Þjóðviljinn - 08.02.1963, Blaðsíða 5

1
Föstudagur 8. febrúar 1963
ÞJÓÐVILJINN
SlÐA §
Aðstoð við togara
útgerðarfyrirtæki
ÞINCSJÁ Þ|ÓDVIL|ANS
Geir Gunnarsson flytur frumvarp til laga um sér-
stakan stuðning við þau togaraútgerðarfyrirtæki, sem
skortir hráefni til fiskvinnslustöðva sinna vegna afla-
brests togaranna og siglinga þeirra á erlenda markaði.
Lögin gera ráð fyrir, að
ríkisstjórninni verði heim-
ilað að taka allt að 35 millj.
króna lán til endurlána til
togaraútgerðarfyrirtœkja til
kaupa á nýjum fiskibátum.
Einnig sé ríkisstjórninni
heimilt að ábyrgjast í sama
skyni gegn gildum tryag-
ingum lán allt að 20 millj-
ónum króna. Loks er kveðið
svo á, að samanlögð lán úr
Fiskveiðasjóði Islands og
lán úr bessum sjóði megi
nema allt að 90% af kaup-
verði fiskibáta og veita
megi ríkisábyrgð fyrir eft-
irstöðvunum.
Eftirfarandi greinargerð fylg-
ir frumvarpinu frá hendi flutn-
ingsmanna:
„1 greinargerð með frumvarp-
ríkisstjórnarinnar til laga um
aflatryggingasjóð sjávarútvegs-
ins, sem samþykkt var á sl.
ári, segir m.a. að athugun, sem
fram hafi farið á hag togara-
útgerðarinnar, hafi leitt í ljós.
að afkoma hennar sé „svo bág-
borin, að þess er ekki að vænta.
að hún komizt af hjálparlaust1'
Munu flestir sammála um þá
skoðun. í fyrrgreindum lögum
er gert ráð fyrir nokkurri að-
stoð við togaraútgerðina vegna
aflabrests árin 1960 og 1961.
en ekki eru líkur á, að sú að-
stoð sé togaraútgerðinni full-
nægjandi og sumum fyrirtækj-
um a.m.k. alls ekki. Samkvæmt
skoðun fulltrúa Félags ísl.
botnvörpuskipaeigenda, sem
komu á fund sjávarútvegsmála-
nefndar Nd. Alþ. vegna frum-
varps til laga um aflatrygg-
ingasjóð sjávarútvegsins, mundi
sú aðstoð. sem þau lög gera
ráð fyrir með beinum fjár-
greiðslum, þurfa að vera tvö-
falt hærri, til þess að hún
dygði. Hvað sem hæft er í þeirrj
skoðun, má fullvíst telja, að
gagnvart þeim togaraútgerðar-
fyrirtækjum, sem verst eru
stödd, þarf meira að koma til
en gert er ráð fyrir í ofan-
greindum lögum. Þau skakka-
föll, sem togaraútgerðin hefur
orðið fyrir á síðustu árum. lýsa
sér ekki ejnungis i stórfelldu
fjárhagslegu tapi af rekstri
togaranna og fjárþrotum af
þeim sökum, heldur einnig í
hinu. að vegna þess að fyrir-
Fundir voru i gaer í báðum
deildum Alþingis. í efri deild
var aðeins eitt mál á dagskrá.
frumvarp um veitingasöíu o.fl.
og fylgdi Ingólfur Jónsson.
samgöngumálaráðlierra frum.
varpinu úr hlaði. en síðan var
því vísað til 2. umræðu og
nefndar
Neðri deild
Frumvörpin um ráðherraá-
byrgð og land'dóm voru í gær
afgreidd sem lög frá neðri dejld
og einnig frumvarp um breyt-
ingu á lögum um félagsheim-
ili. Umræður um frumvarp
Einars Olgeirssonar um áætl-
unarráð ríkisins héldu áfram.
og tóku i gær til máls Pétur
Sigurðsson íf) og Gísli Jóns-
son cf)
ewttC'rft\ U
Pétur er lyktnæmur
Pétur Sigurðsson kom nokk-
uð inn á umræðurnar um lengd
vinnutímans og var helzt á
honum að skilja. að hann teldi
allt of mikið
gert úr því.
hve vinnutími
manna væri
orðinn langur
Einnig tald)
hann, að verka.
