-
urinn náði til. Sjómenn voru
sárreiðir meðferðinni frá sumr-
inu, og voru samningahorfur
því síður en svo vænlegar. —
En þegar við lá, að vetrarsíld-
veiðarnar færust fyrir, slökuðu
sjómenn til og sættu sig við
r.okkra málamiðlun.
Þannig hefur útgerðarmönn-
um með aðstoð ríkisvaldsins
tekizt um sinn að skerða áður
vm samin kjör síldarsjómanna.
— Er þetta sjálfsagt einn af
mjög rómuðum sigrum „við-
reisnarinnar“!
Vikum og mánuðum saman
voru samningar þreyttir á síð-
astliðnum vetri við ríkisstjórn-
ina um ráðstafanir til lækkaðs
verðlags. Þær báru engan ár-
angur, en að lokum viðurkenndi
þó forsætisráðherra, að lauti
hinna lægst launuðu þyrftu að
hækka. — Hófu þá verkalýðs-
félögin samninga við atvinnu-
rekendur, en ekkert gekk. Var
bersýnilegt, að engar kaup-
hækkanir næðust fram án verk-
falla Þá reyndu verkalýðsfé-
lögin nýja aðferð í kaupgjalds-
baráttunni. Þau auglýstu taxta.
Þeir. sem kaupa vildu vinnu-
afl á hinu auglýsta verði. létu
vinna áfram. hinir fengu ekki
vinnuafl. Þegar þetta hafði
gerzt, komst skriður á málin.
Samningar tókust við Vinnu-
málasamband samvinnufélag-
anna um svipaða kauphækkun
og auglýst hafði verið. Strax á
eftir undirritaði Vinnuveitenda-
félag Akureyrar einnig samn-
ingana. Um sömu mundir
samdist um kauphæ'kkun á
Húsavík og nokkru síðar einn-
ig við Dagsbrún í Reykjavik
án þess að til verkfalls kæmi.
Upp úr þessu fengu almennu
verkalýðsfélögin um land allt
nýja samninga um 9—10%
kauphækkun. — Að þessu-
sinni þorði ríkisstjórnin ekki að
svara með enn einni gengis-
lækkun. enda fara nú kosningar
brátt að nálgast.
Félag jámiðnaðarmanria hóf
samninga við meistara í járri-
iðnaðinum og náði samkomu-
lagi við þá um hækkun eftir
starfsaldri, mun meðaltal þeirra
hækkana hafa numið 8—9%.
En þegar samninga skyldi
staðfesta. tilkynntu meistarar,
að þeim væri bannað að standa
við samkomulagið. Hófst þá
verkfall í járniðnaðinum 3.
maí og stóð það i 5 vikur eða
til 8 júní. Var þá samið við
jámsmiði um miklu meiri
kauphækkanir, en upphaflega
var krafizt. Hækkaði kaup
flestra jámsmiða um 1000 krón-
ur á mánuði. — Varð sneypa
Vinnuveitendasambandsins og
ríkisstjórnarinnar í þessu máli
makleg og eftirminnileg.
Enn er þess að geta, að Tré-
smiðafélag Reykjavikur þreytti
lengi samninga við samtök tré-
smíðameistara. En beir munu
hafa verið reyrðir fjötrum rik-
isvalds og vinnuveitendasam-
taka. eins og ,.kollegar“ þeirra
i járniðnaðinum Vildu þeir
ekki á neinar viðunandi kaup-
hækkanir fallast. Hófst þá tré-
smiðaverkfall, og lauk þvi með
fullum sigri trésmiða. er náðu
fram allt upp i 18—20% kjara-
bótum.
f júlímánuði hófst þjónaverk-
fall, Stóð bað stutt. en þjón-
amir fengu nokkra kauphækk-
un og fleiri lagfæringar á kjör-
um sinum
Enn er ógetið nokkurra verk-
falla, sem brutust út á árinu.
Þar á meðal er prentaraverk-
fallið, er hófst í september. Það
varð nokkuð langvinnt og all-
hart en leiddi til verulegra
kauphækkana og styttingu
virinutíma hiá prent.urunum.
Er öll þessi verkfallasaga hefur
verið rakin er eðlilegt að menn
spyrji: Hafa nú ekki verka.
Ivðssamtökin verið of kröfu-
frek’ Gátu bau ekki sætt sig
við eitthvað læwra kaup? — Á
það skal nú litið.
Kaup Dagsbrúnarverkamanns
er nú 24,80 á klukkustund
Mánaðarkaup hans fyrir alla
virka daea 8 stundir á das er
þvi kr 4960.00 — tæpar 5000
krónur. Árstekiur þess verka-
manns sem allt árið um kring.
Framhald á 10. sfðu.
»
> •
8
i