lýðshreyfingip
tæki ekki nægi-
legt tillit til
vmissa fríðinda, sem launþeg-
ar nytu þegar samningar væru
gerðir við a'vinnurekendur. Þá
kom Pétur einnig nokkuð inn
á þær almennu umræður. sem
tækin hafa neyðzt til þess að
láta togarana sigla með afta
sinn óunninn á erlendan mark-
að, hafa vinnslustöðvar sömu
fyrirtækja. þar á meðal nýieg
og fullkomin frystihús, verið
hráefnisvana á vissum árstím-
um og þá starfslaus að miklu
leyti. Þannig hefur ofan á
rekstrartap togaranna bætzt
rekstrartap á fiskiðjuverum,
sem ættu að geta gefið arð, el
þau fengju hráefni í stað þess.
sem togararnir sigla með, og
fyrirtækin því að geta betur
borið fjárhagslegt tap af rekstri
togaranna, en þörfin á beinum
fjárstyrk að minnka að sama
skapi.
Vegna gífurlegs tapreksturs
átt hafa sér stað í sambandi
við þetia mál einkum varðandi
ræðu Þórarins Þórarinssonar
um samstarf Sjálfstæðisflokks-
ins við ,,kommúnista“. Sagði
Pétur. að á sínum tima hefði
verið um samstarf að ræða
innan verkalýðshreyfingarinn-
ar (og hefði Framsókn einnig
tekið þátt í því), ..en við vor-
um nú fljóiir að finna þefinn
af beim lýð“ bætti hann við.
Þá kom það fram í ræðu
Péturs. að samkvæmt athug-
unum, sem gerðar hafa verið
að tilhlutan nefndar þeirrar er
rannsaka á leiðir til þess að
gera 8 stunda vinnudaginn
raunhæfan var vinnuvika
Dagsbrúnarverkamanns að jafn-
aði 57 klukkustundir árið 1961.
en meðaltekjur verkamanna
það ár um 78.3 þús. krónur.
,,Ættu að sleikja sár sín“
Gísli Jónsson (í) tók einnig
til máls og var ræða hans í
hinum hefðbundna siíl um til-
raunir „kommúnista til að
koma landinu
undir alheims-
kommúnism-
ann“ en einnig
sneri hann sér
nokkuð að ræðu
ÞÞ og sagði. að
Framsókn væri
nær ,.að sleikja
sár sín og reyna að græða
þau“ heidur en vera stöðugt
að ýfa þau upp. Að ræðu Gísla
lokinni var umræðu enn frest-
að.
Þingfundir í gær
I
!
!
i
Framsókn og geng-
iskekkunin 1950
Umræður um frumvarp
Einars Olgeirssonar um á-
ætlunarráð halda enn á-
fram, eins og vikið er að
á öðrum stað hér á síð-
unni. Hér verður rakið eitt
atriði úr ræðu Einars, af-
staða Framsóknar til geng-
islækkunarinnar 1950.
Um áramótin 1950 sat
hér minnihlutastjórn Sjálf-
stæðisflokksins. Sú stjórri
kom fram með gengislækk
unarfrumvarp og harðvít
ug ákvæði, meðal annars
bess efnjs. að hvert skipti.
sem kaupg.iald hækkaði
skyldi Landsbankinn, en
hann átti að íá gengis
skráningarvald samkvæm'
frumvarpinu. taka gena.
fslenzku krónunnar til „er.d-
I
urskoðunar“. Þetta er það
sama og „viðreisnarstjórn-
in“ gerði 1961, — svipti
Alþingi gengisskráningar-
valdinu og lét Landsbank-
ann fella gengið.
Og hvað gerir Framsókn
arfiokkurinn svo 1950?
Hann flytur vantraust á
ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks-
ins, og maður skyldi ætla
að það væri til þess að
koma í veg fyrir gengis-
lækkunina. En þess í stað
myndar Framsóknarflokk-
urinn ríkisstjórn með í-
haldinu til þess að fram-
kvæma gengislækkina. Það
hefur því ekki vakað fyrir
"’ramsókn, þegar hún bar
'■•am vantrauststillöguna
;ð berjast gegn þessu
slæma málefni, heldur að
komast í ríkisstjórn með
íhaldinu til þess að hjálpa
því að framkvæma þetta
ílæma málefnj.
Sá meginmunur, sem er
á stefnu Framsóknarflokks-
ins og Alþýðubandalags-
ins, er einmitt sá, að
Framsóknarflokkurinn hugs-
ar eingöngu um völdin, —
þótt þau séu notuð til þess
að skerða kjör verkafólks
Og lækka kaup þess, en
Alþýðubandalagið lætur
málefnin ráða afstöðu sinni
hvort sem það er í stjórn
eða stjórnarandstöðu. Það
berst jafnt fyrir bættum
kiörum almennings, hvort
°m það er í ríkisstjóm eða
rtan hennar .
I

Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: ívar H. Jónsson. Magnús Kjartansson, Sigurð-
ur Guðmundsson (áb)
Fréttaritstjórar: Jón Bjarnason. Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjórn. ^fgrpiðsia. auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19.
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 65 á mánuði.
undanfarin ár, bæði af rekstri.
togaranna og vegna vannýting-
ar á fiskvinnslustöðvunum. er
þessum togarafyrirtækjum urn
megn að ráðast í bátakaup til
þess að tryggja fiskvinnslu-
stöðvunum hráefni í stað þess,
sem áður kom frá togurunum.
Svo hart leikin eru sum tog-
arafyrirtækjanna a.m.k., að þau
hafa ekki fjárhagslegt bolmagn
til þess að gera þær ráðstaf-
anir til úrbóta, sem líklegast er,
að væru hagkvæmastar og skyn-
samlegastar, og bankarnir eru
þeim lokaðir til þessara fram-
kvæmda, þar sem fyrjrtækin
standa nú þegar svo illa gagn-
vart þeim. Hér horfa málin því
vægast sagt óglæsilega, og lítil
von er til þess, að aðstoð sam-
kvæmt lögum um aflatrygg-
ingasjóð sjávarútvegsins og
fjárlögum þessa árs bæti úr í
þessu efni, þar sem það fjár-
magn, sem togarafyrirtækin
hafa fengið, mun naumast á
lausu til bátakaupa, sem þó
væri mörgum fyrirtækjunum
ein hin hagkvæmasta og já-
kvæðasta úrbót, sem um er að
ræða. Fengju þessi fyrirtæki
umráð yfir nokkrum góðum
vélbátum, eru líkur á, að kom-
ið yrði í veg fyrir, að ofan
á taprektur togaranna bættist
taprekstur á fiskiðjuverum, sem
sum hver eru hin fullkomnustu
í landinu. Miklar líkur eru á,
að hinar fullkomnu fiskvinnslu-
stöðvar yrðu reknar á arðbær-
an hátt. ef þær gætu bætt sér
upp hráefnistapið af völdum
siglinga togaranna með báta-
fiski, og þannig yrði dregið úr
þeim skakkaföllum, sem af
rekstri togaranna kann að leiða
enn um sinn.
Togaraútgerðarfyrirtækjum er
mörgum hverjum um megn að
eignast þá vélbáta, er hér
þyrfti til, en vegna þess, hversu
mikið er hér í húfi fyrir það
verkafólk, sem við fiskiðjuver-
in hefur unnið, fyrir fyrirtæk-
in sjálf og þjóðina alla, að nýtt
sé til fulls það fjármagn, sem
þegar hefur verið lagt í hinar
dýru og fullkomnu fiskvinnslu-
stöðvar, tel ég, að það eigi
fullan rétt á sér, að ríkisvald-
ið komi hér til aðstoðar, þar
sem hér er um þjóðfélagslegt
vandamál að ræða.
Er þvi lagt til í frumvarpi
þessu, að ríkisstjórninni verði
heimilað að taka lán að upp-
hæð allt að 35 millj. kr„ sem
varið yrði til þess að gera
togaraútgerðarfyrirtækjum. sem
eiga fiskvinnslustöðvar, sem
eru hráefnislausar vegna vand-
ræða togaraútgerðarinnar, kleift
að eignast báta af heppilegri
stærð. Fyrirgreiðsla ríkissjóðs
í þessu efni yrði á þann veg,
að til viðbótar við lán úr Fisk-
veiðasjóði Islands kæmu til lán
framlánuð frá ríkissjóði, þannig
að samanlögð lánsupphæð nemi
allt að 90% af kaupverði hvers
báts, og auk þess veiti ríkis-
sjóður ábyrgð á láni fyrir eft-
irstöðvunum. Hér væri um að
ræða jákvæða aðstoð. sem gæti
bætt úr þeim atvinnumissi,
sem af siglingum togaranna hef-
ur leitt, og stórbætt aðstöðu
ýmissa þeirra togarafyrirtækja,
sem verst eru stödd, auk þess
sem ráðstafanir þessar eru
þjóðhagslega hagkvæmar, þar
sem með þeim yrði stuðlað að
því að nýta fiskvinnslustöðv-
ar. sem þegar hefur verið var-
ið tugum milljóna króna til
að reisa og búa hinum full-
komnustu tækjum. án þess að
þær hafi um skejð verið nýtt-
ar nema að litlu teyti, en hjns
vegar hlaðið á sig vöxtum og
öðrum föstum kostnaði".
Lömun
p'ulltrúaráð verkalýðsfélaganna í Reykjavík
hefur á ýmsum tímum gegnt mikilvægu
hlutverki. Það hefur verið sameiginlegur vett-
vangur verkalýðsfélaganna í bænum, samræmt
aðgerðir þeirra og haft ýmis konar frumkvæði
um sameiginleg mál verkalýðshreyfingarinnar
og látið almenn þjóðmál til sín taka.
Me8 því að merja meirihluta fulltrúa Reykja-
víkurfélaganna til Alþýðusambandsþings
fyrir fjórum árum tókst samfylkingu íhaldsins
og Alþýðuflokksins í verkalýðshreyfingunni að
ná stjórn fulltrúaráðsins í sínar hendur. Ef eitt-
hvert mark væri takandi á áróðri þeirrar sam-
fylkingar, mætti ætla að yfirráð hennar í full-
trúaráði verkalýðsfélaganna í Reykjavík hefði
reynzt mikilvægur viðburður og markað spor
í þróun verkalýðsmála Reykjavíkur. Hafði það
ekki þarna gerzt að fulltrúar „lýðræðissinnaðra
verkamanna“ voru komnir í s'íjórnaraðstöðu í
einni af stofnunum verkalýðshreyfingarinnar,
höfðu fengið gullið tækifæri til að sanna stefnu
sína og framtak í verkalýðsmálunum? Hvílíkt
tækifæri að sýna hugmyndaauðgi og sl'arfsþrótt
samfy lkingarinnar!
Af stjórn þessarar ,,lýðræðissinnuðu“ fylkingar
sem svo vill heita, hefur nú fengizf meira
en þriggja ára reynsla. Þessi ár hefur fulltrúa-
ráðið verið algjörlega dauð stofnun í verkalýðs-
hreyfingu borgarinnar, nema hvað starfsmaður
á skrifstofu hefur unnið vanabundin störf fyrir
fáein félög. Stjórn fullírúaráðsins undir for-
ystu Jóns og Guðjóns Sigurðssona hefur ekkert
haft til málanna að leggja, engin áhugamál haft
varðandi sameiginlega hagsmuni verkalýðsfé-
laganna í Reykjavík, enga tilburði fil forgöngu
eða frumkvæðis á neinu sviði, varla drattazt til
að halda lögboðna fundi í ráðinu og er þar þó
ekki stífar á kveðið en svo, að ætlazt er til að
einn fundur sé haldinn árlega. Spaugilegt dæmi
þessa algjöra starfsleysis fulltrúaráðsins er það,
að samanlagður kostnaður við fundahöld ráðsins
á ári sé nokkrum hundruðum króna lægri liður
á reikningum en matarveizla sú í Glaumbæ,
sem Jón Sigurðsson og Guðjón Sigurðsson rausn-
uðust fil að bjóða sjálfum sér í og meðstjórn-
endum sínum!
gtefna samfylkingar íhaldsins og Alþýðuflokks-
ins í verkalýðsmálum er engin nema ein,
sem auðskilin er vegna þátttöku íhaldsins: Að
lama stofnanir verkalýðshreyfingarinnar, láta
þær reka sfarfslaust og stjórnlaust, nema þá að
reynt er að nota þær til að afstýra því að verka-
lýðshreyfingin mótmæli árásum, verðhækkunum
og kjaraskerðingu, eins og gert var kringum 1.
maí í fyrra. Algert starfsleysi er svo kórónað
með lögleysum og ofbeldi eins og þeim, sem
Jón Sigurðsson og kumpánar framkvæmdu á að-
alfundinum í fyrrakvöld, en þaer ráðstafanir eru
efalaust hugsaðar sem liður í hernaðaraðgerðum
íhaldsins gegn verkalýðshreyfingunni, liður í við-
leitni afturhaldsins að sundra hreyfingunni og
lama stofnanir hennar. — s.

i
i
é ’ ‘